این نوشتار، تبیین و بررسی نظریه تزاحم حفظی و ثمرات مترتب بر آن از نگاه شهید صدر می‌باشد که از زوایای مختلفی مورد بحث قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، «نظریه تزاحم حفظی در نگاه شهید صدر» در قالب پایان نامه سطح ۴ حوزه، اثر محمد خادمی در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر برتر انتخاب شده است. در چکیده مقاله «بررسی نظریه تزاحم حفظی در نگاه شهید صدر» آمده است: یکی از مباحثی که در علم اصول فقه، توسط دانشیان اصولی به‌مناسبت‌های مختلف از آن سخن رانده شده، بحث از حقیقت و روح حکم ظاهری و مؤلفه‌های آن می‌باشد. …
کتاب وقف اموال غیرمادی در حقوق ایران و فقه امامیه با مطالعه تطبیقی بر فقه اهل سنت و حقوق انگلیس تألیف محسن آقاسی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از روابط عمومی دانشگاه امام صادق(ع)، کتاب وقف اموال غیرمادی در حقوق ایران و فقه امامیه با مطالعه تطبیقی بر فقه اهل سنت و حقوق انگلیس تألیف چاپ و منتشر گردید. این اثر که در پنج فصل به رشته تحریر درآمده است به بررسی مباحثی چون وقف اموال غیرمادی در حقوق ایران و فقه امامیه استفاده از وحدت ملاک در عقود مشابه و بررسی وقف اموال در فقه عامه …
نگرش سیاسی علمای نجف، عاملی تأثیرگذار در میان بسیاری از شیعیان می‌باشد و با توجه به تحولات اخیری که بعد از سقوط دیکتاتوری بعثی در عراق رخ داده است، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در سرنوشت سیاسی شیعیان عراق و همچنین شیعیان منطقه خلیج فارس ایفا نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول و مبانی مکتب سیاسی نجف» در ۳۱۶ صفحه به قلم مهدی بشارت و با مقدمه دکتر جلال درخشه از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) در سال ۹۱ به چاپ رسیده است. نویسنده این کتاب می‌کوشد اصول و مبانی مکتب سیاسی نجف را به عنوان یکی از سه مکتب سیاسی …
مجلد اول و مجلد دوم کتاب فقه نظام اقتصادی اسلام از سوی انتشارات مجمع الفکر الاسلامی راهی بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله اراکی، مجلد اول و مجلد دوم کتاب فقه نظام اقتصادی اسلام از سوی انتشارات مجمع الفکر الاسلامی انجام و در اختیار محققین و علاقه‌مندان قرار گرفت. در جلد اول این کتاب به «مفهوم نظام اقتصادی و رابطۀ با مکتب و علم اقتصاد» و همچنین «ضوابط و ملاک‌های کار اقتصادی منشاء مالکیت» پرداخته شده و به تفصیل به ذکر مطالب مربوط به این دو بخش اهتمام شده است. آیت‌الله اراکی در …
آیا کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول ناشی از خلط میان ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری است یا میتوان با پذیرش خلط ناپذیری ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری، قواعد فلسفی را در علم اصول به کار برد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کاربرد قواعد فلسفی در مباحث الفاظ علم اصول با تکیه بر اندیشه شهید صدر در قالب پایان نامه سطح ۳ حوزه، اثر محمدعلی اسماعیلی در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر برتر انتخاب شده است. علم اصول به عنوان منطق علم فقه، داخل در یک نظام به هم پیوسته علمی، تعامل متقابل با برخی علوم از جمله فلسفه دارد. …
مقاله پیش رو می‌کوشد روش مطمئنی برای استنباط مسائل فقه اقتصادی ارائه کند؛ در این روش که اجتهاد چندمرحله‌ای نامیده می‌شود، بعد از تحلیل تفصیلی موضوع، بُعدهای فقهی مسئله به‌وسیله پژوهشگر بررسی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مدیر مسئولی علی اکبر رشاد و سردبیری عباس عرب مازار به شماره شصت و سوم (پائیز ۱۳۹۵) خود رسید. این نشریه سعی دارد تا در باب اقتصاد به معنی عام آن و نسبتش با دین اسلام در مرحله اول به نظریه پردازی و تعیین ساختار بپردازد و در مرحله دوم …
این کتاب در شانزده درس به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های فقهی مکتب اهل سنت دارد تا در سایه این بحث‌ها امتیاز فقه شیعه از دیگر مذاهب و فرقه‌های اسلامی شناخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) وابسته به جامعه المصطفی العالمیه(ص) کتاب درسنامه اختصاصات فقهی شیعه را به قلم احمد احمدی تبار (احمدی قمی) منتشر و راهی بازار نشر کرد. در بخشی از پیش گفتار این اثر به قلم نویسنده آن آمده است: این کتاب به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های …
حلقهوصل در شماره چهل و سوم خود به «وحدت اسلامی» از زاویه کلیدواژه «قدرت» پرداخته است. در این شماره استاد رحیم‌پور ازغدی، حجت‌الاسلام مسائلی، حجت‌الاسلام براتی، آخوند ناصر قزل، علیرضا کمیلی، حجت‌الاسلام صفری و دیگران به بیان نظرات و دیدگاههایشان درباره وحدت اسلامی پرداخته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، «وحدت اسلامی» با بحران التزام عملی روبهرو است. این بحران تنها ناشی از شعار دادن و عمل نکردن شیعه و سنی و فاصله گرفتن آنها از اشتراکاتشان نیست، بلکه سال‌های متمادی است که کشورهای استعماری با سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن بر ممالک اسلامی حاکم شده‌اند و دست بر نقطه ضعفی …
با حضور علما، اساتید و مسئولان شهری از مجموعه کتاب ۷ جلدی «فقه مدیریت شهری» در نهمین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری و سومین کنفرانس علمی مدیریت شهری (جایزه جهانی تهران) رونمایی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در مراسم اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری و سومین کنفرانس علمی مدیریت شهری، اثر ارزشمند مجموعه ۷ جلدی «فقه مدیریت شهری» که حاصل تلاش و همکاری مشترک بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه و مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران است رونمایی خواهد شد. بنابراین گزارش، این مجموعه شامل مباحث مقدماتی، فرهنگی – اجتماعی، خدمات شهری، حمل و نقل …
پیشرفت‌های شگرف در علوم پزشکی به ویژه در سده اخیر، پرسش‌های بسیاری را فرا روی فقیهان و حقوقدانان قرار داده است، با توجه به حجم زیاد و دقیق بودن مسائل، پژوهش‌های انجام گرفته پاسخگوی آنها نبوده و ارائه طرح‌ها و شیوه‌های نوین و جامعی را در این زمینه ضروری می‌سازد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مأخذ شناسی مسائل مستحدثه پزشکی»، نوشته محمد‌هادی طلعتی، در شش فصل و در ۲۲۲ صفحه توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به چاپ رسیده است. پیشرفت‌های شگرف در علوم پزشکی به ویژه در سده اخیر، پرسش‌های بسیاری را فرا روی فقیهان و حقوقدانان …
این کتاب نفیس به شیوۀ موضوعى تنظیم شده است. طرح قواعد اصولى و فقهى و رجالى به تناسب مسائل مختلف، ذکر فروع مورد ابتلا و حذف فروع نادر، از جمله ویژگى هاى این اثر مهم در تقویت وحدت و هم گرایی فقهی مذاهب اسلامی محسوب می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «دایره المعارف فقه مقارن» اثر ارزشمند حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه، توسط انتشارات امام علی بن ابیطالب علیه‌السلام منتشر شده است. از دیرباز موضوع فقه مقارن، دغدغه ذهنی بسیاری از علما و اندیشمندان بزرگ و روشنفکر بوده که شاهد این مدعا، وجود کتاب‌ها و مقاله‌های …
«الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» جدیدترین اثر دکتر زکی المیلاد پژوهشگر نواندیش شیعه عربستانی توسط مرکز الحضاره‌ی بیروت روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به طور کلی اندیشه شیعه، اندیشه‌ای عقلی و عقل‌گرایانه است؛ اما در سیر اندیشه‌ی اجتهادی امامیه جریاناتی که نگرش منفی به عقل داشته‌اند از این قاعده مستثنی شده‌اند. «جایگاه عقل و تأثیر آن در علم دینی»، محور اصلی مباحث کتاب «الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» است و نویسنده تلاش کرده این مساله را مورد کنکاش قرار دهد. زکی المیلاد در مقدمه کتاب می‌نویسد: تصویر تفکر اسلامی شیعی در تاریخ، تصویری …
نخستین شماره ماهنامه «رسائل»؛ اندیشه حوزه علمیه عصر انقلاب اسلامی با هدف بررسی پروند‌ه‌ای درباره سیر تحول در حوزه ویژه آبان ماه ۱۳۹۵ به سردبیری مسعود معینی پور از سوی مؤسسه رسا چاپ و روانه بازار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در معرفی این ماهنامه آمده است: رسائل دریچه‌ای برای پاسخ‌گویی جریان علمی حوزه‌‌های علمیه به مسائل سیاسی و اجتماعی است و از مطالب علمی طلاب و فضلای حوزه‌‌های علمیه استقبال می‌کند. نشریه رسائل با درک نیاز قطعی و فوری در حوزه‌‌های علمیه برای جلوگیری از سکولار شدن جریانات علمی حوزوی، مراحل قانونی اخذ مجوز را طی و آغاز به …
برخی از شبهات پیرامون اسلام نسبت به زن، مستندات دینی دارد، ولی از مسلمات دینی نیست؛ چراکه سند آن، گاه روایاتی مرسله، مرفوعه یا ضعیف است که نه قرآن آن را تأیید می‌کند و نه روایات متواتر و نه دلیل عقلی، و گاه مستند آن فتوای فقهی است که در آن زمینه، مراجع عظام فتوا‌های متفاوتی دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «حقوق زنان برابری یا نابرابری» نوشته زهرا آیت‌اللهی است که توسط نشر معارف به چاپ رسیده است. این کتاب به بررسی حقوق و تکالیف زنان، از منظر کتاب، سنت و عقل در قالب طرح شبهات و پاسخ به …
کتاب «بررسی فقهی، حقوقی و اقتصادی حمایت از تولید ملی» و کتاب «فقه نفت و گاز» به‌تازگی از سوی انتشارات خرسندی روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه نفت و گاز» به قلم ابراهیم موسی‌زاده با همکاری هادی شکری به صورت دوزبانه فارسی و عربی در ۲۰۰ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۶هزار تومان به چاپ رسیده است. در مقدمه کتاب به قلم موسی‌زاده آمده است: نفت و گاز و فرآورده‌های آنها به عنوان کالای استراتژیک با تأثیر شگرف بر عرصه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ملل و کشورها به‌ویژه کشورهای نفت‌خیز و صادرکننده و …
«اندیشه کلامی عصمت؛ پیامدهای فقهی و اصولی فقهی» به قلم بهروز مینایی، در چهار فصل توسط پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهیه و منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه و اصول دو دانش مهمی هستند که بسیاری از پیش‌فرض‌های خود را از دانش کلام می‌گیرند؛ به طور مشخص در مورد عصمت اهل‌بیت(ع) یکی از منابع بسیار پرکاربرد، به ویژه در فقه، منبع سنت است. روایات انبوهی که در اختیار فقیه است تا با آنها حکم شرعی را استنباط کند، پس از طی مراحل اعتبار صدور، جهت صدور و دلالت، اثبات اعتبار سنت اهل‌بیت(ع) را …
مجموعه مقالات «عدالت و حقوق» با هدف نشان دادن راه‌های برپایی عدالت در بین افراد جامعه و همچنین در بین حکومت‌ها و حاکمان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجاهمین کتاب گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با عنوان «مجموعه مقالات عدالت و حقوق» به کوشش حسینعلی بای و با هدف نشان دادن راه‌های برپایی عدالت در بین افراد جامعه و همچنین در بین حکومت‌ها و حاکمان چاپ و منتشر شد. عناوین مجموعه مقالات «عدالت و حقوق» عبارتنداز: «اجرای عدالت، احساس عدالت / احمد حاجی ده‌آبادی»، «عدالت و حقوق/ مرحوم ناصر قربان‌نیا»، «حق و …
کتاب «وحدت اسلامی در نگاه اهل‌بیت(ع)» نوشته شیخ حسین الراضی، عالم برجسته و مبارز زندانی عربستان از سوی دفتر نشر معارف ترجمه و منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وحدت اسلامی در نگاه اهل‌بیت(ع)» که به همت دکتر حجت‌الله فسنقری و ام‌البنین قزلسفلو، پژوهشگران دانشگاه حکیم سبزواری ترجمه و توسط دفتر نشر معارف چاپ و روانه بازار نشر شده است. «برخی عوامل اختلاف امت»، «وحدت امت مایه اقتدار»، «نقش پیامبر اکرم(ص) در اتحاد امت اسلامی»، «نقش امام علی(ع) در برقراری اتحاد میان مسلمانان»، «تلاش امام حسن(ع) برای اتحاد مسلمانان»، «نقش امام حسین(ع) در وحدت مسلمانان»، «نقش علمای شیعه در …
این نظریه با تنقید پارادایم شخصیت‌گرایی در اصول فقه، از امکان جایگزینی پارادایم دیگری سخن می‌گوید که هم تمام ظرفیت‌های اصول موجود را پوشش می‌دهد و هم می‌تواند افق‌های جدیدی را فراروی اصول فقه بگشاید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «نظریه اعتبار قانونی در گذار از شخصیت‌گرایی» به قلم حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی با نظارت علمی آیت‌الله شیخ مهدی مروارید (نماینده آیت‌الله سیستانی در مشهد و عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان) در گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی مشهد و با هدف توسعه مباحث فلسفه علم اصول توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ و منتشر شد. توصیف …
دومین شماره دوفصلنامه «اندیشه تمدنی اسلام» از سوی موسسه معارف و اندیشه تمدنی اسلام، با آثار و گفتاری از اساتید و پژوهشگران حوزه علمیه قم روانه بازار مطبوعات شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره دوم دوفصلنامه «اندیشه تمدنی اسلام» (بهار و تابستان ۱۳۹۵)، با آثار و اندیشه‌هایی از: علامه جعفری، سیدعبدالاعلی سبزواری، سید محمدمهدی میرباقری، عبدالله نصری، ذبیح‌الله نعیمیان، محمد نبی‌زاده، علی محمدی، علی جلینی، عبدالحسین مشکانی سبزواری و… منتشر گردید. «اجتهاد حکومتی؛ نظام سازی دینی و تمدن اسلامی»، «نظامها و نظام گرایی در اندیشه اجتماعی آیت‌الله سید عبدالاعلی سبزواری»، «اصول فلسفی دهگانه تمدن شناسی»، «مناسبات دین و تکنولوژی در …
کتاب «طب دامپزشکی و نقش آن در فقه اسلامی» توسط محققان موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی در شعبه شمالغرب تدوین و روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «طب دامپزشکی و نقش آن در فقه اسلامی» با همکاری دکتر عارف هوشیاری از محققان موسسه رازی شعبه شمالغرب و دکتر غلامرضا نجفی عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه تدوین و گردآوری شده است. کتاب حاضر شامل اطلاعاتی درباره اهمیت آناتومی، بیماری‌های مشترک انسان و دام و حقوق حیوانات در فقه است. این کتاب در پنج فصل شامل احکام و قوانین اسلام در خصوص حیوانات، احکام و …
مجلدات اول و دوم مجموعه «الفِقهُ الأرقی» که تعلیقاتی است بر کتاب عروه الوثقی به قلم آیت‌الله اسدالله بیات زنجانی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد اول مجموعه «الفِقهُ الأرقی» با بحث تقلید آغاز شده و در خلال آن به بعضی از مسائل مربوط به مجتهد و شرایط اجتهاد نیز پرداخته و مسائل تقلید ابتدائی، بقاء بر میت، عدول و مسائل مربوط به این بخش از فقه اسلامی را مورد بررسی قرار داده است. پس از آن بحث طهارت از تعریف تا مسائل مطهرات، شرایط تطهیر، وضو، غسل، تیمم، احکام اموات و مسائل مربوط به …
به اعتقاد شیعه عنصر تقیه برگرفته از آیات قران و با روایات فراوانی از طرف معصومین مورد تاکید قرار گرفته است. اما در مقابل مخالفینی معتقدند تقیه عنصری ابداعی است که شیعیان به عنوان اقلیت دینی با استفاده از آن خود را در انزوای سیاسی قرار دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب تقیه در اندیشه سیاسی شیعه به قلم حسین تربتی‌نژاد به‌تازگی توسط انتشارات دانشگاه مفید منتشر شد. اندیشه سیاسی شیعه دارای مولفه‌هایی است که آن را از سایر فِرَق اسلامی ممتاز کرده است. یکی از این مولفه‌ها تقیه است که جایگاهی مهم نزد شیعیان و پیشوایان دینی آنان دارد. …
در راستای ترویج مبانی معماری و شهرسازی اصیل اسلامی، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان قم اقدام به انتشار کتابی تخصصی در زمینه معماری اسلامی با عنوان «از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی» کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی» در سه فصل به موضوعاتی از جمله «تحلیلی بر نظریات معناشناسی در معماری»، «نظریه معناشناسی در آثار معماری از منظر اسلامی» و «رویکردهای معناپردازی در معماری از منظر اسلامی» پرداخته شده و اغلب بخش‌های این کتاب مبتنی بر آموزه‌های عقلی و نَقلیِ مکتب اسلام است. در بخشی از مقدمه این کتاب که توسط دکتر …
سپرده گذاری با بهره و وام با بهره علت اصلی مغایرت بانک با احکام اسلام است؛ راه نجات بانک از فعالیت ربوی و تناقض بین آن و بین احکام اسلام، ارائه الگویی جدید از بانک است که روابط بین سپرده گذاران و سرمایه گذاران را مبنائی متفاوت از نظام سپرده با بهره و وام با بهره، تنظیم می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب بانک بدون ربا در اسلام، تألیف شهید آیت‌الله محمد باقر صدر می‌باشد و این کتاب به دست سیدیحیی علوی ترجمه، و توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) در ۲۶۴ صفحه ترجمه شده است. بحث این کتاب در …
جدیدترین شماره فصلنامه «اقتصاد اسلامی» مقاله‌ای را با عنوان «ظرفیت‌های فقه در رویارویی با مسائل دنیای معاصر» به چاپ رسانده است. نویسنده در این مقاله می‌کوشد به این سوال پاسخ دهد که چه نیرویی در فقه نهفته است که توان پاسخ‌گویی به مسائل نوپیدا را دارد بدون آنکه نیاز به خروج از ضوابط اجتهاد باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی- پژوهشی «اقتصاد اسلامی» به منظور طرح و توسعه مطالعات بنیادی و کاربردی در باب اقتصاد اسلامی ایران، به صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مدیرمسئولی علی‌اکبر رشاد و سردبیری عباس عرب مازار به شماره شصت و دوم خود …
اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۵) کتاب: بایسته‌های اقتصادی از دیدگاه فقهی و حقوقی[۱] به قلم دکتر محسن اسماعیلی بر اساس آموزه‌های دینی و حقوقی سامان یافته است. در این کتاب نویسنده به دیدگاه اسلام و ائمه علیهم‌السلام درباره‌ی مصرف صحیح و پرهیز از اسراف و آثار زیان‌آور مصرف‌زدگی در احکام فقهی اشاره دارد و در بیست فصل به ضرورت اصلاح الگوی مصرف در قوانین و احکام پرداخته است. ضرورت اصلاح الگوی مصرف، اصلاح الگوی مصرف در قوانین، هنر و موهبت مدیریت مصرف، آمیختگی اقتصاد با معنویت و اخلاق، درآمد و مقوله‌ای به نام برکت، مصرف و مسؤولیت …
اصولاً شبهه، یک واقعیت روانی است که ممکن است برای هر انسانی به وجود آید و تابع اصول و قوانین و موقعیت‌های جغرافیایی نیست و عروض آن نیز، زمان خاصی را طلب نمی‌کند هر چند ممکن است تابع شرایط روحی و روانی متأثر از عوامل درونی و بیرونی باشد. آنچه که موجب تحقق قاعده‌ی «درأ» و سبب اجرای آن توسط قاضی و دادگاه می‌شود، حدوث و وجود شبهه‌ی معتبره است؛ زیرا شبهه، تمام الموضوع و به تعبیر ادبیات، مسندالیه قاعده‌ی«درأ» است. لیکن باید توجه داشت که هر شبهه‌ای نمی‌تواند رافع مسؤولیت جزایی باشد؛ بلکه شبهه‌ای رافع مسؤولیت جزایی است‌که ضمن تحقق تمام ارکان و شرایط، باید وجود آن از هر حیث برای قاضی و دادگاه احراز شده و موقعیت اجتماعی، محیط فکری، فرهنگی و جغرافیایی و زندگی شخص مدعی جهل و شبهه را در نظر گرفت. نکته‌ی قابل توجه در این مقاله این است که در صورتی که شبهه از نوع موضوعیئه باشد، در صورتی دارئه است که قلمرو اشتباه محدود به جرایم عمدی باشد. اما جرایم شبه عمدی و یا غیرعمدی که اصولاً عنصر روانی آن ناشی از تقصیر و خطاست، باعث تغییر ماهیت جرم و زوال مسؤولیت جزایی نخواهد شد و با انتفای عنصر روانی جرم طبیعتاً مجازات نیز یا ساقط می‌شود و یا از کیفیات مخففه برخوردار خواهد شد.
از جمله موضوعات مورد بحث در کتب فقهی، موضوع سوگند نفی علم است که از فروع تقسیمات سوگند بر مبنای موضوع است. قطع نظر از اصالت سوگند نفی علم، در تبیین احکام این نوع سوگند اختلاف نظر شدیدی در فقه به چشم می خورد که معدود نظرات حقوقدانان را نیز در این زمینه تحت تاثیر قرار داده است. در مواردی که موضوع دعوا، امری منتسب به دیگران و یا از جمله اوصاف خارجی باشد که اطلاع از آن برای نوع مردم دشوار است، مدعی در صورت عدم دسترسی به بینه، هنگامی می تواند مدعی علیه را در معرض سوگند قرار دهد که نسبت به او ادعای علم نموده باشد. مدعی علیه نیز با ادای سوگند بر نفی علم از ادای سوگند بتی بر نفی حق مدعی معاف خواهد گردید؛ بنابراین، می توان گفت که سوگند نفی علم اصولاً ماهیتی پاسخ گونه دارد که از جانب مدعی علیه در جواب ادعای علم ادا می گردد.
مهریه، نخستین دین مالی است که به صرف تحقق نکاح، بر عهده زوج استقرار می یابد. زوجه حق دارد که این دین را از زوج طلب نموده در آن تصرف نماید. حال اگر پس از درخواست زوجه، زوج چنین ادعا کند که معسر و ناتوان از پرداخت آن است، رویه قضایی در دادگاه های ما چنین است که به حبس زوج حکم می کنند تا اعسار خودش را ثابت کند. این نوشته تلاش می کند پس از بررسی و تحلیل موضوع اعسار مدیون به طور عام، ثابت کند که حبس مدیون مجهول الحال بدواً، به ویژه در مورد زوج مدعی اعسار، مستند فقهی قابل قبولی ندارد؛ بنابراین، قول به نارواییِ حبس زوج، به حقیقت نزدیک تر و بااحتیاط سازگارتر است.
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
