آخرین اخبار

کسانی که می‌گویند: نهاد بانک قابل اسلامی شدن نیست، استدلالشان این است که بانکها براساس اصول اقتصادی لیبرالیسم حرکت می‌کنند و این نهاد متناسب با لیبرالیسم اقتصادی است، یعنی سیستم آزادی اقتصادی، رقابت بی حد و حصر، رقابت داروینیستی. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از حوادثی که در سال ۹۶ در زمینه بانکها و مؤسسات اعتباری اتفاق افتاد، خبرگزاری حوزه تصمیم گرفت با برخی از صاحبنظران در حوزه بانکداری گفت‌وگو کند. در این میان به سراغ چند نفری رفت که نگاه‌هایشان با هم خیلی تفاوت داشت، مثلا برخی بانک را از اساس ربوی می‌دانستند و برخی اصلا با چنین چیزی …

استاد خارج قواعد فقه، با بیان اینکه از عصر غیبت، زمان شیخ مفید تا کنون، اصل استناد به قواعد فقهی در کتبی که پیرامون فقه عامّه و خاصّه نوشته شده، یک امر رایج بوده است، گفت:  اصل تأسیس قواعد فقهی به عصر معصومین برمی‌گردد و بسیاری از قواعد فقهی ابتداءً در متن قرآن کریم و در کلمات نبی مکرم اسلام و ائمه اطهار علیهم‌السلام مطرح شده و تفریع فروع فقهی بر اصول اسلامی در کلامات معصومین، به عنوان یک وظیفه برای فقها بیان شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عباسعلی زارعی سبزواری، استاد خارج فقه و اصول حوزه …

شبکه اجتهاد: پس از سقوط صدام و شروع فعالیت‌های علمی حوزه علمیه نجف یکی از مهمترین کارهایی که در فضای علمی شیعه انجام شد اقدام به احیاء نسخ خطی چه در زمینه نگهداری، چه فهرست‌نویسی و چه در زمینه تحقیق نسخ خطی بود. این حرکت علمی، از مهمترین کارهایی می‌باشد که با مشارکت محقّقان عرب و غیر عرب و خصوصا ایرانیان در این دو دهه انجام شده است. خوب می‌‌دانیم که پیش از سقوط صدام در مکتبه‌ها و بیوتات علمی عراق چندین هزار نسخه خطی نگهداری می‌‌شده که گاهی به خاطر عدم امکانات و گاهی به خاطر ظلم و ستم‌هایی …

کتاب «جرایم علیه اشخاص؛ شخصیت معنوی» تالیف عباس محمدخانی به بررسی جرایم علیه شأن و کرامت انسان و جرایم علیه آزادی رفت و آمد می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب از دو بخش؛ «جرایم علیه شأن و کرامت انسان»، «جرایم علیه آزادی رفت و آمد» تشکیل شده است. بخش نخست از ده فصل و بخش دوم چهار فصل تشکیل شده است. نویسنده در این فصول به بررسی جرایم علیه شخصیت معنوی اشخاص پرداخته است. در پیشگفتار این کتاب آمده است: «جرایم علیه شخصیت معنوی اشخاص که موضوع کتاب حاضر است، به دو دلیل اهمیت بسیار دارد. از نظر عملی، تعداد …

نویسنده کتاب «جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» گفت: اگر فقه به سمت مسائل جهان معاصر و مسائل مستحدثه توجه کند، همگان متوجه می‌‌شوند که فقه علم زندگی است و زندگی بشر با فقه درهم تنیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» همراه با رونمایی از دو کتاب «مکتب فقهی محقق اردبیلی» و «جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» پنجشنبه گذشته در سالن شهید سلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید. در این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا مدیر گروه …

شبکه اجتهاد: مجلس خبرگان رهبری اگرچه همچون سایر مجالس و نهادهای انتخابی در زمان انتخابات یا دوران مسئولیت، رقابت داغ یا هیاهوی رسانه‌ای ندارد اما جایگاه خاص و منحصر به فرد آن همیشه مورد توجه بوده‌ است. از جمله دلایل عدم هیاهوی رسانه‌ای، اعضای این مجلس است که بخاطر ویژگی خاص آن یعنی «اجتهاد» که منحصر در فقها است عملا راه را بر روش‌های متداول رقابتی و رایج بسته و فضایی اخلاقی‌تر بر آن حاکم است. اما این رقابت در فضایی نسبتا سالم از جهات دیگر مورد توجه دلسوزان بوده ‌است. اصلی‌ترین موضوع مورد توجه که در واقع باید آن …

در زمینه اقتصاد اسلامی تاکنون تحقیقات بسیاری به انجام رسیده است؛ با وجود این، در بخش عمده آنها بُعد فقهی ـ حقوقی (فقه الاقتصاد) و در سطحی محدودتر ویژگی مکتبی و نظام‌مند بودن این حوزه مدنظر قرار گرفته است. به دیگر سخن، درباره مبانی علمی اقتصاد اسلامی کمتر پژوهش شده است و در نتیجه، نظریات علمی این شاخه از اقتصاد، در مقایسه با مباحث حقوقی آن، پیشنیه کمتری دارد. بر همین اساس، در کتاب حاضر، چیستی اقتصاد اسلامی به‌صورت جامع در دو بُعد حقوقی و علمی محوریت یافته و مبانی مکتبی بودن، نظام‌مند بودن و علمی بودن آن در سه …

شوقی علام مفتی مصر تأکید کرد: فتوا یک تخصص است و نیازمند مجوز و اجازه است و نباید شخص غیر متخصص در این زمینه وارد شود. به گزارش شبکه اجتهاد، شوقی علام مفتی مصر در سخنانی اظهار داشت: بشریت اکنون در عصر تخصص زندگی می‌‌کند و به هیچ وجه شایسته نیست که پزشک یا وکیل یا مهندس، مجوزی از سوی اتحادیه خود نداشته باشد. وی افزود: فتوا و صدور فتوا یک تخصص و تجربه است و تا حد زیادی نیازمند علم و دانش فراوان است و همچنین نیاز است که مفتی ادله شرعی و ابعاد مختلف آن و پیچیدگی‌های آن …

استاد سطح خارج حوزه علمیه، گفت: امامت تفکر شیعی هست، ولی کارکرد آن مخصوص شیعه نیست، بلکه نظامی برای همه مسلمین است؛ امام رضا(ع) بر وحدت مسلمین تأکید داشتند، لذا تنش شیعه و سنی ایجاد نکردند و فرقه‌های مذهبی در هیچ دوره‌ای به اندازه زمان امام رضا(ع) به هم نزدیک نبودند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، رئیس شورای دین پژوهان کشور در نشست علمی «کنشگری اجتماعی امام رضا(ع)»، گفت: منزلت عبارت از یک موقعیت و پایگاه برای ایفای نقش خاص از دید مخاطبان و مردم است؛ پس منزلت اجتماعی همیشه در ظرف اجتماعی رخ می‌دهد؛ منزلت اجتماعی یک …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر یحیی یثربی، برخلاف بسیاری از صاحب نظران علوم انسانی، تنها نظریه پردازی نمی‌کند، بلکه نظریه‌ها را به عالم واقع می‌آورد و در عین پیچیدگی، آنها را ساده بیان می‌کند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: امروزه کتاب‌هایی با نام‌های ائمه (ع) مشهور گشته‌اند که بایستی با ریزبینی به کنکاش در مورد آن‌ها پرداخت تا بتوان سره از ناسره را شناخت. دو کتاب فقه الرضا و طب الرضا از امام رضا (ع) مورد تفقد برخی قرار گرفته است؛ اما به‌راستی انتساب این دو به حضرت امام رضا (ع) به جاست یا خیر؟ جواد زمانی، پژوهشگر حوزه علمیه نجف‌اشرف، در این نوشتار، انتساب کتاب فقه الرضا به حضرتش را مورد بررسی قرار داده است. به‌طورکلی کتاب فقه الرضا (ع) را بایستی از سه منظر بررسی کرد تا با حل آن‌ها بتوان حجیت آن را …

کتاب «فراتر از امر بشری» جدیدترین اثر حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در روزهای پایانی خرداد ۱۴۰۰ روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب که انتقاداتی بر دیدگاه‌های عبدالکریم سروش و مجتهد شبستری پیرامون وحی مطرح می‌کند، توسط حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، استاد مطرح حوزه و دانشگاه نگاشته شده است. در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «ما در این اثر، به تبیین و نقد دیدگاه وحی‌شناسانۀ عبدالکریم سروش و محمد مجتهد شبستری پرداخته و تلاش کرده‌ایم آنچه غرض اصلی ایشان از طرح دیدگاه وحی‌شناسانه است، در تبیین و نقد دیدگاه‌های آنان، …

به نظرم تا حدودى می‌شود با اجتهاد جواهری، نتائج خوبى کسب شود. ما می‌توانیم بر اساس معیارهاى اجتهاد جواهری، اجتهاد مناطی را پرورش و توسعه دهیم، یعنی اجتهاد، به دنبال مناط حکم و همچنین دنبال ما یدور الحکم مداره باشد نه دنبال ما یذکر فی اللفظ والدلیل مداراً فقط، چون چه بسا در دلیل، عنوانى ذکر شود اما مدار واقعی حکم نباشد. باید در یک سلسله بسیار مهمى از قواعد اجتهادى، تجدید نظر کرد و آنها را پیشرفت و بسط داد (هم تجدید نظر، نظری هم تجدید مصداقی)، مانند الغاء الخصوصیه ونفی الفارق و تنقیح المناط و تخریج المناط و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از محدثان بسیار پویا در حوزه‌­های حدیثی فریقین، ابوالمفضل شیبانی (درگذشتۀ ۳۸۷ق) است. میراث بسیار گسترده‌­ای از روایاتِ وی در منابع روایی امامیه، زیدیه و اهل سنت باقی مانده است. اما از آن جا که او در منابع رجالی امامیه و اهل سنت، تضعیف شده است، در عمل بسیاری از میراث وی به حاشیه رفته است.[۱] برای آن که بتوانیم به شناخت دقیق‌تری از این محدّث بزرگ دست یابیم، علاوه بر آنچه در منابع رجالی آمده است، باید به سرنخ­‌های دیگری که بیان­گر گوشه­‌های دیگری از شخصیت اوست، نیز مراجعه نمود. یکی از این سرنخ­‌ها که …

رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا نظریه فقهی نفی ظلم، با قواعد مسلم فقهی قابل جمع است و فقه جدید لازم نمی‌آید؟ بیان کرد: جواب این مسئله یک حکم ثانوی است و با قواعد دیگر یا اصول مسلم فقهی در تعارض نیست و هیچ تنافی با خلود و جاودانگی احکام به لحاظ زمان و مکان ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، سومین پیش اجلاسیه «نظریه فقهی نفی ظلم» امروز یکشنبه، ۳۰ خردادماه، از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیف‌الله صرامی، رئیس پژوهشکده فقه و حقوق …

شبکه اجتهاد: نقل است که پس از توفیق نهضت تنباکو در اثر فتوای تحریم توسط میرزای شیرازی، ایشان با تأثر به نزدیکان خود فرموده که اکنون دشمن قدرت روحانیت شیعه را فهمیده و کمر به نابودی آن خواهد بست! حتی اگر این نقل قول، ثابت نباشد، گویای آن است که سرمایۀ اجتماعی روحانیت و حوزه‌های علمیه و قدرت نرم سیاسی آن، سالهاست که از چشم دشمنان پنهان نبوده و نیست. نمایش عظیم قدرت حوزه در پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (قدس سره) به عنوان یک مرجع دینی، علی رغم همۀ دستاوردهای عظیم آن، گستردگی و تأثیر سرمایۀ …

موافقین و مخالفین بانک مرکزی در این نقطه مشترک هستند که نظام فعلی با اشکالاتی روبه‌رو است و لازم است در گام دوم انقلاب و با رویکرد تحولی، یک مدل مطلوب ایرانی ـ اسلامی از بانکداری را ارائه دهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، کلیات طرح مسئولیت، اهداف، ساختار و وظایف بانک مرکزی در صحن علنی مجلس به تصویب رسیده است؛ این طرح هم مانند هر طرح دیگری موافقان و مخالفانی دارد لذا به منظور رفع ایرادات و اعمال نظر کارشناسان، به صورت دو شوری بررسی می‌‌شود. موافقان، ناکارآمدی بانک مرکزی را از دلایل پافشاری خود بر تصویب این طرح بیان …

شبکه اجتهاد: غزالی هنوز استادش امام الحرمین جوینی در قید حیات بود که خلاصه آموزش‌های اصولی خود که وی را برای استادی در نظامیه شایسته نشان‌ می‌داد نوشت. این نوشته در واقع خلاصه‌ای بود از آنچه نزد استادش امام الحرمین خوانده بود و البته علاوه بر آنکه سخنان استاد را در درس‌هایش ارائه‌ می‌داد گاهی نظرات خودش را هم بازتاب‌ می‌داد. غزالی این خلاصه را المنخول من تعلیق الأصول نام گذاشت. “تعلیق” معانی متعددی دارد. تعلیق در این پیش زمینه به معنای حاصل دروسی است که استاد و یا شاگرد از مجموعه دروس فقهی و یا اصولی خود در زمینه …

شماره جدید فصلنامه علمی- پژوهشی «پژوهش‌های فقهی» (تابستان ۱۴۰۰) در جهت انعکاس جدیدترین یافته‌های فقهی اساتید برجسته حوزه و دانشگاه به جامعه علمی، به صاحب امتیازی پردیس فارابی دانشگاه تهران، مدیرمسئولی دکتر علیرضا محمدرضائی و سردبیری حجت‌الاسلام دکتر محمدجواد ارسطا در ۳۵۱ صفحه چاپ و عرضه شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این شماره مقالاتی چون: «کاوشی نو در ماهیت دیه از منظر فقه اسلامی»، «قلمرو نظارت حاکم بر قاضی تحکیم (داور) در فقه و حقوق موضوعه»، «بررسی تطبیقی مشروعیت حیل ربا در مذاهب اسلامی»، «اندازه‌های شرعی، تطبیق دقیق یا تسهیل در تطبیق؟»، «بازخوانی نگاه سلفیان به اجتهاد و تقلید»، …

سی‌وششمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (بهار ۱۴۰۰) با پرونده‌های ویژه‌ای چون «پرونده نقد و بررسی الگوی حکمی اجتهادی»، «پرونده از حکمرانی اقتصاد تا حکمرانی اقتصاد اسلامی» و «پرونده فلسفۀ نظری تاریخ»، همراه با آثار و گفتاری از شخصیت‌‌ها و فرهیختگان مطرح حوزه و دانشگاه چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سی‌وششمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی و سردبیری امیر سیاهپوش در ۳۰۸ صفحه تمام رنگی به زیور طبع آراسته شد. این شماره صدرا، یادداشت‌ و گفتگوهایی از آیات، حجج‌اسلام و آقایان: عبدالحسین خسروپناه، رضا غلامی، غلامعلی …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنانی روز انتخابات را روز ملت ایران خواندند و گفتند: امروز میدان‌دار و صحنه‌گردان اصلی مردم هستند که با رأی خود سرنوشت و تکلیف کلی و اساسی کشور را برای سالهای بعد معین می‌کنند بنابراین امروز متعلق به مردم است. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر معظم انقلاب اسلامی رأس ساعت ۷ صبح امروز (جمعه) با حضور در محل صندوق سیار ۱۱۰ در حسینیه امام خمینی(ره) در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، انتخابات میان دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و انتخابات میان دوره‌ای یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با اشاره به کتاب «پرسمان کارآمدی نظام اسلامی»، بیان کرد: یکی از مهم‌ترین حلقه‌های کارآمدی نظام و منطقی که می‌تواند هم در ابعاد نظری و هم در ابعاد عملی، نظام را کارآمد و مقاوم سازد، تناسب و پیوند بین تکلیف عام مردمی و تکلیف خاص فقیهان است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «پرسمان کارآمدی نظام اسلامی» از سلسله کتاب‌های پرسمان‌های دینی از سوی انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان منتشر شد. حجت‌الاسلام محمد قطبی؛ رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با اعلام این خبر، گفت: بی‌تردید، نظریه ولایت‌فقیه، هم از نظر تاریخی و هم از نظر دامنه …

شبکه اجتهاد: در کتاب‌هایی که درباره تاریخ فقه شیعه نوشته شده (که البته با اشکالات متعدّدی چه از لحاظ ساختار، چه محتوا و چه نگاه تاریخی مواجه است) از دوره صد ساله پس از شیخ طوسی تا عهد مرحوم ابن ادریس حلی، به دوره رکود فقه شیعه و یا دوره مقلّدین شیخ طوسی یاد می‌شود(۱). این مطلب، در بسیاری از کتب تراجمی که به زندگانی این ادریس پرداخته‌اند نیز تکرار شده است. اما به نظر می‌رسد تعبیر «تقلید» و یا «رکود» برای این دوره، از سوئی، نگاه نادرست به تاریخ فقه و ازسوئی، کم لطفی در حقّ فقهاء و زعمای …

شبکه اجتهاد: فقه حکومتی و حاکمیتی در مکتب تشیع به دلایل تاریخی کاملا روشنی و به طور مشخص به خاطر سیاست‌های کلان امویان، عباسیان و دیگر سلسله‌های سیاسی اهل سنت که شیعه‌ستیزی و مبارزه با مکتب اهل البیت (ع) در آن‌ها نهادینه شده بود به عنوان عاملی بیرونی و بر اثر تأثیرگذاری این فشارها بر رهیافت‌های درونی شیعیان و به حاشیه رفتن نقش‌ها و کارکردهای اجتماعی و سیاسی در فقه و فقاهت شیعی و دور شدن تدریجی از فلسفه‌های بنیادین اجتماعی – تمدنی فقه امامتی، به عنوان عاملی درونی، به محاق رفته بود. امام خمینی (ره) در قامت یک فقیه …

شبکه اجتهاد: همزمان با انتخابات ریاست جمهوری ایران، پایگاه اینترنتی شعوبا به بررسی وضعیت انتخابات و دموکراسی در کشورهای مختلف اسلامی پرداخته است. بررسی تجربه‌‌‌‌‌های مختلف و حتی متضاد کشورهای اسلامی در مساله حیاتی مردم سالاری میتواند باعث فهم بسیاری از علل نابسامانی‌‌‌‌‌ها در جهان اسلام باشد. در این پرونده مطالب زیر آمده است: جایگاه انتخابات و دموکراسی در مصر؛ اینجا همه چیز نمایشی است! درباره وضعیت دموکراسی در یمن؛ پدیده «قبیله» مانع مهم دموکراسی نگاهی به وضعیت دموکراسی در آسیای میانه؛ قرقیزستان آزادترین و ترکمنستان بسته‌ترین کشورها نگاهی به وضعیت انتخابات و دموکراسی در ترکیه؛ انتخابات واقعا آزاد و …

کتاب «ملاعبدالله مازندرانی؛ مشروطه خواه گمنام» اثر مسعود بهرامیان به همت انتشارات چتر دانش روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، تحولات متعدد دوره ناصری نشان دهنده عصر گذار جامعه‌ایرانی از حالت سنتی به دوران مدرن بود. در‌این راستا ابتدا منورالفکرها به طرح مساله نوسازی پرداختند و به تدریج برخی از روحانیون و مراجع سرشناس نیز منادی‌این تغییرات شدند. برقراری قانون اساسی و مجلس شورای ملی از مهم ترین خواسته‌های مورد نظر دو دسته مزبور بود. گرچه پیشینه اصلاحات به دوره فتحعلی شاه و ولیعهدی عباس میرزا باز می‌گردد، ولی با آغاز سلطنت ناصرالدین شاه موتور‌این حرکت با قدرت …

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) معتقد است، مشکل اصلی در رابطه با شورای فقهی و نوع نظارتی که در طرح اصلاح بانک مرکزی برای آن در نظر گرفته شده به این برمی‌گردد که نظام بانکداری دوگانه را نپذیرفته‌ایم و به اجبار می‌خواهیم تمام سیستم بانکی مطابق با ایده‌هایی عمل کند که هنوز به طور کامل آزمایش نشده‌ و هنوز به تکامل و پختگی نرسیده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، کلیات طرح اصلاح بانک مرکزی با عنوان «مسئولیت، اهداف، ساختار و وظایف بانک مرکزی» در صحن علنی مجلس تصویب شد و در ادامه اعتراض‌های زیادی به این طرح شد و …

رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی ابعاد حقوقی انتخابات و نقش مردم در قانون اساسی کشور را تبیین کرد و گفت: رأی مردم در مرحله‌‌‌‌‌های تشکیل حکومت، اداره آن و نظارت بر رفتار حاکمان اثربخش‌‌‌‌ می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن وحدتی شبیری در نشست تخصصی «بررسی ابعاد حقوقی انتخابات و جایگاه رای مردم در قانون اساسی» که در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی «فقه انتخابات» برگزار شد، ضمن تبیین حقوق عمومی و خصوصی به عنوان شعب علم حقوق، حقوق عمومی را مطالعه‌کننده روابط دولت یا حاکمیت و مردم تعریف و ابراز کرد: حقوق اساسی مباحث مهمی را دربرمی‌گیرد و …

شبکه اجتهاد: عمدتاً حکومت‌ها بر سه عنصر محوری «مردم»، «کارگزاران یا حاکمان» و «سرزمین» شکل می‌گیرند؛ به این معنا که اگر حکومتی، دارای سرزمین نباشد حکومت محقّق نیست؛ همان‌طور که اگر حکومتی، دارای کارگزار یا شهروند نباشد باز هم صدق عنوان حکومت مشکل است. برای اینکه این سه عنصر بتوانند «نظام سیاسی» را تشکیل دهند ضروری است که کارگزاران با مردم در بستر سرزمین تعامل داشته باشند. در قدیم حضور فراگیر سیاسی مردم ذیل سازوکارهای متعددی چون عزل و نصب یک حاکم توسط پادشاده، بیعت یا کودتا و… انجام می‌شد؛ اما در جامعه مدرن و در عصر حاضر، از مقوله‌ای …

تفاوت‌‌‌‌‌هایی میان دو نگرش دموکراسی و مردم سالاری دینی در مبانی و نظام مسائل و تحلیل فعالیت‌‌‌‌‌های سیاسی مبتنی بر آنها وجود دارد. با این توضیح که در نظام اسلامی، بر اساس دیدگاه مشهور اندیشمندان مسلمان، نقش مردم، در حوزه مقبولیت و نه مشروعیت مؤثر‌‌‌‌ می‌افتد. مشروعیت این نظام با نظر به مبانی کلامی، از حق حاکمیت الهی سرچشمه گرفته، در عرصه حاکمیت سیاسی، از نظریه مشروعیت الهی تبعیت‌‌‌‌ می‌کند. مقبولیت، به رضایت مردم وابسته است؛ به این صورت که بدون رضایت مردم، حکومت مشروع، فعلیت پیدا‌‌‌‌ نمی‌کند نه آنکه اساسا مشروعیت ندارد یا اگر فعلیت یافت، تداوم حیات آن …