اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: درباره اهانتی که این روزها در بعضی از سایت‌ها به یکی از مراجع بسیار بزرگ عالم تشیع وارد شده که شما کم و بیش در جریان هستید. ما نمی‌گوئیم کسی حق انتقاد ندارد، خود رهبری معظم انقلاب فرمود به خود من هم می‌توانید انتقاد کنید و این یک حقی است برای مردم که اگر مطلبی را ولو از یک مرجع تقلید یا از رهبری دیدند و اشکال یا انتقاد داشتند بتوانند آن را بیان کنند؛ اما متأسفانه آنچه که در این نوشتار واقع شده نقد نیست، بلکه اهانت است، آن هم نه اهانت به یک مرجع مسلم تقلید، …

استاد هادوی تهرانی گفت: این طور نیست که آیت‌الله صافی از اوضاع و احوال اطراف خود بی‌خبر باشند؛ بلکه کاملا بر مسائل اشراف دارند و با یک نگاه بسیار تیزبین و روشن مسائل سیاسی و اجتماعی را دنبال می‌کند و این جایگاه عظیم مرجعیت در شیعه را نشان می‌دهد. شخصیتی با این سوابق علمی و با این جایگاه معنوی از سر دلسوزی یک توصیه و تذکر به مسئولان داده که ضرورت دارد به آن توجه کرد که قطعا توجه به این توصیه برای امت اسلامی مفید خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی هادوی تهرانی در واکنش به هجمه‌ها …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی در دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی در قم به عنوان فقیهی ناصح درخصوص وضعیت معیشت مردم و نیز روابط خارجی پندی عمیق و اندرزی جدید مطرح فرمود؛ اما برخی که تابِ شنیدنِ قول ناصح و پندِ ادیب را ندارند، نگاره‌هایی آلوده به هتاکی ارائه دادند و مرجع تقلیدی که سال‌های طولانی در حیات امام راحل (ره) و پس از آن در دوران مقام معظم رهبری، همواره مورد وثوق و اعتماد ایشان و پناه مردم و روحانیت بوده را مورد بی مهری قرار دادند. معظم‌له درباره روابط خارجی توصیه کردند: باید با تمام کشورهای دنیا …

تعرض به نهاد مرجعیت تعرض به نظام اسلامی و حکایت «یکی بر سر شاخ بن می‌برید» است و خسارتهای ویرانگر آن به کیان مکتب و ملت و کشور جبران‌ناپذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس و موسس پژوهشگاه طی پیامی در اعتراض به جسارت به ساحت مرجعیت، تاکید کرد: نهاد مرجعیت، حصن حصین دین، حصار متین مذهب، پناه محکم کشور، قله و قِمه‌ی حوزه‌های علمیه شیعه و ضامن بی بدیل استقلال و تعالی علمی، دینی، سیاسی و ملی است. متن پیام رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران بشرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم قال رسول الله …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با اشاره به اهانت یک نویسنده به ساحت مرجعیت گفت: آیت‌الله صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است هر کجا لازم باشد صحبت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله رضا استادی در مراسم بزرگداشت چهلمین روز درگذشت آیت‌الله حسن زاده آملی در مسجد اعظم بیان داشت: آیت‌الله صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است هر کجا لازم باشد صحبت می‌کند. شنیدم کسی دانسته یا ندانسته به ایشان اهانت و جسارت کرده است؛ این ناشکری‌ها اثر بد دارد باید به تمام عزیزان از جمله امام، مقام معظم رهبری و همه‌ی مراجع احترام می‌گذارند، احترام بگذاریم …

شبکه اجتهاد: مولوی جلال الدین شینواری از علمای طالبان در گفتگویی صریح و چالشی از تفکر و اندیشه طالبان سخن می‌گوید. یک سری مشهورات درباره طالبان وجود دارد ولی واقعیت این است که پژوهش‌های دقیقی وجود ندارد. یکی از مشهورات که به زمان اوباما برمی گردد مفهوم طالبان خوب و بد است. گفته‌اند شبکه مخوفی به اسم حقانی هست که طالبان بد هستند. یک طالبان هم همین طالبان جنوب و قندهار است که طالبان خوب هستند. آیا‌ می‌توانیم بگوییم همه طالبان تفکر دیوبند دارند؟ ساختار علما چگونه است؟ آیا رقابتی بین علمای شرق و جنوب در فضای مذهبی یا پشتونی …

شبکه اجتهاد: یکی از تفاوت‌های منهجی علمای امامیه و اهل سنت در مباحث حدیثی، بحث تقیه است. اهل سنت در مواجهه با روایات، به هیچ وجه تقیه را نپذیرفته‌اند، از این رو در طرح روایات دست بازتری دارند. در نگاه اهل سنت، هر روایتی که نتوان به رسول خدا (ص) نسبت داد(۱) روایت جعلی است؛ اما نگاه علمای امامیه در این باره متفاوت است. آن‌ها عقیده دارند که ممکن است معصوم (ع) سخنی بگوید که در صدور آن از معصوم شکی نداریم، اما با این حال نمی‌توانیم آن را بپذیریم. نتیجه این دو منهج، در مقام عمل یکی است، یعنی …

یکی از قواعد مهم در علم اصول که مرتبط با حکمت است، تبعیت احکام از مصالح و مفاسد است. دلیل قول به تبعیت احکام از مصالح و مفاسد این است که خداوند حکیم است و کار لغو انجام نمی‌دهد و تمام افعال او مبتنی بر اهداف و اغراضی است. البته مسائل دیگری نیز مبتنی بر قاعده‌ی تبعیت می‌باشد که نشانگر این واقعیت است که احکام نه تنها در اصل وجود ملاک تابع مصالح و مفاسد هستند بلکه حتی تابع کیف و کم این ملاکات نیز می‌باشند. به‌عنوان نمونه اگر فعلی دارای مصلحت لزومی باشد نمی‌توان آن فعل را هم واجب …

شبکه اجتهاد: به مناسبت درگذشت دکتر حسن حنفی، متفکر مسلمان مصری و یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان جنبش چپ اسلامی و دانش غرب‌شناسی، روزنامه «العالم الجدید» با انتشار یادداشتی به روابط فکری او را با دوست متفکر عراقی‌اش، عبدالجبار رفاعی، پرداخته است. در این یادداشت که به قلم خود حسن حنفی است، وی خاطرات مشترک خود با عبدالجبار رفاعی را در طی سه دهه فهرست می‌کند. حسن حنفی در این یادداشت از سفر خود به قم و آشنایی با رفاعی می‌گوید و با دیدن نزدیکی بسیار دیدگاه‌های خود با اندیشه دوست شیعی خود، از این می‌گوید که چقدر دیوارهای کشیده شده …

شبکه اجتهاد: چند روز گذشته متنی رسانه‌ای منتشر شد که طی آن نسبت به مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی دامت برکاته انتقاداتی مطرح شده بود که به نظر می‌رسد از جهات مختلفی قابل بحث و بررسی است: ۱. مراجع معظم تقلید ناصحان امین و حامیان حکیم انقلاب اسلامی هستند و باید دانست که نکات مد نظر این بزرگواران هم دلسوزانه است هم حکیمانه است و هم به معنای دقیق کلمه انقلابی و آرمان خواهانه؛ ۲. باید توجه داشت که بین انقلاب اسلامی و ساختارهای حکومتی تفاوت وجود دارد و لزوماً همه رفتارهای سیاستمداران و مجریان در قوای سه‌گانه نباید …

یادداشت انتقادی یکی از نویسندگان در نقد سخنان حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی، تحلیلی غیرمنصفانه بود. مرور مواضع قاطع و انقلابی آن مرجع معظم این حقیقت را آشکار می‌سازد که ایشان فراتر از اختلافات و نگاه‌های سیاسی جناحی موضع می‌گیرند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه با صدور بیانیه‌ای جداگانه‌، هرگونه تعرض به ساحت مرجعیت را محکوم و غیرمنصفانه دانستند و از مسئولان و ارباب رسانه خواستند زمینه‌های اینگونه اقدامات را بر طرف نمایند و اصحاب قلم از ایجاد اختلاف و دودستگی در جامعه بپرهیزند. متن بیانیه مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه بسم الله …

یک استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم ضمن محکوم کردن اهانت به ساحت مرجعیت شیعه گفت: مرجعیت غنا و میراث ماست و باید حفظش کنیم. اگر مرجعیت را بکوبیم، خودمان کوبیده می‌شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید محمدجواد علوی بروجردی در بخشی از جلسه درس خارج فقه خود گفت: مرجع تقلید کسی است که خداوند در دوران غیبت، تکفل ایتام آل محمد(ص) را به دست آن‌ها سپرده است. شخص حضرت رسول‌الله(ص) مگر نفرمودند که «أنا وَ علیٌ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّه»؟ یعنی ما برای امت پدریم. امام پدر امت است. در روزگار غیبت، ما که ادعای نیابت می‌کنیم، …

یکصدوهفتمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «فقه» در پاییز ۱۴۰۰ به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشریات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد و مقالات بر روی سامانه این نشریه نمایه گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، هفت مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول همراه با چکیده مقالات به زبان عربی و انگلیسی در ۲۰۲ صفحه نمایه شده است. «حجیت قاعده مدعی بلامعارض بدون ید و کاربرد آن از منظر فقه امامیه» نوشته علی سائلی؛ سیدمرتضی تقوی و محسن ابراهیمی؛ «بررسی فقهی ضمان ناشی از خودداری …

رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ضمن محکوم کردن اهانت به شان مرجعیت در فضای مجازی، گفت: این حرکتی که علیه مرجعیت، این روزها در فضای مجازی مطرح شد، هیچ جایگاهی در نظام روحانیت و حوزه‌های علمیه ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد فرخ فال در چهارمین انتخابات هیئت رئیسه مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که در سالن همایش های دارالشفاء برگزار شد، با بیان اینکه همه این تشکیلات در ابعاد مختلف حوزه به دلیل حفظ اسلام ناب و شریعت است، عنوان کرد: همه ما از پاسداران شریعت مبین اسلام به حساب می آییم. …

گروه‌های سلفی جهادی سوریه همگی به طالبان تبریک گفتند و به پیروزی‌های طالبان افتخار کردند. القاعده هم علیرغم اختلافات موجود بخصوص بین ایمن الظواهری و طالبان، بالاخره تحت بیعت طالبان هستند. اما گروه‌های مختلف داعش مطمئنا هیچ سنخیتی با طالبان ندارد و هیچگاه به تعامل با طالبان نخواهد رسید که اگر برسد دیگر موجودیتی به نام داعش معنا نخواهد داشت. شبکه اجتهاد: سالهای زیادی از حضور گسترده و فعال گروه‌های سلفی جهادی در عرصه‌های بین‌المللی نمی‌گذرد اما در همین مدت کوتاه، رشد و تکثیر این گروه‌ها به حدی زیاد بود که تقریبا هر منطقه گروه سلفی و جهادی با ویژگی‌های …

سلسله نشست علمی «عرصه‌های نوین فقاهت» با حضور اساتید فقه و اصول و طلاب سطح سه و چهار در موضوعات مستحدثه فقهی از جمله فقه رسانه، فضای مجازی، فقه تربیت، فقه محیط زیست، فقه شهروندی برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، گستردگی مسائل نوپدید در جامعه دینی و نیاز متدینان به احکام عملی در این عرصه‌ها از سویی و رسالت حوزویان برای پاسخگویی به نیازهای روز و حرکت به سوی تمدن سازی از سوی دیگر، آشنایی طلاب و محققان جوان را با این عرصه‌ها ضرورت می‌بخشد. لذا بر اساس ماموریت دفتر در توانمندسازی علوم اسلامی ناظر به نیازهای روز، برگزاری …

آیت‌الله سبحانی گفت: اثر جدیدی که به نام «نقش شیعه در پیدایش علوم اسلامی و گسترش آن» بوسیله گروهی از دانشمندان تألیف شده است، اثر بسیار باعظمتی است زیرا بر خلاف گذشتگان، به خاطر داشتنِ مصادر و منابع متعدد، هر یک از رشته‌های علوم اسلامی را به صورت مفصل ارزیابی نموده نقش شیعه در پیدایش و گسترش آن را کاملاً ثابت نموده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، آئین گرامیداشت و رونمایی مجموعه آثار نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی در تالار پیامبر اعظم (ص) مدرسه علمیه امام کاظم (ع) برگزار شد. در این مراسم، گزارشی از برگزاری همایش نقش …

شبکه اجتهاد: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، رسول اسلام و رسول مسلمانان نیستند و رسانه‌ها دقت کنند که بر روی نام پیامبر اکرم به عنوان رسول اسلام تاکیدی نداشته باشند. چون آن حضرت رسول خداست از طرف آسمان و رسول انسان است از طرف زمین. رسول اسلام نداریم مشخص نیست واژه رسول اسلام یا رسول مکرم اسلام را چه کسی القا کرده است. با معارف رسول خدا‌ می‌توان برادری انسانی را نهادینه کرد. تاکید‌ می‌کنم، نه فقط برادری دینی و مذهبی بلکه برادری انسانی که از بیش از ۱۰ آیه استفاده‌ می‌شود و‌ می‌توان خانه مشترک …

کتاب «الفقه الفهرستی» اثر حجت‌الاسلام مهدی خدّامیان آرانی به‌تازگی از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «الفقه الفهرستی؛ عرض و استدلال لاحکام المیاه» تألیف حجت‌الاسلام و‌المسلمین مهدی خدّامیان آرانی، عنوان اثری است که می‌کوشد اثبات کند بهره‌گیری از دانش فهرست (کتاب‌شناسی)، به عنوان راهی برای اثبات حجیت احادیث، در پیچ و خم تعارض احادیث، راه روشنی را برای مجتهد باز می‌کند. تحلیل فهرستی در نگاه پذیرندگانش -چون استاد سید احمد مددی- مبتنی بر بحث از منابع مکتوب است و نه نقل‌های شفاهی؛ به همین دلیل بر تحلیل رجالی برتری …

شبکه اجتهاد: اول آبان سال ۱۳۵۶ در سیر حادثه و اتفاقات نهضت امام خمینی امتحانی بزرگ برای امام پیش آمد و به برکت شهادت فرزند امام آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی نهضت پانزده ساله، در روند تکاملی که محصول استبداد و استعمار مطلق و نفسگیر حکومت وابسته شاه از یک سو و مجاهدت و استقامت امام خمینی و اصحاب و یاران همراه از سوی دیگر بوده، به «انقلاب اسلامی» بدل شد و پس از گذشت یک سال و اندی به پیروزی رسید و زمینه تأسیس نظام مردم سالار اسلامی ـ جمهوری اسلامی ـ را فراهم کرد. آیت‌الله سید مصطفی خمینی …

یکصدمین شماره از فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، (ویژه تابستان ۱۴۰۰) با ۱۱ مقاله حدیثی، به صاحب امتیازی دانشکده علوم حدیث و مدیر مسئولی آیت‌الله محمدی ری شهری به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره جدید فصلنامه علمی پژوهشی «علوم حدیث» به صاحب امتیازی دانشکده علوم حدیث و مدیر مسئولی محمد محمدی ری‌شهری، سردبیری رضا برنجکار و جانشین سردبیری سید محمد کاظم طباطبایی با ۱۱ مقاله علمی در ۲۷۲ صفحه چاپ و عرضه شد. در این شماره از فصلنامه علوم حدیث می‌خوانید: «پاسخ به چند پرسش درباره احادیث ساختگى (موضوع و مجعول) به قلم رضا استادی»؛ «معناشناسی …

دکتر حسن حنفی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان و نواندیشان دینی در مصر و جهان عرب که بیش از ۵۰ سال از عمرش را صرف پروژه میراث و تجدد کرد و بر خیلی از نظریه پردازان معاصر مؤثر بود، ساعتی قبل در سن ۸۶ سالگی درگذشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر حسن حنفی، متفکر و فیلسوف پرآوازه مصری در ۱۹۳۵ در قاهره زاده شد و در آنجا رشد کرد و درس خواند. او در سال ۱۹۵۶ با مدرک لیسانس از دانشگاه قاهره فارغ التحصیل شد. سپس به فرانسه سفر کرد تا اینکه در سال ۱۹۶۶ دکتری خود را از دانشگاه سوربن پاریس دریافت …

شبکه اجتهاد: علمای شیعه بر خلاف اهل سنّت، تألیفات مستقل چندانی در موضوع روایات جعلی ندارند. البته این را نمی‌توان به سبب اهمال و کوتاهی آنها بر شمرد، علت و یا عللش مفصّل است که در نگاشته‌ای منتشر نشده بدان پرداخته‌ام. از سویی کم نیستند عالمانی که در مباحث علمی شان ـ چه اعتقادی، چه فقهی و چه تفسیری ـ حکم به جعل و یا تحریف روایاتی کرده‌اند. در میان نگاشته‌‌‌های مستقلّی که عالمان شیعه در این موضوع نگاشته‌اند رساله اغلاط مشهوره تألیف سید محمّد طباطبائی معروف به سید مجاهد۱ کمتر دیده شده است، و چه بسا بسیاری از حدیث …

مدرسه عالی فقاهت به دنبال تدوین نرم‌افزار تمدن نوین اسلامی با رویکرد فقهی است. این مدرسه به عنوان یک نهاد اصیل حوزوی برای رسیدن به اجتهاد تمدن‌ساز پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی مطرح است. این مدرسه نه تنها رقیب حوزه‌های علمیه و دانشگاه علوم اسلامی رضوی نیست، بلکه می‌تواند بازوی علمی و فقهی برای سایر مجموعه‌ها به‌ویژه مجموعه‌های علمی باشد. شبکه اجتهاد: تاریخچه تأسیس مدارس علمیه در جوار بارگاه مطهر امام هشتم (ع) به اعصار و ادوار گذشته برمی‌گردد. مثل مدرسه میرزا جعفر، مدرسه خیرات خان، مدرسه بالاسر مبارک در نزدیکی روضه منوره رضوی، مدرسه پریزاد، مدرسه دودر و… . حالا …

ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی حوزه علمیه، جای هیچکدام از نهادها را نخواهد گرفت و کارهایی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگر نهادها صورت می‌گیرد، در جای خود اهمیت دارد و حوزه نه می‌تواند و نه می‌خواهد جای آن‌ها را بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین نشست شورای عالی سیاستگذاری «ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی» با حضور حجج‌اسلام والمسلمین اساتید اعرافی، رجبی، عباسی، حکیمیان، سعدی، خیاط و رجایی همچنین آقایان دکتر طهرانچی و حسنی آهنگر به عنوان اعضای حقوقی و همچنین حجج‌اسلام  والمسلمین پارسانیا، غلامی ‌و حداد عادل با عنوان اعضای حقیقی این شورا برگزار شد. ستاد راهبری …

شبکه اجتهاد: استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار: این مسائل که فقیه چه مقدار حق دارد یا حکومت اسلامی چه مقدار حق دارد این مباحث تئوری‌اش مطرح بوده است و این مسئله که می‌شود علاوه بر خمس و زکات، حاکم اسلامی مالیات جمع کند. مرحوم میرزای قمی به فتحعلی شاه اجازه می‌‌دهند و اذن می‌دهند برای جنگ با روس‌ها؛ نصب می‌کنند و اجازه می‌دهند. یعنی این فقیه می‌تواند این کار را بکند. منتها چیزی که در مورد حاج آقا مصطفی در مورد ولایت فقیه نسبت به سابقین هست، اصلاً ایشان مسئله ولایت فقیه را امر نظری نمی‌داند، می‌گوید: بدیهی است. امر واضح و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بهمن دهستانی؛ پژوهشگر فقه مقارن/ هفته وحدت اسلامی و ایام میلاد رسول اعظم اسلام(ص) از فرصت‌های مناسب برای گفتگو و بررسی مسائل و مصائب امت اسلامی در جهت کمک به حل و فصل مناقشات گوناگونی است که سال‌ها است جوامع اسلامی را به خود مشغول داشته است. در حالی که رأفت و مهربانی و صبر و مدارا و خلق عظیم بخش عمده و برجسته‌‌ای از تعالیم نبی رحمت(ص) را تشکیل‌‌ می‌دهد و عامل اساسی گسترش دعوت او به شمار‌‌ می‌رود، تکفیر و تخریب و تفرقه صورت غالب امروز اسلام و ملل مسلمان گردیده است و دهه اخیر …

معاونان آموزش، پژوهش و تبلیغ و مسئول دفتر نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان منصوب شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی، مدیر حوزه علمیه خراسان در احکام جداگانه‌ای حجج اسلام و المسلمین حسین کندری را به سمت معاون آموزش، محمد اسفندیاری را به عنوان معاون پژوهش و سید محمد عیسی‌نژاد را با حفظ سمت مشاور رسانه‌ای، برای معاونت تبلیغ و نیز حمید ایزدی را به عنوان مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر این حوزه منصوب کرد. مصباح عاملی در احکام یادشده که توسط حجت‌الاسلام سید ابوالفضل کاظمی، مسئول حوزه مدیریت قرائت شد، با بیان اینکه …

شبکه اجتهاد: نقش پررنگ دولت صفویه در نشر حدیث امامیه در ایران، بر کسی پوشیده نیست. گروهی از محدثان مانند مجلسی اول که با دربار ارتباط خوبی داشتند، نقش مهمی در این «انقلابِ حدیثی» ایفاء کردند. مجلسیِ اول، در جایی از لوامع صاحبقرانی (شرح من لایحضره الفقیه) به دوره‌های رکود و رشد جریان حدیثی در ایران اشاره می‌کند. از نکات جالب این متن، اشاره به احیای استدلال به روایات توسط علامه حلی، نشر گسترده کتب حدیث در ایران به دست مجلسی اول و پیش از وی پدر شیخ بهایی، تصحیح متون حدیثی به دست مجلسی اول که تا پیش از …

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: می‌بایست طبقه بندی درست و مدونی در ابواب و فصول فقه انجام گیرد؛ این یک امر بی نهایتی است که می‌تواند در فقه و سایر علوم ما عملیاتی شود؛ منظومه سازی چیزی غیر از نظام سازی است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه، در هم اندیشی گفتمان فقه تخصصی نظام ساز که به مناسبت افتتاح شعبه قم مؤسسه عالی حوزوی امام رضا علیه السلام برگزار شد، گفت: آنچه پیشانی این حرکت پربرکت در قم و تهران است پاسخگویی به نیازهای فقهی نظام اسلامی، روح فقه ماست؛ تردیدی نداریم که منظومه و گزاره‌های …