اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: چندی پیش بمناسبت صد سالگی تاسیس حوزه علمیه قم نشستی با عنوان «صد سالگی حوزه علمیه قم و مسائل جامعه ایران» برگزار شد. از جمله سخنرانان این نشست، استاد سید مصطفی محقق داماد بود که ناظر به موضوع «حوزه و نسبت روحانیت با سیاست» سخنانی فرمودند که مورد توجه رسانه‌ها نیز قرار گرفت. لُب مطلب استاد این بود …

ضرورت اصلاحات در حوزه، تلاش برای نزدیک ساختن افکار و نظرات، توجه به مسائل مستحدثه و ارز دیجیتال و احیای موقوفات حوزوی؛ محور سخنان و توصیه‌های آیت‌الله مکارم شیرازی به اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه بود. به گزارش شبکه اجتهاد، اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه با حضور در بیت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی با ایشان دیدار و گفتگو کردند.معظم‌له در …

استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: آیات الاحکام و آیات الولایه در درس‌های خارج ما کمرنگ است. اگر بگوئیم آیات الولایه در این کرسی‌ها نیست، شاید مبالغه نکرده باشیم. ابن حجرشافعی در کتاب «المحرقه» نقل‌‌‌ می‌کند که در رابطه با امیرالمومنین (ع)، ۳۰۰ آیه نازل شده است؛ اما در حوزه‌های علمیه ایران چند کتاب در مورد آیات الولایه تالیف شده …

کتاب «الگوریتم دانش اصول فقه» طراحی یک دوره علم اصول با نگاهی آموزشی و فرایندی در دوره عمومی است که به قلم رضا میهن دوست و سیدمحمدباقر قدمی به رشته تحریر درآمده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، میراث ارزشمند فقهی، سالیان متمادی بعد از غیبت کبرا با تلاش ارزشمند فقیهان به دست آمده است که با دقت در بدست آوردن …

مجموعه کتاب «مکاسب محرمه» استاد علیرضا اعرافی به منظور آشنایی هرچه بیشتر محققین و جامعه نخبگانی از سوی مؤسسه اشراق و عرفان منتشر شده است که توسط حجت‌الاسلام احمد عابدین‌زاده مدیر پروژه مکاسب محرمه معرفی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مباحث منتشر شده در این کتاب مطالبی است که استاد علیرضا اعرافی در دروس خارج فقه و اصول خود از …

اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه  با حضور در بیت آیت‌الله صافی گلپایگانی با ایشان دیدار و گفتگو کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، این مرجع عالیقدر با اشاره به گزارش اساتید حسینی بوشهری و اعرافی از فعالیت‌ها و برنامه‌های این شورا و نیز حوزه‌های علمیه، بیان داشت: نکاتی که اشاره شد، حاکی از این است که آقایان، همّت بلندی در جهت …

رویکرد گزینش روایات در بخاری، رجالی و براساس اسناد بوده، حال آنکه برای کلینی، موازین مضمونی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. بخاری در بسیاری موارد، روایات را به‌جهت ضعف سندی کنار می‌گذاشت. حال آنکه کلینی به جهت‌گیری و استحکام متن توجه داشته و درواقع، در نگاه کلینی متن بر سند اولویت داشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه …

شبکه اجتهاد: درباره حلیت یا حرمت ذاتی توریه برای شماری از فقیهان که تعداد ایشان اندک هم نیست دیدگاه واضح و روشنی نیافتیم؛ علی‌رغم این، بسیاری از ایشان بین حکم دروغ و توریه تمایز قائل شده‌اند. آن‌ها ادله‌ی حرمتِ دروغ را شامل توریه نمی‌دانند؛ زیرا دروغ و توریه دو موضوع مختلف هستند. این دسته از فقیهان به جهت تأیید سخن …

رئیس سابق دانشکده الهیات دانشگاه تهران گفت: هر جامع‌نگار معیار‌های خاص علمی خود را دارد؛ ما در جوامع شیعی، شفافیت در معیار را می‌بینیم؛ اما در کتب اهل تسنن در این زمینه با کوهی مشکلات مواجه هستیم. از دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم مهم‌تر که نداریم، در حالی بعد از گذشت این همه سال معیار‌های آن دو هنوز …

در ادامه سلسسله نشست علمی مدرسه فقهی امام محمدباقر (علیه‌السلام) قم، نشست «انواع سیاق و حدود حجیت آن» با ارائه حجت‌الاسلام حسن رضایی صرمی با حضور اساتید، فضلا و طلاب این مدرسه برگزار شد. آنچه می‌خوانید گزارشی از این نشست است. شبکه اجتهاد: یکی از مشکلاتی که در رابطه با سیاق داشتیم این بود که تعریف خاصی برای آن در …

شبکه اجتهاد: همایش ملی نکوداشت آیت‌الله حاج سیدمحمود حسینی شاهرودی (ره) با حضور علمای حوزه علمیه خراسان و سخنرانی آیت‌الله سید احمد علم الهدی، استاد سید حسین شاهرودی، استاد سید مصباح عاملی، استاد نظری شاهرودی، اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حجت‌الاسلام نصیری‌فرد، دبیر کنگره در مدرسه عالی نواب مشهد برگزار شد. در پایان مراسم از کتاب‌های مردی از …

شبکه اجتهاد: مفهوم «ولایت» که معادل هدایت، سرپرستی و تربیت است، به عنوان اصل و اساس دین، می‌بایست در مفاهیم پایین دستی دین جاری شود، از این رو ضروری است که در بسیاری از مفاهم خودساخته تجدید نظر کنیم. به عنوان مثال دوگانه «تعبد یا تعقل» که خصوصاً در فضای روشنفکری رایج است از غفلت از همین مفهوم ولایت شکل …

حجت‌الاسلام حسین بستان، گفت: یکی از دلایلی که طلاب در حوزه دیر مجتهد می‌شوند این است که فقه به صورت منضبط ارائه نمی‌شود ولی غربی‌ها در مباحث اجتهادی خودشان خیلی منضبط‌تر هستند، ما طلبه را از ابتدا وارد معالم و لمعه و مکاسب می‌کنیم و اینقدر خودش باید پرکار و پرمباحثه باشد تا اندک‌اندک به کسب مهارت‌های لازم دست یابد …

حجت‌الاسلام ‌هادی سروش، با تأکید بر اینکه تا به امروز ظرفیت‌های دانش وسیع و پخته فقه مغفول مانده و از امکانات آن به طور کامل بهره گیری نشده است، گفت: امروز به تقویت شاخصه‌های مهمی در فقه احتیاج داریم که این شاخصه‌ها «توجه به آیات قرآن»، «تلفیق قواعد و روایات»، «عقل و بنای عقلا»، «شریعت سهله و سمحه» و «تقویت …

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه قم، گفت: از نگاه بنده وظیفه یک طلبه که خودش را سرباز حوزه شیعی می‌داند این است که اگر در مورد فقه مقارَن کار می‌کند، صرف دانستن مطالب سایر مذاهب اسلامی و فِرَق فقهی، کاری را پیش نمی‌برد؛ باید با مقارنه به امتیازات تفکر شیعی رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جواد مروی، عضو …

مدیر پژوهش حوزه‌های علمیه اظهار کرد: در چند لایه مشکلات وجود دارد که باعث شده هنوز اهداف ما در زمینه نهادسازی به طور کامل محقق نشود بنابراین باید حوزه، دانشگاه و حاکمیت به یک توافق برسند که نظامات لازم را استخراج و طراحی کنند و دولت مکلف به اجرای آنها شود. همچنین در فقه نظام باید به کلان‌نظریات اجتماعی برسیم …

پنجاه و چهارمین اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حسن ربانی بیرجندی، عضو هیئت علمی و مدیر گروه فقه و مبانی اجتهاد مرکز تخصصی آخوند خراسانی با عنوان «نگاهی به مکاتب فقهی شیعه» منتشر شد. این کتاب شامل ۱۲ فصل «فقه در آغاز عصر غیبت»، «مکتب شیخ مفید»، «مکتب حله»، «مکتب جبل عامل»، «مکتب محقق اردبیلی»، «مکتب علامه وحید بهبهانی»، «مکتب فیض …

نشست «صدسالگی حوزه قم و مسائل جامعه ایران» با حضور و سخنرانی استاد سیدمصطفی محقق داماد، استاد اکبر ثبوت، حجت‌الاسلام رضا مختاری و حجت‌الاسلام رسول جعفریان با همکاری انجمن اندیشه و قلم و خانه اندیشمندان علوم انسانی به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فروردین پیش رو، یک قرن از تأسیس حوزه علمیه قم می‌گذرد. در این …

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است: بدون توجه به عنصر زمان و مکان نمی‌توان در هیچ مساله‌‌ای  اظهار نظر کرد اما در عین حال، این بدان معنا نیست که احکام شریعت به لحاظ گذر زمان، تبدّل پیدا کند بلکه احکام شریعت در طول زمان ثابت هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد قائنی استاد خارج فقه و …

شبکه اجتهاد: شرایط فعلی حوزه علمیه قم در نسبت با موضوعاتی همچون فقه نظام، علوم انسانی اسلامی و گونه‌های مختلف فقه نظام همچون فقه اقتصادی، فقه سیاسی و … شرایط خاصی است. از سویی تلاش‌هایی از سوی برخی پژوهشگران و مراکز حوزوی صورت گرفته که در تحلیل‌ها و بررسی‌ها نباید نادیده انگاشته شود و از سوی دیگر جریانات رسمی‌تر حوزه …

استاد طالقانی با بیان اینکه قاعده لطف از نگاه شیخ طوسی در چهار مسأله اصولی شروط حسن امر، واجب تخییری، قیاس و اجماع لطف اثرگذار است، بیان داشت: مهمترین جایی که شیخ طوسی از قاعدۀ لطف استفاده کرده است در بحث اجماع می‌باشد که ایشان از قاعدۀ لطف برای اثبات حجت اجماع استفاده می‌کند که ظاهراً بعدا نیز همه با …

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، با بیان اینکه علوم انسانی اسلامی بدون فقه نظام ساز ممکن نیست، گفت: تا زمانی که نسبت علوم انسانی و فقه را تعریف نکنیم، نمی‌توان بین فقه و علوم انسانی سطح مثبتی تعریف کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی …

مسئول شورای عالی سیاستگذاری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، معتقد است که فقه بالنده به سوالات اصلی بشر امروز در حوزه‌های مختلف از جمله سیاست، فرهنگ، خانواده و حقوق فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌پردازد و در حقیقت فقه زندگی است. حجت‌الاسلام مقدم اصلی ترین مساله امروز را «حقوق اساسی» و در مرحله بعد مسایل مربوط به «حقوق …

حجت‌الاسلام سیدمحمود طیب‌حسینی، دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گفت: روایاتی داریم که از نظر سندی ضعیف و از نظر  معنا هم معنای تعجب‌برانگیزی دارد و اینها را باید بازتحلیل کنیم؛ مثلاً در تفسیر عیاشی روایتی نقل است: «لو قری القرآن کما انزل …؛ اگر قرآن را همانطور که نازل شده بود قرائت می‌کردید، ما اهل بیت(ع) را با اسممان در …

آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) با وجود نوآوری‌هایی که در فقه داشت، هیچ‌گاه در مجامع حوزوی متهم به ابداع روش جدید و سخنان شاذ نشد چون نحوه نوآوری ایشان به گونه‌‌ای بود که همواره نوآوری را با حفظ ساختار فقه دنبال می‌کرد و هیچ وقت به دنبال ساختارشکنی در فقه نبود بلکه معتقد بود در عین حفظ ساختار باید نوآوری کرد. به …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی علاوه بر اینکه تأکید دارد حوزه علمیه در دهه اخیر سیر صعودی و تکاملی داشته است، به دو آسیب فعلی دروس خارج فقه اشاره دارد: یک آسیب اینکه دروس خارج «نگاه نظام وار و شبکه‌ای» به مسایل ندارند و دومین آسیب اینکه دروس خارج فقه تخصصی نیاز به یک «مدیریت سیستمی» دارد …

آیین رونمایی از کتاب «رجال تفسیری» که تحت اشراف آیت‌الله عبدالله جوادی آملی به رشته تحریر درآمده است، همزمان با روز پژوهش، در سالن آمفی‌تئاتر بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء با حضور علما و اساتید برگزار شد. در این مراسم آیت‌الله حسینی بوشهری و حجج‌اسلام جوادی آملی، علی‌نژاد و رحمان ستایش به ایراد سخنرانی پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام …

شبکه اجتهاد: مهم ترین منبع شناخت دین اسلام پس از قرآن، روایات معصومین علیهم السلام است. با مراجعه به کتب حدیثى و بررسى روایات در ابواب گوناگون احکام و سایر معارف اسلامى، با روایات متعارضى روبه‌رو مى‌شویم تا آنجا که شیخ طوسى کمتر بابى از ابواب فقه را خالى از اخبار متعارض مى‌داند. مسألۀ تعارض و اختلاف اخبار در قرن …

شبکه اجتهاد: همزمان با روز پژوهش، آیین رونمایی از کتاب گرانسنگ «رجال تفسیری» که تحت اشراف آیت‌الله عبدالله جوادی آملی به رشته تحریر درآمده است، در سالن آمفی تئاتر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار گردید. در این مراسم آیت‌الله حسینی بوشهری و حجج‌اسلام مرتضی جوادی آملی، علی‌نژاد و رحمان ستایش به ایراد سخنرانی پرداختند. کتاب رجال تفسیری اختصاص …

عضو هیئت موسس مجمع عالی حکمت اسلامی با انتقاد از کلاس‌های درس خارج که گاهی تا ۵۰۰ نفر تشکیل می‌شود، گفت: بسیاری از درس‌های خارج به خطابه و سخنرانی تبدیل شده‌اند و آن کارآمدی لازم را ندارند. به جای اینکه ۵۰۰ نفر در یک کلاس درس خارج حاضر شوند، استاد از این ۵۰۰ نفر مصاحبه‌ای کند و ۳۰ تا ۴۰ …