دیدگاه و گزارش

مردم برای تمام معابد و مساجد و امامزادگان، خودشان خرج می‌کنند و نمی‌توان به مردم گفت پول خود را خرج فلان جا کنید و خرج فلان جا نکنید. مردم خودشان متوجه هستند که روی حساب توسلات و نذورات، هرکجا که صلاح بدانند خرج می‌کنند و لزومی ندارد که ما به مردم بگوییم کجا خرج کنید. مردم بر اساس عقیده‌ای که دارند، خودشان خرج می‌کنند و بهتر آن است که ما دست به عقیده مردم نزنیم. بله اگر ما فرهنگ‌سازی کنیم. مردم بر اساس انتخاب آگاهانه خودشان توجه به‌جایی داشته باشند بهتر است ولی الحمد لله مردم بر اساس حسن عقیده‌ای …

پرسش‌های مشترکی از مراجع تقلید، درباره امکان برابر شدن دیه زن و مرد مطرح شده است، موضوعی که آیت‌الله مکارم شیرازی معتقد است چون هنوز ملاک که بازدهی بیشتر اقتصادی مرد است، به طور غالبی وجود دارد، لذا اصلا زمینه صدور حکم ثانویه وجود ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، لایحه برابری دیه زن و مرد به مجلس نرسید اما از بهمن‌ماه سال ۹۷ به دولت ارسال شد و در نوبت بررسی هیات دولت قرار گرفته است. از آنجایی که شرع و فقه یکی از مخالفان اصلی بررسی این لایحه در مجلس بوده، اعتمادآنلاین با ارسال پرسش‌هایی مشترک برای تمامی مراجع …

اخیراً طرح جدیدی با نام «نو‌‌اندیشی دینی در تعالیم اسلامی» را درباره اصول و فروع دین مطرح شده که قرار است ضروریاتی مانند “نماز”، “روزه”، “منع ارتداد” و “قوانین ارث” در آن مورد بحث و دگرگونی قرار بگیرد! به گزارش شبکه اجتهاد، اخیراً عده‌ای ‌‌برای آنچه که به زعم خود متناسب کردن دین اسلام با قوانین بشری معاصر فرض کرده اند، طرح جدیدی با نام “نو‌‌اندیشی دینی در تعالیم اسلامی” را درباره اصول و فروع دین مطرح کرده اند. در این طرح، ظاهراً قرار است ضروریاتی مانند “نماز”، “روزه”، “منع ارتداد” و “قوانین ارث” مورد بحث و دگرگونی قرار بگیرد!! …

جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در عبادات و معاملات و مسائل مستحدثه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۲ استفتاء در فروردین‌ماه ۹۸ به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. شرایط صحت اعتکاف سوال۱: شرایط صحت اعتکاف عبارت است از: ۱- عقل ۲- نیّت ۳- روزه ۴- توقف حداقل سه روز در مسجد ۵- اعتکاف در یکی از مساجد چهارگانه باشد، هرچند اعتکاف در غیر از مساجد چهارگانه* (اعم از جامع و غیر آن) به قصد رجاء مطلوبیت (به امید این‌که مطلوب خداوند …

استفتائات علما، علاوه بر آن که از جنبه فقهی اهمیت دارند، به دلیل توجه به مسائل جاری اجتماعی و حقوقی و سیاسی، حاوی نکاتی هستند که بکار تحقیقات تاریخی هم می‌آیند. طبعا اگر این استفتائات از چهره‌های برجسته باشد، از جنبه‌های دیگری هم مهم خواهند بود. در اینجا برخی از این استفتائات را از یک نسخه خطی از مرحوم وحید بهبهانی که مجدد شیعه در آغاز قرن سیزدهم به شمار می‌آیند، مرور می‌کنیم. شبکه اجتهاد: اسئله و اجوبه، یا «اجوبه المسائل» مجموعه‌‌ای از استفتائات از وحید بهبهانی (م ۱۲۰۶) است، فقیهی که احیای مکتب مجتهدین در مقابل اخباری‌ها، مدیون تلاش‌های …

در حال حاضر، پایه‌گذاری این دهه‌ها عوارض و تبعات دارد. از عوارض و تبعاتش این است که باید زندگی مردم تعطیل بشود. مردم باید جشن‌ها و عروسی‌ها و مجالس سرور خود را تعطیل کنند. ما باید ببینیم شیعه چه‌کار می‌کرده است؟ در قرون سابقه، در محرم و صفر، سیره شیعه بر اقامه عزا بوده؛ اما در غیر محرم و صفر دیگر به بقیه کارهای زندگی خود می‌پرداختند. ما نباید در غیر محرم و صفر از مردم توقع داشته باشیم که گوش به حرف ما کرده وزندگی معمولی خود را تعطیل کنند. این کار اتفاقاً ضررش بیشتر است. این کار مردم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اسلام به‌عنوان یک دین تمدن ساز، در بین ادیان و مکاتب مختلف مطرح است. در دوران معاصر علیرغم تغییرات اساسی در جوامع و شکل‌گیری ساختارهای مختلف اجتماعی و هجمه‌های گوناگون به دین، ولی همچنان دین حضور مؤثر و پررنگی در زندگی افراد دارد. نهادهای دینی نقش بسزایی در روند تولید و بازتولید معانی دینی در عرصه‌های اجتماع ایفا می‌کند. از آنجایی که ادعای ایجاد تمدن نوین اسلامی مطرح است برای حرکت به سمت تمدن اسلامی باید طرح جامعی تدوین بشود، به‌گونه‌ای که به همه ابعاد فردی و اجتماعی نظر داشته باشد با توجه به سیطره عظیم تمدن …

جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در عبادات و معاملات منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۰ استفتاء در اسفند ماه ۹۷ به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. اشتباه در تشخیص مسافت شرعی سؤال ۱: اگر کسی در ماه رمضان قبل از ظهر به قصد پیمودن مسافت شرعی یا رفتن به نقطه‌‌ای که گمان می‌‌کرده به مقدار مسافت شرعی است، از شهر خارج شود و پس از طی مسافت، افطار کند و به شهر بازگردد، ولی بعد از چند روز متوجه شود به …

همایش «مدرسه تربیتی امام موسی صدر و دلالت‌های آن در زمان حاضر» به منظور تکریم جایگاه و نقش تربیتی امام صدر، به مثابه الگویی نظری و عملی در سالروز حضور ایشان در کلیسای کبوشیین برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همایش «مدرسه تربیتی امام موسی صدر و دلالت‌های آن در زمان حاضر» با حضور و سخنرانی آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران؛ حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم، رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، سیده حورا صدر، مدیر موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر؛ دکتر مهدی فیروزان، مدیرعامل شهر کتاب و داماد امام …

علمای بزرگ نجف مانند آخوند خراسانی و شیخ محمدحسن مامقانی و از قدیم صاحب‌جواهر به این‌طرف ایام فاطمیه دوم را در نجف گرامی می‌داشتند و اقامه عزا و تعطیلی می‌کردند؛ و مرحوم حاج شیخ عبدالکریم هم که قم آمدند و حوزه علمیه قم را تأسیس نمودند این فاطمیه دوم را اقامه عزا می‌کردند. اختصاصی شبکه اجتهاد: پس از برگزاری مراسمات ایام فاطمیه، فرصت مناسبی برای واکاوی وجه برگزاری دهه‌های مختلف عزاداری برای شهادت یگانه دختر پیامبر (ص) پدید آمده است. در رابطه با فاطمیه، دو دهه مشهور برای عزاداری وجود دارد، اما برخی تا چهار دهه نیز بدان اضافه کرده …

شبکه اجتهاد: سال ۱۳۷۹ بود که زمزمه سخنرانی مرحوم آیت‌الله سید محمدحسین فضل‌الله در قم غوغایی به‌پا کرد. روحانی برجسته ضداسرائیلی لبنان در خطبه نماز جمعه‌اش در بیروت با لحن طعنه‌آمیزی امکان عقلی «ضرب و جرح» و «شهادت» را درباره حضرت فاطمه زهرا(س) این‌گونه زیر سؤال برده بود: «مردم از شخصیت حضرت زهرا(س) غافل شده و به مسأله شکستن پهلو مشغول شده‌اند. این چیزی است که در عقل ما نمی‌گنجد. برخی از مردم می‌گویند سید به شکسته شدن پهلو ی زهرا اعتقاد ندارد و این از اصول دین است. بیاید کمی فکر کنیم. اگر به حضرت زهرا حمله کردند، نقش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در ایام عزاداری معصومین (ع) به‌خصوص فاطمیه، یکی از دغدغه‌های کارشناسان دینی، نقل‌های نادرستی است که در روضه‌خوانی‌ها از آن‌ها استفاده می‌شود. در این میان برخی مداحان، با ابداع واژه‌ای به نام زبان حال، به‌صراحت، مطالبی که در مقاتل نقل نشده است را نیز به‌عنوان روضه و ذکر مصیبت مطرح می‌کنند. در رابطه با اعتبار کتب مقاتل و چگونگی احراز درستی استناد روضه‌ها به منابع معتبر حدیثی و تاریخی، با حجت‌الاسلام امیر بنی‌عصّار، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و کارشناس مقاتل معصومین (ع)، گفتگو کردیم. استاد مدرسه عالی فقه و اصول قم معتقد است زبان حال …

حضرت آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی به پرسشی درباره تصرف در بیت المال پاسخ گفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پرسش مطرح شده و پاسخ این مرجع تقلید به نقل از شفقنا بدین شرح است: س۱. اگر جنسى را از اداره‏‌اى به طور غیر قانونى برداریم، آیا حلالیت طلبیدن از مسئول آن اداره کافى است؟ س۲. انجام کار شخصى در ساعات ادارى، بدون محاسبه مرخصى، چه صورت دارد؟ س۳. آیا اجازه مدیر مربوطه در امور مرخصى، اضافه کارى و … به صورت فرا قانونى جایز است یا خیر؟ س۴. مبلغى از بودجه فعالیت‌‏هاى فرهنگى نزد من باقى مانده است؛ آیا …

جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در معاملات و عبادات منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۰ استفتاء در بهمن ماه ۹۷ به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. غش در فروش میوه س۱. شغلم میوه فروشی است، طبیعی است که برای فروش میوه عیب‌های آن را مخفی کنیم مثل اینکه جلوی میوه‌ها را از بهترین پر کنیم، البته هنگام خرید مشتری میوه را دست چین‌ می‌کند، یا برای جلوگیری از پژمردگی، میوه‌های مثل هویج را که قرار است فردا بفروشیم، در آب‌ می‌گذاریم …

یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: در قرآن در مورد دیه تفاوتی بین زن و مرد مشاهده نمی‌شود، اما در فقه ما و در دسته‌ای از روایات این تفاوت به وجود آمده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دیه یا خون‌بها از قوانین اسلام است و بر اساس تعاریف فقهی، مال یا پولی است که به سبب کشتن انسان یا نقص عضو به کسی که صدمه دیده است یا به بازماندگان او پرداخت می‌شود. در تعریف حقوقی، دیه کیفر نقدی است که از مجرم به نفع مجنی‌علیه یا قائم مقام او گرفته شود. میزان دیه از سوی شارع(دادگاه) برای جنایت تعیین …

جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در معاملات و عبادات منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۰ استفتاء در دی ماه ۹۷ به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. وجود مانع در صفوف نماز جماعت س۱. در نماز جماعت اگر بعضی از افراد صفهای دوم یا سوم یا…، به واسطۀ دیوار یا مانع دیگری، نتوانند هیچ یک از افراد صف جلو را ببینند ـ هر چند به واسطۀ افراد کنارشان به جماعت متصل هستند ـ آیا اتصالشان به نماز جماعت صحیح است؟ جواب: اتصال …

شرکت در سود و زیان، مستقل است و با تنقیح مناط در حکم وجوب خمس و دائرمدار ملکیت و منفعت دانستن آن و توجه به اینکه اصل تعلق خمس به عنوان یک بدهی و حق مالی، حکم تکلیفی نیست بلکه حکمی وضعی است که شارع مقدس در منافع قرار داده باید گفت که شرکت ها نیز وظیفه دارند خمس منافع خود را پرداخت کنند زیرا احکام وضعی مشروط به اهلیت و عقل و بلوغ نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی، در نشست علمی بررسی «خمس منافع شرکت‌ها» که در مرکز آموزش‌‌های بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی احیاء اسراء برگزار …

رمی جمره، ذبح و حلق یا تقصیر به عنوان سه عمل واجب در روز عید قربان مطرح است، بحث در این است که آیا ترتیب در بین این‌ها لازم است یا خیر؟ آیا این ترتیب به نحو وجوبی است یا به نحو استحبابی؟ و یا این که مثل برخی از مراجع معاصر احتیاط در لزوم رعایت ترتیب است و بر فرضی که ترتیب واجب باشد یا مطابق با احتیاط باشد، آیا مسأله تکلیفی است یا این که ترتیب وجوب شرطی دارد؟ به این معنا که اگر کسی که عمداً رعایت نکرد مُخلّ حج او می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست …

شبکه اجتهاد: بعد از نماز صبح، دعای «عهد» را که می‌خوانم، می‌روم به سال‌هایی که هر روز صبح زود آماده می‌شدم تا خود را به شما برسانم. همان روزهایی که در شبستان امام خمینی (رحمه‌الله) حرم مطهر حضرت معصومه (سلام‌الله علیها) پیش از شروع درس، با هم به امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) سلام می‌دادیم و با حضرت «عهد» می‌بستیم: «اللهمّ إنّی أجدّد له فی هذا الیوم و فی کلّ یوم عهداً و عقداً و بیعهً فی رقبتی». یادش بخیر، کنار منبر درس بر زمین می‌نشستید و محاسن سفیدتان را در دست قبضه می‌کردید و با همان حال خضوع و خشوعی که …

رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در فتوای جدید مقدار مسافت شرعی را ۴۱ کیلومتر عنوان کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چندی قبل حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح زاده، مؤسس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی طی نامه‌ای از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درخواست کرده بود که معظم‌له نظر خود را درباره‌ی مسافت شرعی بیان نمایند. متن نامه و پاسخ به خط رهبر معظم انقلاب بدین شرح است. با سلام و تحیت و آرزوی توفیق بیش‌ازپیش و طول عمر شریف، به عرض می‌رسانیم، با توجه به پژوهشی که در خصوص محاسبه مسافت قصر صلاه که حدود ۴۱ کیلومتر به دست آمده است و …

جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در آذر ماه ۹۷ منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۶ استفتاء به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. گذاشتن قرآن روی زمین س۱. آیا گذاشتن قرآن روی زمین اشکال دارد؟ ج. اگر به نظر عرف این کار بی احترامی به قرآن محسوب شود، جایز نیست. وظیفه مردم نسبت به اقدامات غیر قانونی دیگران س۲. کسی که پدرش اجناس را غیر قانونی وارد کشور می‌کند و این کار به اقتصاد کشور آسیب می‌زند؛ آیا وظیفه ی او اطلاع …

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم با اعتقاد بر این که برخی مسایل عنوان شده در رساله‌ها بسیار کم، محل ابتلا هستند، گفت: این گونه مسایل می‌تواند از رساله‌ها حذف شود. مطرح بودن این گونه مسایل در گذشته، دلیلی برای ذکر آن در دنیای امروز نیست بنابراین باید برخی مسایل را از رساله‌ها حذف و برخی مسایل را اضافه کرد. مسایلی را باید به رساله‌ها افزود که در طول زمان مطرح شده و امروز هم مطرح است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌السلام‌ والمسلمین دکتر محمدرضا یوسفی با بیان این که هدف از رساله‌های عملیه، بیان شفاف احکام دین برای مخاطبان …

رئیس هیئت موسس اتحادیه اروپایی علما و تئولوگ‌های شیعه با بیان اینکه به شدت نیازمند تغییر در این رساله‌ها و پرداخت جدیدی هستیم و این تغییرات باید کاملاً فنی و براساس ضوابط و ملاکات اجتهادی صورت گیرد، گفت: متناسب با نیاز امروز جامعه و سیر سرعت تحولات اجتماعی و جهانی انتظار می‌رود که فقه ما که یک دستگاه بی نظیر در حوزه سازمان‌ها و ساختارهای دینی حقوق به شمار می‌آید، متناسب با این عمل کند. بخش عمده‌‌ای از این تغییر باید متوجه بخش «علم اصول» باشد، علم اصولی که منبع اصلی شکل گیری گزاره‌های فقهی را تشکیل می‌دهد. به گزارش …

جامعه ما اکنون زخم‌خورده از تفریط‌ها و دین‌ستیزی‌هایی است که معلول افراط‌ها و اجبارهاست. باید بپذیریم که همه مردم در یک سطح ایمانی و فکری نیستند و نخواهند بود و نمی‌توان از همه انتظار داشت که یکسان و یکنواخت به دینداری اهتمام ورزند. شبکه اجتهاد: آستانه تحمل و تحریک‌پذیری عصبی در جامعه به قدری پایین آمده که کوچک‌ترین موضوعی منجر به یک جدال تنش‌آلود و خصومت‌بار می‌شود. وضعیت شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، بی‌شباهت به دعواهای بی‌ادبانه استادیومی نیست. کم ‌اهمیت‌ترین موضوعات و رخدادها، بهانه‌ای برای خط‌کشی و جبهه‌گیری‌های تند می‌شود و جدال دامنه‌داری را رقم می‌زند. در این میان موضوعات …

شبکه اجتهاد: مردم مسلمان ایران به دلیل‌احترام به مقام ائمه اطهار(ع) در ماه‌های محرم و صفر که ایام حزن اهل‌بیت ‌‌(علیهم‌السلام) است، از برپایی مجالس عقد و عروسی خودداری می‌کنند. هر چند خواندن صیغه محرمیت فی‌نفسه اشکال شرعی ندارد اما شادمانی در این ایام در میان مردم متدین ایران عملی «خلاف عرف» محسوب می‌شود و به همین دلیل تالارها در این ایام شاهد برگزاری جشن عروسی نیست و بسیاری از مردم تاریخ عروسی خود را بلافاصله پس از ماه صفر و همزمان با آغاز ماه ربیع‌الاول تعیین می‌کنند. در این میان جریانی خاص از متدینان قائل شده‌اند که پس از …

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه در ساله‌‌های عملیه آنچه از قدیم مرسوم بوده به همان شیوه گذشته تکرار می‌شود، گفت: در رساله‌‌های امروز به برخی از مسایل جدید روز پرداخته نشده لذا ابواب جدید در رساله‌‌های عملیه لازم است. به عنوان مثال فصلی به عنوان حقوق شهروندی در رساله‌‌ها نداریم که توضیح دهد انسان مدنی یا اجتماعی باید چه حقوقی را رعایت کند. این دسته از مسایل روز و مهم را کنار گذاشتیم و مدام بحث آب چاه را مطرح می‌کنیم! چون قدیمی‌‌ها نوشتند، ما هم می‌نویسیم. واقعا امروز ملت ما چقدر از آب چاه برای آشامیدن استفاده …

معاون بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با اعتقاد بر اینکه در کلیه‌ی مبانی، قواعد و ضوابط فقهی باید یک بازبینی صورت بگیرد، تأکید کرد: سوالات پرسیده شده در رساله‌ها باید مبتنی با مسایل روزمره و پاسخ‌های آن هم واقعاً کارآمد و روزآمد باشد. همچنین لازم است از ابزاری استفاده شود که متناسب با دنیای امروز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین دکتر محمد مقدم معاون بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با بیان اینکه در کلیه‌ مبانی، قواعد و ضوابط فقهی باید یک بازبینی صورت گیرد، اظهار کرد: این مبانی، قواعد و …

جدیدترین استفتائات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در مهر و آبان ماه ۹۷ پیرامون مسائل عبادات، معاملات و مسائل متفرقه منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۲۳ استفتاء به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است. استفتائات مهر ماه خرید و فروش ارز و سکه و طلا س۱. اگر از طریق قانونی ارز یا طلا بخریم یا از قبل مقادیری ارز یا طلا داشته باشیم و با هدف حفظ ارزش سرمایه حتی در شرایط فعلی نسبت به نگهداری آن اقدام کنیم، آیا این کار اشکال شرعی دارد؟ ج. این …

یکی از مسایلی که چند سال است در اوایل ماه ربیع در تعدادی از محافل و مجالس مجازی و حقیقی محل بحث است، دهه‌ای به نام محسنیه است که برخی برای رونق‌بخشی به آن از مراجع هزینه می‌کنند. این در حالی که این انتساب ریشه درستی ندارد و حتی بسیاری از علما آسیب‌هایی را بر آن ذکر می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، از سال ۹۲ در برخی محافل مداحی به ویژه در قم، تهران و مشهد سخن از گرفتن عزاداری برای حضرت محسن(ع) آن هم با عنوان هفته و دهه به میان آمد و نقل مجالس رسانه‌ای و خبری شد …

مدیر مرکز فقهی جوادالائمه(ع) مشهد با تاکید بر اینکه رساله‌های عملیه باید جهانی نوشته شود، گفت: تمام شیعیان جهان در گوشه و کنار جهان به مبانی فقهی نیاز دارند و قطعا نمی‌شود یک کتاب را به همه زبانها نوشت اما نگاه کتاب می‌تواند نگاه عمومی باشد که بعد توسط مترجمین همین کتاب ترجمه و در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌حجت‌الاسلام والمسلمین علی اصغر تقوی اظهار کرد: شکی در این نیست که کتب فقهی ما و خصوصاً رساله‌های عملیه از جمله نیازهای ضروری و به حق جامعه شیعی و جامعه اسلامی است. فقه یکی از ارکان …