همه مطالب

اختصاصی شبکه اجتهاد: کلینی در دیباچه الکافی، چندباری استحسان را می‌نکوهد. آیا استحسان در کلام کلینی همان استحسان اصطلاحی است یا تنها معنای لغوی را در نظر داشته؟ استحسانِ اصطلاحی در کلمات فقیهان عامه پیش از کلینی نیز به وفور دیده می‌شود. گرچه برای استحسان تعریف واحدی از سوی باورمندان به آن نمی‌بینیم، اما دیرین بودن این اصطلاح و رواجش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مصطفی موحدی‌فر، دانشجوی دکتری مطالعات اسلامی در دانشگاه بیرمنگام است. او سه سال است که در مقطع دکتری تحصیل می‌کند و پیش از این در دانشگاه قرآن و حدیث پیرامون منابع «من لایحضره الفقیه» و «قرائن صحت قدمائی» در مقطع ارشد فعالیت داشته است. در این نوشتار، گزارش بخش‌هایی از «سلسله نشست‌های درایات» با موحدی‌فر را می‌خوانیم. …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مطالبی در کمال شگفتی، از سوی برخی حوزویان و در نقد «نظریه الاسلام هو الحکومه» مطرح شده است! این نوع مواجهه با یک نظریه فقهی از سوی کسانی که داعیه فقاهت دارند، بیش از آنکه نقدی بر نظریه و صاحب نظریه باشد، وجاهت علمی ناقدین را مورد خدشه قرار می‌دهد. این وجیزه در پاسخ به منکرین حکومت …

استنباط به‌ ضوابط اصولی وابسته است؛ مکتب اخباری تنها ضوابط نقلی را و مکتب اصولی‌ ضوابط اعم از عقلائی، عقلی و نقلی را معتبر می‌داند. در این نوشتار دو مکتب اخباری و اصولی چه از جنبه مسائل چه از دیگر جنبه‌ها تبیین شده، آنگاه آسیب‌های آن دو استقصا و سرانجام مهم‌ترین ویژگی‌های مکتب اصولی مطلوب بررسی شده است که عبارتنداز: …

اختصاصی شبکه اجتهاد: الکافی تألیف ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق رازی بغدادی، معروف به شیخ کلینی است. این کتاب اولین کتاب از کتب اربعه شیعه و در زمره مجموعه‌های حدیثی مورد اعتماد نزد شیعیان شمرده می‌شود. کلینی در مقدمه اثر خود اصول و پیش‌شرط‌هایی را که در تألیف کتاب رعایت کرده، ذکر کرده است. ما در این نوشتار برای …

به‌مناسبت صد سالگی حوزه‌‌ی علمیه قم، مجموعه مستند تلویزیونی «نبراس، سیری در تاریخ حوزه‌‌های علمیه از گذشته تا به حال» به جریان شناسی روحانیت در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، تعلیم و تربیت، اجتماعی از زمان عصر غیبت تاکنون می‌پردازد. در این برنامه برای اولین بار گوشه‌‌هایی از تدریس بحث غنای رهبر معظم انقلاب نشان داده می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: یکی از روش‌های نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستی‌های آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در این نوشتار پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شده و برای ارزیابی دو روایت به کار گرفته می‌شود. سازوکار ارائه شده از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: کتاب «صافی در شرح کافی» (ملا خلیل قزوینی) از جهات مختلف بسیار حائز اهمیت است. این کتاب، تنها کتاب فارسی است که به صورت کامل، الکافی را شرح کرده است. ما فقط دو شرح داریم که به صورت کامل الکافی را توضیح داده باشد؛ یعنی هر سه قسمت اصول، فروع و روضه را شرح زده باشد. یکی …

شبکه اجتهاد: مراسم بزرگداشت شصت و چهارمین سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی (ره) با حضور مراجع، فقها، علما، اساتید، طلاب و عموم مؤمنین، همراه با سخنرانی استاد شیخ حسین انصاریان در مسجد اعظم قم برگزار شد.  

سردار قاآنی با سفر به قم به دیدار مراجع عظام تقلید رفت و گزارشی از اقدامات صورت گرفته در این سپاه ارائه کرد. وی در این سفر با شماری از مراجع عظام تقلید دیدار و گفتگو کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران اسلامی، در سفری یک‌روزه به شهر ‌قم با حضرات آیات ناصر مکارم شیرازی، حسین …

اقتصاددان اسلامی با تاکید بر اینکه منشأ اصلی انحراف در اجرای قانون بانکداری بدون ربا، پرداخت سود علی‌الحساب به سپرده‌ها بود، بر ضرورت پرداخت سود تحقق‌یافته تاکید کرد و گفت: خلق پول صرفا باید توسط بانک مرکزی با ملاحظات کنترل تورم و برای پروژه‌های پیشران انجام شود. به گزارش شبکه اجتهاد، بحث‌های زیادی نسبت به تطبیق نظام بانکی کشور با …

مجلدات جدید «موسوعه الامامه فی نصوص اهل السنه» تألیف آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (ره) به اهتمام سید محمود مرعشی نجفی، محمد اسفندیاری و گروهی از محققان به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این اثر بازسازی کتاب «ملحقات الاحقاق» نوشته آیت‌‌الله سید شهاب‌‌الدین مرعشی نجفی است. کتاب «احقاق الحق وازهاق الباطل» تألیف شهید قاضی نورالله شوشتری است. …

شبکه اجتهاد: دوازدهم شوال سال ۱۳۸۰ هجری قمری، آیت‌الله العظمی بروجردی، زعیم عالیقدر جهان تشیع پس از عمری تلاش و مجاهدت در راه نشر معارف دین و اهل بیت(ع)، چشم از جهان فروبست. به مناسبت شصت و چهارمین سالگرد ارتحال آیت‌الله بروجردی، به برخی از ویژگی‌های شخصیتی و ابعاد وجودی این مرجع عالیقدر از کلام استاد حسین انصاریان پرداخته شده …

ششمین جلسه لجنه اساتید فقه سلامت حوزه علمیه مشهد با موضوع «بررسی فقهی سلول‌های بنیادین» برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از اقدامات ارزشمند موسسه علمی پژوهشی «به‌سوی اجتهاد» تشکیل لجنه اساتید فقه سلامت است که این لجنه با حضور گروهی از اساتید برجسته دروس خارج و سطوح عالی حوزه علمیه خراسان از سال گذشته شکل گرفته است. در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً استاد ابوالقاسم علیدوست در مصاحبه‌ای به برخی ملاحظات پیرامون حجاب الزامی و جریمه بی‌حجابان پرداخته‌اند. متعاقباً یکی از پژوهشگران (آقای جمشیدی) بر مصاحبه حضرت استاد، نقدی نگاشته و آن را «نقد روش شناسانه» دانسته‌اند که در این باره نکاتی تقدیم می‌گردد: ۱.‌‌‌ نقد سخنِ «فقیه» بایسته‌‌هایی دارد که از آن جمله‌‌ می‌توان به این مهم اشاره …

این فکر در گذشته در بعضی از مسئولین کشور وجود داشته که ما بیاییم آموزش‌وپرورش را از دولت جدا کنیم بدهیم دست بخشهای خصوصی و این خرج سنگین و این بودجه‌ی سنگین را از دوش آموزش‌وپرورش برداریم! دستشان درد نکند؛ برای نابود کردن کشور، این فکر خوبی است. شأن تعلیم و تربیت شأن دولتی است؛ هیچ نظامی نمی‌تواند این شأن …

شبکه اجتهاد: هردو مبارز بودند و در مسیر معیّن امام (رضوان‌الله‌علیه). «علامه مرتضی مطهری»، مبلغ بزرگ و مدرس مشهور دانشگاه بود و «استاد سیدعلی خامنه‌ای» عالم مبارز و محقق حوزه علمیه مشهد و جمع‌های مشتاق دانشجویی. در این مسیر از خرداد ۱۳۴۲، جهاد فکری بخشی از مبارزه و پرده‌ای از قیام یاران امام برای یک تجدیدنظرطلبی بزرگ بود. علامه مطهری …

کتاب «بهره‌مندی فقه از تاریخ» اثر مصطفی صادقی کاشانی از سوی مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)‏‫ روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش فقه به دلیل ارتباط مستقیم با زندگی انسان و نقش و تأثیر آن بر روابط فردی و اجتماعی، نسبت به علوم دیگر کاربردی‌تر است. از این رو تعامل آن با دیگر علوم نیازمند …

شبکه اجتهاد: «فیلسوف و فقیه انقلابی» کسی است که در راهبری مردم انقلابی پیشتاز باشد و روشنگری و هدایتگری کند و نگذارد قیام مردم به انحراف کشیده شود و به تصرف نااهلان و مرفهین بی درد درآید. او باید بتواند جلوتر از مردم افق های آینده را بشکافد و چالش های ناشناخته حکومت انقلابی در آینده را شناسایی و پاسخ …

شبکه اجتهاد: فقه، درخورِ جایگاهی که دارد باید از چنان رشد و بالندگی برخوردار باشد که بتواند همپا، بلکه پیشاپیش حرکت شتابان زندگی انسان امروز حرکت کند و هر آن، افق‌های جدیدی را فرا روی خواهندگان و آرزومندان بگشاید و پاسخ‌گوی انبوه نیازهای فردی و اجتماعی باشد. دانشی که فلسفه وجودی خود را روشن کردن تکلیف یکان یکان، چه در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در گفتمان انقلاب اسلامی، مسئله حجاب به عنوان مفهومی اسلامی و ضرورت شرعی مورد تأکید و توجه است؛ هرچند در عرصه روش و اجرا، اختلاف‌ نظرهایی بین صاحب نظران وجود داشته و دارد. استاد ابوالقاسم علیدوست به‌تازگی در گفتگویی به ابعاد مسئله حجاب و میزان مداخله حاکمیّت در این زمینه پرداخت که با واکنش‌هایی روبرو بود (اینجا بخوانید). …

کتاب «فقه نمایش» شامل مجموعه مقالات فقه و رسانه به‌کوشش حجت‌الاسلام مصطفی دری، محقق و مدرس حوزه علمیه قم است که به بررسی و حل مسائلی در حوزه «فقه نمایش» پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اثر حاضر در قالب مجموعه مقالات فقه و رسانه به بررسی و حل مسائلی در حوزه «فقه نمایش» پرداخته است. بررسی فقهی مسئله نمایش …

شبکه اجتهاد: مطهری را به عنوان یک روحانی و اسلام شناس برجسته، به عنوان یک فیلسوف و متفکر ژرف اندیش، به عنوان یک استاد و نویسنده نمونه و به عنوان‌های دیگری از این قبیل شناخته‌ایم. اما شناخت او به عنوان یک مصلح اجتماعی، نیاز مغفولی است که به دو دلیل ضرورت مضاعفی یافته است. نخست آنکه مطهری از معدود متفکرانی …

مطابق نظر رهبر انقلاب، اگر شخص احتمال بدهد که امر به معروف یا نهی از منکری تأثیر دارد هر چند تنها مقابل شما باشد، واجب است که اقدام کند و در غیر این صورت، واجب نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، جدیدترین استفتائات (اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲) مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن ذیل، هشت سؤال و جواب در موضوع …

حجت‌الاسلام مهری ضمن بیان اهمیت پرداختن به هوش مصنوعی یکی از وظائف فقه در عصر جدید را بررسی مسائل و کشف احکام و موضوعات مربوط به تکنولوژی «هوش مصنوعی» دانست و سه کاربرد کلیدی تکنولوژی هوش مصنوعی در مراحل مختلف فرآیند اجتهاد تبیین نمود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد مهری، مسئول کمیته و کارگروه‌ فقه و حقوق ستاد …

برخی از اندیشمندان اسلامی نهاد مالکیت فکری را نپذیرفته‌اند. نپذیرفتن این نهاد به‌معنای نبود مسئله نیست بنابراین چنین دیدگاه‌های باید پاسخ دیگری را برای حل مشکل پیشنهاد دهند. البته ممکن است گفته شود ارائه راه‌حل وظیفه فقه و حقوق نیست، ولی دراینجا سخن بر سر تعیین وظیفه و اختیارات نمی‌باشد، بلکه سخن در بر طرف‌کردن مشکلات و حل مسائل در …

جدیدترین کتاب حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی، از مدرسان سطوح عالی حوزه علمیه نجف با عنوان «البضاعه المزجاه فی فقه المعاملات» در شش فصل و ۵۴۴ صفحه، توسط دارالعارف بیروت به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، البضاعه المزجاه فی فقه المعاملات را‌ می‌توان مجموعه و منظومه‌ای در فقه معاملات نامید که در مجلدّ اول خود از نظام معاملات …

عقیده دارم یک طلبه خوب کسی است که تاریخ تمدن بشری، تاریخ تمدن اسلامی، حتى تاریخ جاهلیت و احکام رایج دوره جاهلیت را بخواند و بداند. این نکته بسیار مهم است که یک فقیه بداند در عصر جاهلیت چه احکامی وجود داشته است و چه تحولی در عصر ظهور اسلام پیدا کرده است. باید فقیه بداند در جاهلیت چه قواعدی …

اگر حوزه‌های علمیه نتوانند علوم انسانی- اسلامی و دینی تولید کنند،‌ نمی‌توانند به سمت و سوی تحقق تمدن نوین اسلامی حرکت کنند و به نظر من علیرغم این که فقه حکومتی بسیار مهم است؛ اما بحث ورود به نظریه پردازی در علوم انسانی نسبت به فقه حکومتی ارجحیت بیشتری دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین قاسم ترخان مدیر گروه …

تاریخ‌‏گذاری روایات هم در شناخت جوانب روایات غیر معتبر سودمند است و هم در شناخت عمیق‌تر روایات معتبر؛ در روایات ضعیف، تعیین خاستگاه تاریخی و جغرافیایی روایت، برای شناخت جنبه‏‌های گوناگون جامعه‏، مکان و زمانی روایات ساختگی مفید است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، برخی اسلام پژوهان غربی بر مبنای تردید و تشکیک در وثاقت اسانید و نقل‌ها، روایات و احادیث …