اتحاد «عمارت و ولایت» مکمل بحث ولایت فقیه است تصور فقهای گذشته شیعه درباره ایجاد حکومت شیعی/ خدمت بزرگ حضرت امام به تحول فقه بررسی موانع انقلاب در آثار فقهای شیعه/ نظریه فقهی امام(ره) پایه‌های انقلاب را تامین کرد گفتاری از آیت‌الله واعظ زاده خراسانی؛ این سه رهبر جوان انقلابی اگر نبودند انقلاب پیروز نمی‌شد مهدی نصیری: امام خمینی بر مبنای فقه انقلاب کرد نه فلسفه علمای مشهد منادیان انقلاب و نهضت امام خمینی (ره) ۱۳ کتاب، پیرامون «فقه و انقلاب» مجموعه مقالات فقه سیاسی و انقلاب اسلامی
ولایت فقیه از ابتدای عصر غیبت کبری در کتب فقها وجود داشت اما کسی از علمای شیعه فکر نمی‌کرد که روزی در چارچوب ولایت مطلقه فقیه، انقلابی شکل بگیرد؛ فقهای آن عصر تنها به این می‌اندیشدند که با ولایت فقیه چه نوع ارتباطی با حکومت‌های جائر باید داشته باشند.
«جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران»، «کتاب ولایت سیاسی فقیهان»، «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام»؛ از جمله کتاب‌هایی هستند که در این گزارش به آنها پرداخته می‌شود.
حجت‌الاسلام سروش محلاتی: امام میراث فکری هزار ساله را به هم زد به همه‌ی شبهاتی که مطرح شد جواب داد. تن به ظلم دادن را حرام دانست و قیام امام حسین بدون عِدّه و عُدّه را نمونه و حجت برای همه معرفی کرد.
امروزه یکی از مشکلات رایج مردم در عرصه اقتصاد، نحوه رویارویی با جریمه دیرکرد وام‌های بانکی است. از یک‌سو، بیشتر مراجع تقلید حکم به تحریم آن می‌دهند و از دیگر سو، پرداخت جریمه دیرکرد جزئی از قرارداد گرفتن وام تلقی می‌شود و وام‌گیرنده در صورت دیرکرد ازلحاظ قانونی، ملزم به پرداخت تعهد خویش است و باز بنا بر فتوای بیشتر مراجع عمل به قوانین و مقررات قانونی جمهوری اسلامی واجب است؛ البته می‌توان با پاک کردن صورت‌مسئله به‌عنوان ساده‌ترین راه گفت، برای جمع بین این دو فتوا، مؤمنان باید از گرفتن وام‌هایی که پرداخت جریمه دیرکرد از شرایط آن‌هاست، خودداری کنند، ولی در این صورت، آنان از دریافت همه انواع وام، غیر از قرض‌الحسنه محروم می‌شوند.
عملیات بانکداری، با حدود ۲۸۰۰ سال سابقه (صدقی، ج ۱، ص ۲) ممکن نیست منحصر به غرب باشد. عملیات اصلی بانکی، مثل مبادله به کمک چک، بیشتر در شرق متداول بوده و حتی کلمه چک، واژه فارسی است که با همین تلفظ در فرهنگ غرب راه یافته است (بهمند و محمود بهمنی، ص ۸۰).
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل حساسیت مردم و مسئولین نظام به اسلامی شدن قوانین و تشابه خیلی زیاد عناوین «جریمه تأخیر تأدیه» و «خسارت تأخیر تأدیه» با عنوان «ربا» که از محرمات مسلّم فقه اسلامی است، زمینه بحث‌های زیادی پیرامون قوانین مربوطه فراهم آمد به گونه‌ای که این قوانین تحولات و افت و خیزهای زیادی پیدا کرده است.
یکی از موضوع‌های چالش‌برانگیز سال‌های اخیر بخش پول و بانکداری کشور، موضوع تعیین نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانک‌ها و دیگر موسسه‌های اعتباری بوده است. تعیین نرخ سود و کیفیت تصمیم‌گیری و نحوه ابلاغ آن، آثار متعدد فقهی، حقوقی و اقتصادی بر جای می‌گذارد، و پیش از همه، ثبات اقتصادی و ثبات تصمیم‌گیری در بخش اقتصادی کشور را زیر سؤال می‌برد.
وهابی‌ها هر آیه‌ای که موافق عقیده‌شان نیست با توجیه و تقدیر گرفتن به نفع خودشان تفسیر می‌کنند. جریان‌های تکفیری به جای اینکه عقیده خود را از قرآن و روایات بگیرند، می‌خواهند عقیده خود را با قرآن و سنت توجیه کنند.
آثار و قبور و اماکن مقدس اسلامی که با چه سختی بدست مسلمان در چهارده قرن حفظ شده بود به دست وهابی‌ها و تکفیری‌ها افتاد و اینگونه خراب و نابود شد. وهابیت از یک سو دم از اسلام می‌زنند ازسوی دیگر خلاف نص قرآن و اجماع مسلمین عمل می‌کنند.
می‌بینیم که از گوشه کنار جهان به داعش می‌پیوندند و گمان می‌کنند که به اسلام ملحق شده‌اند و حتی ناموس خود را در اختیار آنها قرار می‌دهند، لذا ما به شیعه و سنی می‌گوییم که آگاه باشید گروه‌های تکفیری از ما نیستند و ما هم از آنها نیستیم.
وهابی‌ها می‌گویند قدرت غیبی مخصوص خداست و ادعای قدرت غیبی موجب کفر است در حالی که اینها اشتباه کرده‌اند چراکه ملاک توسل به ذات الهی است و شفاعت در بین مسلمانان، به استناد نص قرآن، به معنی واسطه بودن بین شخص و خداوند است.
استاد برجسته خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به روایتی از سنن داود و صحیح بخاری از پیامبر اکرم(ص) گفت: بر مبنای کلام پیامبر(ص) که می‌فرماید «... رجلٍ مُسلمٍ أکفر رجلًا مسلماً فان کان کافراً، والّا کان هو الکافر» گروه‌های تکفیری در سوریه و عراق که خودشان بی‌معیار تکفیر می‌کنند و اقدام به قتل همه می‌کنند، خودشان کافرند.
تکفیری‌ها غالباً وهابی‌هایی هستند که حتی از خود وهابیت نیز منحرف شده‌اند. وهابی‌های واقعی در این مرحله و بدین نحو افراطی نیستند. هر چند این گروه‌ها از وهابیت سرچشمه گرفته‌اند ولی خودشان مسلک خاصی دارند.
این مرجع تقلید با تبیین مبانی پنج‌گانه درباره مفهوم «ایمان و کفر» و مبانی تکفیر در مذاهب اسلامی گفت: در برخورد با جریان‌های تکفیری باید به صورت ریشه‌ای و مبنایی بحث و گفتگو کنیم نه شعاری و سطحی.
استاد برجسته حوزه علمیه قم گفت: راه اسلام راه تقریب است و ارزش مسلمانان به دوستی، برادری و تفاهم بوده و مسلمانان باید با اتحاد و همبستگی برای پیشبرد اهداف اسلام تلاش کنند.
نقدی بر افکار و اقدامات تکفیری برخی از مذاهب متعصب اسلامی به ویژه فرقه وهابیت و نقش تخریبی چنین اندیشه‌هایی در شکل‌گیری وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی است. در این مقاله دیدگاه برخی از فرقه‌های مسلمان در فاسق و کافر خواندن بعضی دیگر از گروه‌ها و مذاهب اسلامی و در نتیجه گسترش خشونت و اختلاف بین مسلمانان، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته و عدم مشروعیت تفکرات تکفیری از منظری قرآنی و روایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده آیاتی از قرآن کریم مبنی بر بدعت بودن فتاوای تکفیری را مورد شرح و بررسی قرار داده و این قبیل از فتاوا را ریشه در جهل و تعصب کور دینی و مذهبی و عدم شناخت احکام شرعی ارزیابی نموده است.
نقد افکار تکفیری مخالفان شیعه و عدم اقرار آنان به امامت ائمه اثنی عشر است. در این پژوهش سعی شده است ادله منکران شیعه امامیه و امامان معصوم در مسأله امامت و خلافت نقل و مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. نگارنده ضمن بیان دیدگاه‌های متعصبانه برخی از علمای افراطی اهل‌سنت در تکفیر شیعیان تنها به خاطر اعتقاد به امامت امامان معصوم اینگونه لجاجت و عناد را نوعی کفر تلقی کرده و مخالفان و منکران ولایت و امامت ائمه اثنی عشر را مخلدان در آتش جهنم دانسته است. از نظر وی کسانی که منکر امامت امامان شیعه هستند در واقع منکر ضروریترین حکم قرآن هستند و از گردونه ایمان و اسلام خارجند زیرا قرآن کریم صراحت بر عصمت اهلبیت پیامبر (ص) و به تبع آن امامان دارد.
پژوهشی درباره تکفیر و تفسیق از دیدگاه کلامی معتزله و اشاعره است. کفر و فسق از جمله مسائلی است که در علم فقه و بیشتر در علم کلام مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در فقه و شرع، کفر و فسق بر اساس نص قرآن و بعضی احادیث قابل تعریف است و این مورد از کفر و فسق دارای حجیت شرعی و فقهی است، ولی به اعتقاد نویسنده کفر و فسق در علم کلام غیر از کفر و فسق در علم فقه است. به باور وی، در علم کلام تشبیه و تجسید درباره خداوند به اجماع کفر است، ولی نظریات کلامی درباره مصداق کلامی این دو یکسان نیست و هر فرقه‌ای به گونه‌ای از آن تعریف ارائه کردند. از این رو بستی بعضی از دلایل معتزلیان که براساس آن جبریان را کافر می‌پندارند بی اساس می‌داند. به اعتقاد او پیامبر در غدیر امام علی (ع) را به امامت امت نصب کرده و قائل به عصمت علی و فرزندان اوست. وی همچنین عقیده دارد که محاربه با امام بر حق، فسق را به دنبال می‌آورد، گرچه به اعتقاد کلامی فرق دیگر این گونه نیست. سرفصل‌های کتاب عبارت‌اند از: کفر و فسق، آیا تعیین مصداق کفر و فسق واجب است؟ ویژگی کفر، دلالت‌های کفر، قول به تشبیه، خارج شدن از توحید و قول به تفسیق.
وهابیت فرقه ای است که بیش از دو قرن از ظهورش می گذرد, آنان در این دو قرن با تکفیر دیگران, ضربات سهمگینی بر پیکر وحدت امت اسلامی زدند.آنان که خود را پرچمدار توحید می دانند دلیل و مستند گفتارشان را کلام خدا و سنت رسولش می پندارند در حالی که تمام این برداشت ها سطحی است و با برداشت عالمان اسلامی قرون متمادی در تعارض آشکار است. نویسنده درصدد شناخت وهابیت و برداشت های سطحی آنان از دین را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
"تحقیقی قرآنی و روایی درباره مستندات برخی از «گناهان اخلاقی» است. در این کتاب سعی شده است با استفاده از آیات و روایات حرمت برخی از صفات زشت اخلاقی مانند عیبجویی، چاپلوسی، حسد، جدل، تمسخر، فریب، غیبت و خیانت مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ادله قرآنی و روایی حرمت آنها بیان گردد. نگارنده همچنین به آثار منفی روانی، دنیوی و اخروی این قبیل از گناهان اشاره نموده و توضیحاتی در مورد ماهیت آنها ارایه مینماید. وی در بخش دوم کتاب آیات و روایات متناسب با این هشت گناه را نیز ذکر کرده و ترجمه می‌کند."
در این نوشتار جریان وهابیت از منظر تفکر تکفیری بررسی و تحلیل شده است. نویسنده پس از بیان توضیحاتی درباره ایمان و کفر، دیدگاه قرآن و پیامبر (صلّی الله علیه وآله) و برخی از صحابه در نهی تکفیر را آورده و آن‌گاه به بررسی عوامل ظهور فکر تکفیری پرداخته است. وی عواملی همچون جهل، تعصب، اکتفا به مطالعه کتب، عجب و خودبزرگ‌بینی و علاقه به پیشتاز بودن را از دلایل ظهور تفکر تکفیری دانسته است. از دیگر موضوعاتی که در این کتاب بررسی شده، عبارت است از: آثار تکفیر، علاج فکر تکفیری، جوانان و خطر تکفیرگرایی، فکر تکفیری و مقابله پیامبر (صلّی الله علیه وآله) با آن، تکفیری‌های قرن چهارم، ابن تیمیه تکفیری قرن هشتم، محمد بن‌عبدالوهاب تکفیری قرن دوازدهم، مقایسه‌ای بین خوارج و وهابیان، وهابیان تکفیری از دیدگاه اهل‌سنّت.
مسلمانان در عصر پیامبر-صلی‌الله‌علیه‌وسلم- در زمینه‌ی اصول و فروع دارای یک روش بودند، اما دیری نپایید که فتنه‌ای بزرگ پدیدار گشت و برخی مسلمانان بر اساس فهم غلط و بینش نادرست از اسلام، مسلمانان دیگر را تکفیر کردند.
این کتاب روند شکل‌گیری تکفیر میان مذاهب و فرق اسلامی را بررسی کرده و کوشیده است این مسیر را به‌ویژه در میان وهابیون تشریح کند. کتاب شامل سه فصل است که در فصل اول روند شکل‌گیری تفکر تکفیری در محمد بن عبدالوهاب را با بررسی نامه‌های او ارائه می‌کند. در این فصل نامه‌هایی که محمد بن‌عبدالوهاب به پادشاهان و علمای دوران خود نوشته، بررسی و ذکر شده است. بر اساس این نامه‌ها مقتدای وهابیون خود را تنها فردی می‌دانسته که کلمه توحید و معنای آن را درک می‌کرده است. در فصل دوم نویسنده موضع وهابیت در برابر فقها و فقه را آورده و تبیین کرده است که چگونه محمد بن‌عبدالوهاب و یاران و پیروانش اقدام به تکفیر فقها و علما از جمله ابوحنیفه، از امامان چهارگانه و بزرگ اهل‌سنّت، کرده‌اند. در فصل سوم با عنوان «فتاوای علمای نجد در تکفیر امت اسلامی» به بررسی جایگاه علمای نجد که پادشاهان سعودی نیز از این منطقه هستند و همچنین به روش آنان پرداخته است.
شیخ نوحِ حنفی در سخنان خود، شیعه را تکفیر و جواز قتل آنان را صادر کرد و سید شرف الدین موسوی در پاسخ به وی کتاب نفیسی با نام الفصول المهمّه فی تألیف الأُمّه نگاشت و در آن بر برادری همه مسلمانان تأکید ورزید. در واقع کتاب الفصول المهمّه سید شرف الدین را که از نویسندگان بزرگ شیعه است، می‌توان پاسخی به تفرقه‌افکنان در میان امت اسلام دانست. مؤلف در این کتاب پر محتوا با آوردن احادیث صحیح از مجموعه‌های حدیثی معتبر اهل‌سنّت و با ذکر فتواهای فقیهان مشهور گذشته و احیاناً معاصر عالم اسلام، فتوای آن شیخ تکفیرگر را به نقد علمی و تاریخی کشیده و سرفصل‌های ذیل را بررسی کرده است: علم و اسلام و ایمان و ارزش نهاد دینی، برادری شیعه و سنی و اهل نجات بودن موحدان، فتواهای دانشمندان سنی مبنی بر نجات اهل توحید و شواهد دیگر آن، بشارت‌های سنت برای شیعه، نمونه‌هایی از اجتهاد در برابر نص، بررسی فتواهای تکفیر، نقش دروغ‌سازان در تفرقه‌افکنی و انگیزه‌های تفرقه‌افکنی.
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
