همه مطالب

دفتر آیت‌الله سیدعلی سیستانی به استفتایی در خصوص خرید از فروشگاه‌هایی که بخشی از سود آن برای حمایت از رژیم صهیونیستی اختصاص داده می‌شود، پاسخ داده است: «خرید و فروش کالاهای اسرائیلی جایز نیست و خرید و فروش از شرکت‌هایی که به صورت مؤکد و قطعی اثبات شود که حمایت مؤثری از اسرائیل دارند، جایز نیست». به گزارش شبکه اجتهاد، شهر مذهبی نجف در عراق روز دوشنبه ۸ نوامبر با فتوایی تاریخی روز خود را آغاز کرد. رسانه‌های عراقی به نقل از دفتر آیت‌الله سید علی سیستانی، گزارش دادند که آیت‌الله سیستانی خرید و مصرف محصولات شرکت‌های صهیونیستی یا شرکت‌های …

کتاب «تاریخ حدیث بحرین» تألیف دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در سالیان متمادی، حدیث شیعه تحولات پر فراز و نشیبی را پشت سر گذارده است که گاه در اوج بوده و هواخواهان، مروّجان و مؤلّفان بسیار داشته و گاه از اقبال کمتری برخوردار بوده است. شناخت سیر تدوین حدیث شیعه در طول تاریخ و فراز و نشیب‌های آن و همچنین مناطق و مراکز آن به عهده  «تاریخ حدیث» است که رشته اى واسط میان دو دانش حدیث شناسى و دانش تاریخ است. در این کتاب تلاش شده است تا …

شبکه اجتهاد: بحث در ابعاد مختلف واکسن ویروس کرونا از جنبه فقهی است. بررسی تعیین مورد برای آزمایشات بالینی واکسن کرونا، عوارض آن، تولید، صادرات و واردات این واکسن، در اینجا مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله اول: ابعاد فقهی داوطلبی برای آزمایش بالینی واکسن آیا انسان حق دارد در مرحله مطالعاتی واکسن، به قصد خیر رساندن به جامعه اسلامی، جهت تزریق و امتحان واکسن داوطلب شود و خود را در معرض عوارض جانبی معتنابه آن از جمله مرگ و یا فلج شدن و مانند آن، قرار دهد؟ برای ارائه پاسخی جامع به این پرسش، باید قواعد فقهی مانند قاعده …

کتاب «نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارن» در چهار جلد و با موضوع بررسی گزاره‌های فقهی ناظر بر تولید امنیت ملی، گزاره‌های فقهی ناظر بر تهدید امنیت ملی و همچنین قوانین و مقررات حاکم بر جنگ و صلح تألیف و از سوی انتشارات مکث اندیشه روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارن» با تقریظ استاد سید هاشم حسینی بوشهری و استاد علیرضا اعرافی، در چهار مجلد توسط حجت‌الاسلام محمدجواد مهری نگاشته شده است و هر کدام از این مجلدات، با موضوعات خاص به زیور طبع در آمده است. جلد …

علی پایا، استاد دانشگاه وست‌مینستر انگلیس معتقد است اسلامی‌سازی علوم هدردادن سرمایه‌های کشور است، اما حجت‌الاسلام احمدحسین شریفی، استاد حوزه و دانشگاه بر این باور است که هزینه برای علوم انسانی غربی خسارت جبران‌ناپذیر داشته و دارد و منتقدان به جای تمسخر علوم انسانی اسلامی به روش علمی آن را ابطال کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، علی پایا، استاد دانشگاه وست‌مینستر اگلیس شامگاه ۲۷ آبان در نشست مناظره «علوم انسانی اسلامی؛ محال‌اندیشی یا واقع‌بینی»، با بیان اینکه یکی از بهترین نمونه‌های تکنولوژی اسلامی، فقه است که کاملا برآمده از فرهنگ اسلامی است، گفت: مدعای بنده این است که علوم انسانی …

شبکه اجتهاد: شیوع ویروس کرونا موضوعی‌ست که نه تنها نظام درمانی کشورهای مختلف را درگیر خود نموده، بلکه عرصه‌های تخصصی دیگری مثل سیاست، اقتصاد، الهیات را نیز به خود معطوف کرده است. از این منظر بررسی فقهی نیز یکی از ملزومات نگاه جامع به این چالش است، لذا بحث از مناسبات فقه و کرونا ضرورت پیدا می‌کند و در عین حال تا کنون مباحث اندکی دراین خصوص مطرح شده است. اما اهمیت موضوع‌شناسی مسأله کرونا بسیار بالا بوده و این اهمیت بدلیل شباهت عنوان کرونا با عنوان عام‏تر «بیماری‏های واگیر» و حضور این عنوان عام در سابقه فقهی ماست. طبیعتا …

حجت‌اسلام نوایی با بیان اینکه برای دفاع از حق عمومی و سلامت جامعه، فقه اسلامی به حکومت اسلامی اجازه داده که افراد را ملزم به واکسن زدن کند، گفت: احکام تابع مصالح و مفاسدند؛ اگر در حکمی مصلحت ملزمه باشد، چه در تحریم و چه در تحلیل آن، حاکم اسلامی و صاحب ولایت می‌تواند به آن اقدام کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر نوایی در پاسخ به این سوال که «آیا نظام حکومتی می‌تواند مردم را الزام و اجبار به واکسن زدن کند یا خیر؟»، گفت: ممکن است افرادی در جامعه وجود داشته باشند که به مصلحت خودشان …

چاپ جدید اجوبه الاستفتائات، سیزدهمین چاپ از این کتاب است که در قالب طراحی جلد و کتاب‌سازی جدید توسط انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. این چاپ با طراحی ساده و دلنشین در ۶۴۸ صفحه مشتمل بر ۲۱۱۸ استفتاء است که در ابواب فقهی گوناگون تنظیم شده است. نکته‌ی قابل توجه دیگر آنکه از جهت گستردگی و تنوّع مسائل شرعی در موضوعات مختلف، این اثر کامل‌ترین کتاب فقهی معظّم‌‌له در موضوع بیان احکام و مسائل شرعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، «کتابی که در اختیار دارید مطابق با آخرین فتاوای مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای می‌باشد و در صورت …

شبکه اجتهاد: در میان راهکارهای ارائه شده برای مقابله با ویروس کرونا و پیامدهای آن، واکسیناسیون مهمترین راهکار شمرده شده است. در این نوشتار که ماحصل مصاحبه «مناط» با حجت‌الاسلام سید محمدمهدی رفیع‌پور است ابعاد فقهی این مسئله مورد واکاوی قرار گرفته است. این مدرس حوزه علمیه قم ابتدا نحوه ورود فقه به مسئله رتبه‌بندی دریافت کنندگان را تبیین کرده و سپس الزام واکسیناسیون را از دو منظر فقه فردی و فقه اجتماعی مورد دقت قرار می‌دهند. او در ادامه ابعاد شرعی تلفات و آسیب‌های تزریق واکسن را بررسی و ضوابط فقه برای مسئولیت ضمان و مسئولیت‌های کیفری را تبیین …

حجت‌الاسلام محمدمهدی کریمی‌نیا در کرسی واکاوی ماهیت حقوقی ارتداد بر داشتن ماهیت حقوقی حکم ارتداد و اینکه در تمامی کشورها اهانت به مقدسات جرم است، تأکید کرد، اما حجت‌الاسلام خواجه‌پور معتقد است که ارتداد اگر همراه با سب‌النبی نباشد، مشمول مجازات نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی کریمی‌‎نیا، استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، در نشست علمی «واکاوی ماهیت حقوقی مسئله ارتداد با نگاهی به دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی»، گفت: براساس قانون، حکم دشنام به پیامبر(ص)، ائمه(ع) و حضرت زهرا(س) در صورتی که مصداق سب باشد، اعدام است.(ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی، موضوع اهانت به مقدسات اسلامی در …

به نظر می‌رسد سه عامل تک ساحتی بودن فقه خانواده عبارت است از: الف: علت تاریخی؛ تفکیک مسائل خانواده از حقوق عمومی و احتساب آن در زمره حقوق خصوصی که ریشه در آراء و اندیشه‌های حکمای یونان دارد و بعدها به متون اسلامی راه پیدا کرده است. ب: علت فقهی: دلیل مهم حصر فقه خانواده به حقوق خصوصی به تعریف موضوع علم فقه برمی‌گردد. ج: خصوصی‌شماری فقه معاملی ما از جمله فقه خانواده، علت سیاسی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر فرج‌الله هدایت‌نیا، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در جهت تبیین عرصه‌های نوین فقاهت، در سومین نشست …

به‌رغم اینکه گرایش تفسیری علامه، «گرایش فقهی» نبوده ولی در بسیاری از آیات الأحکام، به‌خوبی یک تفسیر فقهی، به بررسی آن آیات پرداخته و از همین جهت است که رویکرد فقهی در المیزان، جای مناسبی برای تحقیق و پژوهش دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، در چند دهه اخیر، دیدگاه‌های علامه طباطبایی به‌عنوان یکی از اندیشمندان معاصر در عرصه‌های مختلف دانش‌های اسلامی، همواره مورد توجّه صاحب‌نظران و کانون‌های علمی بوده؛ که در این میان، آرای تفسیری و فلسفی او، نگاه دقیق‌تری را به خود معطوف داشته است. امّا در کنار بررسی روش تفسیری، فلسفی و مَشرب عرفانی علامه، درباره «مبانی فقهی» …

دفتر استاد شیخ باقر ایروانی از اساتید برجسته حوزه علمیه نجف، به درخواست جمعی از اساتید حوزه و با هماهنگی با دفتر آیت‌الله سیستانی در نجف افتتاح شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر استاد شیخ باقر ایروانی از اساتید برجسته حوزه علمیه نجف اشرف، به درخواست جمعی از اساتید حوزه علمیه نجف اشرف و با هماهنگی با دفتر آیت‌الله سیستانی در نجف افتتاح شد. استاد ایروانی که در زهد و تقوی و دوری از مسئولیت‌ها معروف است و پس از فشارهای فراوان ناچار به پذیرفتن این امر شد. ایشان بیش از ۲۰ سال است که مشغول تدریس بحث خارج فقه …

شبکه اجتهاد: در میان عالمان دینی برخی را با عنوان «علامه» می‌شناسند. مرحومان سید محمدحسین طباطبایی تبریزی و محمدتقی جعفری تبریزی از آن جمله‌اند. عمده تحقیق آنها در فلسفه و عرفان بود. علامه طباطبایی ۲۴ آبان ماه ۱۳۶۰ در قم در سن ۷۹ سالگی درگذشت و استاد جعفری نیز ۲۵ آبان ماه ۱۳۷۷ هنگام معالجه در لندن در سن ۷۵ سالگی از دنیا رفت. یکی از مقولاتی که این دو در تأملات خود به آن اشاره کردند بحث از آزادی بود. نگاه انسان‌محورانه مدرن، آزادی از بسیاری قیود را طرح می‌کرد که در مقابل، نگاه اسلام نسبت به این موضع …

مجموعه کتاب «مکاسب محرمه» در یازده جلد، اثر استاد علیرضا اعرافی، توسط انتشارات مؤسسه اشراق و عرفان به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، مجموعه کتاب «مکاسب محرمه» اثر استاد علیرضا اعرافی برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران می‌باشد که با ویراست جدید در یازده جلد تقدیم جامعه علمی شده است، پس از اینکه مجموعه مکاسب محرمه در پانزده جلد به چاپ رسید و با استقبال جامعه علمی مواجه شد و توفیقاتی نظیر کتاب سال جمهوری اسلامی را از آن خود کرد،‌چاپ جدید در سال ۱۴۰۰به روز و با ویراست جدید در یازده مجلد تقدیم جامعه علمی گردید. از خصوصیاتی …

بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه با صدور فرمانی اختیارات شورای فقهی در وزارت اوقاف این کشور را توسعه داده، اما سمت مفتی این کشور که احمد بدرالدین حسون برعهده داشت را لغو کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، تصمیم لغو منصب مفتی جمهوری سوریه چند روز پس از واکنش تند شورای علمی فقهی به تفسیر مفتی احمد بدر الدین حسون از یکی از آیات قرآن اتخاذ شد که این شورا این تفسیر را تحریف و تعریف نادرست دانست و تأکید کرد که نباید به سمت تفاسیر شخصی عجیب کشیده شد و برخی این بیانیه شورای علمی فقهی سوریه را دلیلی بر تقویت …

شبکه اجتهاد: سالگرد دکتر فیرحی فرصت خوبی است تا در باب دست آوردهای فکری این اندیشمند حوزوی به صورت واقعی صحبت کردو نگاهی از بالا به پروژه فکری ایشان انداخت. اخلاق خوب و صبر بالا در برابر نقد و خوب گوش کردن را می‌توان از ویژگی‌های این شخصیت خوشفکر حوزوی نام برد لیکن بیش از سجایای شخصی برای شناخت این فرد باید به هندسه کلی اندیشه پرداخت. برزخ حوزویان  دانشگاهی در رشته‌های علوم انسانی عموما برخواسته از رابطه سنت و مدرنیته است، رابطه نامعلومی که ناشی از تعلقات عمیق دینی فرد حوزوی و علاقه وجه دانشگاهی فرد به مدرنیته بر اساس …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از راه‌های حلّ تعارضِ روایات، نظریۀ تقیه است. برای حدیث‌پژوهان روشن است که برخی از روایات، بر اساس تقیه صادر شده و امامان نمی‌توانستند در شرایط همزیستی با اهل سنت و سیطرۀ حاکمان اموی و عباسی هر حرفی را بزنند. گاهی به مصالحی، نظری خلاف نظر خود را بیان می‌کردند و شنوندگان تصور می‌کردند همین نظر امام است؛ حال آنکه امام تقیه کرده و نظر اهل سنت را مطرح کرده و خود به آن معتقد نبوده است. حال اگر دو روایت یا دو دسته روایت داشته باشیم که با یکدیگر ناسازگار هستند (به نحو تعارض مستقر)، …

آیت‌الله سبحانی گفت: علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در آخر سوره آل عمران به صورت مفصل درباره حکومت اسلامی بحث کرده‌اند. چنین شخصی چطور می‌تواند مخالف امام باشد؟ اما اینکه انتظار داشته باشیم که همه افراد با امام یکسان باشند انتظار نابجایی است. سلیقه امام در مَسند ایجاد حکومت بود و همه فشارش را بر همان هدف وارد می‌آورد، ولی مسند علامه، مسند علمی بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در پاسخ به این سؤال که «برخی می‌کوشند تا علامه طباطبایی (ره) را در زمره مخالفان ولایت فقیه و حرکت امام خمینی (ره) معرفی نمایند. حضرتعالی که از …

آنچه به شهیدصدر درباره حکومت اسلامی نسبت داده شده کاملاً غلط و برخلاف اندیشه‌های شهید صدر است. شهید صدر در همان کتاب «اسلام‌ راهبر زندگی» صراحتاً می‌گوید: «همان‌گونه که امامت تداوم نقش نبوت به‌شمار می‌‏رود، در عصر غیبت، مرجعیت نیز تداوم‌‏بخش نقش امامت است و مسئولیت این رسالت بزرگ را بر عهده دارد.» به گزارش خبرنگار اجتهاد، در روزهای گذشته مطلبی که بارها پاسخ‌گرفته، و قدیمی و تکراری است، بار دیگر در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و بازتاب یافت. آیت‌الله محمدعلی گرامی در مصاحبۀ خود با دست‌اندرکاران کنگرۀ «امام خمینی و اندیشۀ حکومت اسلامی» در سال ١٣٧٨ش. گفته است: «مرحوم …

کتاب «احکام کاربردی» مطابق فتاوای آیت‌الله‌ سید موسی شبیری زنجانی، توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر (علیه‌السلام) منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «احکام کاربردی»، مجموعه‌ای از احکام و مسائل شرعی است که بر اساس نیازهای متداول جامعه و مطابق آخرین فتاوای آیت‌الله‌ سید موسی شبیری زنجانی تهیه و تنظیم شده است. هشتصد و ده مسألۀ موجود در این کتاب، گلچینی از ده‌ها هزار سؤال موجود در «سامانۀ پاسخگویی به سؤالات شرعی» دفتر معظّم‌له است. این مجموعه، بر اساس فراوانی موضوعی و سازگاری با نیازهای فقهی جامعه اسلامی گزینش شده و سپس با نثری روان و قابل فهم …

شبکه اجتهاد: اصطلاح حق الناس و حق االله از دیرباز در میان دین‌باوران مطرح بوده است؛ به‌ویژه عنوان حق الناس که از عناوین پرکاربرد در میان دین‌‌‌‌داران بوده که به سبب رعایت این حقوق در نزد آنان اهمیت بسیاری یافته است. چیستی و حقیقیت حقوق و تعیین مصادیق آنها و مسائلی این‌‌‌‌چنینی در ذیل این عناوین بیان می‌شود. در دنیای امروزی در مورد حق‎ الناس سه نظر شنیده می‎شود: ۱. اینکه همه حقوق برای خداست و حقی برای غیر خدای متعال وجود ندارد؛ ۲. اینکه حقی برای خدا نیست و تمام حقوق برای بندگان خداست (ر.ک: اعلامیه حقوق بشر)؛ ۳. …

نرم‌افزار اندرویدی حدیث روزگار (خاطرات استاد سید‌هادی خسروشاهی) توسط ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﯼ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺳﻼﻣﯽ و با همراهی و نظارت محتوایی سید محمود خسروشاهی مدیر مرکز بررسی‌های اسلامی قم تولید و به صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، نرم‌افزار اندرویدی حدیث روزگار (خاطرات استاد سید‌هادی خسروشاهی) توسط ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﯼ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺳﻼﻣﯽ و با همراهی و نظارت محتوایی سید محمود خسروشاهی مدیر مرکز بررسی‌های اسلامی قم تولید و به صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. خاطراتی دربارۀ مقام معظم رهبری، علامه طباطبائی، آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی، آیت‌الله سید محمود طالقانی، امام موسی صدر، آیت‌الله پسندیده، …

مسلماً اسلامی‌کردن قوانین این نیست که یک مسئله‌ای را که شیخ طوسی هزار سال پیش گفته برداریم و عیناً ترجمه کنیم و در قانون بیاوریم. اسلامی‌کردن آن است که آن مبانی را بگیریم و بر مقتضیات روز تطبیق دهیم و آن‌ها را به‌روز کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سید حسین میرمحمد صادقی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با نشریه رویش اندیشه به بررسی آسیب‌های قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی پرداخت که متن آن بدین شرح است؛ به‌نظر شما چه مسائل و مشکلاتی در خصوص فرآیند فعلی قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی وجود دارد؟ صادقی: مهم‌ترین مسئله‌ای …

شبکه اجتهاد: اصول فقه شیعی در آنچه در مکتب وحید بهبهانی و بعد در مکتب شیخ انصاری تحول یافت از لحاظ گسترش و عمق دقت ورزی‌های مختلف فکری و حقوقی و هرمنوتیک از مهمترین افتخارات علمی تشیع در دو سده اخیر است. درست است که اصول فقه در آغاز بیشتر در میان اهل سنت بالید و شافعیان و حنفیان در تحول آن سهم عمده را در سده‌های نخستین داشتند اما اصول فقه شیعی در دو سده اخیر دامنه‌هایی را درنوردید که مطلقا تحولات اصول فقه سنی با آن قابل مقایسه نیست. دانشوران شیعی قرن‌ها با مطالعه و آموزش و تدریس …

در حال حاضر کل دنیا به سمت اینترنت ملی می‌رود. چون حکمرانی فضای مجازی نداریم لذا ممکن است دولت باشد یعنی وزارتخانه‌ها باشند، ادارات و ساختار هرمی باشد اما حکمرانی نباشد. یعنی ممکن است سیاستگذاری باشد اما تنظیم‌گری متناسب با سیاست‌گذاری نباشد، تنظیم‌گری قانون‌گذاری باشد ولی رصد و ارزیابی نباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، اساس و سرچشمه قدرت سیاسی و توانایی حکومت بر انجام امور و وظایف و اعمال آمریت را «حاکمیت» می‌نامند. هر حکومتی با تکیه بر حاکمیت خود به اعمال اقتدار سیاسی می‌پردازد و خواست خود را در داخل و خارج از کشور تحقق می‌بخشد. مقوم حاکمیت، سلطه …

شاخص شدن شهر امام رضا (ع) از حیث مباحث فرهنگی، تاریخ درخشان و احیای مجدد جایگاه حوزه علمیه مشهد؛ لزوم تقویت و ارتباط حوزه مشهد با قم، تسهیل زیارت بی‌دغدغه زوار، لزوم توجه به استعدادیابی و تربیت سخنوران توانمند در حوزه تبلیغ دین، رفع مشکلات حاشیه شهر مشهد و نیز حساسیت علما و حوزه‌های علمیه نسبت به جریانات جهان اسلام؛ از جمله محورهای گفتگوی تولیت آستان قدس رضوی با مراجع معظم بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی روز پنجشنبه ٢٠ آبان در سفر خود به قم با حضور در بیوت مراجع عظام تقلید …

حجت‌الاسلام مرتضی نوروزی در دوره تقریرنویسی درس خارج طی نشست علمی، مکاتب اصولی را معرفی و به تشریح پرداخت و با بیان اینکه مکتب اصولی مجموعه‌ای نظام واره است که جریان‌اند‌یشه ورزی اصولی را در جهت تعقیب هدف و رسالت دانش اصول افزایش می‌دهد، گفت: این مجموعه از سه رکن مبانی زیربنایی، سازو کارهای‌اند‌یشه سازی و‌اند‌یشه‌ها‌ی روبنایی تشکیل می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: اهمیت و کارکرد مکتب شناسی اصولی به مطالعه مکتب اصولی، ایجاد و تقویت قدرت نقد اصولی و تصحیح و تولید ‌اند‌یشه در اصول، می‌انجامد. وی با اشاره به اینکه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مسائل اصولی که در میان علمای اصول اهل سنت و متقدمین از علمای شیعه همواره مورد بحث بوده است، مسئله قطعی و یا ظنی بودن عمومات قرآن است. از منظر مشهور علمای شیعه، ظنی بودن عمومات قرآن امری قطعی است. فقط عده‌ای در میان متقدمین از جمله شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و برخی از معاصرین چنین دیدگاهی را پذیرفته‌اند. به ‌هر روی، ارسال مسلم گرفتن این بحث از ورود علمای شیعه برای کنکاش این موضوع جلوگیری کرده است؛ اما در میان علمای اهل سنت؛ این بحث معرکه آرای علمای اصول بوده است و …

شبکه اجتهاد: مسند، گونه‌ای از کتاب حدیثی است که در آن، «احادیث نقل شده از یک راوی در کنار هم و با محوریت او گردآوری می‌شوند… کتاب تحف العقول [نوشته ابن شعبه حرانی در قرن چهارم] را می‌توان نمونه‌ای از مسند نویسی شیعی بر شمرد… عیون اخبار الرضا علیه‌السلام [نوشته شیخ صدوق در قرن چهارم] نیز نمونه‌ای از مسند نویسی است…» (۱) در باره مسندنویسی پژوهش‌هایی سامان یافته که تاریخچه این گونه حدیث نگاری و انواع مسندها را نشان می‌دهد.(۲) عالم محقق معاصر مرحوم استاد عزیز الله عطاردی (۵ آذر ۱۳۰۷ – ۳ مرداد ۱۳۹۳) به این شیوۀ حدیث نگاری …