اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: سده گذشته، روزگار رودرروشدن جهان اسلام ـ به‌ویژه ایران ـ با مدرنیته غربی بوده است؛ یعنی همان چالش بین سنت و تجدد. سده‌ای که آوردگاه اندیشه‌ها و کنشگران فکری و فرهنگی بسیاری بود و خود این، جریان‌های فکری و فرهنگی گوناگونی را به‌وجود آورده است. تقسیم‌بندی این جریان‌ها و جریان‌شناسی آنها نیز خود گفتار جدایی است؛ چراکه هر …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: من هر چه بیشتر روی کتاب مناهج امام کار می‌کنم در می‌یابم امام این کتاب را به عنوان یک متن درسی نوشته‌اند چون قلم شان در مناهج با قلم شان در کتاب البیع خیلی فرق می‌کند، اما در ذهن آقایان نمی‌آید که یک بار این مناهج را باز کنند، یا به گروهی بدهند …

شبکه اجتهاد: اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج و مراکز تخصصی حوزه علمیه قم با حضور جمعی از علما، فضلا و اساتید سطوح عالی و با سخنرانی آیت‌الله جعفر سبحانی در سالن همایش مدرسه امام کاظم (ع) برگزار شد. سبحانی: حوزه نیازمند مجله بین‌المللی فقهی است/ فرهنگ و سنت‌های گذشته حوزه حفظ شود اعرافی: فقهی که بخواهد نظریه‌پرداز باشد، در …

استاد محمدتقی سبحانی گفت: نظریه فقه کلامی به نوعی اثبات مرجعیت انحصاری اهل بیت(ع) از خلال دانش فقهی است و ما چگونه می‌توانیم از درون فقه با مقایسه اندیشه‌ها و آراء فقیهان در مسائل مختلف در نهایت به این اصل اساسی امامتی برسیم که تنها راه انتقال میراث سنت به نسل‌های بعد باید اهل بیت(ع) و امامت معصومین(ع) باشند، پس …

عضو مجلس خبرگان رهبری، گفت: یکی از ابعادی که حضرت امام خمینی (ره) به لحاظ فقهی مطرح و آن را زنده کردند، فقهی است که می‌توان فقه عمومی نامگذاری کرد. ‌‌به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری در سومین جشنواره علمی مدرسه عالی فقه و اصول امام حسین علیه السلام ضمن گرامیداشت دهه کرامت و سی …

آیت‌الله سبحانی با اشاره به اینکه برای تربیت مبلّغ نیز باید کوشش‌های بسیاری انجام شود تا بتوانیم در عرصه ملی و بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشیم، اظهار کرد: ما نیازمند مجله بین‌المللی فقهی هستیم، این مجله باید شامل افکار نو برای تمام مسلمین باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی شامگاه چهارشنبه در اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج …

مدیرحوزه‌های علمیه با بیان اینکه فقه معاصر بدیل سنت فقه جاری ما ‌‌‌نیست، بلکه برآمده از دریای مواج حوزه مبتنی برای مناهج اصیل اجتهادی است، افزود: فقهی که بخواهد نظریه‌پرداز باشد در بستر حوزه آزاد، درس‌های تخصصی و پژوهش‌های آزاد شکل می‌گیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیرحوزه‌های علمیه، شامگاه چهارشنبه در اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج و …

کتاب «هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی» به اهتمام حجت‌‌الاسلام والمسلمین سید کاظم سیدباقری در ۲۱۴ صفحه در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه به چاپ دوم رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، شناخت و فهم سنجیده روش‌‌های جدید و بازخوانی، بازسازی و بازفهمی روش‌های بومی در مقایسه با روش‌های …

دهه کرامت دهه علم امام رضا است؛ استدلال‌های رضوی، احتجاج‌های رضوی، براهین رضوی! وقتی حضرت برهان اقامه می‌کند می‌فرماید: «أَحْسَبُکَ ضَاهَیتَ الْیهُودَ»؛ مبادا گرفتار افکار اسرائیلی و امثال اسرائیلی بشوی؛ به یکی از اهل بحثش فرمود: «أَحْسَبُکَ ضَاهَیتَ الْیهُودَ»؛ گویا تفکرات اسرائیلی در تو پیدا شده است. این تمثیل است و نه تعیین؛ یعنی مبادا تفکر غربی، مبادا تفکر مادی، …

فقیهان برای استدلال بر حجیت شهرت فتوائیه به ادله‌‌هایی تمسک کرده‌اند، از جمله فحوای ادله حجیت خبر واحد که به بیانات متعددی عنوان شده، از جمله: هرچه مفید ظن است، حجت است و ظن حاصل از شهرت به مراتب بیشتر است؛ یا ملاک حجیت خبر واحد، طریقیت است و شهرت این طریقیت را به طریق اولی دارد. همچنین شهادت عدلین …

شبکه اجتهاد: یکی از مسائل مهم دوران معاصر که در دامنه علم اصول مطرح می‌شود، مسئله «تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه» است. درباره این مسئله، تحقیقاتی در دروس اعلام و برخی مقالات و مکتوبات وجود دارد که به آنها اشاره می‌شود. استاد گنجی در درس اصول سال جاری، ذیل مبحث «مطلق و مقید» در سه جلسه به …

آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی»، روز پنج‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۱ صبح در محل بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی با حضور و سخنرانی آیات و اساتید: سید جعفر سیدان، نجم‌الدین مروجی طبسی، محمدتقی سبحانی، محمدحسن ربانی بیرجندی و مجید معارف برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با …

علم اسلامی در چند حوزه می‌تواند به فقه کمک کند: اولین حوزه، «موضوع شناسی» است؛ گاهی موضوعات فقهی، پدیده‌های ساده و بسیط عرفی هستند که با مراجعه به عرف، مسئله حل می‌شود، اما گاهی موضوع شناسی، مربوط به پیاده سازی الگوی سازماندهی اجتماعی در یک نظام دارای پیچیدگی فراوان است که در اینجا باید به صورت عمیق به مسئله وارد …

عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تاکید براینکه فقه توانایی تامین یک زندگی سالم، کامل و مفرح را دارد، گفت: قانون اساسی ما بر اساس فقه است و در زمان تدوین از نظرات فقهای بزرگ زمان استفاده شده است اما نتوانستیم وظیفه اداری را از جهت حفظ حقوق شهروندی، حفظ کرامت انسانی و رفتار و اخلاق …

شبکه اجتهاد: کتاب «تحف العقول» یکی از مستندات «وسائل الشیعه» است. مرحوم شیخ حر عاملی «تحف العقول» را از کتب مشهور شیعه می‌شمارد و روایات آن را حجت می‌داند. استاد سید احمد مددی یکی از علمای متوجه به جریان تاریخی حدیث و کتاب‌های آن است. از این رو بر آن شدیم تا تحلیل ایشان را در این زمینه ارائه نماییم. …

اثر «گستردگی و اعتبار انواع تلقی حدیث در دوران نخستین» به قلم محمود رفاهی‌فرد از سوی نشر معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این پژوهش بر آن است بر اساس شواهد کتب فهرست و رجال، در کنار بررسی شیوه اسناد دهی محدثان، گزارش‌های تاریخی و بیانات حضرات معصومین علیهم‌السلام و اصحاب ایشان در رابطه با …

در جهان مسلمانی، پیرامون عدالت چند اندیشه شکل گرفته است: اینکه عدالت اصلاً هدف نیست و راه دادن آن به فقه، انحراف است؛ دوم: عدالت، هدف است اما حصولی و پسادینی است؛ و سوم: عدالت، هدف است اما پیشادینی، و قوانین باید کاشف از عدالت باشد؛ لذا اگر جایی با عدالت، ناسازگار بود، باید اندیشید و چاره‌ای یافت. اکنون که …

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه ظرفیت حوزه را خود «علم» تأمین‌ می‌کند و اگر ظرفیت علمی بیشتر بشود، بسیاری از مشکلات، حل خواهد شد، اظهار کرد: زمان و مکان در اجتهاد دخیل است و موجب‌ می‌شود ظرفیت حوزه خودش را نشان‌ ‌دهد و بالا‌ برود و از همین راه‌‌ها، علم و نیازهای روز ترقی‌ می‌کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: یکی از نکات مهم در حدیث شیعه، تبدیل احادیث از گفتار به نوشتار در طبقات اول و دوم راویان است. روش انتقال متن مکتوب و شیوۀ ارزیابی آن با احادیث شفاهی بسیار متفاوت است. در نوشتار پیش رو با استفاده از تاریخ حدیث شیعه و تأکید بر مکتوب بودن آن، به بررسی شیوۀ ارزیابی حدیث می‌پردازیم. کتابت حدیث …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان اینکه امام خمینی(ره) فرمودند حوزه باید نبض حال و آینده را در دست داشته باشد ولی متاسفانه گاهی احساس می‌شود ما نبض حال را هم در دست نداریم. گفت: یکی از غفلت‌های ما در این چهار دهه این بود که خیلی از تصمیمات در کشور بدون توجه به فقه گرفته شد. …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ۲۷ اردیبهشت سالروز ارتحال فقیه محقق و اصولی مدقق آیت‌الله محمدتقی بهجت اعلی‌الله‌مقامه الشریف است.

امام صادق علیه السلام تنها بر تشکیل حوزه علمیه و بیان حکم فقهی بسنده نکردند بلکه ایشان با ملحدان از یک سو و با مشرکان و با امویان و عباسیان از سوی دیگر به مبارزه برخواستند و ضمن معرفی نظام اسلامی با استقامت و پایداری این نظام را حفظ کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در سخنانی …

شبکه اجتهاد: بازخوانی تاریخ حیات ائمه اهل بیت (ع) نشان می‌دهد که افزون بر ستم بی‌پایان حاکمان زمان که عملاً زمینه دور ساختن آنان از اداره جامعه را فراهم آورد، شماری از مدعیان فقه‌دانی و دین شناسی نیز در این گناه بزرگ سهیم بودند و با راه انداختن کرسی درس و بحث و نشستن بر مدار فتوا و قضاوت باعث …

رئیس بنیاد امامت ضمن اشاره به ویژگی‌های عقلانیت شهید مطهری تصریح کرد: ایشان از یک طرف تقابلی با عقلانیت مدرن ندارند بلکه سعی می‌کنند از درون آن عقلانیت سره را از ناسره بازشناسی کنند و از سوی دیگر این خودبنیادی و خودبسندگی در حوزه عقل‌گرایی مدرن را زیر سوال می‌برند و نشان می‌دهند عقل به تنهایی نمی‌تواند نظام زندگی بشر …

هدف از تشکیل این پرونده، پرداختن به زوایایی از کتب اربعه است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. به قطع نزد کمی از دانشیان، این زوایا دیری است که پرداخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته؛ اما فقط کمی از ایشان چنین‌اند. اختصاصی شبکه اجتهاد: کتب اربعۀ حدیثی شیعه (الکافی، من‌ لایحضره ‌الفقیه، تهذیب ‌الاحکام و الاستبصار ‌فیما اختلف ‌من …

اختصاصی شبکه اجتهاد: عدد نسخ خطی التهذیبِ شیخ طوسی، پس از قرآن کم‌نظیر است و کتاب استبصار از لحاظ اهمیت و تعداد نسخه‌ها پس از تهذیب قلمداد می‌شود. نکات و خصائصی که در نسخه‌ها‌ی این کتاب وجود دارد، ذهن هر پژوهشگر را به خود جذب می‌کند. در این مجال نمی‌توانیم به بسیاری از این نکات اشاره کنیم؛ ولی برخی از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر مجید معارف، استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران است. او دکترای خود را در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تربیت‌ مدرس اخذ کرده و رساله خود را با عنوان «پژوهشى در تاریخ حدیث شیعه» تدوین نموده است. وی از سال ۱۳۷۲ تاکنون به‌فعالیت در دو عرصه آموزش و پژوهش مشغول است و …

شبکه اجتهاد: نوزدهم اردیبهشت ماه؛ روز بزرگداشت بزرگ ترین و ماناترین محدث تشیع مرحوم ثقه‌الاسلام کلینی (اعلی الله مقاماته العالیه) است. اگر کسی می‌خواهد این محدث بزرگ و نقش بی‌بدیل ایشان در حفظ تراث اهل بیت (ع) را دریابد، مناسب است به چند گزاره ذیل عنایت بورزد: ۱. عالمان اهل سنت مهم ترین و معتبرترین کتاب را پس از قرآن، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در عصر چاپ و دیجیتال و دسترسی آسان به اطلاعات، کمتر کسی زحمت کنکاش در نسخه‌های خطی را به خود می‌دهد. محمدباقر ملکیان، از آن افراد اندک است. فعالیت‌های نسخه‌پژوهانه و حدیثی_رجالی وی، سبب شد تا با او درباره‌ی اوضاع نسخه‌های کتاب مهم من‌لایحضره‌الفقیه به گفت‌وگو بنشینیم. ملکیان از راه‌های نرفته و کاستی‌های پژوهشی در این عرصه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: کلینی در دیباچه الکافی، چندباری استحسان را می‌نکوهد. آیا استحسان در کلام کلینی همان استحسان اصطلاحی است یا تنها معنای لغوی را در نظر داشته؟ استحسانِ اصطلاحی در کلمات فقیهان عامه پیش از کلینی نیز به وفور دیده می‌شود. گرچه برای استحسان تعریف واحدی از سوی باورمندان به آن نمی‌بینیم، اما دیرین بودن این اصطلاح و رواجش …