بایگانی برچسب: فقه پویا

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر رحیم نوبهار، استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی است و از برخورد با او می‌توان فهمید که سعی دارد تا انصاف در عمل و تعادل در نگاه خود داشته باشد و با این ویژگی به بیان و اظهار نظر راجع‌به مسایل مختلف به ویژه موضوعات و مبانی اسلامی می‌پردازد. برای بررسی زوایای فقهی لغو عضویت یک اقلیت و نگاه اسلام به اقلیت‌های مذهبی به سراغ دکتر رحیم نوبهار رفتیم؛ او از واکنش شورای نگهبان و حکم لغو عضویت یک زردشتی برآشفته است و این عملکرد را به مثابه شکست نظریه مردمسالاری دینی می‌داند.

شبکه اجتهاد: فقه را دانشی معرفی کرده‌اند، که احکام فرعی و تفصیلی را از منابع آن استخراج می‌‌کند، که خروجی آن در رساله عملیه یا توضیح المسائل نمایان است. تفکری که سایه بر حوزه فقاهت افکنده، چنین می‌نماید که تمام تلاش فقیه برای صدور فتواست. جهان این فقاهت، دارای ابعادی است که گاه از رسالتِ حقیقی فقه دور شده و به تار و پود ذهنیت‌های تاریخی گره خورده است. چنین فقاهتی، که فقه رساله‌ای بر آن می‌نامیم، فرد را موضوع تلاش خویش قرار می‌دهد، آن هم فردی که در زمان صدور نصوص و در قرون اولیه تاریخ اسلام زیست می‌کند.

بیش از ۳۰ مدرسه فقهی در حوزه وجود دارد که کار آنها مجتهد پروری است یعنی نخبگان و استعدادهای برتر را شناسایی کرده و تحت برنامه‌های بسیار منظم و فشرده پرورش می‌دهند، این برنامه غیر از پرورش عمومی حوزه است و سابقا چنین مدارسی برای پرورش مجتهد وجود نداشت.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی گفت: گمان می‌کنم نسل جدیدی از فقیهان کارآمدتر در راه است. در آینده شاهد فقیهانی پرهیزگارتر و آشناتر به مسائل زیست جهانی خواهیم بود و مخروط مطالعات فقهی دگرگون می‌شود.

معتقدم که ایشان ممکن است به شورا راه پیدا کند یعنی مشکلی وجود ندارد نهایتا فقهای شورای نگهبان بر مبنای وظیفه قانونی خود می‌گویند ورود سپنتا نیکنام به شورا امکان ندارد. ولی راهکار قانونی وجود دارد یعنی از طریق مجلس شورای اسلامی یک اصلاحیه‌ای بیاید و شورای نگهبان رد کند که در نهایت به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌رود و مجمع بر مبنای مصلحت نظام آن را تأیید می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین سبحانی‌نیا عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اینکه چگونه عمل کنیم که کارهایمان منطبق با اندیشه و تفکر شیعه و فقه پویای …

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه گفت: معتقد هستم فقه تشیع، فقهی پویا است، طبیعت فقه این است که دائما با زمانه در تعامل بوده و نمی‌تواند در انتزاعیات حرکت کند؛ بنابراین اگر چشم بر واقعیات ببندد بی خاصیت خواهد شد.

همه موضوعات احکام می‌تواند تحت تاثیر زمان و مکان به معنای عام قرار گیرد و تغییر کند و وقتی موضوع و مصالح و ملاکات احکام تغییر کرد، ضرورتا حکم نیز تغییر می‌کند، چرا که نسبت موضوع به حکم، شبیه نسبت علت به معلول است و این شامل تمام احکام عبادی و معاملات به معنای اعم می‌شود. و فقط یک حکم تکلیفی ثابت داریم و آن وجوب حفظ اسلام است.

شبکه اجتهاد: طی سال‌های پس از انقلاب، نیاز نظام به الگوها و راهکارهای عملی برای زدودن مظاهر غیردینی و پیاده‌سازی ارزش‌های اسلامی در ساحت‌های گوناگون حکمرانی، منجر به عیان شدن کاستی‌های فراوان میراث فقه سنتی برای تأمین این آرمان‌ها گشته و مطالبه از فقه و حوزه‌های علمیه به عنوان پشتوانه ایدئولوژیک حکومت اسلامی به شدت بالا گرفت.

پیش از ورود به مقوله‌ توسعه‌ فقه باید به تبارشناسی و گونه‌شناسی آن پرداخت تا فهم صحیحی از بسامد و تطور حوزه‌ فقه به دست آید و بر اساس آن بستر دقیق علمی برای این موضوع انتخاب شده و روند توسعه، مسیر درست و فزاینده‌ای را در پیش بگیرد.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: حوزه‌ای که امام (ره) در منشور روحانیت در نظر دارد، حوزه‌ای است که برای اداره جامعه و مسائل روز حرف برای گفتن داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسرو پناه، در جلسه باز خوانی و تبیین منشور روحانیت امام خمینی (ره) که در مدرسه علمیه آیت‌الله مجتهدی تهران برگزار شد، بیان کرد: برگزاری جلسات باز خوانی منشور روحانیت تدبیر عاقلانه‌ای است زیرا این منشور یک چشم انداز کلی از وضعیت گذشته حال وباید‌ها ونباید‌های حوزه ارائه می‌کند. رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران افزود: امام (ره) در ابتدای …

این کتاب در پی بررسی و تبیین این پرسش اساسی است که آیا فقه سیاسی شیعه، کارآمدی و توانمندی لازم برای حل معضلات اجتماعی و نوظهور سیاسی، در عصر حاضر را دارد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «شکوه کارآمدی فقه سیاسی؛ درآمدی بر مؤلفه‌های کارآمدی فقه در اداره جامعه و حل معضلات آن» تألیف سید مهدی فقیهی در ۲۴۸ صفحه، توسط انتشارات زمرم هدایت به چاپ رسیده است. فقه سیاسی، پس از انقلاب اسلامی وارد عرصه اجرایی و عملیاتی شد و در این مرحله، همواره با پرسش‌های نوظهور و چالش‌های بسیار مواجه شده است. از طرفی بحث کارآمدی فقه در …

تکامل فقه و پویایی اجتهاد شیعه در همین است که به مسائل مستحدثه در ابواب مختلف پزشکی، اقتصادی، قضائی و سیاسی پاسخ می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله‌ محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار با «عمر اواز» استاد دانشگاه آمریکا، به سوالات او پیرامون فقه شیعه و پاسخگویی فقهای شیعه به مسائل عصر حاضر پاسخ گفت که در ادامه می‌خوانید. نحوه پاسخ‌گویی فقهاء شیعه به مسائلی که در عصر حاضر مطرح می‌شود چگونه است؟ فاضل لنکرانی: بخشی در فقه ‌ما به نام مسائل جدید یا مستحدث وجود دارد که تکامل فقه و پویایی اجتهاد شیعه در همین است که به این …

مقاله حاضر به تبیین مناسبات فقه و انقلاب اسلامی و تحلیل جامعه شناختی فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی و سیر تطورات فقه همساز با انقلاب اسلامی پرداخته و نرم‌افزارهای مورد نیاز فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی را به بررسی نشسته است. شبکه اجتهاد: غالباً هر انقلابی در روند رو به رشد خود، طی مراحل مختلفی به اهداف خود نائل می‏آید. انقلاب اسلامی نیز مستثنای از این قاعده نیست. در حقیقت نقطه آغاز انقلاب اسلامی مردم ایران، قیام رسمی امام خمینی(ره) در سال‌های ۴۱-۴۲ بود و تا امروز با طی مراحل و فرآیندی خاص در مسیر وصول به اهداف نهایی خود گام برداشته …

مدیر حوزه‌های علمیه، گفت: ضرورت توجه به روش سنتی نباید ما را از ورود به عرصه‌های جدید باز بدارد، به صورت جدی باید به ابواب جدید پرداخته شود، به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه در بیست و یکمین جلسه شورای مراکز تخصصی فقهی حوزه علمیه قم که در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، گفت: در سند جدید تحول آموزشی المصطفی ۳۹۴ رشته، گرایش و مقطع تعریف شده است و با وجود این نگاه در حوزه تخصص‌ها، معتقد هستم فقه ستون فقرات است و در همه جا تجلی فقه را باید داشته باشیم. وی افزود: در …

در مرحله منظومه‌سازی، جریان فقه ما باید پویا، زنده و فعال باشد و این کار به فقیهانی زمان‌شناس، موضوع‌شناس و بهره‌مند از نگاه راهبردی نیاز دارد. در شرایط کنونی، به معماری دانش نیازمندیم و توجه به این بعد، بسیار ضرورت دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه در کارگاه‌‌های «اسلامی‌سازی علوم انسانی» که به همت مؤسسه علوم انسانی اسلامی جامعه المصطفی(ص) در مجتمع امین برگزار شد، دست‌یابی به اجتهاد تمدن‌ساز را مستلزم توجه به مراحل توسعه اجتهاد دانست و به ابعادی از اجتهاد اشاره کرد و اظهار داشت: هر اقدامی که برای اسلامی‌سازی علوم انسانی و …

التفات بر اقتضائات زمانه در فقه اسلامی، ذهن و ضمیر آیت‌الله هاشمی را به خود مشغول داشته بود. هاشمی با این نگاه به فقه بود که بر گوهر عقلانیت تأکید می‌کرد و دستاوردهای نوین را در اجتهاد نیز دخیل می‌دانست. شبکه اجتهاد: قبای سیاست چنان بر هاشمی رفسنجانی راست آمده بود که رویکردهای علمی و فقهی‌اش کمتر مورد توجه قرار گرفت. وی از ۱۴ سالگی به قم رفته و به تحصیل علوم دینی پرداخته بود. نمی‌شد که در محفل آیت‌الله‌العظمی بروجردی زانو زده باشد، انفاس امام خمینی بر جانش نشسته باشد، از محضر حضرات آیات محقق داماد، گلپایگانی و شریعتمداری …

فقه حکومتی علاوه بر نظارت بر فرد یک کل مستقل به عنوان جامعه را نیز در نظر دارد و علاوه بر توجه به شرایط فرد به آثار فتوا در جامعه نیز توجه دارد. همچنین فقه حکومتی برای نظامات و سازمان‌ها و قوه مجریه، قضاییه و مقننه نیز به استنباط می‌پردازد و علاوه بر مشروعیت وجود نهادها به تبیین الزامات و دستورالعمل‌های لازم برای این نهادها می‌پردازد و سپس نظارت بر حسن اجرای آن نیز دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی با عنوان «فقه فردی و فقه حکومتی؛ شباهت‌ها و تفاوت‌ها» به همت مرکز مطالعات راهبردی فقه تمدن ساز وهمکاری …

موارد بسیاری نشان می‌دهد مبانی کلامی انسان شناسی در نگاه فقیهان تأثیر گذار است، و برخی فقها جنسیت را در فقه تأثیر دادند. از زمانی که فقه ما با کلام قطع ارتباط کرد، جنبه‌های عقلانی‌تر آن کمرنگ‌ شد و دچار مشکل شده‌ایم. به گزارش شبکه اجتهاد، کارگاه علمی «رابطه فقه و کلام» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین علی شفیعی، عضو هیئت‌ علمی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی و عضو تحریریه شبکه اجتهاد، در جمع طلاب و پژوهشگران مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد که گزارش تفصیلی آن را می‌خوانید. لزوم آشنایی فقیه با دیگر علوم دانش فقه، …

استقرار ‌حکومت اسلامی، برگشت به دوره جامعه‌ طبیعی ‌است یا ورود به جامعه مدنی ‌اسلامی؟ هر‌کدام از این دو‌گزینه‌، فقه متناسب با خودش را می‌طلبد‌. همچنین فقه متناسب با شرایط پس از استقرار حکومت اسلامی، اصول فقه متناسب به خود را نیز طلب می‌کند. شبکه اجتهاد: بی‌‌گمان همه مخاطبان این مقاله، نخست از مسأله «تحول» جامعه بشری به‌عنوان یک واقعیت خارجی آگاهند و دوم‌ آن‌که پاسخگویی علم فقه به نیازهای جدید را بر اساس اجتهاد مستمر فقهای‌ عظام نه‌تنها امری ممکن، بلکه‌ به سبب سابقه ۱۴۰۰ ساله آن، امری محقق می‌دانند؛ ولی به نظر می‌رسد برخلاف این توافقات، مسائل مبهمی …

آیت‌الله فاضل لنکرانی اظهار کرد: اگر چارچوب را عوض کنیم و متون فقهی خود را کنار بگذاریم همانند برخی از مذاهب اهل سنت خواهیم شد که در برهه‌ای متون خود را کنار گذاشتند و پس از آن بود که فتواهایی عجیب و دور از انتظار از فقها و بزرگان آنها صادر می‌شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم افتتاحیه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ ظهر امروز در سالن همایش‌های این مرکز برگزار شد. آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در این مراسم با بیان این که مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) از روز نخست بر مباحث عمیق فقهی بنیان نهاده شده …