حکومت و قانون

اختصاصی شبکه اجتهاد: حج و جهاد موضوعاتی فقهی است چنانکه صوم و صلاه. وقتی در کلام معصوم این چهار موضوع فقهی و عبودیتی، به محوری به نام ولایت وصل می‌شوند، آن محور هم به قاعده شآن فقهی خواهد داشت.

کتاب «وارونگی؛ نقد و بررسی بنیان‌های فکری جریان‌های تکفیری با تاکید بر داعش» اثر حجت‌الاسلام سیدمهدی علیزاده‌ موسوی از سوی بوستان کتاب چاپ و منتشر شد.

شبکه اجتهاد: یکی از رسانه‌های حوزوی در اظهارنظری عجیب، چند ادعای پوچ و پوشالی را درباره فعالیت‌ها پیرامون فقه حکومتی مطرح کرده است که در این یادداشت قصد داریم آن را مورد بازبینی و نقد قرار دهیم. مدعیات این گفته‌ها به شرح زیر است:

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رئیس و اعضای دوره‌ی جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجمع را از ابتکارات با ارزش امام بزرگوار خواندند و با اشاره به سه وظیفه‌ی مهم این نهاد یعنی «تشخیص مصلحت»، «مشاورت در تعیین سیاست‌های کلی» و «ارائه‌ی راه‌حل در معضلات کشور» تأکید کردند: مجمع باید صد در صد انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در بیانیه‌ای آمادگی کامل این مجمع را برای میانجی گری و ایجاد گفتگو میان دولت میانمار و مسلمانان این کشور از طریق کمیته “مساعی حمیده” اعلام کرد.

شبکه اجتهاد: رهبر انقلاب اسلامی در بیست‌وپنج اسفند سال ۹۴ در سخنانی با نمایندگان طلاب از «انگیزه‌ها» و «طرح‌هایی» سخن گفتند که «اکنون» برای «انقلاب‌زدایی» از حوزه‌ی علمیه وجود دارد. ایشان هشدار دادند که «مسئله‌ی انقلابیگری در حوزه‌ی قم در معرض خطر است»۱ و استدلال کردند که «این را باید توجه کنید؛ باید جزو مسائل اصلی شما باشد». بخشی از توجه به این مسئله‌ی اصلی، که وجه همت این یادداشت است، کوشش برای بازشناسی فرایند و عاملیت انقلاب‌زدایی از حوزه است: «انقلاب‌زداها» چه کسانی هستند و چگونه از حوزه‌ی علمیه انقلاب‌زدایی می‌کنند؟

رهبر انقلاب در ابتدای جلسه درس خارج فقه درباره فجایع میانمار گفت: دنیای امروز، دنیای ظلم است و جمهوری اسلامی باید این افتخار را برای خود حفظ کند که علیه ظلم در هر نقطه از جهان، چه در مناطق اشغالی توسط صهیونیست‌ها، چه در یمن و بحرین و چه در میانمار، موضع صریح و شجاعانه‌ی خود را اعلام کند.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی ضمن هشدار به فراگیر شدن مساله طلاق گفت: مراکز مشاوره‌ای که در جراید و نشریات آگهی طلاق آسان را می‌دهند خائن به بنیان خانواده و جامعه هستند.

شبکه اجتهاد: طی سال‌های پس از انقلاب، نیاز نظام به الگوها و راهکارهای عملی برای زدودن مظاهر غیردینی و پیاده‌سازی ارزش‌های اسلامی در ساحت‌های گوناگون حکمرانی، منجر به عیان شدن کاستی‌های فراوان میراث فقه سنتی برای تأمین این آرمان‌ها گشته و مطالبه از فقه و حوزه‌های علمیه به عنوان پشتوانه ایدئولوژیک حکومت اسلامی به شدت بالا گرفت.

آن‌چه در باب مشروعیت مطرح می‌شود بحثی در مورد حق فرمانروایی است، تفکیک مشروعیت از مقبولیت، اشتباهی است که در دو دهه‌ی اخیر وارد ادبیات سیاسی ما شده است. این تفکیک از دیدگاه فلسفه سیاسی و فقه سیاسی، تفکیک معتبر و درستی نیست

بزرگ ترین تحول در زمینه رابطه فقه و حکومت توسط‌ امام خمینی (ره) رقم خورد و ارتباط فقه و حکومت وارد افق تازه‌ای شد، در این افق تازه دیگر سخن از نحوه اسلامی کردن حکومت‌های موجود نبود، بلکه بحث درباره ولایت فقیه و حق حاکمیت فقیه عادل بر جامعه و شکل گیری ساختار حکومت بر محور این فقیه عادل بود؛ یعنی قبل از آن که فقه بخواهد جزئیات نحوه اداره جامعه را بیان کند باید سرنوشت حق حاکمیت و مدیریت جامعه را روشن سازد و این‌امر را به دست ولی فقیه بسپارد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِن رَبِّکَ وَإِن لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ اى پیامبر! آنچه را از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملا (به مردم) برسان و اگر (این کار را) نکنى، رسالت خدا را انجام نداده‌ای. خداوند تو را از (خطرات احتمالى) مردم نگاه می‌دارد و خداوند، جمعیت کافران (لجوج) را هدایت نمی‌کند. » «سوره مائده، آیه ۶۷»

اختصاصی شبکه اجتهاد: نخستین وظیفه شما [شیعیان] این است که امیرمؤمنان علی (ع) را بشناسید ودومین وظیفه این است که [آن حضرت را] بشناسانید[۱].

اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر همه اعیاد مذهبی را معرفتی و اخلاقی تعریف کنیم و سخن را به کلام صدق و وحیانی رسول مصدق(ص) متبرک سازیم که «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق»، اگر نمایانی معارف را در همه فراز‌های دینی، فهرست کنیم، عید شکوهمند غدیر را علاوه بر معارفی و و کلامی، باید فقهی - حقوقی و سیاسی هم ببینیم. در غدیر است که پیامبر بزرگوار الهی به امر «بلغ ما انزل الیک من ربک» خداوندی، به نظام سازی حکومت اسلامی بعد از خویش می‌پردازد و رابطه استوار و بشکوه «امت- امامت» را مهندسی و طراحی می‌فرماید.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حدیث غدیر، از احادیث متواتر نزد شیعه و سنى است[۱]؛ بیش از ۱۱۰ تن از صحابه و ۸۴ تن از تابعان و ۳۶۰ تن از دانشمندان بزرگ اهل سنت آن را در آثار خود روایت کرده­اند. البته این امر شگفتی ندارد، زیراتعداد مسلمانان حاضر در روز هیجده ذی‌الحجه سال دهم هجری در غدیر خم، عددی قابل‌توجه بوده است.[۲] در مسیر برگشت از حجه‌الوداع، فرشتۀ وحی به پیامبر اسلام (ص) امر فرمود که:

اختصاصی شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی در کالبد تاریخ تمدن اسلامی– ایرانی، افق جدیدی را متجلی ساخت و حلقه‌ای ماندگار در زنجیره تکامل انسانی خلق نمود که پویایی فقه حکومتی و مانایی آن توسط مهندس فکری سازه‌ علمی انقلاب به تصویرکشیده شده و بن‌مایه‌ها و خاستگاه‌های ناب و اصیل آن صیقل خورده است.

محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور با حضور در بیوت آیات عظام مکارم شیرازی، وحید خراسانی، صافی گلپایگانی، علوی گرگانی و نوری همدانی با این مراجع دیدار و گفت‌ و گو کرد.

امروز صلح ابتدایی یا سازنده یکی از تکنیک‌های فن مذاکره و دیپلماسی در حوزه سیاست داخلی و خارجی است. بعضی حقوقدانان ما مثل مرحوم ناصر کاتوزیان مخالف صلح ابتدایی بود. ایشان معتقد بود صلح ابتدایی بقیه قراردادها را از بین می‌برد و نمی‌تواند کار جدیدی هم انجام دهد. اما صلح ابتدایی، اخیراً اهمیت زیادی پیدا کرده است.

دبیر اجرایی حوزه مطالعات پایه‌ای مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: این مرکز از سال ۹۰ به‌عنوان بازوی کارشناسی و حلقه واسط حوزه و مجلس شروع به فعالیت کرده که مأموریت بنیادین مرکز رساندن فقه حقه جعفری در کالبد نظام تقنین کشور اسلامی ایران و احیای ظرفیت عظیم و غنی حوزه در این عرصه است.

شبکه اجتهاد: مهدی نصیری دانش آموخته حوزه علمیه قم، مدیر مسئول سابق روزنامه کیهان و نشریه صبح طی یادداشت، نکاتی را در باب نحوه گفتگو با دشمن و بیانات آیت‌الله وحید خراسانی در دیدار رئیس دفتر رئیس جمهور متذکر شده است، که در ادامه می‌خوانید:

کتاب «بررسی فقهی مدیریت زنان در مناصب سیاسی» سومین کتاب گروه مدیریت اسلامی پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه است که توسط حجت الاسلام و المسلمین علی ‌آقاپیروز به چاپ رسید.

دکتر موسی حقانی با تاکید بر اینکه شیخ فضل‌الله چهره محوری ماجرای مشروطه است تصریح کرد: ما شخصیت شیخ فضل‌الله را در دوگانه موافق یا مخالف مشروطه قرار داده و اندیشه‌های او را واکاوی نکرده‌ایم.

کاظمی، کارشناس حقوق زن در اسلام گفت: در پرتو شناخت مقاصد شریعت و دستیابی به رده بندی آن می‌توان بسیاری از تعارض‌های موجود در عرصه حقوق خانواده و اجرای آن را بر طرف ساخت.

دکتر کمالی موسس «انجمن حمایت از کودکان» گفت: نمایندگان مجلس و کارشناسان قوه قضائیه باید تلاش کنند تا دادگاه ویژه کودک تشکیل شود و رویکرد پیشگیرانه در زمینه کودک آزاری در ایران، اتخاذ کنند.

این کتاب شامل بیش از یک دهه پژوهش و کوشش‌هاب قلمی نوبسنده در حوزه اندیشه سیاسی اسلامی حول محور نظریه همروی است. به اعتقاد نویسنده این کتاب، هرمنوتیک و گفتمان دو روش مهم مدرن و پسامدرن محسوب می‌شوند که ممکن است بتوانند شیوه فهم را در اندیشه اسلامی متحول سازند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی رئیس، دبیر و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای یک دوره پنج‌ساله منصوب کردند.

شبکه اجتهاد: ۱۷ ذی‌القعده سالگرد وفات شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم، فرصت مغتنمی است برای بازاندیشی درباره ماهیت حوزه‌های علمیه و وظیفه اساسی این سازمان مردم نهاد. یکی از ویژگی‌های زعامت شیخ‌ عبدالکریم حائری در حوزه علمیه، پیشبرد پروژه «سیاست زدایی» حوزه علمیه بود

با بازخوانی نظریه حضرت امام خمینی(ره) می‌توان به این دیدگاه دست یافت که از نظر ایشان (آن‌گونه که در پاسخ به یک استفتا می‌گویند) هرچند رأی مردم در مشروعیت ولایت فقیه تأثیری ندارد، اما در تشکیل حکومت مؤثر است.

نویسنده کتاب «بررسی فقهی مدیریت زنان در مناصب سیاسی» گفت: در صدر اسلام نمونه‌ای از مدیریت‌های کلان زنان وجود ندارد تا با استناد به آن بتوان به‌راحتی زنان را به وزارت منصوب کرد، اما قضیه ملکه سبا در قرآن مستمسک هر دو گروه مخالفین و موافقین مدیریت‌های زنان بوده است.

آیت‌الله شیخ علی‌اصغر مروارید از مبارزان دیرین انقلاب اسلامی بعد از تحمل دوره‌ای بیماری در ۹۳ سالگی درگذشت و صبح امروز پس از نماز توسط سید حسن خمینی در تشیع باشکوهی در حرم مطهر شاه عبدالعظیم به خاک سپرده شد.