رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم گفت: تحول علم اصول هم در محافل حوزوی دارد بسط پیدا میکند که سطح استناد باید ارتقاء یا قواعد استناد تغییر پیدا کند که پیشنهادهای متعددی شده، مثلا بعضی توسعه بنای عقلا را توصیه میکنند که خیلی هم باید دقت کنیم که در گسترش ظرفیت علم اصول، فقه را عرفی نکنیم، مثلا اگر بنای عقلا را توسعه دادیم و همه بنای عقلایی را امضاء کردیم و اسم رفتار کنونی بشر را بنای عقلا گذاشتیم، حوزه میشود تسهیل کننده عرفیسازی فقه؛ یعنی به اسم سیره عقلاء همه دستگاه موجود را امضاء میکند. میخواستیم نظام را اسلامی …
توضیحات بیشتر »پنج عامل مهم برای اجتهاد در زمان معاصر
استاد محمد محمدی قائینی ضمن اشاره به عوامل ضروری اجتهاد معاصر تصریح کرد: یکی از نکاتی که در فقه معاصر باید مد نظر قرار گیرد دخالت عقل در کشف حکم است. ما احکام را فقط از کتاب و سنت درمیآوریم در حالی که احکام عقلی هم دخالت دارد و عقل یکی از منابع ما است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «بازخوانی عناصر اجتهاد با تاکید بر فقه معاصر» امروز ۱۸ مرداد با سخنرانی حجتالاسلام و المسلمین محمد محمدی قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد که گزیده آن را …
توضیحات بیشتر »دوازده گام تا دستیابی به روششناسی فقه نظام ساز
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ضمن اشاره به برخی مقدمات برای دستیابی به روششناسی فقه نظامساز تصریح کرد: یکی از مباحث اساسی این است که چه نسبتی میان فقه یا فقه نظامساز با سایر اضلاع دین برقرار است، از جمله باید ببینیم فقه با اخلاق چه نسبتی دارد، چون جدای از اخلاق نمیتوان فقه درست کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «ظرفیتهای اصول فقه موجود برای تولید فقه نظامساز» امروز ۱۸ مرداد با سخنرانی استاد علیاکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه تهران در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) قم …
توضیحات بیشتر »گستردگیِ فقه معاصر و الزامات آن
استاد مجتبی الهی خراسانی ضمن بیان اهداف و اهمیت فقه و اجتهاد در دنیای معاصر به تعریف چیستی فقه معاصر از سه منظر پرداخت و گستره آن را در مطالعات درجه اول و دوم فقهی چون رویکردها، محورها، لایهها، عرصهها، موضوعات، تألیفات و تصنیفات دنبال کرد و در نهایت از الزامات گستردگیِ فقه معاصر سخن گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد مجتبی الهی خراسانی، در نشست علمی تخصصی «گستردگی فقه معاصر و الزامات آن» که با حضور فضلا و طلاب حوزههای علمیه، عصر امروز در مدرسه علمیۀ میرزا جعفر (دانشگاه علوم اسلامی رضوی) برگزار شد، مباحث خود را با سه …
توضیحات بیشتر »قاعده الزام در تمام ابواب فقه جریان دارد/ اگر قاعده الزام نباشد، در معاشرت با سایر مذاهب با مشکلات زیادی روبرو هستیم
این قاعده از آنجایی که در جمیع ابواب فقه جریان دارد، ثمرات بسیار زیادى هم دارد؛ در زمان ما اگر قاعده الزام نباشد، معاشرت با سایر مذاهب گرفتار یک مشکلات بسیار زیادی دارد. بالاخره مسئله وجود مذاهب الى یوم القیامه وجود دارد، حتى بعد از ظهور امام زمان(عج) نیز یهودى و مسیحى داریم؛ اگر قاعده الزام نبود، یک مشکلات بسیار عجیبى را براى معیشت مسلمین داشتیم. شبکه اجتهاد: یکى از قواعد مهمى که در فقه مورد بحث واقع میشود، قاعده الزام است. در فقه در باب معاملات نیز قاعدهاى به نام «قاعده لزوم» داریم که فقها از آن به عنوان …
توضیحات بیشتر »انسان شناسی فقهی، گزارشی از فقه موجود
با توجه به موضوع فقه، یعنی افعال انسانی، انتظار بجایی است که انسانشناسی فقیه در تأملات فقهی او مؤثر باشد. این پژوهش به بررسی این مسئله پرداخته است که یک فقیه، انسان را با چه ویژگیهایی میشناسد؟ طرح پرسش یادشده و بررسی آن، علاوهبر اینکه در فهم آرای فقها بسیار مفید و لازم است، در سامانبخشی فقه بسیار راهگشا است و میتواند آغازگر پرسشهای موضوعشناسانه در فقه باشد. شبکه اجتهاد: علم فقه در باب افعال بشر و همه ساختهای ارادی به داوری مینشیند. این داوری نمیتواند فارغ از شناخت خود انسان باشد؛ درواقع، پردازش مسئله فقهی، پردازش حکم، تکوین، گسترش، …
توضیحات بیشتر »مکاسب ظاهرش فقه فردی، ولی تار و پودش فقه اجتماعی است/ میتوانیم از فقه سنتی تبویب جدیدی ارائه دهیم/ سه مکتب تولید فقه نظامات
استاد حوزه علمیه نجف گفت: وقتی جامعه شیعه بهسوی نظام سیاسی روی کرد، در روش فقهی فردی که در فقه سنتی غالب بود گرایشی برای فقه نظامات پیدا شد. البته فقه عمومی در ده قرن کتب شیعه است ولی کسی باید این قواعد و مسائل را دربیاورد مثلا مکاسب محرمه ظاهرش فقه فردی است ولی تار و پودش فقه اجتماعی است، مثلا مسئله حرمت بیع سلاح به دشمنان را همه بحث کردند و ما در این مسئله اقوال علمای ده قرن شیعه را درآوردیم و قواعدی که در این مسئله بر آن تکیه کردند به دست آوردیم، بعد دیدیم کاملا …
توضیحات بیشتر »نوآوریهای محقق کرکی در روش استنباط
استاد مبلغی، در سخنانی بر نقش و جایگاه محقق کرکی در حوزه فقه و اصول اسلامی تأکید و تصریح کرد: بخشی از تحولاتی که محقق کرکی نسبت به فقه و اصول ایجاد کرد تحولاتی است که ماهیت و کارکرد روشی دارد و این تحولات روشی در ۴ سنخ قابل تقسیمبندی است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری و مدرس خارج فقه حوزه علمیه طی سخنانی در کنگره علمی «بزرگداشت محقق کرکی، فقیه و محقق برجسته جهان اسلام» در لبنان به چهار شیوه نوآوری محقق کرکی در روش استنباط پرداخت و در این خصوص گفت: محقق …
توضیحات بیشتر »عرفی شدن فقه در جایی معنا دارد که اصول و ضوابط اجتهاد رعایت نشده است/ صعب و سخت شدن دین غیر از عرفی شدن است و راحتی مردم، معنایش عرفی شدن نیست
عرف تخصص کافی برای استنباط در فقه را ندارد و از قواعد و اسلوب اجتهاد پیروی نمیکند و هرچه خود میپسندد را نتیجه میگیرد. این اختصاص به عرف جامعه هم ندارد؛ بلکه یک متخصص و پژوهشگر نیز بعد از استدلالهای فقهی دقیق ممکن است نتیجهای بگیرد که عرف میگوید و حتی تصریح بدان کند که عرف چنین میپسندد؛ لذا این دو در یک راستا هستند. البته باید توجه داشت که صعب و سخت شدن دین غیر از عرفی شدن است و راحتی مردم، معنایش عرفی شدن نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی قاسمی در سالهای اخیر بیشتر در فقه …
توضیحات بیشتر »سنت کارورزی در فرایند کسب اجتهاد، در کارگاه تحلیل و نمایهسازیِ تربیتی احادیث بر اساس روایات عیون أخبار الرضا (ع)
مدرسه تابستانی «عیون تربیت» از سوی مرکز تخصصی آخوند خراسانی (ره) و مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (علیهمالسلام) با حضور علمی اساتید و جمعی از فضلای حوزه علمیه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در حال برگزاری است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کارگاه تحلیل و نمایهسازیِ تربیتی احادیث بر اساس روایات عیون أخبار الرضا (علیهالسلام) با نظارت علمی استاد مجتبی الهی خراسانی (مدرس خارج فقه تربیت و رئیس میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی) با امتیاز «فراگیری روش تحلیل تربیتی احادیث»، «تسلط بر شبکه مفاهیم و معارف تربیتی» و «کسب آمادگی جهت تحقیقات حدیثی _ تربیتی» برپا شده …
توضیحات بیشتر »آیتالله خامنهای طلایهدار تحلیل واژگان در استنباط فقهی
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه در تبیین سیره فقهی آیتالله خامنهای گفت: مشابه روش حضرت امام در ایجاد ارتباط بین آیات و روایات را رهبر معظم انقلاب دارند که از جمله مباحث مهم در این زمینه تحلیل واژگان است. به طور مثال ذیل آیه جزیه اکثریت فقها کتاب را به تورات و انجیل معنا کرده و حتی علامه حلی آن را مجمع علیه دانسته است اما رهبر انقلاب تعبیر تورات و انجیل از «من الذین اوتوا الکتاب» را از باب غلبه وجود میدانند؛ چرا که در جزیره العرب آن زمان دو گروه مسیحی و یهودی بودند اما طبق قاعده …
توضیحات بیشتر »باید نگرانیهای مخالفان توسعه محدوده عقل در فقه تمدنی را رفع کرد/ اجتهاد شورایی مزیتهای فراوانی در فقه تمدنی دارد/ بدون حضور گسترده عقل در کنار قرآن و سنت، فقه خلع سلاح میشود/ قائل به قلمرومندی فقه هستم
حجتالاسلام رضا غلامی ضمن اشاره به اهمیت و ضرورت ایجاد تحول در فقه تصریح کرد: امروز همچنان فقهایی در حوزههای علمیه زیست میکنند که عقل در فقه را همچون اکل میته تلقی میکنند و تا میتوانند از خیزش آن در فقه جلوگیری میکنند. به نظر میرسد مخالفان توسعه محدوده عقل در فقه تمدنی نگرانیهایی دارند که جا دارد به آنها توجه نمود و نگرانیهای منطقی را رفع کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «گستره عقل در فقه تمدنی» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانیِ اسلامی صدرا و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات …
توضیحات بیشتر »پاسخ به مناقشاتی نسبت به کرامت ذاتی انسان
استاد درس خارج حوزه علمیه قم تاکید کرد: حضرت آقای سیستانی در رساله خبر واحد در تعادل و تراجیح و در جاهای دیگر، تصریح میکنند به اینکه هر روایتی که مخالف روح شریعت باشد، قابل قبول نیست. ایشان در این دو صفحه صریحاً و واضح میفرماید روح شریعت مثل کرامت انسان و عدالت. هر روایتی با کرامت انسان، با عدالت سازگاری نداشت، حجیّت ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، محمد عندلیب همدانی، استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم، به سؤالات کسانی پاسخ داد که کرامت ذاتی انسان و لزوم برخورد تند با پیروان سایر ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی جز اسلام …
توضیحات بیشتر »احکام غیرعبادی باید در جهت بهینه شدن زندگی بشر تعیین و تفسیر شود/ احکام جزائی طریقیت برای رفع فساد در جامعه دارد/ ازدواج دوم مرد در صورت ضرر روحی به زن اول، باطل است
استاد محقق داماد در بیان مثالی ساده در فقه مقاصدی میگوید اگر شلاق زدن به خانم بیشوهری که ارتباط نامشروع داشته است موجب شهرت و رسمی شدن فاحشهگری او شود، این کار خلاف است. وی همچنین بیان داشت که ازدواج دوم مرد در صورت ضرر روحی و روانی به زن اول او باطل است. شبکه اجتهاد: فقه مقاصدی در یک تعریف ساده، فقهی است که در هنگام استنباط احکام شرعی به مقاصد شارع توجه ویژهای دارد. به عنوان نمونه، اگر معتقد باشیم که مقصود شارع مقدس اسلام از تحریم ربا پیشگیری از ظلمی است که در ربا وجود دارد، درک …
توضیحات بیشتر »فقه راهبردی، موقعیتشناسی و امنیت اجتماعی
فقه راهبردی پس از موقعیت شناسی، مسیر حرکت جریان فقاهت و اجتهاد را از بالا و در سطح کلان مدیریت میکند سپس راهبرد مناسب را در اختیار فقه قرارمیدهد. در غیر این صورت فقه دستخوش جهتدهی سایر نظامات و الگوها خواهد شد و دیگران برایش نسخه پیچی خواهند کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نهاوندی، استاد حوزه علمیه قم و مدیر گروه پژوهشی فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در یک نشست علمی، با حضور جمعی از فضلا و دانشپژوهان مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (ع) مشهد، از ضرورت ارتقا فقه …
توضیحات بیشتر »فقه در فهم همه گزارههای دینی مورد نیاز است/ باید از فقهِ عذر، فاصله گرفته و به سمت فقه کشف برویم
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: لازم است به ظرفیتهای فقه توجه کنیم چون ظرفیتهای زیادی در آن نهفته شده است و میتواند به سوالات ما پاسخ بدهد و تا میتوانیم باید از فقهِ عذر، یعنی فقه اصول عملیه فاصله گرفته و به سمت فقه کشف برویم. همچنین ما یک اجتهاد به معنی اخص و یک اجتهاد به معنی اعم داریم و معتقدیم این فقه در فهم همه گزارههای دینی مورد نیاز است بنابراین اگر کسی واقعاً بخواهد فهمنده دین باشد باید از این روش یعنی اجتهاد به معنی اعم استفاده کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، …
توضیحات بیشتر »ظرفیتشناسی اصول فقه در حل مسائل نوپدید
همایش بینالمللی «ظرفیتشناسی اصول فقه در حل مسائل نوپدید با رویکردی مقارن» به همت پژوهشکده فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با سخنرانی اساتید احمد، ابوالقاسم علیدوست و مهدی هادوی تهرانی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با ظهور انبوه فراوان از موضوعات نوپدید و دستاوردهای علمی و فنی در زمینههای مسائل پزشکی و انواع معاملات جدید و وجود شبهه در کارایی ادله و منابع لفظی در قرآن و سنت از جهت شمول مطلقات و عمومات نسبت به مصادیق مستحدث و نیز تعیین قلمرو عرف در استنباطها و خصوصا در نظامسازیها …
توضیحات بیشتر »فقه نظام در کشاکش نفی و اثبات
آنچه مورد نفی قرار گرفته این است که مثلا تمام احکام و مسائل اقتصادی از سوی ائمه(ع) به صورت دستهبندی شده در اختیار ما قرار گرفته باشد. کسانی که قائل به وجود فقه نظام هستند، مقصودشان مجموعه دستهبندی شده و منظم از مسائل موجود و در دسترس است که امکان آن بیان گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، سومین کرسی علمی گروه اصول فقه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهمالسلام) با حضور استاد ابوالقاسم علیدوست و استاد جعفر نجفی بستان با موضوع «فقه نظام در کشاکش نفی و اثبات» به صورت حضوری و مجازی با حضور طلاب و فضلای حوزه علمیه برگزار …
توضیحات بیشتر »فقه نباید به موضوعات نگاه انفعالی داشته باشد/ تلاش کنیم دریچهای از سمت «موضوعشناسی» به سوی «موضوعسازی» باز شود
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی گفت: فقه نباید به موضوعات نگاه انفعالی داشته باشد بلکه باید ریل گذاری اصلی و جهتگیری کلی را انجام دهد چراکه هر موضوعی در ساحت دین ارزشی دارد و اگر نتوانیم رابطه بین آنها را پیدا کنیم و رتبهبندی موضوعات را بشناسیم دچار مشکل میشویم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نودودومین جلسه «شنبههای فقهی» با ارائه اسماعیل پرور، عضو هیئت علمی گروه اصول فقه فرهنگستان علوم اسلامی و از شاگردان استاد سید منیرالدین حسینی شیرازی با موضوع «بررسی موضوع شناسی و موضوع سازی در فقه» در جمع فضلای حوزه علمیه قم برگزار شد. از آن …
توضیحات بیشتر »مطالبه استاد فاضل لنکرانی از حوزویان برای پرداختن به مکتب فقهی و اصولی امام خمینی (ره)
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: من هر چه بیشتر روی کتاب مناهج امام کار میکنم در مییابم امام این کتاب را به عنوان یک متن درسی نوشتهاند چون قلم شان در مناهج با قلم شان در کتاب البیع خیلی فرق میکند، اما در ذهن آقایان نمیآید که یک بار این مناهج را باز کنند، یا به گروهی بدهند آن را ببینند و متن درسی قرار دهند. متأسفانه در اثر این بیتوجهی مسئولین حوزه، اصلا محلی از اعراب برای مکتب قم باقی نمانده است! به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در درس خارج اصول در سخنانی پیرامون …
توضیحات بیشتر »استاد شهرستانی، رسالتمحور و وظیفهمند است/ در کتاب «منع تدوین الحدیث» یک نوع نظریهپردازی درباره شیعه وجود دارد/ نظریه فقه کلامی درپی اثبات مرجعیت انحصاری اهل بیت(ع) است/ آثار ایشان تحقیقی و تهاجمی است
استاد محمدتقی سبحانی گفت: نظریه فقه کلامی به نوعی اثبات مرجعیت انحصاری اهل بیت(ع) از خلال دانش فقهی است و ما چگونه میتوانیم از درون فقه با مقایسه اندیشهها و آراء فقیهان در مسائل مختلف در نهایت به این اصل اساسی امامتی برسیم که تنها راه انتقال میراث سنت به نسلهای بعد باید اهل بیت(ع) و امامت معصومین(ع) باشند، پس بر اساس این معنا نظریه فقهی کلامی یک رویکرد امامتپژوهی هم هست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی»، با حضور حجتالاسلام والمسلمین احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی، نمایندگانی …
توضیحات بیشتر »بررسی ادله حجیت شهرت فتوایی
فقیهان برای استدلال بر حجیت شهرت فتوائیه به ادلههایی تمسک کردهاند، از جمله فحوای ادله حجیت خبر واحد که به بیانات متعددی عنوان شده، از جمله: هرچه مفید ظن است، حجت است و ظن حاصل از شهرت به مراتب بیشتر است؛ یا ملاک حجیت خبر واحد، طریقیت است و شهرت این طریقیت را به طریق اولی دارد. همچنین شهادت عدلین حجت است و در شهرت شهادت بیش از دونفر عادل در یک مساله وجود دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از مباحث کلیدی در مسیر استنباط این است که بزرگان علم در هر مقامی کدام سو حرکت کردهاند؛ پذیرش افراطی …
توضیحات بیشتر »تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه/ محمد متقیان تبریزی
شبکه اجتهاد: یکی از مسائل مهم دوران معاصر که در دامنه علم اصول مطرح میشود، مسئله «تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه» است. درباره این مسئله، تحقیقاتی در دروس اعلام و برخی مقالات و مکتوبات وجود دارد که به آنها اشاره میشود. استاد گنجی در درس اصول سال جاری، ذیل مبحث «مطلق و مقید» در سه جلسه به این مسئله پرداخته و برخی از موانع را طرح و بحث کردهاند. استاد قائینی با تفصیل بیشتری به این موضوع وارد شده و در ابعاد مختلفی به موانع تمسک، امکان تمسک و وجوه مؤیده پرداختهاند که در جلد اول کتاب …
توضیحات بیشتر »استناد فقهی به «تحف العقول» در بوتهی نقد و بررسی
شبکه اجتهاد: کتاب «تحف العقول» یکی از مستندات «وسائل الشیعه» است. مرحوم شیخ حر عاملی «تحف العقول» را از کتب مشهور شیعه میشمارد و روایات آن را حجت میداند. استاد سید احمد مددی یکی از علمای متوجه به جریان تاریخی حدیث و کتابهای آن است. از این رو بر آن شدیم تا تحلیل ایشان را در این زمینه ارائه نماییم. روشهاى کتاب شناسى شناخت یک کتاب گاهى به شواهد خارجى است؛ مثل توصیفات نجاشى، شیخ، علامه و دیگران. از این روش ما چیزى نداریم، تنها از قرن دهم به بعد اسم ایشان را داریم. پس از مرحوم مجلسى و شیخ …
توضیحات بیشتر »از «سیر تاریخی عدالت در اندیشه فقیهان» تا «کاربستهای عدالت در فقه»
در جهان مسلمانی، پیرامون عدالت چند اندیشه شکل گرفته است: اینکه عدالت اصلاً هدف نیست و راه دادن آن به فقه، انحراف است؛ دوم: عدالت، هدف است اما حصولی و پسادینی است؛ و سوم: عدالت، هدف است اما پیشادینی، و قوانین باید کاشف از عدالت باشد؛ لذا اگر جایی با عدالت، ناسازگار بود، باید اندیشید و چارهای یافت. اکنون که اندیشه سوم را پذیرفتیم، باید کارکردهای عدالت را بررسی کنیم که آیا عدالت فقط یک قاعده است یا یک پارادایم، گفتمان یا رویکرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «قاعده عدالت در فقه» با ارائه استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه …
توضیحات بیشتر »لزوم اهتمام حوزه به مقوله زمان و مکان در اجتهاد/ ظرفیت حوزه را خود «علم» تأمین میکند
آیتالله جوادی آملی با بیان اینکه ظرفیت حوزه را خود «علم» تأمین میکند و اگر ظرفیت علمی بیشتر بشود، بسیاری از مشکلات، حل خواهد شد، اظهار کرد: زمان و مکان در اجتهاد دخیل است و موجب میشود ظرفیت حوزه خودش را نشان دهد و بالا برود و از همین راهها، علم و نیازهای روز ترقی میکنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست و چهارمین اجلاسیه نشست دورهای اساتید سطوح عالیه و خارج حوزه علمیه قم، با موضوع «حوزههای علمیه؛ ظرفیتها و مشاکل» روز چهارشنبه، سوم خرداد ۱۴۰۲ در مسجد امام حسن عسکری (علیهالسلام) با سخنرانی حضرت آیتالله جوادی آملی برگزار گردید. …
توضیحات بیشتر »پروندۀ «کتب اربعۀ حدیثی و مطالعاتِ مغفول»
هدف از تشکیل این پرونده، پرداختن به زوایایی از کتب اربعه است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد. به قطع نزد کمی از دانشیان، این زوایا دیری است که پرداخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته؛ اما فقط کمی از ایشان چنیناند. اختصاصی شبکه اجتهاد: کتب اربعۀ حدیثی شیعه (الکافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب الاحکام و الاستبصار فیما اختلف من الاخبار) را میتوان ارکان اربعۀ حدیث شیعه به ویژه در میدان فقه دانست. مطالعات و پژوهشها و جستارهایی که پیرامون این کتب انجام شده، بسیار فراوان است؛ اما این پرونده به عرصههای مغفول و کمترکارشدۀ این کتب در حد توان …
توضیحات بیشتر »جایگاه دیباچه کتب اربعه در بازشناسی منهج و زمانه محمدون ثلاث
اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر مجید معارف، استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران است. او دکترای خود را در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تربیت مدرس اخذ کرده و رساله خود را با عنوان «پژوهشى در تاریخ حدیث شیعه» تدوین نموده است. وی از سال ۱۳۷۲ تاکنون بهفعالیت در دو عرصه آموزش و پژوهش مشغول است و سمتهاى معاونت پژوهشى و ریاست دانشکده الهیات و معارف اسلامی و سردبیرى مجله پژوهش دینى را عهدهدار بوده است. فعالیتهای زیادى از دکتر معارف در حوزه علوم حدیث، مقالات و تألیف مداخل، حوزه علوم قرآن و پژوهشهاى علمى وجود دارد؛ …
توضیحات بیشتر »وضعیت نُسخ، شروح و حواشی من لایحضره الفقیه
اختصاصی شبکه اجتهاد: در عصر چاپ و دیجیتال و دسترسی آسان به اطلاعات، کمتر کسی زحمت کنکاش در نسخههای خطی را به خود میدهد. محمدباقر ملکیان، از آن افراد اندک است. فعالیتهای نسخهپژوهانه و حدیثی_رجالی وی، سبب شد تا با او دربارهی اوضاع نسخههای کتاب مهم منلایحضرهالفقیه به گفتوگو بنشینیم. ملکیان از راههای نرفته و کاستیهای پژوهشی در این عرصه میگوید و البته شکوائیههایش را نیز پنهان نمیکند. او تصریح دارد در مورد چاپ کتب اربعه شیعه، کمکاری زیادی داریم بهجز تعداد انگشتشماری، هنوز مصادر روایی ما مصادر اولیه، مانند کتابهای صدوق، کتابهای شیخ و دیگر کتابها، چاپ منقح و …
توضیحات بیشتر »کتب اربعه شیعه و کتب حدیثی اهلسنت، پیوند متن و سند
اختصاصی شبکه اجتهاد: مصطفی موحدیفر، دانشجوی دکتری مطالعات اسلامی در دانشگاه بیرمنگام است. او سه سال است که در مقطع دکتری تحصیل میکند و پیش از این در دانشگاه قرآن و حدیث پیرامون منابع «من لایحضره الفقیه» و «قرائن صحت قدمائی» در مقطع ارشد فعالیت داشته است. در این نوشتار، گزارش بخشهایی از «سلسله نشستهای درایات» با موحدیفر را میخوانیم. دورنمایی از موضوع در آکادمیای غرب دغدغه من از درگیر شدن با موضوعات نقد سنتی و نقد تاریخی حدیث، برمیگردد به جنبه «متدهای تاریخی نقد حدیث». من وقتی روی پروژه منابع من لایحضره الفقیه کار میکردم، هنوز با منابع غربی …
توضیحات بیشتر »