تازه های نشر فقهی و اصولی

مجلد اول و مجلد دوم کتاب فقه نظام اقتصادی اسلام از سوی انتشارات مجمع الفکر الاسلامی راهی بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله اراکی، مجلد اول و مجلد دوم کتاب فقه نظام اقتصادی اسلام از سوی انتشارات مجمع الفکر الاسلامی انجام و در اختیار محققین و علاقه‌مندان قرار گرفت. در جلد اول این …

آیا کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول ناشی از خلط میان ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری است یا می‏توان با پذیرش خلط‏ ناپذیری ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری، قواعد فلسفی را در علم اصول به کار برد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کاربرد قواعد فلسفی در مباحث الفاظ علم اصول با تکیه بر اندیشه شهید صدر در قالب پایان نامه سطح …

مقاله پیش رو می‌کوشد روش مطمئنی برای استنباط مسائل فقه اقتصادی ارائه کند؛ در این روش که اجتهاد چندمرحله‌ای نامیده می‌شود، بعد از تحلیل تفصیلی موضوع، بُعدهای فقهی مسئله به‌وسیله پژوهشگر بررسی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مدیر مسئولی علی اکبر رشاد و سردبیری عباس عرب مازار …

این کتاب در شانزده درس به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های فقهی مکتب اهل سنت دارد تا در سایه این بحث‌ها امتیاز فقه شیعه از دیگر مذاهب و فرقه‌های اسلامی شناخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) وابسته به جامعه المصطفی العالمیه(ص) کتاب درسنامه اختصاصات فقهی شیعه را به …

حلقه‎وصل در شماره چهل ‎و سوم خود به «وحدت اسلامی» از زاویه کلیدواژه «قدرت» پرداخته است. در این شماره استاد رحیم‌پور ازغدی، حجت‌الاسلام مسائلی، حجت‌الاسلام براتی، آخوند ناصر قزل، علیرضا کمیلی، حجت‌الاسلام صفری و دیگران به بیان نظرات و دیدگاه‌‎هایشان درباره وحدت اسلامی پرداخته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، «وحدت اسلامی» با بحران التزام عملی روبه‎رو است. این بحران تنها ناشی …

با حضور علما، اساتید و مسئولان شهری از مجموعه کتاب ۷ جلدی «فقه مدیریت شهری» در نهمین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری و سومین کنفرانس علمی مدیریت شهری (جایزه جهانی تهران) رونمایی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در مراسم اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری و سومین کنفرانس علمی مدیریت شهری، اثر ارزشمند مجموعه ۷ جلدی «فقه …

پیشرفت‌های شگرف در علوم پزشکی به ویژه در سده اخیر، پرسش‌های بسیاری را فرا روی فقیهان و حقوقدانان قرار داده است، با توجه به حجم زیاد و دقیق بودن مسائل، پژوهش‌های انجام گرفته پاسخگوی آنها نبوده و ارائه طرح‌ها و شیوه‌های نوین و جامعی را در این زمینه ضروری می‌سازد. به گزارش شبکه اجتهاد،  کتاب «مأخذ شناسی مسائل مستحدثه پزشکی»، …

این کتاب نفیس به شیوۀ موضوعى تنظیم شده است. طرح قواعد اصولى و فقهى و رجالى به تناسب مسائل مختلف، ذکر فروع مورد ابتلا و حذف فروع نادر، از جمله ویژگى ‏هاى این اثر مهم در تقویت وحدت و هم گرایی فقهی مذاهب اسلامی محسوب می‌‏شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «دایره المعارف فقه مقارن» اثر ارزشمند حضرت آیت‌الله ناصر …

«الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» جدید‌ترین اثر دکتر زکی المیلاد پژوهشگر نواندیش شیعه عربستانی توسط مرکز الحضاره‌ی بیروت روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به طور کلی اندیشه‌ شیعه، اندیشه‌ای عقلی و عقل‌گرایانه است؛ اما در سیر اندیشه‌ی اجتهادی امامیه جریاناتی که نگرش منفی به عقل داشته‌اند از این قاعده مستثنی شده‌اند. «جایگاه عقل و تأثیر …

نخستین ‌شماره ماهنامه «رسائل»؛ اندیشه حوزه علمیه عصر انقلاب اسلامی با هدف بررسی پروند‌ه‌ای درباره سیر تحول در حوزه ویژه آبان ماه ۱۳۹۵ به سردبیری مسعود معینی پور از سوی مؤسسه رسا چاپ و روانه بازار شد.  به گزارش شبکه اجتهاد، در معرفی این ماهنامه آمده است: رسائل دریچه‌ای برای پاسخ‌گویی جریان علمی حوزه‌‌های علمیه به مسائل سیاسی و اجتماعی …

برخی از شبهات پیرامون اسلام نسبت به زن، مستندات دینی دارد، ولی از مسلمات دینی نیست؛ چراکه سند آن، گاه روایاتی مرسله، مرفوعه یا ضعیف است که نه قرآن آن را تأیید می‌کند و نه روایات متواتر و نه دلیل عقلی، و گاه مستند آن فتوای فقهی است که در آن زمینه، مراجع عظام فتوا‌های متفاوتی دارند. به گزارش شبکه …

کتاب «بررسی فقهی، حقوقی و اقتصادی حمایت از تولید ملی» و کتاب «فقه نفت و گاز» به‌تازگی از سوی انتشارات خرسندی روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه نفت و گاز» به قلم ابراهیم موسی‌زاده با همکاری هادی شکری به صورت دوزبانه فارسی و عربی در ۲۰۰ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۶هزار تومان …

«اندیشه کلامی عصمت؛ پیامدهای فقهی و اصولی فقهی» به قلم بهروز مینایی، در چهار فصل توسط پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهیه و منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه و اصول دو دانش مهمی هستند که بسیاری از پیش‌فرض‌های خود را از دانش کلام می‌گیرند؛ به‌ طور مشخص در مورد عصمت اهل‌بیت(ع) یکی از …

مجموعه مقالات «عدالت و حقوق» با هدف نشان دادن راه‌های برپایی عدالت در بین افراد جامعه و همچنین در بین حکومت‌ها و حاکمان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجاهمین کتاب گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با عنوان «مجموعه مقالات عدالت و حقوق» به کوشش حسینعلی بای و با هدف نشان دادن راه‌های …

کتاب «وحدت اسلامی در نگاه اهل‌بیت(ع)» نوشته شیخ حسین الراضی، عالم برجسته و مبارز زندانی عربستان از سوی دفتر نشر معارف ترجمه و منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وحدت اسلامی در نگاه اهل‌بیت(ع)» که به همت دکتر حجت‌الله فسنقری و ام‌البنین قزلسفلو، پژوهشگران دانشگاه حکیم سبزواری ترجمه و توسط دفتر نشر معارف چاپ و روانه بازار نشر شده …

این نظریه با تنقید پارادایم شخصیت‌گرایی در اصول فقه، از امکان جایگزینی پارادایم دیگری سخن می‌گوید که هم تمام ظرفیت‌های اصول موجود را پوشش می‌دهد و هم می‌تواند افق‌های جدیدی را فراروی اصول فقه بگشاید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «نظریه اعتبار قانونی در گذار از شخصیت‌گرایی» به قلم حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی با نظارت علمی آیت‌الله شیخ مهدی مروارید (نماینده …

دومین شماره دوفصلنامه «اندیشه تمدنی اسلام» از سوی موسسه معارف و اندیشه تمدنی اسلام، با آثار و گفتاری از اساتید و پژوهشگران حوزه علمیه قم روانه بازار مطبوعات شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره دوم دوفصلنامه «اندیشه تمدنی اسلام» (بهار و تابستان ۱۳۹۵)، با آثار و اندیشه‌هایی از: علامه جعفری، سیدعبدالاعلی سبزواری، سید محمدمهدی میرباقری، عبدالله نصری، ذبیح‌الله نعیمیان، محمد …

کتاب «طب دامپزشکی و نقش آن در فقه اسلامی» توسط محققان موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی در شعبه شمالغرب تدوین و روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «طب دامپزشکی و نقش آن در فقه اسلامی» با همکاری دکتر عارف هوشیاری از محققان موسسه رازی شعبه شمالغرب و دکتر غلامرضا نجفی عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی …

مجلدات اول و دوم مجموعه «الفِقهُ الأرقی» که تعلیقاتی است بر کتاب عروه الوثقی به قلم آیت‌الله اسدالله بیات زنجانی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد اول مجموعه «الفِقهُ الأرقی» با بحث تقلید آغاز شده و در خلال آن به بعضی از مسائل مربوط به مجتهد و شرایط اجتهاد نیز پرداخته و مسائل تقلید ابتدائی، …

به اعتقاد شیعه عنصر تقیه برگرفته از آیات قران و با روایات فراوانی از طرف معصومین مورد تاکید قرار گرفته است. اما در مقابل مخالفینی معتقدند تقیه عنصری ابداعی است که شیعیان به عنوان اقلیت دینی با استفاده از آن خود را در انزوای سیاسی قرار دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب تقیه در اندیشه سیاسی شیعه  به قلم حسین …

در راستای ترویج مبانی معماری و شهرسازی اصیل اسلامی، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان قم اقدام به انتشار کتابی تخصصی در زمینه معماری اسلامی با عنوان «از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی» کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی» در سه فصل به موضوعاتی از جمله «تحلیلی بر نظریات معناشناسی در معماری»، «نظریه …

سپرده گذاری با بهره و وام با بهره علت اصلی مغایرت بانک با احکام اسلام است؛ راه نجات بانک از فعالیت ربوی و تناقض بین آن و بین احکام اسلام، ارائه الگویی جدید از بانک است که روابط بین سپرده گذاران و سرمایه گذاران را مبنائی متفاوت از نظام سپرده با بهره و وام با بهره، تنظیم می‌کند. به گزارش …

جدیدترین شماره فصلنامه «اقتصاد اسلامی» مقاله‌ای را با عنوان «ظرفیت‌های فقه در رویارویی با مسائل دنیای معاصر» به چاپ رسانده است. نویسنده در این مقاله می‌کوشد به این سوال پاسخ دهد که چه نیرویی در فقه نهفته است که توان پاسخ‌گویی به مسائل نوپیدا را دارد بدون آنکه نیاز به خروج از ضوابط اجتهاد باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه …

اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۵) کتاب: بایسته‌های اقتصادی از دیدگاه فقهی و حقوقی[۱] به قلم دکتر محسن اسماعیلی بر اساس آموزه‌های دینی و حقوقی سامان یافته است. در این کتاب نویسنده به دیدگاه اسلام و ائمه علیهم‌السلام درباره‌ی مصرف صحیح و پرهیز از اسراف و آثار زیان‌آور مصرف‌زدگی در احکام فقهی اشاره دارد و در بیست فصل …

اصولاً شبهه، یک واقعیت روانی است که ممکن است برای هر انسانی به وجود آید و تابع اصول و قوانین و موقعیت‌های جغرافیایی نیست و عروض آن نیز، زمان خاصی را طلب نمی‌کند هر چند ممکن است تابع شرایط روحی و روانی متأثر از عوامل درونی و بیرونی باشد. آنچه که موجب تحقق قاعده‌ی «درأ» و سبب اجرای آن توسط قاضی و دادگاه می‌شود، حدوث و وجود شبهه‌ی معتبره است؛ زیرا شبهه، تمام الموضوع و به تعبیر ادبیات، مسندالیه قاعده‌ی«درأ» است. لیکن باید توجه داشت که هر شبهه‌ای نمی‌تواند رافع مسؤولیت جزایی باشد؛ بلکه شبهه‌ای رافع مسؤولیت جزایی است‌که ضمن تحقق تمام ارکان و شرایط، باید وجود آن از هر حیث برای قاضی و دادگاه احراز شده و موقعیت اجتماعی، محیط فکری، فرهنگی و جغرافیایی و زندگی شخص مدعی جهل و شبهه را در نظر گرفت. نکته‌ی قابل توجه در این مقاله این است که در صورتی که شبهه از نوع موضوعیئه باشد، در صورتی دارئه است که قلمرو اشتباه محدود به جرایم عمدی باشد. اما جرایم شبه عمدی و یا غیرعمدی که اصولاً عنصر روانی آن ناشی از تقصیر و خطاست، باعث تغییر ماهیت جرم و زوال مسؤولیت جزایی نخواهد شد و با انتفای عنصر روانی جرم طبیعتاً مجازات نیز یا ساقط می‌شود و یا از کیفیات مخففه برخوردار خواهد شد.

از جمله موضوعات مورد بحث در کتب فقهی، موضوع سوگند نفی علم است که از فروع تقسیمات سوگند بر مبنای موضوع است. قطع نظر از اصالت سوگند نفی علم، در تبیین احکام این نوع سوگند اختلاف نظر شدیدی در فقه به چشم می خورد که معدود نظرات حقوقدانان را نیز در این زمینه تحت تاثیر قرار داده است. در مواردی که موضوع دعوا، امری منتسب به دیگران و یا از جمله اوصاف خارجی باشد که اطلاع از آن برای نوع مردم دشوار است، مدعی در صورت عدم دسترسی به بینه، هنگامی می تواند مدعی علیه را در معرض سوگند قرار دهد که نسبت به او ادعای علم نموده باشد. مدعی علیه نیز با ادای سوگند بر نفی علم از ادای سوگند بتی بر نفی حق مدعی معاف خواهد گردید؛ بنابراین، می توان گفت که سوگند نفی علم اصولاً ماهیتی پاسخ گونه دارد که از جانب مدعی علیه در جواب ادعای علم ادا می گردد.

مهریه، نخستین دین مالی است که به صرف تحقق نکاح، بر عهده زوج استقرار می یابد. زوجه حق دارد که این دین را از زوج طلب نموده در آن تصرف نماید. حال اگر پس از درخواست زوجه، زوج چنین ادعا کند که معسر و ناتوان از پرداخت آن است، رویه قضایی در دادگاه های ما چنین است که به حبس زوج حکم می کنند تا اعسار خودش را ثابت کند. این نوشته تلاش می کند پس از بررسی و تحلیل موضوع اعسار مدیون به طور عام، ثابت کند که حبس مدیون مجهول الحال بدواً، به ویژه در مورد زوج مدعی اعسار، مستند فقهی قابل قبولی ندارد؛ بنابراین، قول به نارواییِ حبس زوج، به حقیقت نزدیک تر و بااحتیاط سازگارتر است.

در حقوق قراردادها مهمترین مسأله اجرای بموقع تعهدات قراردادی است بطوریکه قواعد زیادی در زمینه نقض قرارداد وضع شده است در حقوق ایران بنابر نظر مشهور ساز و کار نظریه اجرای اجباری عین تعهد حاکم می‌باشد که اجرای آن گاه مشکلات و بی‌عدالتی‌هایی را بدنبال دارد که آن را از کارایی لازم بی-بهره می‌سازد حال با عنایت به اینکه این اصل استثنائات زیادی از جمله خیار تأخیر ثمن، تخلف از شروط ضمن عقد، خیار تفلیس، اجاره و مزارعه و ... را به خود دیده است آیا می‌توان در صورت نقض تعهد قراردادی این حق را برای طرف دیگر قائل بود که در انتخاب حق فسخ و اجرای عین تعهد مختار باشد؟ بنظر می‌رسد که با تمسک به منابع فقهی و قانون مدنی و در راستای هماهنگی با حقوق کشورهای توسعه‌یافته و نظام حقوق تجارت بین‌المللی می توان پایگاه این حق انتخاب را تحصیل و تقویت نمود.

إقاله، یکی از نهادهای انحلال قرارداد در فقه و حقوق شیعه است. از نخستین پرسش ها درباره هر چیزی، پرسش از ماهیت و چیستی آن چیز است. اگرچه از دیرباز فقیهان شیعه، با رویکردی تطبیقی و نگاهی انتقادی نسبت به دیدگاه رایج فقیهان اهل سنت درباره ماهیت اقاله، سخن می راندند، ولی نوعاً با نگاهی صرفاً چیستی شناختی، از منظر فقه شیعه، به این نهاد انحلال قرارداد، نمی نگریستند. نوشتار حاضر، با رصد نمودن دیدگاه های موجود نزد دانشیان فقه و حقوق شیعه، در پژوهشی بنیادی نظری، به روش توصیفی تحلیلی، چیستی این نهاد فقهی حقوقی انحلال قرارداد را از منظر دانشیان فقه و حقوق شیعه، به بررسی می نشیند تا در پی بیان و بررسی دیدگاه ها و دلایل آن ها، استواری فرضیه عقد بودن ماهیت إقاله، تبیین گردد.

بر اساس «قاعده عدم تداخل اسباب» که قاعده ای پذیرفته شده در فقه و حقوق می باشد، چنانچه در اثر جنایتی، چند عضو یا منفعت مجنی علیه مورد صدمه و آسیب قرار گیرد، دیه هر یک به صورت جداگانه محاسبه خواهد شد و تداخلی صورت نخواهد گرفت. نگهداری و دفع ارادی ادرار و مدفوع نیز از جمله منافع مهم بدن می باشند. چنانچه در اثر جنایتی این دو منفعت مهم از بین بروند، دو دیه ثابت خواهد شد، اما در فرضی که بی اختیاری ادرار و بی اختیاری مدفوع، در ضمن یک جنایت حاصل شوند، مشهور فقها معتقد به ثبوت یک دیه شده اند نه دو دیه و این هم به خاطر وجود روایتی در این زمینه است. قانون گذار جمهوری اسلامی نیز از این نظر مشهور، تبعیت نموده است. به نظر می رسد این روایت با عنایت به احتمالاتی که در آن راه دارد، از جمله تصحیف، مخالفت با یافته های پزشکی و...، توان ایستادگی در برابر قاعده «عدم تداخل اسباب» را ندارد، لذا در این موارد نیز دو دیه کامل ثابت خواهد بود.