همه مطالب

سنت‌های حوزه، نتیجه زحمات علمای بزرگ آن است که باید حفظ شود؛ اخیراً مشاهده می‌شود که فرهنگ دانشگاهی در حال تسلط بر بخشی از فرهنگ حوزوی است که مناسب نمی‌باشد و حوزه باید مسیر خود را حفظ نماید. به شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی پیش از ظهر امروز در مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه که در مدرسه علمیه …

اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۱) دین مبین اسلام با جعل قواعدی مانند «الناس مسلّطون علی أموالهم»، قایل به آزادی افراد در تصرفات مالی‌‌‌‌‌شان شده و از طرفی، با بیان حرمت اسراف، تبذیر، لباس شهرت، تجمل و مانند آن، توجه خود به جامعه و آینده‌‌‌‌‌ی آن را به رخ کشیده اس‍ت. آیا این امر، سرگردانی اقتصاد اسلامی بین …

فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی» اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، با مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی‌خراسانی و سردبیری حجت‌الاسلام دکتر حسین ناصری مقدم منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره اول و دوم فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی» (ویژه زمستان ۹۴ و بهار ۹۵) با چندین مقاله علمی، به‌همراه چکیده عربی و انگلیسی، جهت دریافت رتبه …

آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی سیاست‌های کلی «خانواده» را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است، ابلاغ کردند. به گزارش شبکه اجتهاد از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن سیاست‌های کلی خانواده که به رؤسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام …

اگر امروز صاحب جواهر زنده بود و قصد تحریر یک دوره فقه کامل مطابق با نیازهای روز را داشت، باید قریب به ۸۰ جلد می‌نوشت؛ بنابراین ماهیت فقه شیعه اینگونه است که از نظر عرضی و سطحی، سیر تکاملی داشته و به موازات زمان و نیازها گسترده تر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری شاهرودی در …

در حقوق قراردادها مهمترین مسأله اجرای بموقع تعهدات قراردادی است بطوریکه قواعد زیادی در زمینه نقض قرارداد وضع شده است در حقوق ایران بنابر نظر مشهور ساز و کار نظریه اجرای اجباری عین تعهد حاکم می‌باشد که اجرای آن گاه مشکلات و بی‌عدالتی‌هایی را بدنبال دارد که آن را از کارایی لازم بی-بهره می‌سازد حال با عنایت به اینکه این اصل استثنائات زیادی از جمله خیار تأخیر ثمن، تخلف از شروط ضمن عقد، خیار تفلیس، اجاره و مزارعه و ... را به خود دیده است آیا می‌توان در صورت نقض تعهد قراردادی این حق را برای طرف دیگر قائل بود که در انتخاب حق فسخ و اجرای عین تعهد مختار باشد؟ بنظر می‌رسد که با تمسک به منابع فقهی و قانون مدنی و در راستای هماهنگی با حقوق کشورهای توسعه‌یافته و نظام حقوق تجارت بین‌المللی می توان پایگاه این حق انتخاب را تحصیل و تقویت نمود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت پرداختن به فقه تمدنی و لزوم اطلاع از بایستگی‌ها برای روش شناسی در فقه تمدنی، گفت: وقتی ما می‌گوییم تمدن یعنی تمدن اسلامی، یعنی کاری بشود که اهداف خداوند در بعث رسولان و در انزال کتب آسمانی و تشریع مقررات دینی، در تمام شؤون زندگی انسانها پیدا شود. به گزارش …

  اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۰) به لحاظ فقهی، آیا منابع زیرزمینی هر کشور، متعلق به مردمان و ساکنان همان کشور است یا آن‌که محدوده‌های قراردادی سرزمینی منجر به اختصاص آن به کشور خاصی نشده و متعلق به تمام مردم جهان است؟ بحث منابع زیرزمینی از قبیل معادن و از جمله نفت، جزو انفال است و به …

حجت الاسلام خسروشاهی با تأکید بر این که تحول در متون درسی حوزه باید با حفظ فرهنگ سنتی باشد، گفت: اگر بنا باشد گروهی را مأمور کنیم که متن جدیدی را تدوین کنند و همان متن هم بخواهد در حوزه تدریس شود، بی فایده بوده و از سوی دیگر اگر این متن با رویکرد روشنفکری تغییر کند، به صلاح حوزه …

باید دید صحبت آخوند دقیقا چیست؟ او اصل ولایت فقیه را قبول ندارد و یا می‌گوید نمی‌توانیم آن را اجرا کنیم؟ باید دید حرف آن موقع آخوند در زمان کنونی کاربرد دارد یا نه؟ استدلال‌های آخوند در حاشیه مکاسب و یا دیگر کتاب‌ها صریح است و حد وسط را امور حسبیه می‌داند. شما اگر اختیارات فقیه را در حد امور …

علما و مراجع تقلید بارها بر ربوی بودن معاملات بانکی در کشور تأکید کرده و خواستار اصلاح این روش بوده و هستند و معتقدند بانکداری راه حلال را پیشه نکرده و در حال تبدیل شدن به بانکداری اسلامی توأم با رباست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدناصر موسوی لارگانی نماینده مردم در سه دوره مجلس شورای اسلامی و نایب‌رئیس اول …

آیت‌الله صافی گلپایگانی تأکید کرد: هر چه بیشتر استقلال حوزه‌های علمیه برقرار باشد و تمام تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های مربوط به حوزه، در همه جهات، زیر نظر حوزه و علماء و حوزویان باشد، خطّ موفّق و واقعی که از اوّل، اسلاف این نهاد با برکت و مهمّ داشته‌اند محفوظ می‌ماند، و از انحراف در این مسیر جلوگیری می‌کند. به گزارش شبکه …

شیخ مفید از فقهای برجسته و متقدم شیعه است که درباره حاکمیت و حکومت در عصر غیبت، دارای تئوری حکومتی و نظراتی است که در قالب اندیشه و فقه سیاسی شیعه قابل بازشناسی و تدوین است. فصلنامه «حکومت اسلامی» در آخرین شماره خود طی مقاله‌ای به بررسی «تئوری حکومتی عصر غیبت بر اساس دیدگاه شیخ مفید (ره)» پرداخته است. به …

إقاله، یکی از نهادهای انحلال قرارداد در فقه و حقوق شیعه است. از نخستین پرسش ها درباره هر چیزی، پرسش از ماهیت و چیستی آن چیز است. اگرچه از دیرباز فقیهان شیعه، با رویکردی تطبیقی و نگاهی انتقادی نسبت به دیدگاه رایج فقیهان اهل سنت درباره ماهیت اقاله، سخن می راندند، ولی نوعاً با نگاهی صرفاً چیستی شناختی، از منظر فقه شیعه، به این نهاد انحلال قرارداد، نمی نگریستند. نوشتار حاضر، با رصد نمودن دیدگاه های موجود نزد دانشیان فقه و حقوق شیعه، در پژوهشی بنیادی نظری، به روش توصیفی تحلیلی، چیستی این نهاد فقهی حقوقی انحلال قرارداد را از منظر دانشیان فقه و حقوق شیعه، به بررسی می نشیند تا در پی بیان و بررسی دیدگاه ها و دلایل آن ها، استواری فرضیه عقد بودن ماهیت إقاله، تبیین گردد.

بر اساس «قاعده عدم تداخل اسباب» که قاعده ای پذیرفته شده در فقه و حقوق می باشد، چنانچه در اثر جنایتی، چند عضو یا منفعت مجنی علیه مورد صدمه و آسیب قرار گیرد، دیه هر یک به صورت جداگانه محاسبه خواهد شد و تداخلی صورت نخواهد گرفت. نگهداری و دفع ارادی ادرار و مدفوع نیز از جمله منافع مهم بدن می باشند. چنانچه در اثر جنایتی این دو منفعت مهم از بین بروند، دو دیه ثابت خواهد شد، اما در فرضی که بی اختیاری ادرار و بی اختیاری مدفوع، در ضمن یک جنایت حاصل شوند، مشهور فقها معتقد به ثبوت یک دیه شده اند نه دو دیه و این هم به خاطر وجود روایتی در این زمینه است. قانون گذار جمهوری اسلامی نیز از این نظر مشهور، تبعیت نموده است. به نظر می رسد این روایت با عنایت به احتمالاتی که در آن راه دارد، از جمله تصحیف، مخالفت با یافته های پزشکی و...، توان ایستادگی در برابر قاعده «عدم تداخل اسباب» را ندارد، لذا در این موارد نیز دو دیه کامل ثابت خواهد بود.

مجموعه حاضر، رویکردی تطبیقی در مورد مسائل مربوط به اصول فقه شیعه و مذاهب اربعه اهل سنت و مذهب زیدیه است. در این اثر دیدگاه‌های برخی از اصولیان شیعه و اهل سنت با هم مقایسه شده و مبانی و مصادر اجتهاد از منظر آنان با یکدیگر تطبیق داده شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب ۵ جلدی «نبراس الأذهان فی …

«سود مشروع»، «تعاون»، «توسعه و عمران»، «تقدیر معیشت» و «تعمیق معنویت و ارتباط با خدا»، پنج رکن مهم و اساسی بانکداری اسلامی است. اهمال در یکی از این اصول بانکداری را از اسلامی بودن و فعال شدن در عرصه اقتصاد باز می‌دارد. شبکه اجتهاد: مهم‌ترین اصل بانکداری، جلب سود مشروع است و کسانی که تصور می‌کنند ما بانکداری اسلامی را …

اختصاصی شبکه اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف»(۹) اولین مسأله در موضوع این است که ما اگر شیوه‌ای از معامله را بپذیریم و این به اصطلاح جزء چارچوب‌های ممنوعه‌ی معاملات ما نباشد یا به تعبیر دیگر از فیلتر مکاسب محرمه، سالم رد شود، این معامله به‌طور طبیعی برای ما مشکلی ندارد؛ خواه بیع باشد، اجاره باشد، یا هر نوع معامله‌ی …

آیت‌الله علیرضا اعرافی در جمع مدیر و معاونین حوزه علمیه استان قم به تشریح محورهایی برای تقویت درس خارج حوزه پرداخت و گفت: باید از این سرمایه عظیم درس خارج بهره‌برداری کرد و مهندسی کلانی برای آن تعریف نمود، بدون اینکه سازکار آن بهم بریزد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه در جمع مدیر و معاونین …

در شماره‌ جدید این دوماه‌‌نامه، مقالات، گزارش‌ها و مصاحبه‌هایی درباره صدمین سالروز تولد آیت‌الله‌ صافی گلپایگانی، کارکرد سیاسی و اجتماعی استخاره، پروژه فکری اصلاح دینی سید کمال حیدری و حوزه علمیه افغانستان آمده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دوماه‌نامه فرهنگی «تقریرات» به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی علی اشرف فتحی در ۶۸ صفحه منتشر و روانه بازار مطبوعات شده است. …

از میان مباحثی که پیشینیان به تفصیل به آن پرداخته و رساله‌های مستقل و متعددی در باره آن نوشته‌اند، مساله «غنا» است، که از مسائل مبتلا به و حساس روز است و خوشبختانه تعداد زیادی از رساله‌های مربوط به غنا از دست تطاول روزگار مصون مانده و به ما رسیده است شبکه اجتهاد: نقش بسیار حساس و اهمیت دانش فقه …

آیت‌الله سید احمد خاتمی با تأکید بر ضرورت تعمیق و ترویج فقه حکومتی در حوزه‌های علمیه و لزوم پرهیز از برخوردهای کلیشه‌ای با فعالان و آزاد اندیشان فقهی، پیشنهاد داد عروه الوثقای حکومتی زیر نظر مراجع تقلید تدوین گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد خاتمی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در دیدار با مسئولان و دبیران پایگاه …

کتاب «احکام پوشاک» اثر حجت‌الاسلام محمود صادقی به همت پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر، در ۱۲ فصل مکتوب و روانه بازار نشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب بیست و چهارمین دفتر از مجموعه «فقه و زندگی» بوده و در ۱۲ فصل سامان یافته که هر فصل دارای موضوعات متنوع می‌باشد. عناوین فصل‌های کتاب عبارتند …

در «کتاب التفسیر» مسند امام رضا علیه السلام روایات تفسیری مربوط به مباحث خانواده تحت عناوینی مانند آداب ازدواج، آئین همسرداری، سقط جنین، نفقه و نشوز مرد مطرح گردیده است که در بخش مربوط به نشوز بیان شده است: نشوز به معنای کراهت و عدم سازش هر یک از زوجین می‌باشد که می‌تواند به صورت ترک واجبات و یا صرف عدم ملاطفت و حسن معاشرت باشد، نشوز و اعراض مرد که در آیه ۱۲۸ سوره نساءو روایات تفسیری مرتبط با آن آمده است بیان می‌کند که در صورت ظهور چنین حالتی از سوی مرد، زن می‌تواند جهت حفظ و ادامه زندگی نسبت به تمام یا بخشی از حقوق خود با وی مصالحه کند و این عمل جایز بوده و مرد مکلّف به رعایت صلح انجام شده می‌باشد. مصالحه نسبت به امور ذکر شده ازآن جهت است که مهر، نفقه و حق قَسم، پس از ثبوتشان برای زن از جمله حقوقند نه احکام و بر همین اساس توسط زوجه قابل اسقاط و مصالحه می باشند.

نشست «حکومت اسلامی، آخوند خراسانی، موافقت یا مخالفت؟» با بحث و گفت‌و‌گوی حجت‌الاسلام حمید پارسانیا و استاد علی اکبر ثبوت، پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی، فردا دوشنبه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برپا خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در جامعه امروز ما سوالات و ابهامات زیادی در مورد رابطه دین وحکومت وجود دارد؛ خصوصا که حتی علمای دینی …

کامران ندری با اشاره به عدم توجه پیش‌نویس لایحه بانکداری و قانون بانک مرکزی بر ایجاد نظارت و حسابرسی شرعی، گفت: بدون داشتن سازوکار حسابرسی شرعی بانک‌ها، تشکیل شورای فقهی کارایی لازم را نخواهد داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، کامران ندری مدیر گروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با تایید این نکته که سازوکار تعیین شده برای …

آیت‌الله سبحانی با اشاره به موانع ازدواج جوانان گفت: بر دولت و مسؤولان لازم است برنامه‌های خود را برای رفع موانع ازدواج جوانان سرعت ببخشند و تمامی ارکان کشور در ایجاد بستر فرهنگی برای ترویج ازدواج آسان‌تر، همت کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در دیدار رییس دفتر رییس جمهور با ابلاغ سلام به رییس‌ جمهوری و سایر …

در کتاب های فقهی از گذشته تا اکنون به حکم حرمت در خصوص حفظ برخی کتب اشاره شده است که از آن ها به «کتب ضلال» تعبیر می شود. هرچند تعریف ضلال (و هدایت) و اضلال (و اهتداء) در لسان فقها چندان روشن نیست اما وقتی از حرمت حفظ (از تلف) سخن می گویند مرادشان جلوگیری از استماع (و اطلاع) از سایر اقوال است و ادله ای که در این خصوص آورده اند نیز با خلط بین دو مقام استماع (و اطلاع) و مقام اتباع، گویا مبتنی بر این پیش فرض است که بین استماع (و اطلاع) با اتباع، ملازمه جریان دارد و اگر جلوی استماع گرفته شود قطعاً جلوی اتباع نیز گرفته خواهد شد. نتیجه اینکه اولاً ادله ای که ادعا شده همگی قاصر از اثبات حکمی در خصوص جلوگیری از استماع است، در ثانی خلط دو مقام، جایز نیست چراکه صرف استماع منجر به اتباع نمی شود و بین آن ها هیچ گونه ملازمه ای وجود ندارد. نهایت اینکه با توجه به وجود کتابی چون قرآن که از طرفی خود مجمع الاقوال است و انتخاب قول احسن برای اتباع را هم از میان اقوال مختلف به عهده انسان گذاشته و هیچ اکراهی در این زمینه را روا ندانسته و از طرف دیگر با وجود قول احسن (قول خدا) در آن به عنوان قول معیار، دیگر بحث از اتلاف کتاب یا ممنوعیت استماع قولی، بی معناست.

مقاله پیش رو که به مساله مهم نماز معلولین اختصاص دارد، به بررسی حکم رکوع معلولین و بیمارانی نظیر ام.اس و... می پردازد که به دلیل ناتوانی، لازم است رکوع را در حالت نشسته به جا آورند، اما در حینِ نماز، ممکن است بر انجام رکوع به شکل اصلی قدرت پیدا کنند. مساله اصلی این مقاله، پاسخ به این سوال است که: شخص معلول، «در صورتی که قبل از رکوع یا بعد از رکوعِ نشسته، توانمند و قادر به ایستادن شد، وظیفه اش چیست؟ آیا رکوع نشسته را رها کرده و می ایستد و رکوع مجدد به جا می آورد؟ یا همان رکوع را ادامه می دهد و فقط قیام پس از رکوع را انجام می دهد؟ یا این هم لازم نیست و فقط به نشستن و انتصاب جلوسی اکتفا می کند؟» یافته های تحقیق نشان می دهد: قیام متصل به رکوع جزء رکوع دانسته می شود و لازم است با نوع رکوعی که انجام می شود تطابق داشته باشد، ولی قیام بعد از رکوع، واجب مستقلی به حساب می آید که در صورت قدرت بر انجام آن، به صورت ایستاده انجام می شود، هرچند خودِ رکوع به صورت نشسته انجام شده باشد.

اختصاصی شبکه اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف»(۸) یکی از سؤال‌هایی که ممکن است در مورد سبک زندگی علمای بزرگ شیعه به وجود آید این است که آیا زندگی آنان مبتنی بر قناعت و اکتفا به اقل مصارف بوده یا سعی در تأمین رفاه حداکثری برای خانواده‌ی خود داشته و زهد را در بی اعتنایی به دنیا می‌انگاشته‌اند؟ پیرامون زندگی …