استاد نواب با اشاره به اهمیت اثرگذاری مقاصد الشریعه بر آینده جهان اسلام، تکمیل نظریه فقهالمقاصد آخرین هدف تحقیقاتی خود عنوان کرد و گفت: تعلیل مداری در اجتهاد پیدا کردن و یافتن یک فهم عقلانی از نص است و تعقل گرایی را با سنجش مقتضیات زمان گسترش میدهد. استاد مبلغی کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» اثر استاد نواب را …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
نگاهی به مقالات سه شماره اخیر فصلنامه فقه + دانلود
جدیدترین شمارههای فصلنامه علمی پژوهشی «فقه» به صاحب امتیازی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مدیر مسؤولی عبدالرضا ایزدپناه و سردبیری رضا اسلامی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازهترین شماره فصلنامه فقه، (۱۱۲، ۱۱۳، ۱۱۴) ۲۱ مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول در ۲۱۷ و ۲۱۴ و ۲۰۴ صفحه نمایه شده …
Read More »بزرگترین خطری که حوزههای شیعه را تهدید میکند «مقاصد الشریعه» است!/ هنوز فقه را برای حوزههای خودمان درست بیان نکردهایم
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، «مقاصد الشریعه» را بزرگترین خطر تهدید کننده حوزههای شیعی دانست و اظهار کرد: مقاصد الشریعه امروز دست اهلسنت را از قرآن خالی میکند. چون وقتی پای مقاصد به کار آمد همه آیات قرآن و همه روایات و متون، طریق میشوند. میگویند آنچه موضوعیت دارد، غایت این آیات وروایات است. پس باید سراغ …
Read More »تحقیقی درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهدا(ع) + دانلود
تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سید الشهدا (ع)، کتابی به زبان فارسی اثر آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی، با موضوع بازگشت اهل بیت امام حسین (ع) به کربلاپس از واقعه عاشورا است. به گزارش شبکه اجتهاد، تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سید الشهدا (ع)، کتابی به زبان فارسی اثر عالم شهید شیعه، شهید محراب آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی، با …
Read More »مروری بر آخرین مقالات «جُستارهای فقهی و اصولی»
جدیدترین شمارههای فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سه شماره ۲۹، ۳۰، ۳۱ فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» ویژه زمستان ۱۴۰۱ و بهار و تابستان ۱۴۰۲ دربردارنده ۱۹ مقاله علمی، به همت …
Read More »نمیتوان دلیل جدیدی به دانش اصول اضافه کرد بله باید ادله موجود را توسعه داد
اگر تقسیم در ادله علم اصول، تقسیمی حاصر باشد (حاصر یعنی تقسیمی که به روش صناعی پیش رفته است)، در آن، توسعه ادله معنایی ندارد. من هم متمایل به همین مبنا هستم؛ بنابراین دیگر منطقاً نمیتوانیم ادله اصولی را توسعه بدهیم. درست است که فقه توسعه پیدا میکند؛ ولی تنوع ادله اتفاق نمیافتد و ادله همان ادله است و چیزی …
Read More »«فقه معاصر» یا «فقه در دوران معاصر»!/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: پرسش اصلی نوشتار پیرامون اصطلاح نوپدید «فقه معاصر» است که مقصود از فقه معاصر چیست؟ آیا فقه معاصر میتواند به عنوان رویکردی جدید در فقه، در کنار دیگر رویکردهای پیشگفته تلقی شود؟ آیا ما در ظل و ذیل تعبیر فقه معاصر، با رویکردی جدید در فقه مواجه هستیم که مقابل آن، مثلا تعبیر «فقه متقدم» و نظائر …
Read More »فقیه در استنباط باید بهنصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند/ در فقه الحکومه، نصوص مبین مقاصد کارایی سندی و دلالی دارد/ از تراث شیعه برای بومیسازی مقاصد استفاده کنیم
نظر ما این است که فقیه متکفل استنباط، آنچه برایش اهمیت دارد اسناد قرآنی و سنت است؛ اگر موردی از اجماع و عقل سالم بماند، آن دو هم منبع استنباط هستند؛ اما مقاصد شارع، صرفاً میتوانند مفسر نصوص مبین شریعت باشند. کسی که مقاصدی فکر میکند هیچوقت فتوا به اطلاقگیری منافی با مصالح و مقاصد یا فتوا به «الخراج بالضمان» …
Read More »آیتالله خوئی عمده دلیل بر حجیت خبر واحد را سیره عقلاء میداند/ بناء عقلاء باید خصوصیت استحسان و شمول را داشته باشد/ در مسائل مستحدث بسیار نیازمند سیره عقلاء هستیم/ سیره عموماً برگرفته از ارتکاز است هرچند بناء عقلا از ارتکاز نشأت نمیگیرد
در فقه نیز بخشهایی وجود دارد که دقیقاً مستند ما در آنها سیره و بناء عقلاست و قواعد زیادی در فقه موجود است که این قواعد عمدتاً به سیره و بناء عقلاء برمیگردد. این سیره و بناء عقلاء گاهی در فقه ما بهصورتهای مختلفی عنوان شده است مثل عرفیات، ارتکازات و حتی گاهی تعبیر به حکم عقل شده است. این …
Read More »عدالت به مثابه منبع پنجم فقه تمدنی
آیا عدالت هم وزن چهار دلیل دیگر هست؟ عدالت منبع استنباط است یا شاخص اصلی صحت استنباطات؟ اینها سؤلات مهمی هستند که باید پاسخ داد. از آنجا که عدالت روح شریعت است، فراتر از اینکه یک منبع استنباط تلقی شود، یک ابر منبع باید تلقی شود. از این ابر منبع، علاوه بر اینکه مجموعهای از احکام و قوانین ایجابی متولد …
Read More »رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد
این پژوهش با این هدف سامان یافته که به عنوان گامی ابتدایی، تاریخ اجتهاد امامی را با دقت کنکاش کند و تا حد توان به تمام ریشههایی که به نوعی در راستای این نوع از اجتهاد هستند توجه کند و حمایت هر چند ابتدایی علمای امامیه، از دوران نص تا به امروز، را به منصه ظهور بگذارد. به گزارش خبرنگار …
Read More »جریاناتی میخواهند میرزای نائینی را مصادره کنند
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان اینکه جریاناتی میخواهند میرزای نائینی را مصادره کنند، تاکید کرد: گاهی در کلام میرزای نائینی بعضی جریانات، اثرات ولایت فقیه را پاک و تحریف میکنند. شرط امانتداری آن است که اساتید حاضر، تألیفات میرزای نائینی را مطالعه کنند تا شخصیت میرزا همانگونه که هست تبیین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، …
Read More »اولین شماره «اصول الفقه رؤیه مقارنه بین المذاهب الاسلامیه» منتشر شد
شماره نخست دوفصلنامه بینالمللی «اصول الفقه رؤیه مقارنه بین المذاهب الاسلامیه» با هفت مقاله علمی به زبان عربی از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشریات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، اولین شماره دوفصلنامه علمی- پژوهشی بینالمللی «اصول الفقه رؤیه مقارنه بین المذاهب الاسلامیه» (بهار و تابستان …
Read More »آخرین تغییرات و ملاحظات در «برنامه درسی جدید سطوح عالی»
حجتالاسلام والمسلمین رستم نژاد گفت: «برنامه آموزشی و درسی جدید سطوح عالی حوزههای علمیه» که در سال گذشته اجرا شد، با حضور و مشارکت بسیاری از اساتید طی جلسات کارشناسی، مورد بررسی و بازبینی قرار گرفت و تغییراتی در آن اعمال شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد، به تغییرات صورت گرفته در این برنامه آموزشی اشاره …
Read More »پیشبینی امام صادق (ع) نسبت به نیاز امروز جامعه شیعه به میراث روایی/ علی نصیری
شبکه اجتهاد: اکْتُبْ وبُثَّ عِلْمَکَ فِی إِخْوَانِکَ؛ در این فراز امام صادق (ع) بر دو روش برای حفظ و نشر علوم تاکید میکنند: کتابت و پخش دانش میان برادران دینی. گر چه در این روایت نیز هم چنان نامی از روایات اهل بیت (ع) وجود ندارد، اما از آن جا که امثال مفضل بن عمر با روایات اهل بیت (ع) …
Read More »جدیدترین آثار فقهی آیتالله سیدحسن مرتضوی در بوستان کتاب
اختصاصی شبکه اجتهاد: مراسم بازدید علما و اساتید حوزه و دانشگاه از قفسه آثار جدید فقهی آیتالله سید حسن مرتضوی صبح امروز یکم شهریورماه ۱۴۰۲ در فروشگاه موسسه بوستان کتاب مشهد، برگزار شد. در این مراسم آیتالله محمد مروارید عضو شواری عالی حوزه علمیه خراسان، حجتالاسلام والمسلمین محمدمهدی مسعودی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و جمعی از اساتید حوزه …
Read More »«دانش مسلمین» گامی که محمدرضا حکیمی در معرفی تمدن اسلامی برداشت/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ را دهه تمدن نگاری اسلامی نامیدهام. در این دوره، چندین کتاب و دهها مقاله در باره تمدن اسلامی نوشته شد. در این باره در کتاب گفتمان تمدن اسلامی شرحی آوردهام. آنچه ذیلا ملاحظه میکنید، گزارشی است از کتاب «دانش مسلمین» از محمدرضا حکیمی که تمدن اسلامی را از دریچه معرفی «دانش مسلمین» تعریف کرده …
Read More »محمدرضا حکیمی آژیر خطر «عدالت» در اسلام سیاسی/ سیدعلی بطحائی
شبکه اجتهاد: دوسال از درگذشت علامه محمدرضا حکیمی گذشت. اندیشوری که برخی او را بخاطر وصی دکتر علی شریعتی بودن به «روشنفکری» و گروهی بخاطر نظم و نسق بخشی به مکتب تفکیک به «اسلام سنتی» منتسب کردهاند. یکی از اغلاط مشهور در مورد جریان شناسی علامه حکیمی، حصر او و آراءش در «مکتب تفکیک» است. حکیمی متفکری است که شاید …
Read More »روش شناسی اجتهاد فقهی
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، ضمن بیان ضرورت بحث روششناسی اجتهاد و تعریف اصطلاحی برخی واژگان، به توضیح برخی از محورهای اصلی مباحث روششناسی پرداخت و وضعیت فقهای اقدمین در مواجهه با مسائل گوناگون تشریح کرد و با اشاره اینکه اگر در حوزههای علمیه، روششناسی بهعنوان یک علم و رشته مورد بهرهبرداری قرار گیرد، مسیر اجتهاد، -بهویژه برای طالب …
Read More »موضوع علم فقه باید در آثار فقها تصحیح شود/ کسی که باور به فقه اجتماعی ندارد، ارزش فقه برایش روشن نیست/ ضرورت گذار از فقه فردی به فقه اجتماعی
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: ما باید فقه را تقسیم به «فقه فردی و فقه اجتماعی» کنیم. ما وقتی موضوع را محور قرار میدهیم، موضوع یا فرد است یا اجتماع. احکامی که خدای متعال فرموده یا برای فرد است یا برای اجتماع. ما باید اینطور تقسیم را ارائه بدهیم. بگوییم فقه فردی دو بخش دارد عبادی و غیرعبادی. …
Read More »فتاوای فقهای مقاصدی شیعی با بقیه فقهای غیر مقاصدی تفاوت چندانی ندارد!/ در فقه امامیه جریان فقه مقاصدی بهمعنای خاص کلمه نداریم/ نزدیکترین فقه به نگاه مقاصدی، اندیشه فقهی امام خمینی(ره) است!/ ما دعوت به مقاصدی مطلق نمیکنیم
شاید نزدیکترین شخص به این نگاه مقاصدی بهلحاظ نظری در شخصیت فقهی امام خمینی(ره) باشد، زمانی که میگوید این احکام جزئی چیزی جز تجلیاتی برای احکام حکومتی نیستند. البته امتداد این سخن را ما در مثل تحریر الوسیله یا دیگر کتب فقهی ایشان نمیبینیم. شبکه اجتهاد: فقه المقاصد، علل الشرایع، مقاصد الشریعه و مذاق شارع و واژگانی از این دست …
Read More »علیدوست: استنباط نظام، ضرورت مؤثر و خطرناکی است/ برای رسیدن به نظام سلامت یا باید به پلشتیها فتوای حرمت دهیم یا به فتوای طهارت با سرکه عمل کنیم!/ مبلغی: فقه ساختار نمیدهد چون ساختار جامعه ذیل سنن الهی عمل میکند/ خصائص الشریعه را فعال کنیم تا عقلمان نسبت به شریعت اینقدر کوچک نباشد
استاد علیدوست ضمن تبیین کاربستهای چهارگانه فقه نظام، بر قبول نظامات خرد و کلان توجه دارد لکن بر تعدد استنباط و مرحلهایکردن آن پای نمیفشارد، بلکه راه صحیح را استنباط تکمرحلهای میداند که در همان مرحله باید همه عناصر بهحق دخیل در استنباط دیده شود. او استنباط نظام ممکن میداند که ضرورتی مؤثر و خطرناکی است. استاد مبلغی فقه نظام …
Read More »اصول فقه و علم کلام چگونه به هم کمک میکنند؟/ استفاده شیخ انصاری از علم کلام در بحث اجرای حدود
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ضمن اشاره به اینکه اصل ارتباط علم کلام و علم اصول امری مسلم است تصریح کرد: ما به رابطه این دو علم آگاهی داریم ولی به اینکه در حل یک معضل اصولی از کلام استفاده کنیم یا در حل معضل کلامی از اصول استفاده کنیم توجه نداریم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «رابطه …
Read More »خوانش گذرا روایات نهی از قیاس در کافی شریف/ علی بهادرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: تبیینی که بهتازگی توسط محقّق ساعی حوزوی، استاد حیدر حبّ الله، در مورد ادله نهی از قیاس مطرح شده، مطلبی است که مواجه عالمانه با آن اهمیت مضاعفی دارد؛ زیرا به اذعان خود ایشان، «با تلقّی مشهور علمای قرون نخستین مخالف است» و در واقع، ارتکازی راسخ در نظام استنباطی شیعه را هدف گرفته است. محقّق یاد …
Read More »مشهد پایگاه حوزه است و باید مرجعیت علمی خود را پیدا کند/ رهبری از احیای برگزاری دروس حوزوی در مدارس داخل حرم رضوی رضایت دارند
تولیت آستان قدس رضوی گفت: مشهد به برکت مضجع شریف امام رضا(ع) و برخورداری از حوزه علمیه کهن، ظریفت بالقوه تبدیل شدن به مرجعیت و قطب علمی جهان تشیع را دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مروی در دیدار اساتید طرح تابستانه طلاب در حرم مطهر رضوی با اشاره به سابقه درخشان حوزه علمیه مشهد، ابراز کرد: حوزه …
Read More »بیانیه کنفرانس اسلامی مکه مکرمه؛ از دعوت به میانهروی تا هشدار نسبت به پیامدهای قرآنسوزی
کنفرانس بینالمللی «تواصل و تکامل» که روز یکشنبه ۲۲ مرداد با شعار «ارتباط و یکپارچگی» و با حضور ۱۵۰ عالم دینی، مفتی و رئیس مراکز و جمعیتهای اسلامی از ۸۵ کشور جهان در مکه مکرمه آغاز به کار کرده بود، عصر روز دوشنبه با صدور بیانیه پایانی، به نشستهای خود پایان داد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کنفرانس اسلامی «تواصل و …
Read More »روایتی از تلاش پهلوی دوم برای ایجاد تفرقه میان حوزه علمیه قم و مشهد
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: از همان ابتدا شاه به سرکردگی دستگاه استکبار جهانی تصمیم گرفت برای حوزه علمیه قم بهعنوان منبع و مرجع شکلگیری بنیادی انقلاب، یک رقیب جدی بتراشد و بر این اساس به سراغ علما، اساتید، مدرسین و طلاب جوان حوزه علمیه مشهد آمد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید احمد علمالهدی در مدرسه تابستانه …
Read More »در حکمت و حکومت نهاد اجتهاد زنانه
بانوی فاضله و مجتهده، زهره صفاتی توضیح داد در سالهای «فرزند کمتر، زندگی بهتر» که همه مراجع قم با بستن لوله زنان موافقت داشتند، پس از تحقیق به دلیل موضوعشناسیای که حاصل شد و رسیدن به این نتیجه که عملی بیبازگشت است تنها مجتهدی بودم که مخالفت کردم. و چه عبرتانگیز که زمان نشان داد ورود بانوان مجتهده احکام و …
Read More »ابن جنید معتقد به قیاس بود/ اگر دیدگاه ما درمورد قیاس عوض شود، آفاق جدیدی جلوی ما گشوده میشود!/ محقق اردبیلی هم خیلی مقید به نص نیست
به نظر بنده اگر دیدگاه ما درمورد قیاس عوض شود آفاق جدیدی جلوی ما گشوده میشود. به همین دلیل شاید یکی از اسباب اساسی که سخت است نظریه مقاصد در فضای شیعی احیا بشود، دیدگاه شیعه در قضیه قیاس است. شبکه اجتهاد: فقه المقاصد، علل الشرایع، مقاصد الشریعه و مذاق شارع و واژگانی از این دست روایت از مسئلهای مهم …
Read More »نیازمند فقهی جدید مبتنی بر مشترکات و مسایل روز جهان اسلام هستیم
مشاور رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی گفت: ما احتیاج به یک فقه جدید داریم که مبتنی بر مشترکات و مسائل روز جهان اسلام و عرصه بین الملل باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ماموستا عبدالسلام کریمی در سومین کنفرانس منطقهای وحدت اسلامی در ارومیه، گفت: ما احتیاج به یک فقه جدید داریم، نه آنکه فقههای فعلی …
Read More »