اجتهاد و اصول فقه

‌آیت‌الله شبیری زنجانی بر لزوم استمرار سنت مباحثه در حوزه علمیه تاکید کرد و گفت: مباحثات علمی یکی از خصوصیات ممتاز حوزه‌های علمیه بود که متاسفانه کم رنگ شده است. سیاست گذاری مسئولان حوزه باید به سمتی باشد که این ویژگی ممتاز تقویت شده و حفظ شود. با مباحثات ذهن طلبه به پختگی می‌رسد. مباحثه خصوصیتی دارد که در درس …

«تعادل و ترجیح» و «اجتهاد و تقلید» دو مبحث پایانی مباحث اصول است که امام خمینی (ره) پس از تدریس، به تألیف و نگارش آنها موفق گردید. این دو مبحث یک جلد از دوره شش جلدی اصول فقه ایشان می‌باشد که در این معرفی به گزارش محتوای آنها اقدام شده است. شبکه اجتهاد: جلد ششم از دوره اصول فقه امام …

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص) گفت: تصور نشود که تطوراتی که در فقه از آن بحث می‌کنیم، معنای آن این است که ما دست از ادله فقهی و روش اجتهاد سنتی برداشته‌‌‌‌‌‌‌ایم بلکه پاسخگویی به مسائل مستحدثه در قالب همان فقه جواهری است. ما در مواجهه با مسائل مستحدثه، ابتداءً سراغ همان روش‌‌‌‌‌‌‌های اجتهادی می‌رویم. اول می‌بینیم این موضوع …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه گفت: ما برای حکم شناسی نباید از این عناصر غافل باشیم: ۱. روح حاکم بر شریعت مرتبط با مساله ۲. احکام عقلانی و عقلایی برای خروج از بن بست‌‌ها ۳. نگاه مجموعی و کلان به ادله عقلیه و نقلیه. لذا وارد گود مسائل مستحدثه شدن با همان اسلوبی که در مسائل معمولی وارد …

شهید صدر روز پیروزی انقلاب در درس وارد می‌شود‌‌‌‌‌ و به شاگردانش اشاره می‌کند که دیگر انقلاب اسلامی پیروز شد، هدف از مرجعیت پیروزی اسلام است، نه پیروزی اشخاص؛ از امروز همه ما باید مرجعیت امام خمینی را تبلیغ کنیم و کسی حق ندارد مرجعیت من را تبلیغ کند. بعد این را در قالب نامه‌ای با امضای ابوکم (پدر شما)، …

استاد اراکی با اشاره به کار حزبی و تشکیلاتی گفت: شهید صدر مرجعیت و حوزه را فرا حزبی‌ می‌دانست اما در عین حال معتقد بود حوزه نیز باید کاری منسجم انجام دهد و مرجعیت باید محور حوزه باشد. همچنین استاد سبحانی گفت: اعتقاد دارم شهید صدر در حوزه روش به دنبال پایه‌گذاری یک روش جدید در کلام بود. به گزارش …

کتاب «تعامل متقابل کتاب و سنت» اثر استاد علی نصیری در ۱۷ فصل و ۶۴۸ صفحه، از سوی نشر وحی و خرد وابسته به موسسه معارف و خرد انتشار یافت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از مباحثی که از دیر زمان توجه اندیشمندان را در کنار کنکاش‌های مستمر پیرامون قرآن و سنت، به خود جلب کرده ترسیم نوع رابطه آن‌ها …

شبکه اجتهاد: خبر شهادت و مضروب شدن سه تن از فاضلان حوزه آن هم با زبان روزه و در حرم نورانی رضوی (ع) موجی از تأثر و تالم را در میان دبن داران برانگیخت. صحنه در خون غلتیدن شهیدی در صحن رضوی و زخمی شدن دو عزیز دیگر دل هر انسان آزاده‌ای را متاثر می‌سازد تا چه رسد به دل …

شبکه اجتهاد: بی‌تردید از آغازین روز‌های پیروزی انقلاب ‌اسلامی، مواجهه نرم و سخت با روحانیت، به عنوان مؤثر‌ترین نیرو در این حرکت عظیم و تاریخی، مطمح نظر دشمنان و بدخواهان بوده است. این حرکت در دهه نخست استقرار نظام، عمدتاً از طریق گروهک‌های رانده شده از سوی مردم و به صورت حذف فیزیکی نمایان شد و بسا چهره‌های نمادین علم …

حجت‌الاسلام زائری گفت: مهمترین ویژگی شهید صدر پیدا کردن چارچوبی منسجم از دستگاه فکری اسلام است. شهید محمدباقر صدر توانست پیام دین را برای انسان امروز بیان کند؛ این مهمترین جنبه شهید صدر است و دریغ و افسوس از اینکه جنایت وحشتناک صدام فرصت نداد که این شخصیت بی‌نظیر بتواند این دستگاه فکری را بیشتر تبیین کند. به گزارش شبکه …

کتاب «قاعده تقیه» اثر استاد سیدمجتبی نورمفیدی و تنظیم و تدوین حجت منگنه‌چی به همت مؤسسه بوستان کتاب در پنج فصل و ۳۶۰ صفحه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، امروز موضوعات بحث انگیز و اختلافی در حوزه معارف و احکام کم نیستند و چنانچه دامنه تقیه را شامل پیروان مذهب اهل بیت(ع) نیز بدانیم، گستره وسیعی از امور را …

شبکه اجتهاد: میزان استفاده از کلمه «اجماع» و ترکیب‌های دیگر آن، در کتب فقهی و اصولی فراوان است. دسته‌بندی این حجم که بالاتر از صدهزار استعمال را شامل می‌‌شود، کار یک گروه تحقیقاتی است. اما این مسیر صعب، سبب‌‌‌ نمی‌شود که مسئله اجماع مورد پژوهش و کاوش قرار نگیرد. در یک کار پژوهشی پیرامون «اجماع مدرکی» به بررسی اجماعات مورد …

یازدهمین شماره مجله تقریرات با پرونده ویژه‌ درگذشت آیت‌الله‌ صافی گلپایگانی، پرونده «ارسطو در فیضیه» درباره تأثیرات منطق ارسطویی بر دانش‌های اسلامی و پرونده‌ ویژه ظهور مجدد طالبان در افغانستان و فعالیت بنیادگرایان اسلامی در کردستان ایران و نیز پرونده‌ای از دیروز و امروز زیدی‌گری، با آثار و گفتاری از اندیشوران حوزه و دانشگاه چاپ و در پیشخوان مطبوعات قرار …

«روش‌ شناسی نقد احادیث» به قلم استاد علی نصیری حاوی بازکاوی روش نقد و تبیینِ فهم روایات است. بخشی از مباحث کتاب در حوزه‌ی حدیث به دو بخش «روش‌ شناسی نقد روایات» و «مبانی و قواعد فهم روایات» اختصاص دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ویراست جدید کتاب «روش شناسی نقد احادیث» اثر استاد علی نصیری توسط انتشارات وحی و خرد …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله بروجردی از زمان تحصیل چه در اصفهان و چه در نجف اشرف یک شخصیت مبرز بوده‌اند. بعد هم که از نجف برمی‌گردند به بروجرد می‌روند و سال‏ها در آنجا تدریس می‌کردند. حاشیه کفایه ایشان که در واقع تقریر است اما به عنوان حاشیه کفایه چاپ شده است، ملخص درس اصول ایشان در بروجرد است. بعد هم …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی بر اساس این نگاه که علم فقه یک علم تاریخی است، در قواعد تفسیر متون هم با دیگران فرق‌هایی دارد. مثلاً ایشان بر این نکته اصرار دارد که باید به فضای صدور روایات توجه شود، برخی از فقها کم و بیش این را گفته اند، ولی اینقدر تقید و پایبندی کمتر از کسی دیده …

شبکه اجتهاد: «قبسات من علم الرجال» تقریری از بحث‌های رجالی استاد سیدمحمدرضا سیستانی؛ فرزند آیت‌الله‌ سید علی سیستانی است که جلد اول و دومش در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و جلد سوم نیز در سال ۲۰۲۲ انتشار یافته است. این کتاب به قلم سیدمحمد بکاء شاگرد سیدمحمدرضا سیستانی نوشته شده و همان‌گونه که مقرر کتاب در مقدمه اشاره می‌کند، این …

شبکه اجتهاد: در اولین روز از قرن پانزدهم هجری شمسی، مردی از میان ما رفت که خدمات وی به انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی، بسیار گرانقدر و ارزشمند بوده است و همین خدمات بود که وی را به شخصیتی کم‌نظیر در دوران بعد از انقلاب مبدل ساخت. «محمد محمدی ری‌شهری» روحانی انقلابی خستگی‌ناپذیری بود که از همان ابتدای پیروزی …

مدیر پژوهشکده علوم و معارف حدیث گفت: آیت‌الله ری شهری در اوج کارهای سیاسی اجتماعی همیشه مقدار فراوانی از وقت ایشان صرف فعالیت‌های قرآنی و حدیثی می‌شد و حتی در مراسم حج که چند سال امیرالحجاج بودند در اوج کارها و حتی در ایام منا که همه مشغول کار بودند به کارهای علمی خود می‌پرداخت. ما چند یادداشت از ایشان …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری استادی دلسوز و متعهد بودند که تربیت شاگرد را ارزش می‌دانست و برای آن وقت می گذاشتند. آرزوی ایشان، تربیت علامه مجلسی‌ها و شیخ کلینی‌ها بود و در همین مسیر با جدیت گام برداشتند. او فردی انقلابی و ولایی بود که عمر خود را برای خدمت به انقلاب اسلامی در عرصه عمل و نظر، …

آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری، تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، نماینده تهران در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری، اولین وزیر اطلاعات، دادستان اسبق کل کشور و رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث و دانشگاه قرآن و حدیث؛ در آخرین لحظات دوشنبه شب یکم فروردین‌ماه ۱۴۰۱ در سن ۷۵ سالگی در بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص) تهران به لقاءالله پیوست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمدی ری‌شهری در‌ طول دوران حیات خود خدمات ارزنده‌ای به نظام اسلامی کرده است؛ از فعالیت‌های مبارزاتی و سیاسی گرفته تا اقدامات فرهنگی و تلاش‌های علمی. اما بنظر نگارنده برجسته‌تر از همه، احیای هویت علمی شهر ری بوده است. شهرری در دوره‌ای از تاریخ، مهد علم و حوزه دانش پژوهی بوده است و عالمان بزرگی از این‌ …

شبکه اجتهاد: آنچه از مطالب مسلم در سیرۀ امام زمان است این که او برای اجرای قسط و عدالت قیام می‌کند و در رفتار و گفتار او به جز عدالت همراه با رحمت چیز دیگری نیست، بنابراین بدیهی است هر آنچه به او در روایات منتسب شود و از جاده عدالت خارج باشد، جعلی و کذب است. امام برای برپایی …

حجت‌الاسلام حکیم مباحث مرتبط با فقه الحدیث احادیث فقهی را سه‌گانه خواند و گفت: در مورد فقه الحدیث احادیث فقهی سه جهت پژوهشی جدی نمود و بروز دارد: ۱. مباحثی که پیش‌نیاز فقه الحدیث احادیث فقهی است؛ ۲. مباحث مرتبط با مراحل تحلیل دلالی حدیث فقهی؛ ۳. مباحث پیرامونی اثرگذار بر تحلیل دلالی حدیث فقهی. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام …

شبکه اجتهاد: زهره اخوان مقدم، دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، ۲۰ بهمن ماه به ارائه مباحثی در نشست «واکاوی برخی روایات حجاب، منسوب به حضرت زهرا(س)» پرداخت و ناصر نجفی، پژوهشگر مؤسسه فقاهت و تمدن‌ اسلامی با فاصله نسبتا طولانی، به نقد مباحث این استاد دانشگاه پرداخت. اکنون پاسخ اخوان مقدم و جوابیه نجفی را می‌خوانید. زهره اخوان …

آثار فقه‌ مقارنی که پس از اثر مرحوم زنجانی منتشر شدند و حالت تعلیقه بر کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه داشتند، مقید بر آوردن آرای مشهور امامیه نبودند. مثلاً مرحوم مغنیه غالباً نظرات فقهای معاصر مانند مرحوم خویی و یا حتی آرای خودش را آورده است. در حالی که مرحوم زنجانی مقید به آوردن آرای خودش نبوده و چه بسا …

استاد فاضل لنکرانی در خصوص جزئیات سفرش به نجف، گفت: از آیت‌الله سیستانی سؤال کردم که شما از این عدول خبری دارید و مستندی دارد؟ ایشان فرمودند، من چنین چیزی را نشنیده‌ام. ولی بعد هم فرمودند که من تمام اسناد نائینی را دارم و چنین چیزی در ‌‌آن‌ها نیست؛ و این عجیب است که امروز در بعضی فضاهای مجازی می‌خواهند …

شبکه اجتهاد: از بین کتابهای رایج که در بحث سند شناسی و رجال از آن استفاده می‌شود، برخی از جایگاه و اهمیت دو چندانی برخوردارند. این کتابها که میزان تاثیر گذاری بالا و از نظر تاریخی مقدم هستند به منابع اولیه رجال شناخته می‌شوند که عبارتند از: ۱. اختیار معرفه الرجال (رجال کشى)؛ ۲. الرجال (رجال شیخ طوسى)؛ ۳. الفهرست …

شبکه اجتهاد: الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت به منزله سندی بالادستی برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در سطوح کلان مدیریت کشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ازآنجاکه الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، در مرحله طراحی و تدوین باید هم بر مبنای شاخص‌های اسلامی طراحی می‌شد و هم به منابع موجود کشور توجه می‌کرد از قواعد فقهی (که از منابع ناب مکتب اسلام یعنی کتاب، …

حجت‌الاسلام رجبی گفت: همه احکام شریعت، ذیل تکالیف کلان هستند به این معنا که تشریع همه احکام شرعی در چارچوب نظام ولایی دیده شده است، چرا که حاصل شریعت یک نظام حکومتی است و ایمان و عمل افراد در صورتی در چارچوب شریعت قابل قبول است که عمل ‌‌آن‌ها درون محدوده این نظام ولایی تحقق یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، …