بایگانی برچسب: فقه سیاسی

آخوند خراسانی از جمله رهبران مشروطه‌خواه است که فصل نویی برای فقه سیاسی شیعه از دیدگاه دگرگونی پارادایمی گشود و فقه سیاسی جدیدی تاسیس کرد.

نگاه همزمان دین اسلام به دین‌مداری و مردم‌‌سالاری موجب شده است علاوه بر اینکه معایب و کاستی‌‌های برشمرده شده دو نظام دموکراسی و تئوکراسی، از ساحتِ نظام مردم‌سالاری دینی مبرا باشد، مزایا و امتیازات آن دو نظام عملاً در این نظام مطلوب، حضور پررنگی داشته باشند؛ بلکه سر موفقیت و کارآمدی این نظام در سال‌های تحقق آن در قالب جمهوری ‌اسلامی در کشور ایران را نیز باید در این قضیه جست‌وجو کرد.

یکی از دغدغه‌های شهید صدر، ضعف تمدنی مسلمانان در دوران معاصر است، لذا او برای توجه مسلمانان به این بحران و تلاش در جهت احیای تمدن اسلامی و تمدن‌سازی، به ارائهٔ نظریهٔ خود در این ارتباط پرداخته و رسالت امروز همه مسلمانان را حرکت به سوی کمال برای ایجاد تمدنی شکوفا و متعالی و مبتنی بر مکتب اسلام می‌داند.

حوزه علمیه مشهد به ‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه انقلاب و مبارزه با رژیم پهلوی، علمای مبارزی را در خود جای داده بود که با پیش‌آهنگی آنان در حمایت از نهضت امام خمینی نقش به‌سزایی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران ایفا نمودند.

در حقیقت این فقه امام که به طور یکپارچه منبعث از آیات و روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام است و شامل ابوابی چون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و قواعدی چون نفی سبیل و حرمت تشبه به کفر و ... است، انگیزه بخش و محرک امام و به تبع ایشان مردم مسلمان ایران بوده است و نه مباحثی چون اصالت وجود و حرکت جوهری و قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء و الشئ ما لم یجب لم یوجد و... .

ولایت فقیه از ابتدای عصر غیبت کبری در کتب فقها وجود داشت اما کسی از علمای شیعه فکر نمی‌کرد که روزی در چارچوب ولایت مطلقه فقیه، انقلابی شکل بگیرد؛‌ فقهای آن عصر تنها به این می‌اندیشدند که با ولایت فقیه چه نوع ارتباطی با حکومت‌های جائر باید داشته باشند.

«جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران»، «کتاب ولایت سیاسی فقیهان»، «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام»؛ از جمله کتاب‌هایی هستند که در این گزارش به آن‌ها پرداخته می‌شود.