بایگانی برچسب: نقد درون گفتمانی

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر سید کاظم سید باقری، استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «عوامل سیاست‌زدگی در میان حوزویان و راه‌های برون ‌رفت از آن» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، ازنظر شما می‌گذرد. جذابیت‌های سیاست، عاملی برای سیاست زدگی ما نباید فراموش کنیم که به ‌هر حال سیاست جذابیت‌های خاص خودش را دارد. سیاست، قدرت می‌آورد و کمتر کسی است که به دنبال آن نباشد. واقعیت این است که اگرچه امام …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح‌الله نعیمیان متولد ۱۳۵۱ در شهرستان خمین است. دکترای علوم سیاسی‌اش را در سال ۹۱ از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اخذ کرد. وی در خارج فقه و اصول نیز از محضر اساتیدی همچون حضرات آیات بهجت، مددی، صادق لاریجانی، سید کاظم حائری و عباس کعبی بهره برده است. حجت‌الاسلام نعیمیان هم‌اکنون عضو تمام وقت گروه حکومت اسلامی پژوهشگاه مطالعات تقریبی است. گفت‌و‌گوی مباحثات با وی به بهانه‌ی حواشی پیش‌آمده نسبت به حوزه و روحانیت در اعتراضات اخیر (دی‌ماه ۹۶) و ذیل عنوان کلی بازخوانی رابطه‌ی روحانیت و نظام بوده است که در ادامه می‌خوانید. …

شبکه اجتهاد: در نوشتنِ این یادداشت، تردیدِ فراوان داشتم، از این جهت که اولاً، آنچه که حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در زمینۀ ارتباطِ علم و دین و ماهیّتِ علمِ دینی گفته است، کمترین اثری از تازگی و طراوات نداشت، بلکه حاصلِ گرته‌برداری‌های ناشیانه و ناپخته‌ای بود که وی از نوشته‌های بیست سالِ پیشِ عبدالکریم سروش کرده بود، و ثانیاً پرداختن به این قبیلِ مسأله‌های نظریِ محض، هیچ تناسبی با وظایفِ وی که رئیسِ قوّه‌ی مجریّه است و باید برای گشودنِ گِره از معضلات و مشکلاتِ انباشته‌ی مردم، شب از روز نشناسد و لحظه‌ای از تدبیرِ اجراییاتِ معوق و معطلِ کشور، …

شبکه اجتهاد: این که ما تمدن اسلامی داشته باشیم، از کجا درآمد؟ گاهی مفروضاتی هست که چون فراوان تکرار شده و می‌شود، ما در باره اصل و نسبش صحبت نمی‌کنیم و آن را مسلم می‌گیریم. چیزی به نام تمدن اسلامی داشته باشیم، فکر تازه‌ای ‌است که خودش برخاسته از نگاه‌های تازه فرنگی‌ها به تمدن است. به متون خودمان برگردیم، عنوان «التمدن الاسلامی» از کی میان ما آمده است؟ ممکن است گفته شود، عنوان‌های مشابه هست. به نظرم ایرادی ندارد که سلسله نسب این ترکیب را با هر لفظ و کلامی درآوریم. فقط بدانیم که گاهی یک ترکیب می‌تواند تمام فکر …

شبکه اجتهاد: محمدهادى مفتح که هنگام ترور و شهادت پدرش به دست گروهک فرقان در دانشکده‌ی الهیات دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۸، دوازده سال بیش‌تر نداشت، سعی می‌کند هرچه بیش‌تر جا پای پدر تلاش‌گرش بگذارد. او در حوزه تدریس می‌کند و بنا به میراثی که پدر برای او گذاشته، در دانشگاه قم نیز نقش استادی را ایفا می‌کند. اتفاقاً چند روز قبل بود که او به همراه جمعی از اساتید حوزوی و دانشگاهی شهر قم برای زیارت عتبات راهی بود که اتوبوسشان دچار حادثه شد و محمدهادى مفتح را دچار آسیب دیده‌گی ساخت و البته متأسفانه در همین سانحه هم …

نهاد نمازجمعه در اندیشه‌های فقهی جایگاه والایی دارد اما در اوضاع امروز جامعه ایران با استقبال گرم و درخوری مواجه نمی‌شود، آیت‌الله عالمی و آیت‌الله بطحایی دیدگاه‌های خود را درباره چرایی این اتفاق بیان کردند. شبکه اجتهاد: اهمیت و جایگاه ممتاز و منحصر بـه فـرد نـماز‌ جمعه،‌ با‌ مراجعه به قرآن کریم و سخنان معصومین(ع) و نیز سنّت و سـیره آنـان به‌ روشنی‌ معلوم است؛ نمازی که در آن، همگان به تقوا و وحدت توصیه می‌شوند و بر همین اساس‌ نام‌ «فـریضه عـبادی ـ سـیاسی» را به خود گرفته است. اما آیا نمازجمعه‌ امروز در شهرهای مختلف کشور پایگاه وحدت‌آفرینی …

من بارها گفته‌ام که ولایت فقیه بنیاناً عقلی است و نشت عاطفی هم دارد و ما نمی‌توانیم نشت عاطفی‌اش را بگیریم اما این طور نباشد که بگوییم بنیان عاطفی دارد نشت عقلانی هم دارد؛ نه. اینجا بحث عقل و عشق است. هنوز بشر از عقل در برابر عشق می‌گوید در حالی که عقل و عشق با هم هستند. ما باید به رغم اینکه به روابط و ساختارها توجه می‌کنیم توجه به عاملیت هم داشته باشیم. اتفاقاً نقش عاملیت از این روابط و ساختارها پررنگ تر است. این عاملیت ماست که ساختارها را شکل داده است. این ما هستیم که ساختارها …

شبکه اجتهاد: به‌طور کلی سه نقطه قوت مهم از آغاز برای انقلاب مطرح بوده و هست. ۱- اسلامی بودن آن ۲- مردمی بودن ۳- رهبری انقلاب که مبتنی بر ولایت دینی و فقاهت است. سه اصل یادشده باعث پیدایش انقلاب و دوام آن در چهار دهه پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی بوده است. در مقابل عوامل قوت یاد شده؛ نقاط ضعف انقلاب هم که امروزه به عنوان آفت مطرح است عبارتنداز: ۱- بد معرفی شدن بُعد مکتبی انقلاب و اسلام در سال‌های اخیر؛ هم در ساختار و هم در سیستم حکومت و قصور فراوان در پایبندی به قانون اساسی …

مدرس و محقق دینی گفت: پرهیز از ورود به مسایل اختلافی و جناحی در نماز جمعه ضروری است زیرا ورود به این مسائل و موضع گیری به نفع یک طرف، رنجش خاطر گروهی از نمازگزاران را به دنبال داشته و موجب ترک نماز جمعه خواهد شد. امام جمعه به منزله پدر معنوی همه اقشار مردم با سلائق گوناگون است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجواد ورعی درباره اینکه تا به امروز چه اندازه به نماز جمعه مطلوب انقلاب و امام نزدیک شده‌ایم، اظهار کرد: ما نه تنها به نماز جمعه مطلوب و مورد نظر امام خمینی بنیانگذار جمهوری …

 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به ساخت «کشتی قرآنی مطلا» و تأیید این نوع کارها از سوی نهادهای دینی و روحانیت گفت: تصور جامعه، به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، این است که ساخت این‌گونه آثار نباید مورد تأیید و حمایت نهاد روحانیت و دین قرار بگیرد؛ ترویج و حمایت از همین نوع برنامه‌ها و کارهای شعاری، به تناقضات جامعه و ظاهرگرایی و قشری‌گرایی دامن می‌زند. به گزارش شبکه اجتهاد، اعلام خبر ساخت کشتی قرآنی مطلا واکنش‌های زیادی را در رسانه‌ها برانگیخت و کارشناسان و نخبگان فرهنگی و دینی از زوایای مختلف مثبت و منفی …

ائمه جمعه باید از همه امور مراقبت کند؛ ولی می‌بینیم که این چنین نیست. علت اینکه نماز جمعه‌های ما در برخی از شهرها خلوت است، چیست؟ چرا مردم اقبال نمی‌کنند که روز جمعه به نماز جمعه بروند؟ چون مردم معتقدند که امام جمعه نمی‌تواند انتقادی کند به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در گفتگو با مجله خیمه پیرامون مسئله «روحانیت»، گفت: بخشی از روحانیت که در درون حکومت نیستند و به حکومت انتقاداتی دارند بر اساس ملاحظاتی آن را مطرح نمی‌کنند؛ البته این ملاحظه فقط از دید صنفی نیست اینکه حالا چون خودمان …

شبکه اجتهاد: قطع دست دزد احشام که بنا بر دستور یک قاضی محترم در مشهد انجام گرفت، بازتاب گسترده و تاحدود زیادی همراه با نقد و نکوهش در محافل داخلی و خارجی برجای گذاشت. اعتراض افکار عمومی این است که با وجود اختلاس‌های مکرر چند صد میلیاردی و برخورد حقوقی و نه کیفری؛ آن هم با روندی بسیار کند و گاه مایوس کنندۀ دستگاه قضایی با این پدیده، چگونه حاضر شده‌اند که دست یک فرد که جزو طبقات ضعیف جامعه است را قطع کنند. چنین رخدادی در فضای پر آسیب کشور که فریاد و فغان نسبت به نابرابری‌های اجتماعی و …

شبکه اجتهاد: خبر بریدن دست یک سارق حرفه‌ای و با سابقه در خراسان بازتاب گسترده‌ای در میان رسانه‌ها داشته است. رسانه‌های غربی از منظر حقوق بشری و از این زاویه که بریدن دست دزد اقدامی خشن و غیر انسانی است به اجرای این حکم تاخته‌اند. بنده هم می‌خواهم با اجرای این حد الهی مخالفت و از آن اعلام انزجار کنم اما نه از زاویه نگاه غربی‌ها و دولتهای مدرن غربی که بنیانگذار خشن ترین تمدن در طول تاریخ بشر بوده و خشونت فلسفی و علمی و تکنیکی شان  بشر و حیوان و طبیعت را در آستانه تباهی و نابودی قرار …

واکنش‌ها به سخنان جنجالی رئیس جمهور درباره ائمه(ع) همچنان ادامه دارد و پس از بیانیه جامعه مدرسین و پاسخ علما و اساتید حوزه به روحانی این بار نیز دو تن از مراجع تقلید با انتقاد از اظهارات رئیس جمهور، این سخنان را «مغالطه کاری» خوانده و تذکر دادند که معصومان(ع) «خط قرمز» ما هستند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: برخی دولتمردان در راستای نهادینه‌سازی نقدپذیری در جامعه، به «قابل نقد بودن پیامبر(ص)» استناد کرده‌اند. چنانچه منظور وی از نقد پذیری پیامبر(ص)، انعطاف و سعه‌صدر حضرات معصوم(ع) در مواجهه با آنچه از سوی مردم مطرح می‌شد، باشد؛ سخن نیکو و پسندیده‌ای است؛ اما چنانچه منظور قابل نقد بودن فکر و رفتار معصوم (ع) باشد، قابل قبول نیست چراکه با اعتقاد صریح علمای شیعه سازگار نیست.

دفتر رییس جمهور در واکنش به برخی حاشیه سازی‌های کذب پیرامون سخنرانی رییس جمهور در دیدار وزیر و مسوولان وزارت امور اقتصادی و دارایی، ضمن تکذیب انتساب این جمله به رییس جمهور که “امام زمان (عج) هم قابل نقد است”، تاکید کرد: باور و اعتقاد به عصمت انبیاء و ائمه معصومین (ع) از مسلمات قطعی تشیع است. به گزارش شبکه اجتهاد، در این اطلاعیه از اصحاب رسانه، سیاسیون، تریبون‌داران، خطبا و خصوصا علمای ارجمند و فضلا ی محترم درخواست شده تا پیش از آنکه مطالب تحریف شده و بعضا هدفمند برخی چهره‌های سیاسی در رسانه‌ها را ملاک قضاوت و نقد …

طبق آیه "وَنَضَعُ الْمَوَازِینَ الْقِسْطَ" و تفسیر آن، اهل بیت(ع) خود میزان قسط و شاخص سنجش هستند. این که بگویید همه چیز و همه کس قابل نقد است مسدود کردن باب نقد صحیح است.

گفته شده که پیامبر و معصومان(ع) قابل نقد هستند که سخنی نادرست است و یک خلطی در این عرصه صورت گرفته است، خلط صورت گرفته این است که پیامبر و معصومان اجازه نقد می‌دادند اما این موضوع بدان معنا نیست که این بزرگواران قابل نقد هستند.

آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه انتقاد در جایی است که امکان خطا و اشتباه وجود داشته باشد، گفت: از نظر مبانی اعتقادی شیعه، نقد و انتقاد، نسبت به ائمه(ع) معنا ندارد. اگر بخواهد نقد شود دیگر امام نیست، اگر بخواهد نقد شود، حجّت خدای تبارک و تعالی نیست و لزوم اطاعت مطلقه ندارد. چون منتقد در مقام نقد می‌خواهد می‌گوید شما اشتباه می‌کنی و من نباید در این مطلب از تو اطاعت کنم، آنگاه اطاعت مطلقه امام از بین می‌رود.

استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: کسی که اعتقاد به نقد معصوم دارد، جایگاه امام(ع) را خوب درک نکرده است و عصمت را مطابق با مبانی شیعه معنا نمی‌کند؛ وگرنه شیعه‌ی معتقد به خود اجازه نمی‌دهد که امام(ع) را مورد انتقاد قرار بدهد.

نفی عصمت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه معصومین (علیهم السلام) مخالفت صریح با اسلام و مذهب تشیّع است. اکیداً توصیه می‌کنیم بعضی از مسئوولین از ورود به مسائل اعتقادی و تخصّصی فکری در اظهارات خویش پرهیز کنند و بجای آن تلاش خود را به حل مشکلات معیشتی و گرفتار‌های اقتصادی مردم معطوف و آنچه مردم از شماها انتظار دارند گره‌گشائی از مسائل و مشکلات زندگی آنان است.

شبکه اجتهاد: اولا کسی که می‌خواهد مطلب اخلاقی بگوید، خودش باید اهلیت داشته باشد برای اخلاق گفتن. چون کسی که خودش متخلق به اخلاق نیست نمی‌تواند مدرس اخلاق باشد. در حدود ۴۵ سال قبل به مرحوم آقای بهجت گفتم یک جلسه اخلاقی برای من بگذارید که من از شما استفاده کنم. ایشان گفتند از کتب اخلاقی چه چیزی را مطالعه کردی؟ گفتم جامع السعادات را خواندم (کتاب اخلاقی مرحوم نراقی اول). ایشان گفتند از هر صفحه‌ای نیم صفحه یا کمتر بخوان، در خودت پیاده کن و بعدا نیم صفحه بعدی را بخوان.

«درباره عقاید شیعه با احدی رودربایستی نداریم» این هشدار رسای یکی از علمای شیعه و فقیه شورای نگهبان است نسبت به اظهارات عجیب برخی از مسوولان. سخن از آیت‌الله محمدمهدی شب زنده‌دار است همان عالمی که کلاس‌هایش جزو پرجمعیت‌ترین دروس خارج قم است و در مسجد اعظم این شهر برگزار می‌شود.

شبکه اجتهاد: در میان دعواهای سیاسی که انگار تمامی ندارد، یکی از بحث‌هایی که این روزها داغ شده، موضوع استقلال حوزه است. این بحث و انتقادات به بودجه‌ی اختصاصی دولت به حوزه‌های علمیه و به ویژه مراکز تبلیغی دینی این روزها در جامعه چالش‌برانگیز شده است. اما آیا این دریافتی‌ها استقلال حوزه را با تهدید مواجه می‌کند؟ و آیا استقلال حوزه جای نگرانی دارد؟ حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی که از روحانیون دغدغه‌مند حوزه است، بحثی مفصل درباره‌ی استقلال حوزه با شفقنا دارد. این استاد حوزه‌ی علمیه‌ی قم با تأکیدی جدی بر استقلال حوزه و لزوم تأمین این استقلال برای …

حقیقت این است که مسئولین چاره‌ای جز این ندارند که به درد دل مردم مستقیما گوش فرا دهند و بهترین راه این است که در تمام طول سال یک روز هفته را برای شنیدن مشکلات مردم بگذارند.

در سال‌های اخیر، برای رای و حضور مردم، عنوان حق الناس بودن، مطرح شد؛ برای من، جالب است که واژه حق الناس، مقداری با واژگان دیگری که قبلا در این حوزه، مطرح می‌شد، متفاوت است. جالب‌تر این که علیرغم پی‌گیری‌های زیادی که کردم، تا ببینم نظریه‌پردازان و تئوری‌پردازانی که درباره واژگان قبلی، بحث‌هایی را مطرح می‌کردند، نسبت به این واژه چه کار کرده‌اند؟

پشت بسیاری از ازدواج‌های بچه‌ها، فقر، نابرابری، عدم تحصیل، حاکمیت ایدئولوژی مردسالار و استیلای مردانه وجود دارد که معتقد است بچه‌ها باید توسط همسر یا پدر حمایت شوند. این خانواده‌ها ترجیح می‌دهند از ترس تجاوز جنسی یا حاملگی خارج از ازدواج، زودتر دختر خود را به اصطلاح از خانه بیرون کنند.

سروش از بیرون به فقه نگاه می‌کند. از نتایج دانش فقه که خود را نشان می‌دهد، راجع به ماهیت فقه قضاوت می‌کند. شاید یک قیاس منطقی درست می‌کند که درخت را باید از میوه اش شناخت و میوه‌ی خراب، نشان از درخت مرده می‌دهد اما این گونه نیست. دانش فقه، دانشی که ۱۴۰۰ سال در تار و پود فرهنگ رفته، پتانسیل‌های عظیمی دارد؛ چه رهایی بخش و چه ویرانگر.

بیش از ۵۰ نفر از اساتید حوزه و دانشگاه یزد در نامه‌ای به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نسبت به طرح دوفوریتی حضور اقلیت‌ها در شوراهای اسلامی شهر و روستا واکنش نشان دادند.

متأسفانه امروز ضعف بزرگی را در حوزه‌های علمیه شاهد هستیم. اینکه حوزه‌ها از جامعه عقب مانده‌اند و به مسائل مستحدثه ورودی اثرگذار ندارند. مسائلی همچون امربه معروف و عدالت اجتماعی، از بحران خیزترین مسائل امروز جامعه و تمدّن اسلامی پیش روی ماست که مورد غفلت شدید نهاد متوّلی امر فرهنگ دینی و فقه و شریعت است.