فضای مجازی چه از جنس ارتباطی و چه از جنس حیات، سؤالی پیش میآید و آن این است که آیا در این صورت نیاز به حکمرانی دارد؟ اگر فضای مجازی از سنخ ارتباطی باشد، این یکی از شؤون فعل مکلف خواهد بود و حکم میطلبد؛ اما حکمرانی، وقتی فعل مکلف در بستر اجتماع بروز و ظهور پیدا کرد، تحت احکام فقه حکمرانی و نظام قرار میگیرد و نیازمند قانون است؛ پس اجرا را نیز میطلبد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر علی رضائیان در نشست «جایگاه حکمرانی فضای مجازی در فقه نظام» از سلسله نشستهای علمی پژوهشی «دین و …
توضیحات بیشتر »«برای همسایه» و مسألهای «برای خوانندگی زنان»!/ سید جواد مدنی
اختصاصی شبکه اجتهاد: انتشار نماهنگ «برای دختر همسایه» با موضوع پیام دختران افغانستانی به دختران ایرانی بازتاب گستردهای در شبکههای اجتماعی داشت و توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرد. بههمین بهانه در یادداشتی کوتاه به خوانندگی زنان بعد از انقلاب و تبیین ابعاد فقهی این مساله پرداخته میشود. ۱. غنای حرام یا موسیقی لهوی حرام چه برای مرد و چه زن ممنوع است. بهجهت ظرافت و پیچیدگی این مفاهیم و اختلاف فتوای مراجع اکنون از شرح آنها صرف نظر میکنیم. ۲. ولی اگر بخواهیم بطور خلاصه اشارهای به نظر اغلب مراجع داشته باشیم، بهتر است از عنوان …
توضیحات بیشتر »بررسی حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در تشریفات بینالملل
حجتالاسلام مهدی درگاهی، استاد حوزه، در کرسی «حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در تشریفات بینالملل» به بررسی ادله موافقان و مخالفان پرداخت و تأکید کرد: همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، مصلحت در عمل به آموزه حرمت مصافحه با اجنبیه در تمامی فروض مسئله است، زیرا باعث تمایز جامعه اسلامی با غیراسلامی و برانگیختن احترام دیگران میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مهدی درگاهی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه، در کرسی «حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در تشریفات بینالملل» گفت: اولین نکته تبیین مفهوم تشریفات است؛ تشریفات به مجموعه آدابی گفته میشود که در سطوح بینالملل در تعامل و …
توضیحات بیشتر »مفهومشناسی پدیده سلبریتیها، گام نخست در موضوعشناسی فقهی آن
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین علی نهاوندی، مدرس خارج فقه واصول حوزه علمیه قم و مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در نوشتاری به «مفهوم شناسی پدیده سلبریتیها» پرداخته است که گام نخست در موضوع شناسی فقهی آن به شمار میرود. الف/ چارچوب مفهومی: چهره مشهور کیست؟ چهرههای مشهور از دیدگاه جامعه شناسان، فرد جذاب و شاخته شدهای است که یا با اتکا به ویژگیها، توانمندیها و خصوصیات خاص خودش یا بر مبنای یک حادثه اجتماعی، مورد توجه عوام و خواص جامعه قرار میگیرد و به موفقیتهایی در عرصههای مختلف ورزش، هنر و موسیقی، دانش و …
توضیحات بیشتر »۳۰۲ مسئله شرعی درباره فضای مجازی
کتاب «احکام فضای مجازی»، اثر محمود صادقی به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۱۹۲ صفحه به چاپ رسید. اثر حاضر مشتمل بر ۳۰۲ مسئله و سؤالهای شرعی درباره فضای مجازی است که از کتب فقهی (رساله عملیه، استفتائات) و سایتهای امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، آیتالله سیستانی، آیتالله شبیری زنجانی، آیتالله صافی گلپایگانی و آیتالله مکارم شیرازی جمعآوری کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، از میان همه تکنولوژیهای امروز، اینترنت به لحاظ تنوع و گستردگی، گوی سبقت را از بقیه ربوده است؛ بنابراین، مسئلهای جدید است که باید از رهگذر فقه و احکام نگریسته شود. اثر حاضر مشتمل بر ۳۰۲ …
توضیحات بیشتر »پنجدهه جهاد برای «وحدت»
شبکه اجتهاد: نهضت اسلامی ملت ایران بهرهبری عبد صالح خدا، امام امت، خمینی کبیر تازه به میانه خود رسید بود که همگام با پیشبرد این نهضت رهاییبخش، یک ضرورت حیاتی و انکارناپذیر پیش روی رهبران و پیشگامان نهضت قرار گرفت؛ ضرورتی که برگرفته از حقایق ناب قرآنی و رسالت تاریخی انبیای الهی برای غلبه بر باطل بوده و در ادامه این مسیر تاریخی و تمدنساز هم، همواره راهگشای پیروان جبهه حق خواهد بود. «وحدت» و اعتصام به حبلالله، همان اکسیر حیاتبخش و ضرورت اعجازبخشی است که از سالهای اوجگیری نهضت اسلامی بهصورت زنده و بالنده در لسان و عمل رهبر …
توضیحات بیشتر »مساله رُفِعَ القلم در نهم ربیع از کجا آمده است؟
چرا رُفِعَ القلم؟ این از کجا آمده است؟ انحراف مسیحی در طایفهی شیعی روزنهای پیدا میکند که بتواند وارد شود، اگر بخواهد بگوید از تعالیم امام صادق است، هرگز کسی نمیتواند قبول کند. همه میدانند امام صادق شیعه را به تقوا و اجتناب از گناه دعوت میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، شهید بهشتی در مباحث تفسیر قرآن خویش که با نام «در مکتب قرآن» ایراد شده، در کنار تفسیر قرآن به بررسی دسته ای انحرافات جاری در متن رفتار و عقایددینی پرداخته و با شجاعتی همراه با انصاف و منطق، انتساب عقاید منحرف و مخرب شبه دینی را که لباس …
توضیحات بیشتر »قانع: محدودیت و فیلترینگ چه در واقعیت و چه در مجازی، لازم و ضروری است/ فیلترینگ مانع تقویت فرهنگ و اعتقادات مردم میشود/ دُرّی: اقدامات سلبی مانند فیلترینگ، باعث کمکاری و تنبلی دستگاههای متولی اقدامات ایجابی میشود
استاد دانشگاه امام صادق (ع) معتقد است: فیلترینگ یکی از کارهایی است که حکومت باید بکند و کارهای ایجابی مانند ترویج و تبلیغ فرهنگ دینی هم از جمله وظایف حکومت است. از سوی دیگر استاد حوزه علمیه قم میگوید اقدامات سلبی مانند فیلترینگ، باعث کمکاری و تنبلی دستگاههای متولی اقدامات ایجابی میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت گروه فقه حقوق و تکالیف شهروندی پژوهشگاه فقه معاصر و با همکاری مرکز تخصصی آخوند خراسانی، نشستی تحت عنوان «حق دسترسی به فضای مجازی به عنوان حق شهروندی» با ارائه حجتالاسلام دکتر احمدعلی قانع، عضوهیئت علمی دانشگاه امام صادق علیهالسلام و نقد …
توضیحات بیشتر »بازخوانی مناظره یوسف قرضاوی و هاشمی رفسنجانی
چند سال قبل بود که شبکه الجزیره گفتگویی میان شیخ یوسف قرضاوی و مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی ترتیب داد. گفتگویی که قرار بود موانع وحدت امت اسلام و آنچه شیعه و سنی از آن آزرده خاطرند، صریحا به گفتگو گذاشته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، ۲۵ بهمن ماه سال ۱۳۸۵، زمانی که آتش اختلافات فرقهای در منطقه غرب آسیا به ویژه عراق شعلهور شده بود و شاخه ابومصعب الزرقاوی گروه القاعده دست به اقدامات مکرر تروریستی میزد؛ گفتگویی مناظرهگونه و زنده بین آیتالله هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام و شیخ یوسف قرضاوی در شبکه الجزیره برگزار شد. …
توضیحات بیشتر »تأملی فقهی در مداخلات فیفا در حکمرانی ورزش/ سیدمحمد طباطبائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مبحث فقه ورزش را از حیثهای گوناگون میتوان در ابواب فقهی جای داد؛ مانند فقه اقتصاد ورزش، فقه سیاسی ورزش و از جمله، فقه فرهنگی ورزش که مسأله فوتبال از آن موارد است. نوع دلالتهای فرهنگی ورزش و فراغتهای ورزشی را به لحاظ فقه فرهنگی میتوان مورد تدقیق شرعی قرار داد. با این مقدمه مختصر، باید ببینیم مداخلاتی که فیفا در عرصه حکمرانی ورزش دارد، چه نتایج فرهنگی نامشروعی را به دنبال خواهد داشت؟ این مداخلات بهطور مصداقی شامل ورود زنان به ورزشگاه و داوری زنان در فوتبال مردان است؛ اما این مصادیق نمیتوانند هرکدام موضوع شرعی …
توضیحات بیشتر »هر چیز که با اختیار انسان در مقام اجتهاد منافات پیدا کند، شرعاً حرام است!/ ربات هیچگاه مُدرِک نمیشود/ بزرگترین آسیب هوش مصنوعی، مرعوبشدن انسان در برابر ابزار است
ما میتوانیم یک موجود روحمند را به ربات پیوند بزنیم، ولی ربات بماهوربات هیچوقت روح پیدا نمیکند. وقتیکه ربات مُدرک نشود پس هیچوقت مجتهد نمیشود، بلکه فقط یک ابزار است که در اختیار مجتهد قرار میگیرد. گاهی اجتهاد سیستمی را به معنای اجتهاد توسط سیستم، بدین معنا که سیستم کار اجتهاد را انجام دهد تعریف کردهاند؛ اما فهمیدهاند که این کاملاً غلط است. اجتهاد سیستمی، در حقیقت اجتهادی روشمند است از یک مبدأ شروع میشود به یک مقصد ختم میشود. وقتی از کلمه سیستم استفاده میکنیم نباید این لفظ ما را فریب بدهد. اجتهاد سیستمی اجتهادی روشمند است که فقیه …
توضیحات بیشتر »هیچ فقیهی با هنر مخالف نیست/ شجریان اگر دویست و دهمرتبه هم قرآن را میخواند، به حرمت موسیقی نمیرسید/ اندیشهای که هر غنایی را قول زور بداند و آن را حرام تلقی کند، صحیح نیست
مشکل دیگر، این است که غیر از فقها، افرادی که هیچ تخصص مرتبطی با حوزه موسیقی و هنر ندارند یا اگر تخصص دارند، در زمینه فقه، فهم درستی از اسلام ندارند، در این زمینه اظهارنظر میکنند. برای مثال مدتی قبل، فردی با استناد به گفتههای مرحوم دکتر شریعتی که گفته بود: «هیچ سند، آیه و روایتی مبنی بر حرام بودن موسیقی وجود ندارد.» درخواست پخش صدای بانوان در موسیقی را کرده بود. آقای شجریان در کلیپی گفته بود: «من یازده تا بیستویک بار قرآن را خواندهام ولی جایی از آن ندیدهام که موسیقی را حرام کرده باشد. این حرمت موسیقی …
توضیحات بیشتر »