همه مطالب

در محور موانع و بایسته‌های فقه اجتماهی هرچند به موانع و بایسته‌های فرهنگی و اجتماعی توسعۀ فقه اجتماعی اشاره نسبتاً خوبی شده است، اما به موانع و بایسته‌های علمی و محتوایی بحث که از جمله مهم‌ترین آن‌ها دقت در موضوع‌شناسی و روش‌شناسی فقه اجتماعی است، آن‌گونه که باید پرداخته نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مقاله «فقه اجتماعی و کاستی‌های …

فقه شیعی برخلاف فقه داعشی واپس‌گرا، خشونت‌پرداز و زمان‌پریش نیست./ پدیداری نیرویی به نام داعش موجب ارتقای وجاهت فقه شیعه و فرهنگ مدارای ایرانیان در افکار عمومی جهان شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، قدیر نصری، دانش‌آموخته اندیشه سیاسی اسلام و غرب، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه روندهای فکری مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، در …

رییس مدرسه عالی فقه و اصول با بیان این که تفاوت این مدرسه با سایر مراکز فقه و اصول حوزوی در شیوه آموزش است، گفت: ما به دنبال این هستیم که به طلاب نگرش تحلیلی و تطبیقی بدهیم تا دست حوزه علمیه از مجتهد خالی نباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آزمون ورودی طلاب سطح و خارج مدرسه عالی فقه و …

آیت‌الله سبحانی با بیان برجستگی‌های شیعه نسبت به دیگر مذاهب، گفت: علم فقه و اصول کیان علمی شیعه است و در طول چهارده قرن که از ظهور اسلام می‌گذرد برجستگی شیعه به واسطه فقاهت و اجتهاد بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی، با حضور در مدرسه عالی فقه و اصول از برگزاری آزمون ورودی این مدرسه بازدید …

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه استاد حوزه علمیه، در صوت پیش رو به مسئله «هرمنوتیک و اصول فقه» می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، فایل صوتی «هرمنوتیک و اصول فقه» گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه پژوهشگر فلسفه دین و رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه می‌باشد. حجت‌الاسلام خسروپناه ابتدا تلقی خود را از اصول فقه و هرمنوتیک بیان می‌دارد …

عقیدۀ رایج در بین فقیهان امامیه، ضرورت قبض ثمن در مجلس عقد است؛ به‌طوری‌که ایشان یکی از شرایط عقد سلم را تسلیم ثمن در مجلس می‌دانند. لکن به این سؤال به‌صراحت جواب داده نشده که آیا قبض در سلم همچون بیع صرف، جزو شرایط صحت و تحقق این بیع است و بدون آن اساساً ملکیتی حاصل نمی‌شود یا اینکه قبل از قبض، ملکیت محقق خواهد شد. هرچند فقیهان برای جواب هر یک از سؤالات بالا به قضاوت و مقایسه ننشسته‌اند، عبارات ایشان به‌طور ضمنی سؤالات فوق را برمی‌انگیزد. بررسی روایات نیز کمک شایانی به اثبات این شرط نمی‌کند و استناد به اصل نیز با وجود دلایل دیگر مفید نیست. شاید مهم‌ترین دلیل این شرط، اجماع باشد که با نقدهای زیادی مواجه خواهد شد. نکتۀ درخور توجه اینکه در اثبات این شرط در معاملات سلف، به بطلان بیع دین‌به‌دین اشاره شده است و فقهای زیادی به آن استناد کرده‌اند و همان فقها در بحث بیع دین‌به‌دین برای اثبات بطلان آن، به شرط نقدی‌بودن ثمن در بیع سلف استناد می‌کنند که استنادی دوری را به‌وجود آورده است. با استناد به موارد فوق می‌توان این شرط را از شرایط صحت بیع سلف حذف کرد.

مشروعیت از اساسی‌ترین پرسش‌های حوزه سیاسی و اجتماعی است که در واقع به چرایی و مجوّز ساختار سیاسی برای اعمال حاکمیت و علت تبعیت مردم از آن می‌پردازد. این در حالی است که در عصر جدید، این سؤال به اهمیت خاصی ارتقاء پیدا نموده و ساخت‌های اجتماعی را دچار چالش کرده است. در رویکرد فقهی، این سؤال این‌گونه بیان می‌شود که آیا ولایت اجتماعی و تصدی سیاسی نزد فقهاء، مشروط به خواست اکثریت است یا خیر؟ از این جهت که این پرسش در نزد فقهای متقدم مطرح نبوده کمتر می­توان به بیان صریح دست پیدا کرد. با این حال، از آن رو که ایشان در بیان جزئیات مختلف احکام بوده و از قواعد عام در موضوعات گوناگون بهره می‌گیرند، می­توان به پاسخ‌هایی در این میان تمسک جست. با این همه باید این نکته را خاطرنشان نمود که ایشان حکومت را به فرد حاکم و والی می‌شناخته، بنابراین، اگر از احکام والی و ولایت با هم سخنی بیان داشته‌اند به یک دید بوده است. در هر حال، با نگاهی اجمالی در آثار این اندیشمندان، تصدی این مهم را مشروط به رضایت عموم مردم ننموده، بلکه در برخی آثار، فرض مخالفت را نیز مانع تصدی ندانسته‌اند.

معرفی پایان‌نامه: بررسی فقهی و حقوقی عقیم‌سازی دائمی

در جامعه اسلامی باید هزینه دین‌داری پایین و هزینه ارتکاب گناه و معصیت بالا باشد؛  اگر اقدامات مؤثر در زمینه امر به معروف و نهی از منکر موجب بالارفتن هزینه گناه و نگرانی گناهکار می‌شود و برای اصرار بر معصیت، احساس نا امنی می‌کند باید از آن استقبال نمود، مردم مؤمن هیچ‌گاه از نا امنی گناه و گناهکاری، دچار دلهره …

حجت‌الاسلام رضا صنعتی: اگر ما از اول از تعبیر حاکمیت فقیه استفاده می‌کردیم، بهتر بود تا بگوییم ولایت فقیه/ آیت‌الله مصباح و آیت‌الله هاشمی هر دو در کلیات مبنای «مشروعیت الهی، مقبولیت مردمی» را قبول دارند؛ اما در مواضع و گفتارهای سیاسی و رسانه‌ای، یکی بخش مردمی نظریه را برجسته می‌کند و دیگری بخش الهی آن را. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام …

کتاب «سلف و اوراق سلف؛ بررسی فقهی ـ اقتصادی» از سوی انتشارات سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «سلف و اوراق سلف؛ بررسی فقهی- اقتصادی» به قلم حامد تاجمیر ریاحی و فرزانه اشعریون‌ قمی‌زاده، از اکثر قریب به اتفاق پژوهش‌های مهم در زمینه سلف و اوراق سلف در کشور و نیز در سطح بین‌المللی …

مدیر گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به مفهوم شناسی این موضوع، شیوه اخذ و نگهداری خون بند ناف و بیان احکام فقهی مربوطه پرداخت و گفت:‌ بر اساس قائده احتیاط بهتر است که قراردادهای مربوط به خون بند ناف با رضایت مادر و به دست پدر امضا شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین قاسمی پژوهشگر موضوع شناسی …

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با اشاره به لزوم تلاش حوزه برای رسیدن به نقد عالمانه و منصفانه نسبت به احادیث و کتب روایی اهل سنت، گفت: باید جدای از مراکز حدیثی، در فضای آزاد حوزه نیز بحث حدیث را داشته باشیم و طلاب حداقل هفته‌ای و یا روزی یک بار با کتب حدیثی ارتباط داشته باشند. به گزارش شبکه …

مراسم رونمایی از تازه‌ترین اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی با عنوان «اسلام و مقتضیات زمان؛ بررسی نسبت دین و تحولات حیاتی انسان» برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» بعدازظهر شنبه ۱۱ اردیبهشت‌ماه؛ همزمان با مراسم سالگرد شهادت استاد شهید مطهری؛ از ساعت ۱۷ در محل خانه موزه شهید مطهری برگزار می‌شود. …

نشست علمی «حکم و آثار فقهی آن» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نورمفیدی مؤلف کتاب «حکم» (حقیقت، اقسام، قلمرو)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه‌ علمیه در موسسه فرهنگی فهیم قم برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشست‌های نظریه‌پردازی دینی، ۲۵۵مین نشست علمی موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم با موضوع «حکم و آثار فقهی آن» و معرفی …

حق فسخ نکاح از جمله حقوقی است که قانون مدنی به پیروی از فقه امامیه، برای زوجین در نظر گرفته است و هر یک از زوجین به استناد وجود عیب در طرف مقابل می‌تواند عقد نکاح را منحل سازد. البته امروزه با پیشرفت‌های پزشکی برخی از عیوب موجب فسخ نکاح، قابل درمانند و فرد پس از درمان بهبودی خود را باز می‌یابد ولی پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا پس از درمان عیب یا بیماری، حق فسخی که قبل از درمان برای طرف مقابل به وجود آمده است از بین می‌رود یا نه؟ در پاسخ به این پرسش دو دیدگاه متعارض وجود دارد؛ دیدگاه غالب درمیان فقیهان متقدم امامیه که از شهرت نیز برخوردار است و درمان را مسقط حق فسخ نمی‌داند، بر بقای حق فسخ حتی پس از درمان تأکید می کند. در مقابل برخی از فقیهان معاصر و حتی برخی از فقیهان متقدم نیز معتقدند که با از بین‌رفتن بیماری و یا عیب، ضرر ناشی از آن نیز از بین می‌رود و دلیلی برای بقای حق فسخ وجود نخواهد داشت. این نوشتار به بررسی دو دیدگاه گفته شده می‌پردازد و درستی هر یک از این دو دیدگاه را با نگاهی به وضع قانون مدنی به نقد می‌کشد.

معاون فرهنگی مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران: اگر فقه خانواده را با نگاه حقوقی دنبال کنیم نمی‌تواند تأثیر مثبتی در زندگی که اساس آن محبت و تکریم اعضای خانواده است داشته باشد؛ و اگر فقط بخواهیم براساس فقه حقوقی زندگی کنیم قطعاً آن زندگی با شکست مواجه می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هم‌اندیشی «فقه تخصصی نظام خانواده و سبک …

گرچه علامه حلی و شیخ انصاری به خصوصیت احراز در برخی از اصول عملیه اشاره کرده اند، ولی تنقیح آن از ابتکارات میرزای نائینی بوده است. وی اصول عملیه را به «محرز و غیر محرز» تقسیم می کند. «اصل محرز» وظیفه عملی مکلف را با نظر به واقع تعیین می کند، مانند: استصحاب، اصل صحت و قاعده فراغ و تجاوز؛ اما اگر واقع در نظر گرفته نشود «اصل غیرمحرز» نامیده می شود، مانند: برائت و تخییر. محقق نائینی در مورد اصول محرزه معتقد است، اصلی که امر مشکوک را به منزله واقع قرار می دهد، اصل تنزیلی است، مانند: اصالت طهارت و اصالت حلیت و هنگامی که مانند استصحاب، شک و احتمال را به منزله یقین قرار می دهد، آن اصل، اصل محرز خواهد بود. اشکالات متعددی به نظریه محقق نائینی وارد شده که از جمله آن ها اشکالات محقق خوئی و علامه شهید صدر می باشد. شهید صدر اصل محرز نائینی را نمی پذیرد و این اصطلاح را در معنای دیگری به کار می برد. او که تمایز میان اصول و حجیت امارات را نیز به تفاوت در ملاک جعل آن ها می داند، اصل محرز را نیز به همین شکل تفسیر می کند. مهم ترین ثمره اصل محرز، تقدم آن بر اصل غیر محرز در تعارض است. نگارندگان با بیان تمایز اصول و امارات از دیدگاه نائینی و شهید صدر در پی تبیین ماهیت «اصل مُحرِز» و ثمره آن از منظر این دو اندیشمند اصولی هستند.

سال ۱۳۹۴ سالی گران‌بها در حوزه نشر کتب فقهی و اصولی بود و کتاب‌های بسیار در این سال اجازه‌ نشر پیدا کردند. شبکه اجتهاد نیز، حسب وظیفه اطلاع‌رسانی خود بسیاری از این کتاب‌ها را معرفی و منعکس کرد.

جلد اوّل از مجموعه استفتائات آیت‌الله مظاهری بیش از ۲۷۰۰ پرسش‌ فقهی و با عنوان «رسالۀ استفتائات» منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب، حاوی بیش از ۲۷۰۰ پرسش‌ فقهی با پاسخ‌های آیت‌‌‌الله‌ ‌‌مظاهری است که از بین ده‌ها هزار استفتاء واصله به دفتر‌ وی انتخاب شده و پس از موضوع‌‌بندی، تلخیص و هماهنگ‌‌‌سازی عبارات، تنظیم و چاپ شده …

کرسی آزاد اندیشی «حجاب در بستر تاریخ و فرهنگ عصر نزول» با حضور اساتید مطرح در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کرسی آزاد اندیشی «حجاب در بستر تاریخ و فرهنگ عصر نزول» همراه با نقد و بررسی کتاب حجاب شرعی اثر امیرحسین ترکاشوند در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار …

آیت‌الله مکارم شیرازی در دیدار با مسئولان امر قضاء، با انتقاد از روند طولانی شدن رسیدگی به پرونده‌های قضایی در دادگاه‌ها گفت: پرونده‌ای را سراغ دارم که ۲۰ سال است در جریان رسیدگی است و گمان می‌کنم ۲۰ سال دیگر هم این روند طول بکشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار رئیس و اساتید دانشگاه علوم …

آیت‌الله شبیری زنجانی با با بیان این مطلب که «مجتهد به معنای واقعی آن کم است» تاکید کرد: حوزه به معنای واقعی باید حوزه مجتهد پرور باشد نه اهل شعار. آنچه قدیم بود این بود که طلبه به درس اهمیت ویژه می‌داد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی در دیدار مسئولان و استادان دانشگاه علوم قضایی تهران، همه …

نشست علمی مشترک با موضوع بررسی تطبیقی طواف نساء و وداع با همکاری مرکز پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی و پژوهشکده حج و زیارت در محل سالن اجتماعات دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی مشترک با موضوع «بررسی تطبیقی طواف نساء و وداع»، با همکاری مرکز پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی و پژوهشکده حج …

خدا انسان را برای رسیدن به کمالات والا آفریده است. راه رسیدن به آن کمالات، حرکت صحیح انسانها در مسیر حق و تکلیف است. حق تعیین سرنوشت، یکی از حقوق طبیعی انسانهاست که خدای متعال به آنها عطا کرده است. استیفای صحیح این حق در پوشش حق تعیین حاکم، یکی از مراحل مهم رشد و تکامل انسانها در جامعه بشری است. دین اسلام به عنوان بهترین راهنما برای سعادتمندی فردی و اجتماعی بشر است. مردم، هم در عصر حضور پیشوای معصوم(ع) و هم در عصر غیبت نقش مؤثری در تشکیل حکومت دارند. حق تعیین سرنوشت در عصر حضور پیشوای معصوم(ع) به مردم این حق را می‌دهد که آنها امر حکومت و تدبیر امور اجتماعی خویش را به‌دست شخص غیر معصوم نسپارند، بلکه از روی آگاهی و با اختیار، پیشوایان معصوم را انتخاب کرده و آنان را اسوه زندگی خود قرار داده و از آنها به‌طور کامل پیروی کنند. مردم بر اساس حق تعیین سرنوشت خویش در عصر غیبت، با شرکت مستقیم یا غیر مستقیم[i] در انتخابات تعیین رهبری، در صدد استیفای حق خویش برآمده و از میان کسانی که دارای شرایط عمومی رهبری در عصر غیبت‌ هستند را انتخاب می‌کنند. این نوع مردم­سالاری در جهان، بهترین نوع مردم‌سالاری است که امروزه در ادبیات سیاسی به آن مردم‌سالاری دینی گفته می‌شود. تنها نمونه عملی این نوع حکومت مردم‌سالار در جهان معاصر، با عنوان جمهوری اسلامی ایران به‌طور بالنده به حیات خود ادامه می‌دهد.

باید مسائل مربوط به حرمین شریفین روزى به طور کامل حل شود و آن در صورتى خواهد بود که گروهى از زبده‌ترین آگاهان نسبت به مسائل حج از سوى سازمان همکارى اسلامى براى نظارت بر امر حرمین شریفین انتخاب شوند که عربستان سعودى نیز مىتواند عضوى از آن باشد. به گزارش شبکه‌ اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی صبح امروز در …

محقق داماد: اگر اجتهاد نباشد ختم نبوت معنی ندارد و باید منتظر پیامبر دیگری بود و این مشکلی است که اهل‌سنت در اجتهاد دارند. اگر اجتهاد نباشد باید بگوییم که دوران دین هم تمام شده است. نهاد اجتهاد در کنار نهاد خاتمیت نبوت می‌نشیند که هر کدام از این‌ها را دست بزنید آن یکی به لرزش می‌افتد. به گزارش شبکه …

مهدی مسائلی در جدیدترین اثر خود با عنوان «عار یا شعار، قمه‌زنی در ترازوی عقل و شرع» به موضوعاتی مانند ماهیت و چگونگی قمه‌زنی و بررسی سیر تاریخی قمه‌زنی، عوامل پیدایش و گسترش آن پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، «عار یا شعار، قمه‌زنی در ترازوی عقل و شرع» تألیفی جدید از حجت‌الاسلام مهدی مسائلی در رابطه با قمه‌زنی است. …

از سوی شریعت هیچ دلیلِ معتبری بر منعِ بانوان از تصدیِ پُست‌های اجرایی، مدیریتی و ولایی اقامه نشده است، حتی از برخی موارد می‌توان استفاده کرد که بانوان از همان ابتدایِ عصرِ اسلام در امور سیاسی و اجرایی و نظامی مشارکت فعال داشته‌اند. پس اگر بانویی، دیگر شرایطِ تصدی‌گری امور اجرا، مدیریت و ولایت را داشته باشد، می‌تواند به این …

نشست علمی «فقه اجتماعی» با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی، در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجاه و سومین نشست علمی معاونت پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با موضوع «فقه اجتماعی» برگزار می‌گردد. بنابراین گزارش، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی و استاد حوزه علمیه درباره فقه …