اختصاصی شبکه اجتهاد: سالها حضور آیتالله مصطفی اشرفی شاهرودی در حوزه علمیّه مشهد، او را به یکی از بزرگان و زعمای این حوزه بدل نموده است. مستشکل درس حضرت امام (رضواناللهتعالیعلیه) این روزها علاوه بر تدریس خارج اصول، خارج فقه خود را به بررسی مسائل مستحدثه اختصاص داده است.
توضیحات بیشتر »خطابات قانونیه، بارقه ملکوتی
یکی از مهمترین نوآوریهای امام خمینی(ره) در علم اصول، نظریه «خطابات قانونیه» است. ایشان در این نظریه بر این باور است که شارع مقدس در جایگاه قانونگذار، به بیان وظایف و تکلیف شرعی مکلفان پرداخته است.
توضیحات بیشتر »امکاناتی که «جامعالاحادیث» پیش روی پژوهشگران قرار میدهد
نرمافزار جامعالاحادیث ۳,۵ از بهترین نرم افزارهای حدیثی است که موسسه نور آن را تولید کرده است. این نرمافزار ترکیبی از چند نرم افزار، از جمله جامع الاحادیث ۲.۵ و گنجینه روایات نور میباشد.
توضیحات بیشتر »بررسی مقبولیت روایت عمر بن حنظله
به نظر میرسد استناد گستردۀ علامه حلی بدین روایت، و توصیف روایت به «مقبول» توسط شهید اول و محقق کرکی، منشأ ادعای مقبوله بودن این روایت توسط شهید ثانی شده است.
توضیحات بیشتر »فهم مشترک فقها از نسبت دین و سیاست
فقه، علم اداره اجتماع است؛ نمیتواند سیاسی نباشد، این که امام(ره) میفرماید: والله اسلام همهاش سیاست است؛ چون اسلام یک مکتب اجتماعی است و مکتب اجتماعی نمیتواند سیاسی نباشد؛ از اینرو عالمان دینی ما در طول تاریخ، فهمشان از نسبت دین و سیاست و به طور خاصتر فهمشان از فقه و سیاست، نسبتاً برابر و یکسان بوده است؛
توضیحات بیشتر »اصول فقه باید فرامذهبی شود
شبکه اجتهاد: حذف یا بقاء مباحث بیثمر یا کمثمر در دانش اصول، موضوعی است که بهشدت مورد نزاع حوزویان است. حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی، سعی در اتّخاذ موضعی میانه دارد. مدیر گروه فقهکاربردی پژوهشکده اسلامتمدنی، مشکل دانش اصول را نه در حذف مباحث بیثمره و نه در بقاء آنها میداند. دغدغه او عدم هماهنگی مباحث فعلی دانش اصول با مقتضیات جوامع انسانی است.
توضیحات بیشتر »بررسی تفویض ولایت از سوی فقیه و لزوم احراز عدالت مدیران
آیا مدیریتها از جنس ولایت هستند یا خیر؟ اگر از جنس ولایت نباشند، دلیل قاطعی بر منع شرعی ورود زنان به این مدیریتها وجود ندارد. نکته دیگر آنکه، اگر در گزینشها ولایت بودن مدیریتها قطعی شود، باید عدالت مدیران احراز شود که خود از چالشهای گزینش خواهد بود.
توضیحات بیشتر »مروری بر پرونده «سیاست خارجی دولت اسلامی»
امروز برای مراکز علمی ما و مراکز علمی جهان روشن نیست که نظریه صلح در اسلام دقیقاً چیست؟ یعنی به شکل یک بسته علمی ارائه نشده است. همچنین مشخص نیست که از دیدگاه اسلامی جنگ چگونه تبیین میشود؟ ریشههای جنگ چیست؟
توضیحات بیشتر »نگرشی به ظرفیتهای تقریبی الازهـر
در بین ظرفیتهای متعدد جهان اسلام برای رسیدن به وحدت کلمه و انسجام مسلمین، دانشگاه الازهر از اهمیت وافر و چشمگیری برخوردار است. مقبولیت بالا در بین مسلمین جهان و همچنین پیروان ادیان دیگر،کرسیهای متعدد علمی در رشتههای مختلف در دنیا و وجود چهرههای برجسته علمی و انقلابی از جمله بهترین ابزارهای تقریبی هستند که تمامی این موارد در دانشگاه الازهر به طور بالقوه و یا بالفعل موجود است.
توضیحات بیشتر »عنصر روشی روح الشریعه هنوز در اجتهاد جای خود را باز نکرده است
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به این که میتوان روح الشریعه را به مثابه یک عنصر روشی نیرومند در اجتهاد به کارگرفت، گفت: بهرهگیری از روح الشریعه در بسیاری از زمینهها و حوزههای نوپیدای حیات بشری از جمله حقوق بشردوستانه، دارای اهمیت و کاربرد ویژه است.
توضیحات بیشتر »فقه سیاسی بعد از انقلاب دچار کمکاری شدهاست
فراتی به خدمات متقابل فقه و انقلاب اسلامی و توفیقات فقه کاربردی و پویا در این سالها اشاره کرد و گفت: به نظرم حوزه، نسبت به فقه سیاسی بعد از انقلاب دچار کمکاری شدهاست؛ به غیر از کارهای پراکندهای که بعضی از طلبههای پژوهشگر انجام میدهند، شما درس خارج مستقل، پژوهشهای گسترده فقه سیاسی در فضای حوزه نمیبینید یا کم میبینید.
توضیحات بیشتر »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه شعبان ۱۴۳۸ قمری
شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند.
توضیحات بیشتر »ضمانت و مسئولیت کارگزاران نظام اسلامی/ شیوههای نظارتی بر عملکرد مسئولان
سیدباقری به مسؤولیت کارگزاران نظام اسلامی در مقابل مردم و نظام اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل مهم و کلیدی که دراندیشه سیاسی اسلام بر آن تأکید شده است و همواره مورد توجهاندیشوران، فقهاء و بزرگاناندیشه سیاسی دینی بوده است، بحث از نظارت و پیجویی امور و اعمال کارگزاران نظام اسلامی بوده است.
توضیحات بیشتر »وظیفه علوم انسانی اسلامی، تولید «فقه نظام» است
فقه نظام، یعنی فقه انسان اجتماعی، یعنی فقهی که تکلیف جامعه را معین و جامعه به موجب آن، وحدت در اراده اجتماعی پیدا میکند. یکی از وظایف علوم انسانی اسلامی تولید فقه نظام است که ناظر به رفتارهای جامعه اسلامی است.
توضیحات بیشتر »پیشنهاد آیتالله سبحانی برای انتخاب رئیسجمهور
آیتالله جعفر سبحانی، طی پیشنهادی خواستار برگزینی رئیس جمهور کشور از طریق نظام پارلمانی شد و تاکید کرد که صاحب نظران بهتر است در این خصوص بررسی واظهارنظر کنند تا اگر هم به دلیل ضیق وقت به این دوره از انتخابات نرسید، در انتخابات بعدی مبنای نظر قرار گیرد.
توضیحات بیشتر »بررسی احکام انتخابات در یک اثر + دانلود
پژوهشکده امر به معرف و نهی از منکر، با همکاری نشر بهار دلها، شانزدهیمن جلد از مجموعه فقه و زندگی، نوشته سید سیفالله نحوی را با عنوان کتاب «احکام انتخابات» منتشر کرده است.
توضیحات بیشتر »شماره تازه فصلنامه «نقد کتاب فقه و حقوق» منتشر شد
شماره هفتم «فصلنامه نقد کتاب فقه و حقوق» به سردبیری حجتالاسلام والمسلمین سید محمد علی احمدی ابهری و صاحب امتیازی موسسه خانه کتاب منتشر شد.
توضیحات بیشتر »راهکارهای مشروعیت قانونگذاری/ در موارد تعارض «فقه و قانون» میتوان به قاعده الزام تمسک کرد
اگر قانون را معتبر دانستیم در موارد تعارض فقه و قانون ـ در غیر موارد حکم ولائی ـ تنها را ه تصحیح عمل به قانون، تمسک به قاعده الزام است؛ زیرا وقتی قانون معتبر شد و مردم هم خود را ملزم به عمل به آن دانستند، در این حالت عمل به قانون ممکن است قابل توجیه باشد؛ هرچند این مبنا قطعی نیست.
توضیحات بیشتر »شهید صدر فقیه اضطرار اندیش نبود
شهید صدر به دو گونه اجتهاد قائل است: «اجتهاد منفعلِ سرگردان و بیهدف» و «اجتهاد هدفدار و مکتبی». از نظر ایشان اجتهاد نوع دوم نظامساز و تمدن ساز است. بخشی از این اجتهاد در حوزه، مدرسه و کتابخانه است و بخش مهمی از ان نیز با حضور در اجتماع به دست میآید. فقه آیتالله صدر نه اضطراراندیش و اکلمیتهای بود و نه منفعل و گشاده در مقابل همه چیز و هر مکتبی.
توضیحات بیشتر »شهید صدر به ولایت فقیه حاکم بر شریعت معتقد است
از دیدگاه آیتالله شهید صدر نظریه مردم سالاری دینی نزدیک به نظام ریاستی و راس آن ولایت فقیه است. خود شهید صدر هم بخاطر اعتقاد به ولایت فقیه دست از مرجعیت خود برداشت و خودش را سرباز امام نامید. رکن دیگر نظام ریاستی رئیس جمهوری است. از نظر شهید صدر رئیس جمهور کاندیدای ولی فقیه است و مردم از بین کاندیدای پیشنهادی ولی فقیه یکنفر را انتخاب میکنند.
توضیحات بیشتر »اقتصادنا و اقتصاد ما / مسعود درخشان
شبکه اجتهاد: بیش از ۵۰ سال از نگارش کتاب اقتصادنا میگذرد. بسیاری از زوایای این گنجینه بزرگ از معارف اقتصاد اسلامی، نظامهای اقتصادی، روششناسی و فلسفه اقتصادی نه تنها تاکنون ناشناخته مانده بلکه از دیدگاه بنده برخی برداشتهای نادرست از آن نیز شده است که فرصت طرح آنها در اینجا نیست.
توضیحات بیشتر »انتشار اثری تازه در باب «فلسفه فقه»
مؤسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان، جلد اول مجموعه فلسفه فقه را که تقریر درس خارج آیتالله علیرضا اعرافی است، با عنوان «هرمونتیک» و با تحقیق و نگارش علی بخشی منتشر کرد.
توضیحات بیشتر »تأثیر چهار مکتب معاصر علم اصول بر فقه
برخی با دقّتهای عقلی - فلسفی وارد مباحث اصولی شده و معتقد هستند تنقیح مسائل اصولی با به کارگیری قواعد فلسفی میسر میشود، برخی دیگر به کارگیری فلسفه را در اصول فقه از آن جهت که علم اصول علمی اعتباری است ممنوع دانستند. بدین ترتیب هر دو گروه تأثیرات خاصی را در فقه رقم میزنند.
توضیحات بیشتر »کتاب «نشوز زوجین در فقه و نظام حقوقی» منتشر شد
این کتاب مفهوم نشوز، شرایط، مصادیق، موانع و آثار مدنی، قضائی، و جزائی آن را از منظر فقه و حقوق مورد مطالعه قرار داده است و روشهای پیشگیری از آن را بررسی مینماید.
توضیحات بیشتر »مدّت تحصیلات حوزوی، باید کوتاه شود
اختصاصی شبکه اجتهاد: دفتر تدوین متون درسی حوزه علمیه، سالهاست که به غرض تدوین متونی جدید برای فصول درسی حوزههای علمیه تشکیلشده است. کتابهایی که این دفتر تاکنون موفّق به تدوین آن شده است، کمتر در مجامع حوزوی مورد اقبال قرارگرفتهاند
توضیحات بیشتر »کنکاشی درباره جایگاه «عدالت»
جدیدترین شماره فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) به طرح موضوعاتی نظیر عدالت در منظومه اندیشهای امام خمینی، فقه سیاسی و اصالت عدالت در زمامداری و کارکردهای عدالت در حکمرانی اخلاقی از منظر اندیشه سیاسی اسلام پرداخته است.
توضیحات بیشتر »تصاویر مراسم رونمایی از فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی»
شبکه اجتهاد: همزمان با نشست تخصصی «شیوه مواجهه فقه با علوم و عرصههای جدید در مطالعات بینرشتهای، مطالعات نظام سازی و مسائل مستحدثه» با ارائه حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
توضیحات بیشتر »شهید صدر، الگوی تعاملی مرجعیت و حوزه با نهادهای اجتماعی
اعرافی: شهید صدرهمانطور که در دانش نابغهای نوآور و گسترشدهنده مرز دانش است در الگوی تعاملی مرجعیت و نهادها و عرصههای اجتماعی نیز نابغه است. متأسفانه افکار شهید صدر ادامه پیدا نکرد و حوزههای علمیه در این زمینه کوتاهی کردند.
توضیحات بیشتر »تمدن اسلامی، پیدایش و نسبت آن با فرهنگ/ محمد غفوری
شبکه اجتهاد: بحثهای فرهنگی و تمدنی یا تمدن پژوهی از دانشهایی است که از غرب به دست ما رسیده؛ یعنی ما مسلمانها مبتکر چنین عنوانی نیستیم. عنوان تمدن پژوهی ابتدا در غرب شروع شد، رواج پیدا کرد و بهمرور وارد سرزمینهای اسلامی شد و ما هم بعدها این مباحث فرهنگی و تمدنی را شروع کردیم.
توضیحات بیشتر »نشست علمی و رونمایی از فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی»
نشست علمی و مراسم رونمایی از فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی» که بهتازگی از سوی شورای اعطا مجوز حوزه علمیه قم موفق به دریافت رتبه «علمی پژوهشی» شد، با حضور علما و اساتید حوزه و دانشگاه در مشهد برگزار میشود.
توضیحات بیشتر »