اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: چندی است اعتقاد به نارسایی فقه سنتی رایج در حوزه‌‌های علمیه موجب شده است تا گروهی برای تدوین فقه نظام به شکل فردی و یا با تاسیس موسسات علمی تلاش کنند. طرفداران این اندیشه خود را وامدار شهید صدر می‌دانند. با این وجود اصالت این ادعا نیاز به بررسی دارد. این نوشتار با روش تحلیل محتوا به بررسی …

عضو هیئت علمی گروه فقه دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی مطرح کرد: وحید بهبهانی ۱۵ شرط را برای مجتهد لازم می‌داند که یکی «سلیقه» است. طلبه باید خود را کشف کند، البته بنده به کسی توصیه نمی‌کنم که به دانشگاه برود بلکه توصیه می‌کنم همه تا کفایه بخوانند و سپس رشته تخصصی را ادامه دهند. اگر هم دانشگاه رفت تا …

شبکه اجتهاد: مراد از اندیشه‌ورزی در این بحث اندیشیدن محض در باره تمدن نیست، بلکه مجموعه فرایندها و رفتارهایی که به این اندیشیدن کمک می‌کند و نیز ابعاد آن نیز مد نظر است. وقتی از اندیشه‌ورزی در باره تمدن نوین اسلامی سخن می‌گوییم، در حقیقت یک گام عقب‌تر از پرداختن حتی در باره مفهوم این تعبیر و واژگان تشکیل‌دهنده آن …

استاد سطح خارج حوزه علمیه، گفت: در بیرون خانه با سه مقوله زعامت، مدیریت اجتماعی و قضاوت و مرجعیت روبرو هستیم، نوع فقها قبول دارند که ما دلیل مشروع و قاطعی نداریم که زنان را از این مسئولیت‌ها محروم کنیم؛ یعنی بگوییم زنان حق مرجعیت، قضاوت و مدیریت ندارند؛ اگر عقل شانی زن به فعلیت برسد یعنی اگر زن افزون …

استاد حمید درایتی گفت: عمده عدم انگیزه در طلاب، عدم علم و اطلاع از تأثیر علم اصول در فقاهت و ادامه مسیر است؛ علم اصول علمی مختص درون حوزه نیست بلکه کاربرد‌های برون حوزوی نیز دارد. علم اصول روش‌ نمی‌دهد بلکه قاعده‌ می‌دهد و ما بی‌نیاز از تنقیح و تحلیل این قواعد برای استنباط نیستیم مخصوصاً در موارد نوظهور کشف، …

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور در تبیین بررسی عناصر شکل گیری جوامع حدیثی با تأکید بر پایگاه جامع الاحادیث به بیان پنج ویژگی منحصر به فرد این پایگاه در مقایسه با دو کتاب شریف کافی و بحارالانوار پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی در نشست علمی مجازی «بررسی عناصر شکل گیری جوامع حدیثی با تأکید …

شبکه اجتهاد: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، همان مرکزی است که مجموعه نرم‌افزارهای نور را در حوزه‌ی علوم اسلامی تولید می‌کند. این مرکز در سال ۱۳۶۸ با عنایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که آن زمان سمت ریاست جمهوری را برعهده داشتند تأسیس شد. هدف از تشکیل این مرکز، به خدمت گرفتن رایانه برای پژوهش‌های علوم اسلامی و تولید محتوا‌های دیجیتالی …

شبکه اجتهاد: برنامه تلویزیونی زاویه، با محوریت «بررسی ابعاد شخصیتی آیت‌الله محمد یزدی» ۱۹ آذرماه از شبکه چهارم سیما پخش شد. در این برنامه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) و رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ دکتر هادی …

یکی از تأسیسات سیدمرتضی، فقه مقارن است که اولین نفر در این عرصه است؛ کتاب مسائل الخلاف وی که البته از بین رفته به صورت مفصل در این باره نوشته شده است. در دوره سید، بحث عدد و رؤیت در ماه رمضان مطرح بوده؛ یعنی برخی علمای شیعه قائل به عدد بودند و می‌گفتند ماه رمضان همیشه ۳۰ روزه است؛ …

نظارت بر استاد نیز اهمیت دارد و توانمندی تحلیل علمی، اشاره به نظریات علما، و  ارائه نظر و رای خود از مولفه‌های حداقلی کرسی درس خارج است. نظارت بر استاد نباشد، دروس خارج درس نمی‌شود! استاد بدون تحلیل علمی می‌آید و مطالبی را می‌گوید و شبیه این است که یک مقاله‌ای را م‌یخواند. نظارت بر استاد نباشد، اینطور می‌شود. به …

شبکه اجتهاد: نظام جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و با گذشت ۱۴ قرن از حیات پیغمبر اکرم (ص) در ایران استقرار یافت. شاید بزرگترین چالش نظری و عملی این نظام از جنبه‌های ایدئولوژیک و در نسبت خود با اسلام، مربوط به مقوله «زمان» و «تحولات تاریخی انسان» باشد. جمهوری اسلامی برخواسته از دو ادعای …

پژوهشگر و استاد عرب‌زبان حوزه علمیه قم اظهار کرد: سعی کرده‌ایم نقل‌های سید را در حد توان از آثار بزرگان دیگر جمع‌آوری کنیم که در یک جلد با عنوان «التراث المفقود» جمع‌آوری شده است. با این روش، حتی در برخی موارد تا ۸۰ درصد یک کتاب را بازآفرینی و احیاء کردیم؛ یکی از فواید این کار جمع‌آوری همه آثار قلمی …

آیت‌الله محمد یزدی رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجلس خبرگان رهبری و یار دیرین امام و رهبری پس از عمری مجاهدت علمی و مبارزات انقلابی به دلیل کهولت سن و بیماری دستگاه گوارشی، صبح امروز دار فانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله یزدی که از چندی پیش به دلیل کهولت سن و بیماری …

برای اثبات ولایت فقیه به احادیث متعددی از پیامبر (ص) و ائمه (ع) استناد و استدلال شده است. در مقابل نیز برخی شبهاتی درباره آنها بیان کرده‌اند. به منظور بررسی جامعتر این احادیث، در این کتاب تنها چهار حدیث نبوی، مطرح، و شبهات و چالش‌های نظری آن، به ویژه شبهاتی که در کتاب حکومت ولایی مطرح شده است، بررسی می‌شود. …

عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: نظر شهید صدر این است که فقه‌پردازی منهای شناخت انسان معاصر، نارسا و ناکافی است، چراکه این انسان معاصر نقطه کانونی همه تحولات علمی در اجتماع است. اهمیت، نقش آفرینی، تأثیرگذاری و خلق‌های مداومی که این تحولات علمی دارد، در نقطه انسان تراکم پیدا می‌کند و خصایص انسانی براین اساس شکل می‌گیرد، لذا در …

مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی از چاپ و انتشار ۶۰ اثر پژوهشی فقهی برای پاسخگویی به نیازهای فقهی پژوهشگران حوزه و دانشگاه  و نیز زائران حرم رضوی خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی شریعتی‌تبار، ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی، به آستان نیوز گفت: در …

شناخت فروع و لوازم وجوب حفظ نظام به عنوان یک حکم شرعی در حوزه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی و نقش مستقیمی که در زندگی فردی و اجتماعی و روزمره مردم دارد، از مهم‌ترین عوامل ضرورت پرداختن به این موضوع کاربردی از نگاه فقهی می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت گروه مسائل فقهی و حقوقی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با اشاره به این‌که فقه و فقاهت ما در پاسخگویی با مسائل کرونا نمره قبولی باید داد، تصریح داشت: در موضوع کرونا فقه حکومتی و فقه سنتی ما ظرفیت خود را نشان دادند و این ظرفیت فقه در بحران‌های مختلف می‌تواند موضوع را حل کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی‌حاجی، …

شبکه اجتهاد: کسی که دین اسلام را می‌پذیرد طبعا در عرصه‌های مختلف زندگی خود اعم از فردی و اجتماعی، از دو دغدغه و دل‌مشغولی خالی نیست. نخست، رعایت قوانین و دستورات شارع است -به این معنا که در ورطه مخالفت با تکالیف شرعی نیافتد و اگر احیانا به سبب جهل، نسیان یا ضرورت، بر خلاف قانون الهی عمل می‌کند، در …

یکی از موسوعه‌های فقه مقارن که به صورت تطبیقی آرای فقیهان مذاهب اسلامی را به صورت دانشنامه الفبایی تجمیع و تدوین کرده، «موسوعه الفقه الاسلامی المقارن» است که به اهتمام و زیر نظر ‌آیت‌الله سید محمود‌ هاشمی شاهرودی (ره)، توسط پژوهشگران و فضلای موسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام نوشته شد. اکنون جلد ۱۳ این …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ هاشم قزوینی از فقها و اساتید نامدار و شاخص حوزه علمیه خراسان در زمان معاصر بود. ایشان جامع معقول و منقول و در حد مرجعیت بود و می‌توانست مانند دیگر فقهای بزرگ رساله عملیه دهد، ولی به این کار اقدام ننمود. او مرجعیت را واجب کفایی می‌دانست و چون دیگر فقهای جامع‌الشرایط حضرات آیات سید …

کتاب «الغلو فی مصطلح الملل و النحل و الرجال؛ دراسه عن الفرق و الرواه الغالین» تألیف محمدباقر ملکیان (نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه قم) است. این اثر در واقعیت سنجی انتساب‌های به غلو در کتاب‌های ملل و نحل و کتاب‌های رجالی است. نویسنده از آنجا که در روایات نقل شده توسط برخی از متهمین به غلو هیچ اثر از این …

اختصاصی شبکه اجتهاد: میزگرد پایانی شانزدهمین دوره از مجموعه کارگاه‌­های دوره پیشرفته فاز فقه پژوهی «مشق اجتهاد»، روز جمعه ۱۴ آذر ۱۳۹۹ به صورت مجازی در مؤسسه آموزش عالی خواهران معصومیه قم برگزار شد. در این میزگرد که تحت عنوان کلی «فقه و چالشهای دنیای معاصر» و در سه محور «چالش‌های فقه زنان در دنیای معاصر»، «چالش‌های کلامی فقه در …

شبکه اجتهاد: مصطفی عبدالرازق را بدون شک می‌توان یکی از مهم‌ترین اندیشمندان و فیلسوفان عرب در دوران معاصر به شمار آورد حال آنکه در ایران چنان که شایسته است به وی و مهمترین نوشته او یعنی کتاب «تمهید لتاریخ الفلسفه الاسلامیه” پرداخته نشده است. اهمیت کتاب یاد شده آن گاه پدیدار می‌شود که به لحاظ تاریخی بدانیم آن را در …

«جایگاه توبه در سقوط جرایم علیه امنیت ملی از منظر فقهی و حقوقی»، «نظریۀ اصالت جنگ یا صلح از دیدگاه اباضیه»، «نقد و بررسی دیدگاه آیت‌الله خویی (ره) در حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن»، «بررسی امکان وصیت کودکان»،«واکاوی فقهی مقابله‌به‌مثل در ناسزا»، «ضمان ناشی از عدم نظارت شهرداری بر اماکن و معابر عمومی» و «چالش‌های ناظر بر اختلال‌های دوجنسی …

دیدگاه مرحوم فیرحی یعنی عدم امکان اداره جامعه بر اساس مدیریت اخلاقی، این امر القاء می‌شود که مدیریت اخلاقی از مدیریت فقهی گسسته و جدا بوده و هر یک از آن‌‌ها به تنهایی توان اداره جامعه را ندارند؛ درحالی که مدیریت فقهی نمی‌تواند جدا از مدیریت اخلاقی باشد و الا غرض از بعثت (تتمیم مکارم اخلاق) را نمی‌تواند محقق نماید …

استاد تمام دانشگاه تهران گفت: شیخ مفید متهم نیست که قرآن و حدیث را زیرپا گذاشته ولی مفتخر به این است که عقل‌گرایی را بیش از مثلاً شیخ صدوق در استنباط‌های فقهی، تاریخی و کلامی خودش لحاظ کرده است. شبکه اجتهاد: تاریخ شیعه سرشار از افتخارات بسیار و تحولات چشمگیر است؛ تحولاتی که به دست عالمان متعهد و فرزانگان اندیشمند …

عده‌ای معتقدند باید میان شریعت، فقه و اخلاق تفکیک قائل شویم، این‌ها با برجسته‌سازی مقوله اخلاق، می‌خواهند میدان را از دست شریعت و فقه بگیرند. چنین افرادی تصویری که از حکمرانی شایسته ارائه می‌دهند، یک تصویر نادرست و ناشایست است. یعنی می‌گویند حکمرانی اگر بخواهد براساس فقه باشد، ناشایست خواهد بود به همین دلیل اخلاق را برجسته می‌کنند. این هم …

کتاب «اصول نقد الحدیث -دراسه تحلیله حول متن الحدیث» به قلم استاد محمدحسن ربانی بیرجندی اثر تازه منتشر شده بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است که به بررسی و شناخت احادیث و روایات نادرست و جعلی از صحیح می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، احادیثی که از معصومان به ما رسیده، همچون گنج‌هایی هستند که قیمتی برای آنها نمی‌توان گذاشت …

حجت‌الاسلام والمسلمین رجبی با اشاره به این‌که یکی از عناصر فقه نظام موضوع شناسی با نگاه نظام‌مند است، اظهار داشت: همانگونه که به احکام نباید نگاه جزیره‌ای داشت، نباید نسبت به موضوع نیز نگاه جزیره‌ای داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رجبی، معاون پژوهش پژوهشگاه فقه نظام در سلسله نشست‌های سیاست‌گذاری عمومی و حکمرانی دینی به بررسی موضوع …