یکی از علمای مصر تاکید کرد که برای جلوگیری از سرگردانی سوال کنندگان، قوانینی فقهی وضع شده که بر اساس آن پاسخ صد مفتی موجود در دارالافتا یکسان سازی می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مجدی عاشور، مشاور علمی مفتی مصر در اولین جلسه همایش مبارزه با افراط گرایی که در شهر اسوان مصر تشکیل شد، اعلام کرد: برای جلوگیری از تضارب فتواهای علما مجموعه‌ای از قوانین فقهی از سوی دارالافتا وضع شده است. وی افزود: این قوانین موجب می‌شود که پاسخ نزدیک به صد عالم و مفتی موجود در دارالافتاء یکسان شود و این اقدام در جهت رفع تردید کسانی …
سرایت جنایت از موضوعاتی است که در بحث قتل مطرح می‌شود. در اینجا مسئله این است که سرایت، اگر فرجامش مرگ مجنی‌علیه باشد، چه حکمی خواهد داشت؟ در جایی که جانی قصد قتل داشته یا جنایتش غالباً سرایت‌کننده به نفس است، مشکلی وجود ندارد و قتل عمدی است، لکن چالش هنگامی رخ میدهد که نه قصد قتل وجود دارد و نه جنایت غالباً سرایت‌کننده به نفس است. این موضوع هم در فقه و هم در حقوق امکان بررسی دارد. فقها در این مورد به دو دستۀ مشهور و غیرمشهور تقسیم می‌شوند. مشهور بر پایۀ ادله‌ای چون اجماع، بهره‌گیری از قاعدۀ ضمان اثر جنایت غیرمأذون، اینکه سرایت ذاتاً کشنده است و سایر قواعد فقهی، حکم به قتل عمدی داده‌اند. در حالی‌که غیرمشهور با استناد به روایت، عمومات راجع به قتل عمد، بحث قتل عمدی را منتفی و بر قتل شبه‌عمدی تأکید کرده‌اند. بررسی ادلۀ هر دو طرف آشکار می‌کند که دیدگاه غیرمشهور (شبه‌عمدی تلقی کردن این نوع قتل) با عمومات قتل عمد سازگاری بیشتری دارد. بررسی حقوقی مسئله نیز مشخص می‌کند که معیارهای حقوقی بر دیدگاه غیرمشهور منطبق است، زیرا نظام‌های حقوقی مختلف (فرانسه، انگلیس و ایران ) تنها تا اندازه‌ای از توجه به قصد صریح منصرف شده‌اند که بتوان با توجه به رفتار مرتکب که نوعاً، و در برخی نظام‌ها، قطعاً کشنده است، قصد را احراز کرد.
شبکه اجتهاد: محققان و پژوهشگران می‌توانند فهرستی از مهم‌ترین مقالات و کتبی که در سال ۹۴ به موضوع فقه و حقوق جزا پرداخته بودند را در این پست مشاهده کرده و توضیحات تکمیلی هر کدام را با کلیک بر روی عنوان آن مشاهده نمایند. علاقه‌مندان می‌توانند با کلیک بر روی هر یک از این عناوین، توضیحات تکمیلی، لینک دانلود و همچنین منبع خرید آنها را مشاهده کنند.
حکومت‌ها همواره مسائل پیشِ روی خود را با اتخاذ خط مشی‌هایی حل می‌کنند که مشخص‌کننده شیوه مورد اعتماد آن نظام سیاسی در مواجهه با مسأله ادراک شده است. انتساب یک حکومت به یک مکتب فکری، در دو عنصر ساختار سیاسی و نظام تصمیم‌گیری آن متجلی خواهد شد. حکومت‌های اسلامی نیز که داعیه انتساب به مبانی دین مبین اسلام را دارند بر همین اساس می‌بایست ساختار سیاسی و نظام تصمیم‌گیری و خط مشی‌گذاری خود را منطبق بر اراده شارع مقدس سامان دهند. پژوهش حاضر، با تمرکز بر مفهوم حجیت خط مشی‌های حکومت، به دنبال پاسخ به این سؤال است که خط مشی‌های حکومت باید حائز چه مؤلفه‌هایی باشند تا بتوان آنها را از نگاه شرع مقدس اسلام و مبانی فقه امامیه حجت دانست. برای رسیدن به این پاسخ، با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‌ای در گردآوری اطلاعات و نیز استدلال فقهی و اجتهادی در تحلیل آن، دیدگاه‌های شهید سیدمحمدباقر صدر را مورد واکاوی و تدقیق قرار دادیم. حاصل این پژوهش، دستیابی به سه مؤلفه استناد اجتهادی به دین، انسجام درونی و کارآیی برای تأمین حجیت خط مشی‌های دولت است.
منتقدان طرح بانکداری جمهوری اسلامی بدون بررسی درست این طرح، با کلی‌گویی سعی در مخدوش جلوه‌دادن مطالعات کارشناسی گسترده این طرح کرده و در همین چارچوب پیشنهاد تشکیل شورای فقهی بانک مرکزی را خدشه به استقلال بانک مرکزی عنوان می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، از هفته گذشته که اصل هشتاد و پنجی شدن طرح بانکداری با موافقت حدود ۷۰درصد نمایندگان به تصویب مجلس رسید، عمده انتقادات بر تشکیل شورای فقهی متمرکز شده است. برخی قانونگذاری توسط این شورا را خلاف قانون اساسی دانستند و برخی دیگر تشکیل این شورا را مخل استقلال بانک مرکزی عنوان کردند و برخی در ارتباط …
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در فقه شیعه ولایت‌فقیه حاکمیت فرد نیست، بلکه حاکمیت ارزش‌هاست؛ یعنی فرد باید این ارزش‌ها را در جامعه اجرا کند. آن شخص باید هم آگاه به ضوابط و ارزش‌ها باشد و هم قدرت مدیریت و رهبری داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، با تلاش نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی، جمعه شب کارگاه آموزشی پویایی با حضور اعضای تشکل‌ها و کانون‌های دانشجویی جمعه‌شب در مشهد برگزار شد. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با شرح مفهوم ولایت مطلقه فقیه و مقایسه آن با حکومت مطلقه فردی در این کارگاه آموزشی، گفت: این …
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت از برگزاری مراسم رونمایی کتاب «بررسی ابعاد حقوقی فاجعه منا» اثر جمعی از اعضای هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام رضا عندلیبی، مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت، از پایان تدوین کتاب بررسی ابعاد حقوقی فاجعه منا خبرداد و به رسا گفت: بعد از وقوع فاجعه منا، گروه فقه و حقوق حج و زیارت جلسه‌ای را با حضور حقوقدان های برتر کشور برگزار کرد که بعد از این جلسه و تبادل نظرها قرار شد کتابی که ابعاد حقوقی این فاجعه را …
کتاب «احکام پزشکی» مطابق با فتاوای حضرت آیتالله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب از سوی انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد از تسنیم، کتاب «احکام پزشکی» بعد از دو اثر «احکام روزه» و «احکام خمس» به عنوان سومین مجلّد از مجموعه کتاب‌های احکام موضوعی فقهی منطبق با فتاوای معظّمٌ‌له است که توسط انتشارات فقه روز (وابسته به انتشارات انقلاب اسلامی) به طبع می‌رسد و بزودی مجلّدات بعدی مجموعه‌ی مذکور نیز در موضوعات مختلف از جمله حج و سفر عرضه خواهد شد. این مجلّد شامل مباحثی از قبیل احکام مربوط به عمل جراحی، احکام آموزش پزشکی، احکام وضو، نماز …
در این پرونده بخوانید: چرا عروه بر شرایع، که به آن قرآنِ‌الفقه می‌گفتند، مقدم شد؟/ رابطه صاحب عروه با صاحب کفایه چگونه بود؟/ کتاب‌شناسی آثار و امتیاز سیدکاظم یزدی/ مواضع سید در سیاست خارجی/ جایگاه اجتماعی و معنوی و سیره صاحب عروه/ ویژگی‌های عروه الوثقی/ علل مخالفت سید یزدی با مشروطیت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به مناسبت سالگرد ارتحال مرحوم آیتالله سیدمحمدکاظم طباطبائی یزدی، دویست و شانزدهمین شماره هفته‌نامه حریم امام، پرونده‌ای را به شخصیت و زمانه ایشان اختصاص داده است. بنابراین گزارش، این هفته‌نامه در آستانه یکصدمین سالگرد رحلت این عالم وارسته و فقیه نامدار شیعه، شخصیت و نقش …
در راستای تجلیل از مقام رفیع فقاهت و مرجعیت شیعه، آئین بزرگداشت چهلمین سال رحلت آیتالله سید محمدهادی حسینی میلانی، طی مراسمی با حضور علمای برجسته، اساتید و فضلای حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه مبارکه امام صادق(ع) برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این مراسم باشکوه، آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی استاد برجسته حوزه علمیه خراسان و شاگرد مطرح آیتالله خویی و امام خمینی(ره)، آیتالله سیدفاضل میلانی رییس کالج بین‌المللی مطالعات اسلامی و مسئول امور مذهبی و فرهنگی بنیاد آیتالله خویی در لندن و آیتالله سیدعلی میلانی رئیس بنیاد فرهنگی امامت و استاد مطرح حوزه علمیه قم؛ از …
آئین بزرگداشت چهلمین سال رحلت آیتالله سید محمدهادی حسینی میلانی، طی مراسمی با حضور علمای برجسته، اساتید، فضلاء حوزه علمیه خراسان و نیز شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی در مدرسه علمیه مبارکه امام صادق(ع) مشهد برگزار شد. عکس: محمد آریا
دو فصلنامه «فقه حکومتی» با رویکرد پژوهش‌های فقهی و حقوقی و آسیب شناختی در موضوع «مردم سالاری دینی و حکومت اسلامی» اعلام فراخوان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، دو فصلنامه «فقه حکومتی» از اساتید دانشگاه و حوزه، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران جهت ارائه مقالات خود دعوت به‌عمل آورد. گفته شده است، مقالات به شرط پذیرش داوران فصلنامه، منتشر خواهند شد و ملاک دیگری اعم از مشارکت با اعضای هیأت علمی، ارجاع به مقالات گذشته فصلنامه و … اعمال نخواهد شد. همچنین تا زمان اخذ درجه علمی معتبر توسط فصلنامه، به مقالات منتشره حق التحریر تعلق میگیرد. بنابراین گزارش، شورای علمی …
آیتالله نوری همدانی با ذکر این مطلب که وقتی امنیت و عزت ما در خطر است، دیگر حج واجب نیست، بیان کرد: انقلاب اسلامی ما برای امنیت، عزت و کرامت اسلامی به وجود آمد و نمی‌توانیم با کسانی که با صهیونیست‌ها همراه هستند، همکاری نماییم. به گزارش شبکه اجتهاد از حوزه، آیتالله نوری همدانی، در دیدار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به مسأله حج و اشکال تراشی سعودی‌ها در این زمینه گفت: این مساله تازگی ندارد و در زمان امام راحل (ره) نیز حج به مدت یک سال تعطیل شد. ایشان افزود: ما باید به دنبال عزت و …
شبکه اجتهاد: محققان و پژوهشگران می‌توانند فهرستی از مهم‌ترین مقالات و کتبی که در سال ۹۴ به موضوع فقه و حقوق جزا پرداخته بودند را در این پست مشاهده کرده و توضیحات تکمیلی هر کدام را با کلیک بر روی عنوان آن مشاهده نمایند. علاقه‌مندان می‌توانند با کلیک بر روی هر یک از این عناوین، توضیحات تکمیلی، لینک دانلود و همچنین منبع خرید آنها را مشاهده کنند.
اجاره عقدی است معوض که باید مانند سایر عقود معوض در هنگام انعقاد عقد، عوض و معوض آن مشخص باشد. طبق قواعد عمومی قراردادها در صورتی که مورد تعهد طرفین مشخص نباشد، عقد باطل خواهد بود. با این وجود، در ماده‌ی ۳ قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۵۶ و ۱۳۶۲، عدم تعیین اجاره‌بها در عقد اجاره‌ای که به صورت شفاهی منعقد می‌شود منجر به بطلان عقد نخواهد شد و در صورت اختلاف طرفین، دادگاه میزان اجاره‌بها را مشخص می‌کند. حکم مذکور برخلاف قواعد عمومی قراردادها بوده و تعیین میزان اجاره‌بها توسط دادگاه باعث می‌شود تا اراده‌ی طرفین در عقد اجاره نادیده گرفته شود. در این مقاله، ابتدا به بررسی وضعیت عدم تعیین اجاره بها در فقه و سپس به بررسی موضوع درقوانین موضوعه ایران پرداخته می‌شود.
آیتالله مکارم با خطاب قرار دادن وزیر ارشاد گفت: اگر بحث مذاکره مطرح شده مطمئن باشید که نتیجه منفی خواهد بود و نمی‌توان سرویس‌های لازم را مهیا کرد از این رو باید از حج امسال صرف نظر کنیم چرا که ما حجی عزتمندانه، آبرومندانه و با رعایت شأن حجاج می‌خواهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله مکارم شیرازی در دیدار علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این که قصد سعودی‌ها با توجه به قرائن واضح از اعمالی که انجام می‌دهند توهین است، فرمود: با توجه به شرایط موجود دیگر نباید انتظار داشته باشیم که برای حج پیشنهادی بدهند …
«فقیه واحد خیر من الف عابد» یک فقیه از هزار عابد افضل است. عابدی که امام می فرمایند که عبادتش «مقبوله مبروره» است. هزار عابد یک طرف و یک فقیه واحد با افضلیت نسبت به آن عابد هم یک طرف. تمام نکته این روایت در این است که فقیه حافظ نفوس است اما عابد حافظ نفس است. به گزارش شبکه اجتهاد، اجلاسیه عمومی نشست دوره‌ای اساتید با حضور بیش از هزار نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با موضوع «وظایف روحانیت در عصر حاضر» در بیت آیتالله وحید خراسانی برگزار شد. در این مراسم آیتالله وحید …
مدیر حوزه علمیه خراسان «فقاهت» را اصل اساسی در رویکردهای مختلف حوزه علمیه خواند و تصریح کرد: اگر بخواهیم هویت حوزه را حفظ کنیم باید به فقاهت توجه ویژه‌ای داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی، مدیر حوزه علمیه خراسان در دومین نشست افق‌های پیش روی حوزه علمیه خراسان در جمع مدیران و معاونان آموزش مدارس علمیه استان‌های خراسان، پس از شنیدن انتقادات و پیشنهادات تنی چند از مدیران مدارس علمیه، نظرات ایشان را سازنده و انقلابی توصیف کرد و گفت: خوشبختانه انتقادات مطرح شده توسط اساتید و …
آیتالله جوادی آملی آتش زدن سفارت عربستان را کاری ناپسند توصیف کرد و اظهار داشت: انجام حج بدون عزت واجب شرعی نیست بنابراین کسانی که امسال مستطیع شده‌اند تکلیفی برای سفر حج ندارند. به گزارش شبکه اجتهاد از رسا، آیتالله جوادی آملی در دیدار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه رابطه ما باید با کشورهای مختلف بر اساس امضاء و تعهد باشد گفت: زبان بین‌المللی اسلام زبان تعهد است. وی با اشاره به آتش زدن سفارت عربستان این کار را تقبیح کرد و اظهار داشت: آنها سفارتخانه ما را آتش نزده بودند و ما هم نباید به آنها …
تصویب اصطلاحی و مشهور بین اصولیان إمامیه این است که همواره حکم خداوند، تابع نظر مجتهد است و حتی در مواردی که بین آراء و نظرات مجتهدان، اختلاف وجود دارد، همه آن ها صواب و درست و احکام خداوند هستند که به دو نحو تصویب معتزلی و اشعری، بیان شده است. حال سوال این است که آیا اصولیان اهل سنت (عامه) قائل به این تصویب هستند؟ برای یافتن حقیقت این امر، بعد از روشن شدن معانی تصویب، معانی رای، اجتهاد و جایگاه و موارد آن از منظر اصولیان عامه و انشعاباتی که در کلام، فقه و اصول آن ها از آغاز تا اکنون رخ داده، تبیین شده است. سپس به طور گسترده، نظر اصولیان عامه، به ویژه جَصاص، غزالی و إبن العربی، مورد بررسی قرارگرفته و با توجه به إعمال عقاید اشاعره در مورد حسن و قبح افعال، توسط غزالی و إبن العربی در اصول فقهشان، روشن شد که آن ها حکم خداوند را فقط در قالب خطاب قطعی، حکم می دانند و غیر از این را نه حکم بلکه منطقه الفراغ از حکم خداوند می دانند؛ بنابراین آن ها قائل به تصویب اصطلاحی نیستند بلکه در کتاب هایشان آن را رد می کنند و قائلان بدان را بیشتر متکلمان معتزلی و اشعری معرفی می کنند. البته اصولیان عامه قائل به نوع دیگری از تصویب هستند که باطل است. به نظر می رسد برای پی بردن به ریشه های تصویب اصطلاحی می بایست در بنیادها و آموزه های کلامی عامه به جستجو و تحقیق پرداخت.
شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء می‌گوید ما شب تا صبح بیداری می‌کشیدیم تا عبارت‌های عروه الوثقی را به صورت روان دربیاوریم. غیر از این مسأله که تتبع مرحوم سید در فقه زیاد بوده است و آنقدر سید مطمئن بوده‌اند در هر مسئله‌ای تمام فروع را ذکر کرده‌اند که بعد از اتمام کتاب گفته بودند: من یک سکه طلا جایزه می‌دهم، اگر طلبه‌ای بگوید در مسئله‌ای فقهی، فرعی جا مانده و متعرض نشده‌ام. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد طباطبایی یزدی از نوادگان علامه مجاهد، آیتالله سید محمد کاظم یزدی(ره) در گفتگو با «حوزه»، به بررسی زوایای مختلف زندگی این عالم …
جایگاه فقه در اسلامی سازی علوم چیست و برای دستیابی فقه موجود به چنین جایگاهی، چه گام‌هایی باید برداشته شود؟ «سید محمدباقر صدر»، «سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی» و «عبدالله جوادی آملی» پاسخ می‌دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن حاضر اقتراحی پسینی درباره بایسته‌های اسلامی سازی علوم انسانی و جایگاه فقه در این فرآیند می‌باشد که توسط حجت‌الاسلام علی محمدی، پژوهشگر فرهنگستان علوم اسلامی قم تهیه و تدوین شده است. اثر پیش رو در شماره چهاردهم فصلنامه صدرا منتشر شده است. اشاره: چند دهه‌ای است که مسئله اسلامی سازی علوم انسانی، به یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل جامعه علمی ایران بدل گردیده است. …
همایش سالانه «افق فقاهت» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ جواد مروی عضو جامعه مدرسین و استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، و با حضور ۴۰۰ نفر از طلاب، در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار خواهد شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همایش سالانه «افق فقاهت» از سوی مدرسه فقاهت (مرکز تخصصی فقه و اصول سطح ۲ و ۳، گرایش ترتیب مدرس) در مشهد برگزار می‌شود. قرار است در این همایش، حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ جواد مروی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد مطرح درس خارج، در رابطه با دانش فقه و علوم مربوط به آن و همچنین نقش فقه و …
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، با طرح این پرسش که آیا بدون علم می‌توان به توحید رسید؟ تصریح کرد: قطعاً بدون فقه نمی‌شود به درون دین رسید و اگر بخواهیم اهمیت فقه را کم کنیم کار درستی نکرده‌ایم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در مراسم اختتامیه دروس دانش‌پژوهان مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در تهران، با تبریک اعیاد شعبانیه، اظهار داشت: امروز احیای حوزه علمیه تهران یکی از ضرورت‌های جامعه شیعه و نظام اسلامی است و با عنایت به توجهات اخیر، این افق روشن را دارد. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) …
رئیس اداره پاسخگویی به سؤالات شرعی آستان قدس رضوی از جذب پاسخگو به سؤالات دینی در این اداره خبر داد و گفت: علاقه‌مندان تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه برای ثبت‌نام در این مرکز فرصت دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، مهدی لسانی، رئیس اداره پاسخگویی به سؤالات شرعی آستان قدس رضوی، با اشاره به اعلام فراخوان جذب پاسخگو در این اداره، به ایکنا گفت: فراخوان دعوت به همکاری در اداره پاسخگویی به سؤالات دینی حرم مطهر رضوی به همت این اداره از پنجم اردیبهشت‌ماه منتشر شده است. وی ادامه داد: اداره پاسخگویی به سؤالات دینی حرم مطهر رضوی به منظور تکمیل ظرفیت اساتید …
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: مشکل کسانی که به سمت افراط گری، خشونت و تکفیر می‌روند و دست به انواع جنایت‌ها می‌زنند دور بودن آنها از علوم دینی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نخستین نشست کنفرانس بین‌المللی علوم دینی و مبارزه با افراطی‌گری که با همکاری دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشگاه بغداد و دانشگاه پیام نور در گرگان برگزار شد، با تشریح اهداف و جزئیات این کنفرانس افزود: افراطی‌گری از بی توجهی به علوم دینی برمی‌خیزد و این سؤال پیش می‌آید که چرا ما رابطه و ارتباطی را بین افراطی‌گری و علوم دینی برقرار کردیم؟ وی …
بلوغ و ایمان از جملۀ شرایطی هستند که به اجماع فقهای امامیه و تصریح قانون در مواد ۱۳۱۳ ق.م. و ۱۵۵ آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری، در صورت استناد به شهادت به‌عنوان دلیل (نه اماره) در شهود لازم هستند. لیکن:
۱٫ با وجود تصریح فقها و تبصره ۱ ماده ۱۲۱۰ ق.م. به سن بلوغ (پانزده سال قمری تمام بر مرد و نه سال قمری تمام بر زن)، مادۀ ۱۳۱۴ ق.م. با شرط کردن پانزده سالگی برای شاهد موجب ابهام در مقبولیت شهادت اناث بین نه تا پانزدهساله شده است؛ ۲٫ در فقه، شهادت پسران ممیز ده‌ساله با شرایطی در قتل و جراحت پذیرفته می‌شود. در قانون، با وجود اشاره به امکان استثنا در ادامه ماده ۱۳۱۴، موارد استثنا نامشخص است، لذا برخی، برای رفع تعارض تبصره فوق با ماده ۱۳۱۴، آن را مربوط به اناث بین نه تا پانزدهساله انگاشته و برخی دیگر، با تعریف بلوغ به «توانایی درک اهمیت شهادت» تساوی قانونی اناث و ذکور در امر شهادت را توجیه کرده‌اند. بهترین راه آن است که بگوییم مهم، تحقق بلوغ و احراز آن توسط قاضی و سن تنها اماره بلوغ است، نه دلیل قطعی بر آن؛ ۳٫ از نظر فقهای امامیه ایمان یعنی شیعۀ دوازده امامی بودن، اما عدم انحصار ایمان به شیعۀ دوازده امامی در مواد ۱۳۱۳ و ۱۵۵ فوق‌الذکر موجب شده گروهی ایمان را در مقابل کفر بدانند، که با توجه به اساس بودن فقه شیعه در تنظیم مواد قانونی در ایران، صحیح نیست.
بحث مصلحت در فقه سیاسی شیعه، پس از تحقق عینی حکومت اسلامی در ایران و طرح عالمانه مباحث حکومتی از سوی امام خمینی(ره) تحت عنوان ولایت فقیه بیش از گذشته اهمیت یافته است. هدف از نوشتار حاضر تبیین جایگاه مصلحت در اندیشه فقهی ـ سیاسی امام خمینی به عنوان راهکاری در خصوص رفع تزاحم احکام است. ازاینرو، سؤال اصلی این است که آیا در اندیشه فقهی ـ سیاسی امام خمینی(ره) حاکم اسلامی در عصر غیبت میتواند با توجه به عنصر مصلحت، به صدور قوانین در اداره امور جامعه بپردازد؟
قانون در اسلام به معنای احکام شرع و مجموعه قواعد و مقرراتی است که از سوی رهبر مشروع جامعه برای اداره جامعه با توجه به احکام کلی الهی بر پایه مصلحت آن جامعه وضع میگردد. مصلحتاندیشی در اندیشه سیاسی اسلام در چارچوب موازین شرعی صورت میگیرد. امری که مصلحت و حکومت را در اندیشه سیاسی اسلام به هم پیوند میزند، جایگاه مصلحت از حیث سندیت نیست، بلکه جایگاه مصلحت از حیث امتثال امری است که به طور عمده خود را در قالب دو بحث تزاحم در اصول فقه و حکم حکومتی در فقه نشان میدهد. نتیجه آنکه از نظر امام خمینی(ره) در عصر غیبت، ولی فقیه میتواند در صورت ضرورت و مصلحت، حکم اولی یا ثانوی را متوقف سازد و پس از رفع بحران، دوباره آنها را حاکم گرداند و این مصلحتاندیشی فقط در حوزه احکام حکومتی تحققپذیر است. مصلحت از دیدگاه امام خمینی اعم از فقهالعباده و فقهالمعامله و احکام اولیه و ثانویه است.
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
