کرسی آزاداندیشی فقه نظریات اسلامی و نظام سازی فقهی از دیدگاه آیتالله سید محمد باقر صدر و آیتالله هاشمی شاهرودی به میزبانی دانشگاه عدالت برگزار میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، اداره کل پژوهش دانشگاه عدالت در راستای طرح کمیته تحول در علوم انسانی با همکاری موسسه دایرۀ المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلبیت (علیهمالسلام) و شورای عالی انقلاب فرهنگی، کرسی …
Read More »Tag Archives: سیدمحمدباقر صدر
پرونده «فقه اجتماعی» و «شهید صدر» در شماره ۱۷ فصلنامه صدرا
هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با پروندههای ویژهای چون «فقه اجتماعی» و «مغز متفکر اسلامی»، همراه با آثار و گفتاری از شخصیتهای مطرح حوزه و دانشگاه چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا، هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با مدیرمسئولی رضا غلامی و سردبیری مسعود …
Read More »فقیه، مهندس نیست!
متن پیشروی میکوشد با طرح دیدگاه شهید صدر در ساخت نظریه اسلامی (فقه نظریه)، روشن کند این فرایند علمی و تلاش فکری و معرفتی، چه نسبت و تشابهی با مهندسی و کار مهندسان دارد! به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام علی الهیخراسانی پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه مشهد، در نقد مقاله دکتر علی پایا با عنوان “فقیه بهمنزلهی یک مهندس”، طی …
Read More »عبور از پارادایم شخصیتگرایی در اصول فقه
مستحکمترین پارادایم در دانش اصول فقه معاصر که ریشههای آن در پهنای تاریخ گسترده است، «پارادایم شخصیتگرایی» بهشمار میرود. بهنظر میرسد شخصیتگرایی و مدل عبد و مولا در علم اصول، تمام ویژگیهای یک پارادایم علمی را داراست. میتوان با تحقیق تفصیلی به کلیت، تأثیرپذیری و هویتبخشی و حضور در پیشفرضها و الگوواره بودن شخصیتگرایی در اصول بسان یک پارادایم پیبرد. …
Read More »شهید صدر اقتصاد اسلامی را علم نمیداند
نکته مهمی که در کتاب اقتصادنا مورد لحاظ قرار گرفته این است که شهید صدر اقتصاد اسلامی را علم نمیداند، بلکه آن را نظام و یک سلسله اتفاقات میداند، که چهارده قرن در جامعه اسلامی اتفاق افتاده است؛ میگوید اگر روابط اجتماعی اسلامی را بخواهیم بر اساس موازین اسلامی تعریف کنیم نمیتوانیم بگوییم که ما علمی را ارائه دادهایم. به …
Read More »در نظامسازی فقهی یک روش شناسی منقح و مدون استخراج نشده است
در نظامسازی فقهی یک روش شناسی منقح و مدون استخراج نشده است که ما با روشهای مختلف به آزمون و خطا و اصلاح آن بپردازیم بلکه با آن پیش فرض ذهنی که نسبت به نظامسازی فقهی داریم وارد میشویم و دادههای مختلفی که در دانش فقه است مورد واکاوی قرار میدهیم و آن مقدار را که میتواند در طراحی نظام …
Read More »الگوی خلق اعتبار در بانکداری اسلامی متأثر از اندیشه شهید صدر
در تحقیق پیش رو، درباره خلق اعتبار در بانکداری اسلامی، با روش تحلیلی تشریح و الگوی مفهومی از فرایند شکلگیری خلق پول معرفی و در چارچوب ضریب فزاینده پولی در قالب اثر شریعت، الگویی از خلق اعتبار در بانکداری اسلامی متأثر از اندیشه شهید صدر؛ ارائه میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره ۶۱ فصلنامه علمی ـ پژوهشی «اقتصاد اسلامی»(بهار۹۵)، به …
Read More »بایستههای اسلامیسازی علومانسانی و جایگاه فقه در این فرآیند
جایگاه فقه در اسلامی سازی علوم چیست و برای دستیابی فقه موجود به چنین جایگاهی، چه گامهایی باید برداشته شود؟ «سید محمدباقر صدر»، «سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی» و «عبدالله جوادی آملی» پاسخ میدهند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن حاضر اقتراحی پسینی درباره بایستههای اسلامی سازی علوم انسانی و جایگاه فقه در این فرآیند میباشد که توسط حجتالاسلام علی محمدی، پژوهشگر فرهنگستان …
Read More »«اجتهاد تمدنساز»؛ گفتاری از علیرضا اعرافی
متأسفانه شهید صدر به این سؤال پاسخ نداده است که این نظامی که میسازیم ثابت است یا متغیر؟ آیا میتوان به شارع نسبت داد یا نه؟ من گفتهام که نظام سازی دارای ۱۵ خاصیت است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله علیرضا اعرافی رئیس جامعه المصطفی العالمیه طی سخنانی در جشنواره پژوهشی بینالمللی بانو امین به مهمترین مباحث مربوط به «اجتهاد …
Read More »در استنباط فقه اجتماعی از تأثیر پارادایمهای غربی عبور کنیم
میرباقری: «فقه اجتماعی» با الگوی توسعه جدید، نظام منسجم و به همپیوسته دنیای غرب مواجه است؛ فقه باید به فکر فراتر از نظامسازی باشد و بلکه به سرپرستی همه حیات اجتماعی حتی سرپرستی حوزه دانش و برنامهریزی بپردازد،و الّا اگر فقه نتواند علم را مدیریت کند، عرصه عمل را هم نمیتواند مدیریت کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «فقه …
Read More »حلقههای مفقوده در نظام سازی اسلامی
درباره مرحوم شهید صدر آنچه مورد توجه و تأمل است این که آیا میتوانیم نظرات افراد مختلف را صورتبندی کنیم و آنچه شهید صدر مکتب مینامند را تولید کنیم؟ آیا ثبوتا ممکن است که با توجه به تفاوت و بلکه تهافت مبانی و مناهج مدارس و مذاهب از مجموعه آرایی که در بستر آنها تولید شده است برآیندی صحیح پیدا …
Read More »«اجتهاد»، منطق فهم اسلام و تفقه روشمند است
نظریه اجتهاد بر این نکته تأکید دارد که فهم دین اسلام از منابع دینی، یعنی قرآن و سنت و عقل، به صورت روشمند ممکن است و میتوان به فهم صحیح و سقیم آنها دست یافت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه پژوهشگر فلسفه دین و رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، طی یادداشتی پیرامون «منطق فهم اسلام» …
Read More »تبیین آراء اصولیان معاصر در مبادی علم اصول و اثبات صغرای دلیل شرعی
جلسه دفاعیه پایاننامه سطح سه حوزه علمیه خراسان (مقطع کارشناسی ارشد) با عنوان «گزارش آراء اصولیان معاصر در مبادی علم اصول و اثبات صغرای دلیل شرعی بر اساس الحلقه الثالثه» در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه از دفاع پایاننامه گروه آموزشی فقه و مبانی اجتهاد با عنوان «گزارش آراء اصولیان معاصر در …
Read More »محدوده قاعده «لاضرر» در قانونگذاری «تبیین دیدگاه امام خمینی و شهید صدر»
قاعده «لاضرر» از قواعد کاربردی در فقه اسلامی است که در دیدگاه امام خمینی(ره) و شهید صدر(ره)، ابعاد متفاوتی برای آن طرح شده است. این مقاله پس از مرور اجمالی بر سند و دلالت روایاتی که مستند قاعده هستند، به تبیین ابعاد ذیل با توجه به دیدگاه امام خمینی و شهید صدر پرداخته، ایدههای متمایز در نگرش دو فقیه را مطرح کرده است: ۱٫ سلطانی (حکومتی) بودن قاعده لاضرر؛ ۲٫ مفهومشناسی، ملاکشناسی و مصداقیابی ضرر؛ ۳٫ استخراج احکام وضعی از قاعده لاضرر. نتایج به دست آمده از این قرار است: ۱٫ امام خمینی قاعده لاضرر را حکومتی دانسته و این قاعده در اختیار فقیه حاکم، مبنای احکام وضعی و اجتماعی قرار میگیرد. ۲٫ شهید صدر با بسط در معنای ضرر؛ به ویژه در توسعه آن به نقص در کرامت و اعتقاد به ضرورت شناخت محل اصلی ضرر با واکاوی مسائل، راه مهمی را برای حل مشکلات خانوادگی و مسائل عرصه خصوصی باز کرده و با تأکید بر اعتبار شناخت مصداق ضرر به وسیله عرف و قطعیت دلالت روایات بر قوانین وضعی، محدوده و کاربرد قاعده را افزایش دادند. این نوشتار نشان می دهد با بازخوانی دیدگاه های فقهاء درباره قواعد فقهی می توان ظرفیت قانونگذاری را بر مبنای فقه حکومتی افزایش داد.
Read More »بارگذاری اولین مجله الکترونیکی «شهید صدر» به زبان عربی
اولین مجله الکترونیکی «شهید صدر» به زبان عربی، با چندین بخش ویژه توسط شبکه عربی اجتهاد بر روی اینترنت قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با ایام سالگرد شهادت آیتالله سید محمدباقر صدر و همایش «علامه شهید صدر؛ ساخت نظامهای اسلامی و مسأله حجیت» در مشهد، اولین مجله الکترونیکی شهید صدر به زبان عربی به همت شبکه عربی اجتهاد …
Read More »شهید صدر نواندیش است نه نوگرا/ فقه نظامساز باید به سؤالات جامعه پاسخ دهد
همایش «علامه شهید صدر؛ ساخت نظامهای اسلامی و مسأله حجیت» عصر امروز، با سخنرانی حججاسلام والمسلمین علیاکبر رشاد و رضا اسلامی در جمع فضلاء و طلاب در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با ایام سالگرد شهادت شهید آیتالله سید محمدباقر صدر، همایش «علامه شهید صدر؛ ساخت نظامهای اسلامی و مسأله حجیت» با حضور …
Read More »همایش «شهید صدر؛ ساخت نظامهای اسلامی و مسأله حجیت» در مشهد
همزمان با ایام سالگرد شهادت شهید آیتالله سید محمدباقر صدر، همایش «علامه شهید صدر؛ ساخت نظامهای اسلامی و مسأله حجیت» فردا عصر در سالن همایشهای دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، این همایش با حضور اساتید و محققان و با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، مدرس خارج فقه و اصول و رئیس پژوهشگاه فرهنگ …
Read More »اولین فقیهی که بحث «فقه نظام» را مطرح کرد
آیتالله اراکی با بیان اینکه شهید صدر آغازگر طرح فقه نظام در جامعه ما بود، گفت: ما باید جایگاه ویژه شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر را پاس بداریم. ایشان اولین فقیهی بود که بحث فقه نظام را برای اولین بار مطرح کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله شیخ محسن اراکی، دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی، شامگاه دیروز در اختتامیه هفته بزرگداشت …
Read More »روی خوش هنر هفتم به سبک زندگی عالمان شیعی
فیلم «شهید» که برای اولین بار در جشنواره جهانی فیلم فجر به اکران در میآید، به بخشهای جذابی از مبارزه شهید صدر علیه رژیم صدام پرداخته شده و همچنین حمایت ویژه این عالم بزرگوار از انقلاب اسلامی و مردم ایران روایت شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، فیلم سینمایی «شهید» محصول کشور عراق که به زندگی و مبارزات شهید آیتالله …
Read More »خطابهای «شهید صدر» به علوم انسانی
شهید صدر معتقد بود نتایجی که عالمان در دانشگاه و حوزه به دست میآورند، به صراحت نوشته و به بحث گذاشته شود. شهید صدر به عدم گفتوگوی عالمان دینی و دانشگاهیان انتقاد داشت و معتقد بود که باید همدیگر را نقد کنیم و حسادت علمی را کنار بگذاریم. در همین راستا وی معتقد بود باید در متهم کردن نظرات هم …
Read More »مطالعه ویژهنامه «شهید صدر» در آخرین شماره هفتهنامه پنجره
همزمان با سالگرد شهادت آیتالله سیدمحمدباقر صدر، هفتهنامه پنجره در جدیدترین شماره خود در پرونده ویژهای به بررسی شخصیت و آراء این اندیشمند مجاهد پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفتهنامه پنجره به مدیر مسئولی علیرضا زاکانی و سردبیری سیدمحمد صادق کاظمی در شماره ۲۶۲ در پروندهای به مناسبت سیوششمین سالگرد شهادت آیتالله سیدمحمدباقر صدر به بررسی شخصیت علمی و …
Read More »میراث «مقاصد شرعی» و طرح اقتصادی شهید صدر
بهگفته آیتاللّه تسخیری، شهید صدر معتقد است که مقاصد شریعت راهکارهای اقتصادی را به حکومت پیشنهاد داده است و ولی فقیه مباحث اقتصادی را مشروعیت میبخشد. به گزارش شبکه اجتهاد، اولین نشست از برنامههای هفته بزرگداشت شهید صدر، (۲۱ فروردین) با سخنرانی آیتالله محمدعلی تسخیری در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد. آیتالله در آغاز سخنانش گفت: علم مقاصد شرعی با …
Read More »حل چالشهای نظری اقتصاد ایران مبتنی بر نظام اندیشه اقتصادی شهید صدر
امروزه مشاهده میشود که پایه و بخش عمدهی مباحث اقتصاد خرد در سطوح کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاههای معتبر دنیا، دقیقاً به همان مباحثی میپردازند و رهیافتهای روشی و نظریای را پی میجویند که «اقتصادنا» بیش از نیمقرن پیش مورد توجه قرار داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت سالگرد شهادت آیتالله سید محمدباقر صدر، سایت Khamenei.ir مطلبی را …
Read More »اصول سهگانه اندیشه «شهید صدر» برای تکامل جامعه
علامه شهید، آیتالله سید محمدباقر صدر، یکی از بزرگترین اندیشمندان مسلمان است که مطالعات و تحقیقات او از مهمترین عواملی بود که ذهنیت اندیشمندان جامعه اسلامی را در برابر یورشهای فرهنگی غرب استواری بخشید. شبکه اجتهاد: سید محمدباقر صدر در تاریخ ۲۵ ذی القعده ۱۳۵۳ در شهر مقدس کاظمین دیده به جهان گشود.[۱] و دومین فرزند خانواده بود. علامه شهید، …
Read More »اجازه میخواهم نام او را «فقیهِ مهندس» بنامم
کتاب «امامان اهل بیت علیهم السلام، مرزبانان حریم اسلام» اثر شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر، با حضور دکتر محسن اسماعیلی، دکتر محمدحسین رجبی دوانی، حجتالاسلام مهدویراد و مهندس فیروزان در نشست هفتگی شهر کتاب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «امامان اهل بیت مرزبانان حریم اسلام» نوشته شهید صدر، توسط رضا ناظمیان و حسام حاج مؤمن …
Read More »نامه «شهید صدر» به یک عالم پاکستانی درباره اجتهاد پویا
مجتهد در فقه هر چقدر هم برپا باشد، امّا نظرات او نمیتواند اساس مطلق زندگی اسلامی در طول زمان باشد. این بدین معناست، که ما به اجتهادی زنده و پویا و متنوع نیازمند هستیم. شبکه اجتهاد: آیتالله شهید سید محمدباقر صدر در نامهای به علامه سید حامدعلی الموسوی النجفی، عالم پاکستانی درباره فقه اسلام و لزوم اجتهاد زنده و پویا …
Read More »نقش مردم در حکومت اسلامی (مقایسه اندیشههای فقهی آیتالله محمدحسین نائینی و آیتالله سیدمحمدباقر صدر)
مردمسالاری دینی بهعنوان نظریه ابتکاری انقلاب اسلامی با مبانی درون دینی از چنان قوتى برخوردار است که میتواند بهعنوان الگوی جدید حاکمیت عدالت محور و جایگزینی برای نظریه-های لیبرال دموکراسی و سوسیالیستی در سطح جهان، خاصه بهمثابه الگوی انقلاب اسلامی در کشورهایی که با بیداری اسلامی مواجه شدهاند، مطرح شود. اگرچه این نظریه دارای ابعاد و مسائل فراوانی در حوزه علم «کلام»، «حقوق عمومی»، «علوم اجتماعی»، «فرهنگ» و «سیاست» است که میتواند مورد واکاوی اندیشمندان این علوم قرار گیرد، لیکن بنیادیترین مسئله در این نظریه تبیین بایدها و نبایدهای فقهی به عنوان مبادی مشارکت دهی عمومی در حکومت اسلامی است. لذا تبیین جایگاه مردم در حاکمیت دینی مبتنی بر مبانی فقهی و مبادی تصدیقیه علم فقه، امری بس ضروری در پیشبرد این نظریه است. از آنجا که آیت الله نائینی و آیت الله صدر، حسب شرایط زمانی در ارتباط ملموس¬تری با چالش¬ها و مسائل حکومت دینی قرار داشتند، رجوع به اندیشه و نظرات فقهی آن¬ها در تبیین جایگاه مردم در حکومت اسلامی بس ضروری می¬نماید. روشی که در این رساله پیگیری می¬شود مبتنی بر مبادی و مبانی اولیه فقهی در اتکاء به آراء عمومی است که در منظومه فکری این دو فقیه مورد واکاوی قرار می¬گیرد.
Read More »برگزاری هفته بزرگداشت شهید صدر + برنامهها
هفته بزرگداشت «آیتالله سید محمدباقر صدر»، به همت پژوهشگاه تخصصی شهید صدر از ۱۹ الی ۲۵ فروردینماه با حضور و سخنرانی شخصیتهای مطرح حوزه و دانشگاه، در دانشگاه امام صادق (علیهالسلام) برگزار میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با سی و ششمین سالگرد شهادت آیتالله سید محمدباقر صدر و خواهرش بنتالهدی، هفته بزرگداشت این مجاهد وارسته با سخنرانی ویژه آیتالله …
Read More »استنباط «فقه نظام» مهمترین نوآوری شهید صدر
شهید صدر برای نخستین بار در فقه معاصر به استنباط نظام از منابع فقهی اقدام کرد. ایشان به دنبال این بود که ما بتوانیم از احکام فقهی ابواب مختلف به نظام فقهی اقتصادی منسجمی برسیم که بتواند به صورت نظاممند و سیستماتیک، سیستمهایی را برای مدیریت بازار، تولید، توزیع و مصرف در جامعه ارائه دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیتالله …
Read More »«گفتارهای بنیادین»؛ تازهترین اثر فقهی ترجمه شده شهید صدر
کتاب «گفتارهای بنیادین»، برگردان فارسی «محاضرات تأسیسیه» تازهترین کتاب ترجمهشده از شهید آیتالله سید محمدباقر صدر، به همت انتشارات دارالصدر منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر، انتشارات دارالصدر (وابسته به پژوهشگاه تخصصی شهید صدر) برای نخستین بار این کتاب را با ترجمۀ سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا) منتشر کرده است. «گفتارهای بنیادین» …
Read More »