اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: یکی از منابع مهم معرفت دینی سنت است که این سنت از طریق حدیث گزارش ‌شده و به نسل‌های بعدی انتقال پیدا کرده است. از آنجا که احادیث درطول تاریخ فرازونشیب‌های متفاوتی پیدا کرده‌اند و آسیب‌های متعددی متوجه آن شده است -چه از ناحیه راویان حدیث و چه از ناحیه نگارش ‌آن‌ها- عالمان دین درصدد برآمدند تا علومی …

شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کرده‌اند. این سخن از جنبه‌های مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دهه‌ای است که در برابر توجه به جنبه‌های معنوی دین …

آیت‌الله میرزا علی فلسفی در ۱۲بهمن ۵۷ همراه تعدادی از علمای برجسته مشهد جهت شرکت در مراسم استقبال از امام به تهران رفت و در مرداد ۵۸ به مجلس خبرگان راه یافت تا آموزه‌های علمی خود را در صحنه عمل به کار گیرد و در تحکیم پایه‌های نظام اسلامی سهیم باشد. شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله میرزا علی فلسفی تنکابنی فرزند …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، در گفتگویی «تنوع رشته‌های دانشی»، «تخصص گرایی»، «تقویت وجه اجتماعی»، «پر رنگ شدن وجه سیاسی» و «رشد نسبی تمایلات بین الملل» را از مهم ترین ویژگی‌های حوزه امروز برشمرد و نقدی بر کمرنگ شدن «سنت مباحثه» در حوزه امروز دارد و بیان‌ می‌کند که اگرچه در حوزه کنونی به مسایل جدید فقهی توجهی …

شبکه اجتهاد: در مراجعه به روایات اهل بیت علیهم‌السلام گاه می‌بینیم موضوعی تنها در روایات یکی از ائمه، و یا دوره‌ای خاص از امامت ائمه علیهم‌السلام ‌‌مورد توجّه قرار گرفته است، و امامان دیگر (چه متقدّم و چه متأخّر) به آن موضوع نپرداخته‌اند. در مباحث و کتب استدلالی فقه، به این امر چندان توجّهی نمی‌شود، یعنی فرقی نمی‌کند که امام …

حجت‌الاسلام ارسطا ضمن تاکید بر اینکه فقه اجتماعی نوعی رویکرد و نگرش فقهی نسبت به مسائل اجتماعی است، تاکید کرد: آنچه به عنوان فقه اجتماعی تبیین می‌کنم تاسیس یک نگاه جدید نیست بلکه تبیین و استخراج یک نگاه جدید است. بنده می‌گویم چنین نگاهی به احکام شرعی داشته باشیم بلکه معتقدم روایات ما مشحون از چنین نگاهی به مسائل احکام …

دبیر همایش یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم به تشریح اهداف و سیاست‌های این دبیرخانه پرداخت و گزارشی از سایت این همایش بین المللی ارائه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حوزه علمیه قم از بزرگ ترین حوزه‌های علمیه شیعیان است که در شهر قم واقع شده است که در قرن اخیر توسط آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و …

شبکه اجتهاد: استاد احمدی شاهرودی، بررسی «حجیت سیره» را به «حجیت تقریر» بازگشت می‌دهند و این، روش منطقی حل مسئله است که سایر اصولیین نیز همینگونه عمل می‌کنند و ادله‌ای را مبنی بر لزوم موضع گیری امام(سلام الله علیه) در برابر خلاف شرع اقامه می‌کنند. ایشان با وجود «انکار حجیت تقریر» و رد دو وجه از وجوه مطرح شده در …

شبکه اجتهاد: یکی از مدارس موفق این شهر که توانسته طلاب موفقی به جامعه علمی  مشهد و کشور تقدیم کند، مدرسه علمیه مرحوم آیت الله سید محمد موسوی نژاد است. این عالم گرانقدر، متولد دهم دی سال ۱۳۱۰ خورشیدی، در خانواده‌ای مذهبی در منطقه ابرده از ییلاقات مشهد به دنیا آمد و پس از حضور در مکتب خانه، به راهنمایی دایی بزرگوارش آیت الله شمس خراسانی، …

در آستانه یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم، مراکز و مؤسسات تاریخی ـ اسنادی کشور با همراهی حوزه علمیه قم در صدد برپایی همایشی بین‌المللی برای تبیین جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی تکاپوی یکصدساله این نهاد تأثیرگذار در تاریخ ایران و جهان برآمدند. به گزارش شبکه اجتهاد، در آستانه صدسالگی حوزه علمیه قم، مراکز و مؤسسات تاریخی ـ اسنادی کشور …

مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: همچنانکه ما‌ نمی‌توانیم ابزارهای گذشته را که جایگاه خود را از دست داده است امروزه به کار بگیریم، طبیعتا در حوزه آموزشی هم باید ابزارها را روزآمد کرده و دانشجو را بر اساس آن ابزارها و روش‌ها به فرآیند آموزشی بکشانیم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی …

کتاب «فلسفه فقه اجتماع» تالیف استاد عبدالحسین خسروپناه به تحقیق حجت‌الاسلام مجید رجبی روانه بازار نشر شده است و خواننده با مطالعه این اثر به نگاه جامع و نگرش کارآمدی از فقه دست می‌یابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فلسفه فقه الاجتماع یکی از فلسفه‌های مضاف است که با نگاه درجه دوم به فقه الاجتماع، کارآمدی فقه در عرصه مسائل اجتماعی …

استاد علیدوست گفت: آیت‌الله صافی گلپایگانی در امتداد مرجعیت سلف صالح بود؛ ایشان از نظر سیاسی با اینکه صاحب فکر و خط سیاسی بود اما هرگز خود را منحصر در یک خط خاص نکرد. در واقع سیاسی بود اما جناحی نبود، مشی زاهدانه و عدم اقبال به دنیا در حالات ایشان مشاهده می‌شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله صافی گلپایگانی در روزهایی از دنیا رفت که به نظر می‌رسد هنوز حوزه‌های علمیه آن‌چنان که باید، آثار حدیثی، کلامی و تاریخی ایشان را مورد تحقیق و تدقیق قرار نداده‌اند تا روش‌ها و استدلال‌های آن فقیه برجسته به‌درستی توضیح داده شود. البته در مدارس مختلف و در مجامع حوزوی طلابی هستند که با نوشته‌ها و سخنان …

شبکه اجتهاد: گذاری به سرخط زندگی مرجع فقید مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی به ویژه پس از به برگ و بار نشستن در مرحله علم و عمل،‌‌ می‌تواند الگوی موفقی از یک عالم حوزی در عصر ما را بدست دهد که به اهم آنها اشاره‌‌ می‌کنم: یک؛ همراهی نزیهانه با انقلاب می دانیم که ایشان در اوان پیروزی نهضت اسلامی در …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله العظمی صافی آینه تمام نمای تاریخ روحانیت در صد سال اخیر است، خاندانی اصیل که همه تجربه‌های روحانیت را در دوره پس از مشروطه، دوره رضاشاه، پسرش محمدرضا، و عصر انقلاب اسلامی پشت سر گذاشته است. آیت‌الله صافی، هم در این تجربه‌ها درگیر بود و هم به خوبی آنها را به خاطر داشت و از آنها عبرت …

شبکه اجتهاد: مطابق کریمه «وَجَعَلْنَا بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ الْقُرَى الَّتِی بَارَکْنَا فِیهَا قُرًى ظَاهِرَهً وَقَدَّرْنَا فِیهَا السَّیْرَ سِیرُوا فِیهَا لَیَالِیَ وَأَیَّامًا آمِنِینَ» و نص وارد در تفسیر آن، عالمان راستین دین، واسطه مردمان حق طلب با منابع فیض و معرفت (قرای مبارک) هستند. از سویی نگاه به قرآن، اهل بیت نبوت و کل معارف دین دارند و از سویی مردم را …

روح بلند مرجع عالی‌قدر، حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی پس از عمری مجاهدت علمی و عملی به لقاء معبود شتافت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ساعاتی قبل قلب تپنده مرجعی بیدار و مدافع غیور حریم اهل‌بیت عصمت و طهارت، علیهم‌السلام و زبان گویای دفاع از حق و احکام الهی و خادم دلباخته آستان ملائک پاسبان حضرت ولی‌الله الاعظم، …

شبکه اجتهاد: مسئلۀ فهم متن، به عنوان یک مسئلۀ جدی، مرهون مباحث هرمنوتیک معاصر است. اگر چه اصل این مسئله در علم اصول نیز مطرح بوده است؛ اما با مباحث هرمنوتیک فلسفی هایدگر و گادامر این مسئله اهمیت خاصی یافت و انقلابی در برداشت عمومی ‌‌در این باب، ایجاد نمود. گادامر با تحلیلی خاص از فهم می‌‌کوشد تا نشان دهد اساساً …

ناقد نشست گفت: گرچه برخلاف نظر مشهور اصولیان هم هست و شاید ریشه اشکالات بحث هم به همین بازگردد و آن خَلط بین مفهوم «علم» و «قطع» و «ظن» و «شک» و «وهم» است. متأسفانه در «اصول‌فقهِ» ما اماره ظنی با علمی و قطع به‌شدت پراکنده‌کاری شده و مفهوم‌شناسیِ دقیق و درستی صورت نگرفته است. اینکه می‌گویید سامانه، علم و …

استاد دانشگاه قرآن و حدیث گفت: فقه ما مولود قرآن و حدیث است و مجتهدی که در احکام فقهی اجتهاد می‌کند، باید قبل از آن در زمینه قرآن و حدیث مجتهد باشد و ممکن نیست کسی اطلاعات عمومی قرآنی و حدیثی داشته باشد و بتواند حکم فقهی درستی صادر کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، استاد دانشگاه …

یکی از دغدغه‌ها‌ی امام خمینی(ره) در سالهای آخر عمر شریفشان این بود که با توجه به نیازهای گسترده جمهوری اسلامی به آراء فقهی، فقه امامیه متهم شود که پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نیست. دست‌کم بخشی از کارآمدی جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت دینی در گرو کارآمدی فقه و فتاوای روزآمد فقهی است، به گونه‌‌ای که مدیران کشور در عرصه‌ها‌ی …

آقازاده مرحوم ‌‌‌‌آیت‌الله گلپایگانی درباره چگونگی مرجعیت ایشان‌‌ می‌گوید: «آقا» زمانی که مرجعیت را به قول خودشان با اصرار بر گردن ایشان گذاشتند، تنها یک تومان در جیب داشتند و چندماه توان پرداخت شهریه را هم نداشتند. ایشان به مردم اهمیت‌‌ می‌دادند تا جائیکه وقتی در جریان شهید جاوید از ایشان خواستند از اهانت کنندگان به ایشان شکایت کنند، فرمودند: …

علم فقه فرزند قرآن و حدیث هست به جهت اینکه تکیه گاه و مستندات اصلی فقه، قرآن و حدیث است لذا به نظر‌ می‌رسد کسی که‌ می‌خواهد مجتهد در فقه باشد و درس خارج فقه بدهد، قبل از آن باید مجتهد در قرآن و حدیث باشد. اگر اطلاعات استاد فقه از علوم قرآن و حدیث در حد عمومی باشد، کفایت‌ …

شبکه اجتهاد: اهل حدیث، مقصودم علمای اصحاب حدیث سنی تا قرن‌‌ها با شکل‌گیری اتوریته‌‌های نهادینه دینی و یا دینی|سیاسی مخالف بودند. حدیث متاع دستیاب‌ تری بود و بدون مقدمات زیاد می‌شد در حدیث و حفظ آن مرتبه‌ای یافت. همین امر به آن دیدگاه که گفتم هم کمک می‌کرد و هم از نتایج آن هم همزمان بود؛ یعنی این دو پدیده …

شبکه اجتهاد: در میان نوشته‌های عالمان شیعی، نخستین تفسیر روایی که‌ می‌توان در حال حاضر به آن مراجعه کرد، تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (علیه‌السلام) است؛ اما علما بر اساس این تفسیر سیر نکردند؛ یعنی اگر چه از آن روایت نقل کرده‌اند، اما آن را به عنوان یک کتاب متقن بدانند، اینگونه نیست. شک دارند که آیا کسی که …

آیت‌الله حاج شیخ حسین گرایلی، از علمای مشهد و مدیر اسبق حوزه علمیه خراسان که در بیمارستان بستری بود، پس از عمری مجاهدت علمی و تبلیغی و تربیت شاگردان، دقایقی قبل دارفانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله حسین گرایلی از اساتید دروس خارج فقه و اصول و تفسیر حوزه علمیه مشهد و امام جماعت مسجد گوهرشاد و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث «حجیت خبر» در دنیای اسلام از تاثیرگذارترین مباحث اصول است، شما هیچ مبحثی را به اندازه حجیت خبر ندارید که تاثیرگذار باشد، چون حجیت خبر کاربرد وسیع و میدان وسیعی دارد. دیگر مباحث همچون اجماع، ظواهر کتاب، قیاس در مقایسه با خبر واحد، محدود است و دامنه کمی دارد. سه دیدگاه سه دیدگاه اساسى را در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث سیره عقلاء، یکی از مهمترین منابعی است که در فقه کاربرد فراوانی دارد، شاید بتوانم بگویم ۸۰ درصد اجتهاد به این موضوع بستگی دارد. به عنوان مثال: کسی دندان کاشته یا پرکرده و بعد غذای نجسی خورد یا اینکه دهانش خون آمد، آیا این دندانی که پرکرده، حکم بواطن را دارد که نجس نمی‌شود یا اینکه …

استاد و پژوهشگر حوزه علمیه با تأکید بر لزوم انجام مطالعات نظری و تطبیقی در حوزه حدیث، کارکردگرایی را رویکردی قابل دفاع در ساختاردهی به مطالعات حدیثی عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد الهی خراسانی، استاد و پژوهشگر حوزه علمیه، دوم بهمن‌ماه در نشست علمی «ساختار نوین مطالعات حدیثی» که در دفتر قم بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان …