شبکه اجتهاد: با انتشار مواضع جناب استاد قائنی نجفی درباره طرح تحول متون درسی حوزههای علمیه، به یاد جملاتی از مرحوم امام خمینی(ره) افتادم که خواندنی و نسبت به این مسئله آموزنده است. ایشان در اوائل کتاب الاجتهاد و التقلید درباره مقدمات و شرایط اجتهاد مواردی را آوردهاند. از جمله این بیان: «الفحص الکامل عن کلمات القوم، خصوصاً قدماؤهم الذین …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
الگوریتم اجتهاد؛ روششناسی استنباطی در سه محور مسئلهیابی، دلیلیابی و قرینهیابی
کتاب «الگوریتم اجتهاد» اثر استاد عبدالحمید واسطی تلاش میکند تا مراحل قدم به قدم دستیابی به فهم موجه از دین را مبتنی بر اصول و فقه جواهری ارائه کند و در هر مرحله شاخصهای اعتبارسنجی دادهها و پردازشها نیز به تفصیل مورد بررسی قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلد اول کتاب «الگوریتم اجتهاد؛ روششناسی استنباطی در سه محور مسئلهیابی، …
Read More »پاسخ به منتقدان بیانیه «ادب تحول»/ ابوالقاسم علیدوست
اختصاصی شبکه اجتهاد: چند روز قبل، بیانیهای از اینجانب با عنوان «ادب تحول» منتشر شد. در ضمنِ آن بیانیه، طرح خاصی که بنابر اجرای آن در سال تحصیلی جدید در حوزه است، مورد نقد قرار گرفت. البته بر حفظ حرمت ارائه دهندگان طرح، شورای عالی حوزههای علمیه، مدیریت محترم حوزه و موافقان آن تأکید شد. چنانکه بر جایگزینی حلقه ثالثه …
Read More »انتشار کتاب ۳ جلدی «دروس تمهیدیه فیالفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری»
مرکز نشر هاجر وابسته به مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران چاپ جدید کتاب ۳ جلدی «دروس تمهیدیه فیالفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری» نوشته استاد شیخ باقر ایروانی را منتشر و روانه بازار کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجموعه کتابهای «دروس التمهیدیه فی الفقه الاستدلالی» توسط مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران به چاپ رسیده و شامل یک دوره کامل فقه شیعه …
Read More »تحولی که تجربه میکنیم/ علی بهادرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حرکت به سمت واقعیت اجتنابناپذیر تحول که این بار در قالب اصلاح متون آموزشی حوزه رخداده، میتوانست بهتر از حرکتهای قبلی باشد، بهشرطی که خلأهای آنها را نداشت. آنچه هم در آیندهی حوزه رخ میدهد میتواند مبارکتر از حرکت فعلی باشد، به شرطی که بدانیم الآن چه چیزی باید رعایت میشد که نشده است! هرچند قضاوت عمیق …
Read More »تأملی در تغییر برنامه آموزشی حوزه/ محمد عندلیب همدانی
شبکه اجتهاد: تاکنون تعدادی از اساتید بزرگوار و صاحبنظر حوزه انتقاداتی را دربارهٔ طرح تغییر در متون آموزشی مطرح کردهاند، بنده هم به تأسی از آنان مطالبی را تقدیم میدارم. ۱. تاکنون سنت زیبای حوزهها بر پایهٔ نقد و بررسی دقیق و عمیق مطالب علمی بوده است نه صرف برخورداری از اطلاعاتی سطحی و بدون قدرت بر تحلیل و نقد، …
Read More »نظر استاد شهیدی درباره طرح جدید تحول کتب درسی + تکمیلی
شاگرد مبرز مرحوم آیتالله میرزا جواد تبریزی که سالهاست یکی از مهمترین کرسیهای تدریس خارج فقه حوزه علمیه قم را در اختیار دارد، با اشاره به نظرات اساتید درباره کتاب حلقات شهید سید محمدباقر صدر، گفت: حلقات خیلی کتاب خوبی است، بسیاری از بحثهای بعد از کفایه در حلقات است که اگر کسی آن را بخواند چیزی از دست نداده …
Read More »نظر جمعی از اساتید در خصوص پیشنهادات اصلاحی نظام آموزشی حوزههای علمیه
در میان کتب معرفیشده در برنامه تحولی حوزه، کتاب شریف «دروسٌ فی علم الاصول» تألیف شهید بزرگوار حضرت آیتالله سید محمدباقر صدر وجود دارد. برخی از عزیزان حتی با اینکه این کتاب به عنوان عدل تخییری کتاب گرانسنگ کفایه الاصول قرار بگیرد نیز مخالفاند!! به نظر میرسد این مخالفت وجه روشنی ندارد. یا اینکه گفته شود فهم کلمات علمای بعد …
Read More »گزیدههائی از کتب شیخ انصاری برای متن درسی مناسب است/ اصول غیرکاربردی دخل مشهودی در مقام اجتهاد و استنباط احکام شرعیه ندارد/ کتاب حلقات برای متن درسی طلاب فارسی زبان مناسب نیست!
استاد باسابقه حوزه علمیه قم معتقد است جهت فراگیری علم اصول در سطح عالی لازم است، گزیدههائی از متن کفایه الاصول و فرائد الاصول و مطارح الانظار شیخ انصاری، در بخش مباحث ألفاظ بهصورت متن روان و موجز آماده گردد و به کتابهای فوقالذکر بهعنوان مصدر اصلی برای تحقیق و مطالعه ارجاع داده شود. همچنین در انتخاب مواضع و گزیدهها …
Read More »ادب تحول !/ ابوالقاسم علیدوست
شبکه اجتهاد: قبل از ورود به اصل بحث به مناسبت تحولات اخیر در برنامههای درسی حوزههای علمیه، یادکرد از نکاتی ضروری مینماید: ۱. تحوّل در هر امری به تحوّل مثبت و منفی تقسیم میشود. ایجاد تحوّل آدابی دارد که اگر آن آداب رعایت نگردد، ارتجاعی مضّر بهحساب میآید. در ادامه به بخشی از این آداب با محوریت ایجاد تحول در …
Read More »تحول در کتب آموزشی حوزه، چرایی و چگونگی/ محمد متقیان تبریزی
شبکه اجتهاد: بهتبع طرح آموزشی جدیدی که از سوی شورای عالی حوزه ارائه شد و در آن، برخی از بخشهای کتب موجود حذف و کتب جدیدی به عنوان متن درسی ارائه گردید، مخالفتهایی مطرح شده است که نیازمند به تدقیق و موشکافی دارد. در این نگاشته ذیل چند عنوان، نکاتی طرح میگردد. الف) چرایی تحول در کتب ۱- ضرورت تحول …
Read More »طرح تغییر متون درسی حوزه بهصرف همراهی برخی قابل پذیرش و اجرا نیست/ آیتالله سیستانی طبق نقل برخی ثقات، اظهار ناراحتی صریح فرمودهاند/ مبادا با عملکرد نسنجیده باعث ضعف پایههای تحصیلی طلاب شویم
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: برخی ثقات از قول حضرت آقای سیستانی نقل کردند: در محضر ایشان قضیهای طرح شد مبنی بر تغییر متن رسائل به حلقات شهید صدر (ره) در نجف، ایشان بهشدت ناراحت شدند بهطوری که آقازادهشان ایشان را تسکین نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمد قائنی نجفی، عضو لجنه علمی دفتر فقه …
Read More »علما و مراجع همین مکاسب، رسائل و کفایه را خواندند و مجتهد شدند/ آیا تا بهحال کسی توانسته کتابی مثل مکاسب بیاورد؟/ حوزههای علمیه باید میراثدار آثار علمای سلف باشد
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: آقایان طلابی که وارد حوزه میشوند همان کتابهایی که از قدیم بین علما و فقها و حوزههای علمیه رواج داشته است را فرا بگیرند، متونی که سالهای متمادی در حوزههای علمیه تدریس میشده است از قبیل کتاب رسائل و مکاسب و کفایه که از مهمترین کتب درسی حوزه بوده و علماء و مراجع …
Read More »ارزیابی حدیثگونهها و چالشها
استاد علوم قرآنی دانشگاه تهران گفت: برخی نگرهها در بین محققان معاصر به وجود آمده که برخی موضوعات متداول در فرهنگ عربی در دورههای بعد منشا روایتسازی شده است، چنین نگرهای نسبت به غررالحکم و بخشی از حکمتهای نهجالبلاغه وجود دارد. خلط بخشی از ادعیه با سخنان صوفیه و عرفا هم از جمله این مسائل است. این نگاهها کاشف از …
Read More »ناکافی بودن روش اجتهادی مرسوم از نگاه امام خمینی/ احمدحسین شریفی
شبکه اجتهاد: روش اجتهادی رایج و مرسوم در مسائل فقهی، ارزشهای بیبدیلی داشته و دارد؛ و به نظر میرسد در طول تاریخ چند صد ساله فقاهت نیز در کشف و استنباط احکام فردی کارآمدی خود را نشان داده است. معالاسف این روش، در بسیاری از حوزهها و قلمروهای علمی مورد نیاز جامعه از کارآیی و کارآمدی لازم برخوردار نیست. توضیح …
Read More »تحلیل و ارزیابی نهادگرایی در سیره اجتماعی امام موسی صدر
استاد احمد مبلغی گفت: امام موسی صدر به رغم توسعه در ایجاد نهادهای اجتماعی و تأسیس آنها هیچ گاه از هیچیک از آنها برای زندگی شخصی خود استفاده نکرد و هیچگاه هیچیک از این مؤسسات را به نام یکی از اعضای خانوادهاش ثبت ننمود. از این رو او توانست نهاد را به صورت طبیعی و اجتماعی و در جهت منافع …
Read More »محصل مادام العمر که در قم ریشه دوانده، صحیح نیست
آیتالله سبحانی با اشاره به فراز پایانی آیه نفر که «وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» افزود: افرادی که برای تحصیل به قم میآیند پس از آموزش و تحصیل، باید به شهرها و مناطق خود بازگردند تا بالای منبر، وعظ، اخلاق و احکام و فقه بگویند تا مردم تربیت شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله جعفر سبحانی در مراسم …
Read More »ظرفیتها و چالشهای استفاده از فقه در تقنین
کتاب «ظرفیتها و چالشهای استفاده از فقه در تقنین» به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در هشت بخش و ۱۹۷ صفحه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، بررسی رویکرد قانونگذار در تقنین احکام شرع درجمهوری اسلامی ایران، فتوای معیار در قانونگذاری، چالشها و ظرفیتهای نظریهای استفاده از منابع شرعی در تدوین قوانین با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، …
Read More »برنامه درسی حوزههای علمیه باید به عمل برسد
آیتالله جوادی آملی گفت: برنامههای درسی حوزههای علمیه «آیه محکمه»، «فریضه عادله»، «سنت قائمه» است، یک؛ و این علم باید به عمل برسد، دو؛ منتها راه آن این است که هر مطلب نظری و پیچیده را از مطلب شفاف و روشن و ساده میگیرند؛ این معلوم را از مجهول گرفتن، مبیَّن را با بیِّن، بیِّن کردن، نظری را با بدیهی …
Read More »حوزههای علمیه «فقیه زمان شناس» تربیت کنند/ روحانیت مردمی بماند
آیتالله نوری همدانی در پیامی به طلاب، اساتید و فضلای تهران با تاکید بر ضرورت مردمی ماندن روحانیت، تصریح کرد: امروز حوزههای علمیه باید فقیه و عالم به زمان تربیت کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیام آیتالله نوری همدانی به طلاب و اساتید حوزه علمیه استان تهران به مناسبت افتتاحیه سال جدید تحصیلی بدین شرح میباشد. سم الله الرحمن …
Read More »کنارهگیری آیتالله سیدکاظم حائری از عرصه مرجعیت + متن اطلاعیه
آیتالله سیدکاظم حائری از مراجع عراقی مقیم قم و از شاگردان مطرح شهید صدر، با صدور اطلاعیهای ضمن چند توصیه مهم اعلام کرد به علت بیماری و ضعفِ جسمی و کهولت برای پیگیری امور مرجعیت توانایی لازم را ندارد و از این سِمَت کنارهگیری میکند. ایشان همچنین همه وکالتهای شرعی خودش را نیز باطل اعلام کرده و تصریح نموده هیچیک …
Read More »حکیمی در دو مجلس
استاد محمدرضا حکیمی (ره) دانشمندی جامع، ادیبی چیرهدست، اندیشهورزی نوآور و اسلامشناسی عدالتخواه بود. بهمناسبت اولین سالگرد ارتحال او، اساتید معظم و اندیشوران آیتالله سید جعفر سیدان، محمدعلی مهدویراد، محمدتقی سبحانی، محمدمهدی رکنی، سیدعباس صالحی، مهدی مهریزی، محمد اسفندیاری، محمدرضا موحدی، سارا شریعتی، آرمان ذاکری و یوسف بینا؛ از شخصیت و اندیشه فاخر استاد محمدرضا حکیمی سخن گفتند. به گزارش …
Read More »سیری در حیات علمی و اندیشه استاد محمدرضا حکیمی/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد محمدرضا حکیمی، دانشمندی محقق و متفکری برجسته، ادیبی نامدار، مجتهدی با تقوا، متکلمی زبردست و نویسندهای تأثیرگذار بود که با انتشار آثار و تألیفات متعدد ارزشمند، سهم بسیار مهمی در رشد علمی جامعه اسلامی معاصر داشته است. دارا بودن هوش و استعداد قوی و سرعت انتقالی نیرومند، عطش فوقالعاده برای کسب علم و معرفت، تلاش در …
Read More »مکاسب و رسائل شیخ را مثله کردهاند، بسیار نگرانیم!/ این کار موجب انهدام فقاهت در حوزه خواهد شد
رئیس مرکز فقه ائمه اطهار (ع) گفت: ما از این طرحی که امسال برای مدارس ابلاغ شده و مکاسب و رسائل شیخ را مثله کردهاند، بسیار نگرانیم! من در جلسات خصوصی به حضرات آقایان شورای عالی حوزه عرض کردم که این طرح، نتایج غیر معین و بلکه غیر صحیحی به دنبال دارد. به عنوان یک وظیفه شرعی عرض میکنم که …
Read More »تقابل کلینی و ابنقبه؛نگاهی بسترشناسانه/مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: محمد بن یعقوب کلینی رازی و محمد بن عبدالرحمن بن قبه رازی، هر دو از بزرگان امامیه در نیمه دوم قرن سوم و نیمه اول قرن چهارم هستند. با وجود همعصریِ کلینی و ابن قِبَه/ابن قُبَّه، گزارشی که نوع تعامل آن دو با یکدیگر را بازگو کند وجود ندارد. در این یادداشت پیرو مجموعهای از قرائن تاریخی …
Read More »برادر به روایت برادر
شبکه اجتهاد: استاد محمدرضا حکیمی، از تبار معدود متفکرینی است که هرچند در حوزه علمیه نشو و نما یافت اما هرگز خود را در مسائلی نظیر فقه فردی محصور نکرد بلکه با نگاهی متفاوت به بازخوانی و تأمل در تراث اسلامی پرداخت و فریاد عدالت و انسانیت برآورد. بیراه نیست که او را «فیلسوف عدالت» میخوانند؛ چه اینکه محوریترین کلیدواژهها …
Read More »احکام امضایی را باید باتوجه به نحوه تنفیذ شارع ملاحظه کرد/ احکام امضایی صرفاً عرفی و عقلایی را نباید به شارع نسبت داد
اینکه احکام امضایی صرفاً امور عرفی یا عقلایی است اگر به این معنا باشد که این احکام را نباید به شارع مقدس نسبت داد. احکام امضایی گاه فرازمان و فرامکان است نظیر وفای به پیمانها مشروعیت معاملات تشکیل خانواده و صدها تعین دیگر و عموم گزارههای اخلاقی متعلق حکم. اصل اینگونه احکام تابع تکامل یا انحطاط جوامع نیست. لکن شکلهای …
Read More »نقش و جایگاه «شیخ طوسی» در تحول و گسترش علوم اسلامی
شبکه اجتهاد: بیتردید شیعه، در پیدایش و گسترش علوم اسلامى نقش مؤثّرى داشته است، بعضى معتقدند که علوم اسلامى از آنها نشأت گرفته، حتّى کتاب یا کتابهایى در این زمینه نوشته شده و اسناد و مدارکى ارائه داده اند، ولى ما میگوییم حدّاقل، آنها در پدید آوردن این علوم سهم بسزایى داشته اند، و بهترین شاهد و گواه این مسأله …
Read More »اندیشههای فقهی و اصولی شیخ طوسی/ عبدالله صلواتی
شبکه اجتهاد: شیخ طوسی یکی از معدود فقهای صاحب روش و سبک فقهی است که سالیان متمادی، فقهای متأخر را به پرورش و تکامل روشهای فقهی خویش واداشت و توانست در این راه به نوآوریها و اصلاحاتی دست زند که از زوایای مختلف قابل بررسی است. در واقع، بدون کم کردن از محتوای عمیق و مبانی فقهی مستحکم وی به …
Read More »علم فقه نظام تولید نمیکند بلکه مکتب تولید میکند/ برای جامعه امروزی باید احکام معلّل شوند نه مدلّل!/ موفقیت فقه در کنار آمدن با امور مدرن و توسعه دایره حلیت نیست
توجه داشته باشید که کارآمدی، فعلیت لولاالمانع است؛ مثلا اگر متفکری را زندانی کنند، دیگر کارآمد نیست؛ اما در این ناکارآمدی، او مقصر نیست. متاسفانه با تأسی به علوم مدرن در ایران و جداسازی نهادی بهنام دانشگاه و حوزه از یکدیگر، فاصله زیادی بین علوم انسانی و اسلامی افتاده است. در این جبر تاریخی، نمیتوانیم بگوییم علم فقه در حوزههای …
Read More »