اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: در یک عصر تابستانی که هوای معتدل و روح‌بخشی داشت، مدیران جوان و میان‌سال شبکه بین‌المللی اجتهاد به محضر آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی از مراجع معظم تقلید رسیدند.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد حاج ابوالقاسم دولابی عضو مجلس خبرگان رهبری، رئیس پژوهشگاه فقه نظام و قائم مقام دبیرکل کنگره بین‌المللی « فقیه فقه نظام»، با حضور در شبکه بین‌المللی اجتهاد، با مدیر مسئول، سردبیر ارشد و مدیران شبکه پیرامون راه‌های تعاملی در برگزاری و پوشش وسیع رسانه‌ای کنگره و ظرفیت‌های شبکه اجتهاد بحث و تبادل نظر کردند.

استاد مطرح حوزه علمیه قم با بیان اینکه تأخیر در فعال‌سازی تاریخ حدیث خسارت‌بار است، گفت: پرداختن به علم تاریخ حدیث در رأس واجبات دانشی در حوزه‌های علمیه قرار دارد.

آیت‌الله میلانی در مباحث فقهی بسیار مراقب بودند که مسائل فلسفی را دخالت ندهند و مطابق با همان روال سنتی فقه بحث می‌کردند ـ و در ابتدای حضور ایشان هم کسانی مثل مرحوم آشیخ‌مجتبی قزوینی با ایشان همراهی می‌کردند ـ اما بالاخره چون به‌طور کلی از طرفداران فلسفه محسوب می‌شدند، شاگردان مکتب میرزا مهدی اصفهانی در مشهد (مکتب معارفی خراسان) با ایشان زاویه پیدا کردند و به نوعی آقای میلانی را در انزوا قرار دادند.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، عصر دیروز مدیر مسئول، سردبیر ارشد، مدیران و تحریریه شبکه بین‌المللی اجتهاد با حضور در بیت‌ آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در مشهد، با معظم‌له دیدار و پیرامون مسائل فقهی و شرعی گفتگو کردند.

رئیس مرکز تحقیقت اسلامی مجلس با اشاره به اینکه جریان موضوع شناسی هنوز نشاط و کارامدی لازم را به دست نیاورده است، گفت: برخی از "موضوعاتِ در دستور قانون گذاری"، از سنخ موضوعات حساس و کارکردپذیر اجتماعی هستند که نباید عرضه فقه آنها را به دستگاه قانون گذاری، سراسیمه وار انجام دهیم.

صبح امروز مدیر مسئول، سردبیر ارشد، مدیران و تحریریه شبکه بین‌المللی اجتهاد با آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی دیدار کردند.

سخن از «تحول در ساختار اصول فقه» هرچند ریشه در قرن‌های دور و اندیشه بزرگان این علم دارد؛ لیکن مدتی است توسط برخی تحول‌خواهان به موضوع پرحاشیه‌ای تبدیل شده که بالتبع، موافقان و مخالفانی هم دارد. آنچه پیش‌رو دارید، آثار و گفتارهایی از صاحبان نظر و مدعا در این موضوع است که به اقتضائات، الزامات، چالش‌ها و ساختارهای پیشنهادی پرداخته‌اند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمّدتقی اکبرنژاد، اگرچه با جلسات بررسی زوائد علم اصول شناخته شده است؛ امّا پیش از این، سال‌ها با مسجد مقدّس جمکران همکاری داشته و با مجلّه «کاوشی‌نو در فقه‌اسلامی» همکاری می‌کرده است.

شبکه اجتهاد: چرا یاد امام موسی صدر همچنان زنده و اندیشۀ او بالنده است؟ چرا ربایش او موجب فقدان و فراموشی وی نشد و برخلاف بسیاری از اقران و امثال خویش، نسل جوان و فرهیخته هر روز بیشتر از دیروز به او اقبال نشان می‌دهد.

شبکه اجتهاد: فقیه عالیقدر آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در عداد احیاگران و مجددان تعلیم و تعلم معارف اسلامی و حوزوی در دوران معاصر به شمار می‌رود. آن بزرگوار با هجرت به شهر مقدس قم و بازسازی و تقویت بنیه علمی آن، آغازگر تحولاتی مهم در عرصه علوم دینی و فرهنگ ایران گشت که در سالیان بعد بر سپهر سیاسی کشور نیز تاثیراتی شگرف نهاد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین محمد بیابانی، از محققین عرصه معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام و مروّجان مکتب تفکیک است. تحقیقات او در راستای معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تاکنون به نگارش پانزده کتاب منجر شده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: معمولاً وقتی درباره یک علم سخن می‌گوییم و وضعیت کنونی آن را ارزیابی می‌کنیم یا برنامه‌ای برای توسعه آن ارائه می‌دهیم، جدا از بررسی منابع انسانی و متون و محتوای آن، میزان گسترش مسائل آن را موردتوجه قرار می‌دهیم.

کتاب «حکم فقهی مفقود شدن شوهر؛ شرحی بر یک مسأله تحریر الوسیله» به قلم حجت‌الاسلام ربانی بیرجندی استاد توانمند حوزه علمیه مشهد چاپ و روانه بازار نشر شد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: علم خلاف را می‌توان بر چهار سطح متوالی از آگاهی فقهی اطلاق کرد:

لقب مرحوم آیت‌الله میلانی عمیدالدین بود و بر روی مهر ایشان این لقب با عنوان «عمیدالدین سید محمدهادی الحسینی» هک شده است. ایشان می‌فرمود: «این لقب را مرحوم آقا دایی به من داده است».

آیت‌الله خویی نه تنها در علم فقه نبوغ دارد، یا در علم اصول اول شخص است، بلکه در کلیه علوم اسلامی تخصص و تبحر کامل دارد، و صاحب مطالعه و تحقیق و تتبع می‌باشد. ایشان روزی چهار درس خارج می‌گفت. شبها اصول و صبحها فقه و پیش از ظهرها در منزل برای چند تن از فضلای برجسته درس فقه خصوصی می‌فرمود و عصرها خارج مکاسب که از شدت گرما و کثرت اشتغال فقط این درس را به طور موقت ترک نمودند.

در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، شش مقاله علمی پژوهشی از اساتید، صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه فقه و اصول از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، همراه با چکیده مقالات به زبان عربی به چاپ رسیده است.

شهید صدر آنقدر به درس مسلط بود که با تسبیح بازی می‌کرد و مطلب می‌گفت و اصلا فراموشی نداشت. ایشان فوق نابغه بود، آنقدر قوی بود که سه حلقه شاگرد داشت.

شبکه اجتهاد: یکی از مسائل بسیار مهم در فلسفه فقه، خطا در اجتهاد است. از یک سو نمی‌توان به طور کامل از خطای اجتهادی پیشگیری کرد و ناگریز پیش خواهد آمد. از سوی دیگر، نمی‌توان از هر خطای مجتهد نیز چشم پوشید. مسئله اول در باب این موضوع، تعیین معیار صواب از خطا است که خود در دو مرتبه ثبوت و اثبات قابل بررسی است. از آنجا که هر خطای اجتهادی قابل پذیرش نیست، مسئله دوم حدّ پذیرفتنی‌بودن خطا است. این مسائل، به صورت صریح مورد توجه اصولیان نبوده است. نگارنده در مسئله اول پاسخ‌های ممکن را ذکر کرده و …

متاسفانه خیلی از جلسات و نشست‌های برگزار شده بین علمای شیعه و سنی در سال‌های گذشته یک نشست صرفا تعارفی بوده است. باید از این فضا عبور کنیم. ما باید وارد مذاکرات چالشی گردیم. یعنی در عین حفظ احترام یکدیگر، ضمن طرح انتقادات موجود، بدنبال راهکار عبور از این فضا باشیم.

شماری از علما و اساتید درس خارج حوزه علمیه نجف اشرف آغاز به کار سلسله درس های خارج فقه و اصول خود را اعلام کردند.

آیت‌الله نوری همدانی با بیان این که مطالبه امروز اسلام از طلاب و روحانیت ترویج و اشاعه فقه شیعه به سراسر دنیاست، گفتند: امروز فقه جواهری پاسخگوی مشکلات در همه زمان‌ها و مکان‌ها ست و باید تلاشمان مبتنی بر پاسخگویی به نیازهای روز جوامع اسلامی و رفع شبهات باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه باید فاصله فقه را با شریعت کم کنیم، گفت: از جمله تلاش‌ها اینکه دو رشته مهم و گسترده، تحت عنوان "فقه روابط اجتماعی" و "فقه انسان" در حوزه‌ها‌ی علمیه تاسیس شود؛ چراکه شریعت به صورت جدی به این دو پرداخته است.

این رساله علمیه به موضوعاتی می‌پردازد که بسیاری از آن‌ها بدیع بوده و بسیاری دیگر نیز با زاویه جدیدی و متناسب با مباحث روز جامعه تدوین گردیده است. موضوعاتی همچون اقتصاد، دولت، خانواده و تربیت، از موضوعاتی است که در فقه شیعه، کمتر بدان‌ها پرداخته شده است.

همایش بین‌المللی علامه حلی با شعار «حوزه علمیه حله، میراث ریشه‌دار و تحول در روش‌ها» و با نظارت شیخ «عبدالمهدی کربلایی» تولیت آستان مقدس حسینی در ۱۷ اردیبهشت‌ماه سال آینده(۱۳۹۷) برگزار می‌شود.

نگارنده به دلیل نگرانی از وضعیت اسفناک جهان اسلام در نتیجۀ اختلاف‌های مذهبی به دنبال ارائه راه حلی برای برون رفت از وضعیت موجود است. راه حلی که با معیار قرار دادن عقلانیت و انصاف ارائه می‌‌شود و سعی در تعدیل و اصلاح خطاهای همۀ طرف‌های درگیر در این جنگ خانمان سوز و منجلاب فروکاهنده دارد.

استاد دروس خارج حوزه، راه تحول در حوزه را تمرکز انسان‌های متخصص محقق به تمام معنای مسلط بر کتب اصول و فقهی و تغییر در محتوای برخی از متون بر اساس همان فقه سنتی جواهری دانست.

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه مرجعیت شیعه حافظ حقوق اقلیت است و نمونه آن مرجعیت شیعه در عراق است که با فتوای خود حافظ خون ایزدی‌ها شده است، ابراز داشت: حقوق انسانها و اقلیت از مباحث ضروری است که باید مورد بحث قرار گیرد و حوزه پاسخ گو باشد.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با بیان اینکه آیت‌الله بروجردی ذهنیتی "برش دهنده" و "تاریخ فهم" داشت، گفت: مرحوم آیت‌الله بروجردی توانست در هر یک از سه علم فقه، حدیث و رجال، برش‌هایی تاریخی و نظم بخش، پدید آورد که این خود دستاوردهایی مهم است.