فرهنگ و ارتباطات

این کتاب روند شکل‌گیری تکفیر میان مذاهب و فرق اسلامی را بررسی کرده و کوشیده است این مسیر را به‌ویژه در میان وهابیون تشریح کند. کتاب شامل سه فصل است که در فصل اول روند شکل‌گیری تفکر تکفیری در محمد بن عبدالوهاب را با بررسی نامه‌های او ارائه می‌کند. در این فصل نامه‌هایی که محمد بن‌عبدالوهاب به پادشاهان و علمای دوران خود نوشته، بررسی و ذکر شده است. بر اساس این نامه‌ها مقتدای وهابیون خود را تنها فردی می‌دانسته که کلمه توحید و معنای آن را درک می‌کرده است. در فصل دوم نویسنده موضع وهابیت در برابر فقها و فقه را آورده و تبیین کرده است که چگونه محمد بن‌عبدالوهاب و یاران و پیروانش اقدام به تکفیر فقها و علما از جمله ابوحنیفه، از امامان چهارگانه و بزرگ اهل‌سنّت، کرده‌اند. در فصل سوم با عنوان «فتاوای علمای نجد در تکفیر امت اسلامی» به بررسی جایگاه علمای نجد که پادشاهان سعودی نیز از این منطقه هستند و همچنین به روش آنان پرداخته است.

شیخ نوحِ حنفی در سخنان خود، شیعه را تکفیر و جواز قتل آنان را صادر کرد و سید شرف الدین موسوی در پاسخ به وی کتاب نفیسی با نام الفصول المهمّه فی تألیف الأُمّه نگاشت و در آن بر برادری همه مسلمانان تأکید ورزید. در واقع کتاب الفصول المهمّه سید شرف الدین را که از نویسندگان بزرگ شیعه است، می‌توان پاسخی به تفرقه‌افکنان در میان امت اسلام دانست. مؤلف در این کتاب پر محتوا با آوردن احادیث صحیح از مجموعه‌های حدیثی معتبر اهل‌سنّت و با ذکر فتواهای فقیهان مشهور گذشته و احیاناً معاصر عالم اسلام، فتوای آن شیخ تکفیرگر را به نقد علمی و تاریخی کشیده و سرفصل‌های ذیل را بررسی کرده است: علم و اسلام و ایمان و ارزش نهاد دینی، برادری شیعه و سنی و اهل نجات بودن موحدان، فتواهای دانشمندان سنی مبنی بر نجات اهل توحید و شواهد دیگر آن، بشارت‌های سنت برای شیعه، نمونه‌هایی از اجتهاد در برابر نص، بررسی فتواهای تکفیر، نقش دروغ‌سازان در تفرقه‌افکنی و انگیزه‌های تفرقه‌افکنی.

نویسنده :  مالکی، حسن‌بن‌فرحان مترجم :  مرتضوی، یوسف نوع: تالیف ناشر:  ادیان، محل نشر: قم تاریخ چاپ: ۱۳۸۶/۱/۱  زبان: فارسی

نویسنده که از پژوهشگران سوری و مدیر مرکز حفظ قرآن «الأسد» سوریه و نیز عضو شورای ریاست مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است، در این نوشتار به بررسی دلایل شکل‌گیری تفکر تکفیری پرداخته است. وی معتقد است محکوم کردن و نسبت کفر و الحاد به فقها و دانشمندانی که اختلاف نظر و فکر و عقیده با حاکمان داشته‌اند، سابقه‌ای تاریخی دارد که دوران ابن‌رشد، شاهدی بر این مدعاست. نویسنده همچنین به بررسی خطرها و عواقب تفکر تکفیری در جامعه اسلامی پرداخته است.

نویسنده که از پژوهشگران سوری و مدیر مرکز حفظ قرآن «الأسد» سوریه و نیز عضو شورای ریاست مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است، در این نوشتار به بررسی دلایل شکل‌گیری تفکر تکفیری پرداخته است. وی معتقد است محکوم کردن و نسبت کفر و الحاد به فقها و دانشمندانی که اختلاف نظر و فکر و عقیده با حاکمان داشته‌اند، سابقه‌ای تاریخی دارد که دوران ابن‌رشد، شاهدی بر این مدعاست. نویسنده همچنین به بررسی خطرها و عواقب تفکر تکفیری در جامعه اسلامی پرداخته است.

دکـتر محمد عماره با انتشار این کتاب، سر و صدای زیادی در شماری از رسانه‌های مصر بـه‌پا کرد و در پی آن وزیر اوقاف مصر مجبور شد دستور دهد تمام نسخه‌های کتاب از کتاب‌فروشی‌ها جمع شود و نویسنده هم ناگزیر با اندکی اصلاح کتاب را دوباره چاپ کرد. هـدف اصـلی نـویسنده بیان این موضوع است که دین اسلام به موعظه حسنه، دعوت به خیر و پرهیز از شر تأکید فراوان دارد، وی می‌گوید مسلمانان حق دارند به نصیحت یکدیگر بپردازند، اما حق ندارند به تکفیر همدیگر همت گمارند. نویسنده برای ایجاد وحدت مسلمانان، توصیه‌هایی می‌کند. وی مطالبش را ذیل این عناوین سامان داده است: ۱٫ همگان به دنبال وحدت؛ مسلمانان کجایند؟ ۲٫ تقریب و همبستگی؛ ۳٫ توجه به میزان آگاهی مخاطبان؛ ۵٫ گفتمان دانشمندان.

این کتاب جزء دوم و در ادامه کتاب بلاء التکفیر از همین نویسنده است

اثر حاضر در بردارنده فتوای مفتی اتحاد علماء الصوفیه اهل‌سنّت در پاکستان و دیگر علمای اهل‌سنّت درباره تکفیر مسلمانان است. مؤلف در پاسخ به سؤال مربوط به تکفیر مسلمین، با اشاره به نظریه شیخ شلتوت، این عمل را جایز نمی‌داند. وی در مباحث خود از آیات قرآن و روایات رسول اکرم (صلّی الله علیه وآله) استفاده کرده است. او تصریح می‌کند که صوفیه اهل‌سنّت و شیعیان امامی، جزء فرقه‌های مسلمانان به‌شمار می‌آیند.

نویسنده :  قرضاوی، یوسف مترجم :  نهضت فراهانی، عبدالواحد نوع: ترجمه ناشر:  پشاور، محل نشر: کاشمر تاریخ چاپ: ۱۳۷۱/۱/۱  زبان: فارسی

سخنرانی مؤلف در سمینار تقریب بین مذاهب اسلامی در سال ۲۰۰۸ م در تهران است. مؤلف با بررسی آسیب‌ها و مشکلاتِ تفکر تکفیری، راه‌هایی برای درمان این پدیده زشت ارائه کرده است.

نویسنده در کتاب با بهره‌گیری از آیات و احادیث و سخنان صاحب‌نظران و با نقد دیدگاه‌های تکفیری برخی از مرتجعین، جایگاه اندیشه و موضوع عقل را در اسلام بررسی کرده است. وی در کتاب به این مطالب عمده پرداخته است: اصول و ضوابط و مراتب اسلام و کفر، منشأ تکفیر دیگران، ویژگی‌های تکفیری و انواع و اشکال تکفیر و سرانجام چگونگی مقابله با تعصب.

دکتر عبداللطیف الهرماسی، استاد علوم اجتماعی در دانشگاه ای تونس است. وی با نگاهی تاریخی و جامعه‌شناسی مذهبی، به بررسی و تحلیل پدیده تکفیر و عواقب آن در جوامع عربی ـ اسلامی به‌ویژه از ابتدای هزاره سوم پرداخته است. وی معتقد است سلفی‌گری جهادی، در فعالیت‌های خود به تعریف رایج میان علمای اسلام که جهان را به دو بخش اسلام و کفر تقسیم می‌کنند، توجهی ندارد، بلکه با توسعه در مفهوم شرک و کفر، گروه بزرگی از مسلمانان را نیز از دایره اسلام خارج می‌کند. از سوی دیگر، آنان در عین حال، رنگی کاملاً سیاسی به فعالیت‌های خود می‌دهند و روش آنان در مبارزه، جهاد است و برای جواز آن، ناگزیر باید حکم کفر و ارتداد را برای مخالفین خود صادر کنند.

نویسنده در این کتاب به واکاوی مسئله خشونت و تکفیر در اسلام پرداخته و به بسیاری از سؤال‌های مطرح شده در این زمینه پاسخ داده است. کتاب مشتمل بر پنج فصل است و نگارنده طی آنها به تبیین اصول و معیارهای تکفیر پرداخته، خاستگاه‌های تکفیر و برخی ویژگی‌های تکفیری‌ها را برشمرده، به گونه‌ها و شکل‌های تکفیر اشاره کرده و در پایان گفتمان تکفیری را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. آقای موسی دانش این کتاب را با عنوان اسلام و خشونت: نگاهی نو به پدیده تکفیر به فارسی ترجمه کرده و در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در سال۱۳۹۰در ۳۴۴ صفحه در قطع وزیری به چاپ رسیده است.

نویسنده که از پژوهشگران مصری است، در این نوشتار سابقه تاریخی تفکر تکفیری را بررسی کرده است. وی در شش فصل از مواجهه علما و اندیشمندان با برخی از جریان‌های تکفیری را گزارش کرده است. در این کتاب در فصول جداگانه قضایای تکفیر حلاج، احمد الخزاعی، طبری و ابن‌رشد بررسی شده است.

این کتاب ترجمه­ای از کتاب تطهیر المناهج من التکفیر ( عبدالله دشتی، عراق، شبکه الفکر، ۱۴۲۸ق./۲۰۰۷م.) است. هدف نویسنده در این نوشتار شناخت تکفیر و شرک و ارائه راهکارهایی در راستای دوری جستن از اندیشه‌های منجر به تکفیر است. این نوشتار مشتمل بر یک مبحث مقدماتی و دو فصل با عناوین «حقیقت توحید مشرکان در ربوبیت»، و «آیا مسلمانان هم گرفتار شرک در الوهیت شده‌اند»، است. نگارنده، طی این مباحث کوشیده است معیارها و ضابطه‌های تکفیر را شرح داده، دلایل راه بردن به سوی تکفیر را برشمرده و راه برون رفت از این گونه اندیشه‌ها را شرح دهد.

موضوع این کتاب، نگاهی به مسئله خشونت از منظر اسلام و تکفیر در کشورهای اسلامی است. نویسنده، در کتاب حاضر به واکاوی مسئله خشونت و تکفیر در اسلام پرداخته و به بسیاری از سؤال‌های مطرح شده پیرامون این موضوع‌ها پاسخ داده است. کتاب، مشتمل بر پنج فصل است و نگارنده طی آن‌ها به تبیین اصول و معیارهای تکفیر پرداخته، خاستگاه‌های تکفیر و برخی ویژگی‌های تکفیری‌ها را برشمرده، به گونه‌ها و شکل‌های تکفیر اشاره کرده، و در پایان گفتمان تکفیری را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.

تکفیر، در روایات شیعه و اهل سنت، مسئله‌ای بسیار خطرناک معرفی شده است. پیامبر در این باره می‌فرماید: «هرکس نسبت کفر به کس دیگری بدهد که معیار کفر را ندارد، گوینده آن کافر است». با توجه به روش و معیار قرآن و سنت درباره معیار کفر و اسلام، برخی از افراد، فتوای به کفر عده‌ای را صادر می‌کنند، این که فتوا استناد قرآنی و روایی دارد یا از جهالت و تعصب سرچشمه گرفته است، سئوالی است که اذهان را به خود مشغول داشته است. در کتاب حاضر، برای روشن شدن حقیقت مسئله تکفیر، با نگاهی به قرآن و روایات و گفتار بزرگان مذاهب اسلامی، به بررسی فتوای تکفیر در اسلام و سایر مذاهب پرداخته شده است.

رابطه عقل و دین از دیرینه‌ترین مباحث تفکر بشری است، به طوری که در تاریخ تفکر اسلامی و در ارتباط با تبیین نسبت بین عقل و دین اختلاف نظر وجود دارد، هر گروه یا فرقه ای به نوعی با دین برخورد دارند؛ بعضی به ظاهرآیات و روایات اکتفا می‌کنند و مخالف دخالت عقل در دین هستند و بعضی عقل را در دین دخیل می‌دانند، در این میان بررسی دیدگاه ملاصدرا و إبن تیمیه قابل توجه می‌باشد. در این پژوه ...

تحقیق حاضر مباحثی است با رویکرد کلامی در مورد تأثیر اندیشه‌های کلامی ابن تیمیه بر وهابیت، این نوشتار به زندگی ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب پرداخته است. این دو شخص دارای اندیشه‌های افراطی بودند که باها با نقد و محکومیت علمای عامه روبرو شدند. نوشتار حاضر سپس به بیان دیدگاه کلامی ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب در محور توحید و شرک بحث کرده است. با تفسیر نادرستی که این دو عالم از توحی ...

مروری بر دیدگاه‎های تکفیری برخی از فرقه‎های اسلامی و نقد این دیدگاه‎هاست. در این اثر ضمن بیان پیشینه‎ای از تکفیر و «تکفیرگرایی» در جهان اسلام از زمان پیامبر اسلام (ص) و پس از آن به ریشه‎یابی این پدیده و عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن پرداخته شده است. نویسنده ابتدا به معیارهای اسلام و کفر در جهان اسلام اشاره کرده و موجبات کفر را انکار توحید و رسالت نبوی، انکار ضروری دین و مذهب و ارتکاب گناه کبیره دانسته و...

نویسنده در این رساله نخست ایمان و کفر را بر اساس آیات و روایات تبیین کرده و آن‌گاه به بررسی تفاوت‌های بین «ایمان» و «اسلام» پرداخته است. وی در ادامه به موضوع تکفیرِ مسلمانان اشاره کرده و با استدلال‌های قرآنی و حدیثی ثابت کرده این پدیده خلاف اصول اسلامی و انسانی است.

پدیدآورنده:  سرداری اردکان، محمد استاد راهنما:  عابدی، احمد استاد مشاور:  بداشتی، علی‌الله استاد ناظر:  استاد داور:  تاریخ دفاع: ۱۳۸۴/۱/۱ زبان پایان نامه: فارسی تعداد صفحه:  مرکز: دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد محل نگهداری:  منبع اندیشه رویت از دیرباز در دین یهود مطرح بوده و سپس این بحث به حوزه اندیشه دین اسلام نیز سرایت نمود و مورد اختلاف متفکرین اسلام واقع شد. مشکل اصلی این است که آیا خداوند دارای جهت و مکان است یا خیر؟ مجسمه قایلند خدا جسم است و صورت و هییت دارد و حرکت می‌کند. مشبهه و کرامیه نیز خدا را دارای جسم می‌دانند؛ …

ابن تیمیه، از جمله علمای متعصب و تندرو حنبلی است که در سال ۶۶۱ هجری قمری، متولد و در سال ۷۲۸ از دنیا رفت. وی در اوضاع سیاسی و فرهنگی عصر خود نقش مهمی را ایفا کرده و حیات علمی و سیاسی او سرشار از درگیری و مبارزات سرسختانه در برابر مخالفان است ...

بسام الصباغ، نویسنده و پژوهشگر سوری و عضو اتحادیه علمای جهان اسلام، در این کتاب ضمن بررسی اسباب و انگیزه‌های پیدایش فکر تکفیری، راه‌هایی برای درمان این پدیده نامیمون در جامعه اسلامی ارائه کرده است.

موضوع شفاعت در میان مجموعه مباحثی که در حوزه الهیات به ویژه معاد شناسی مطرح بوده است، همیشه توجهات زیادی را به خود مشغول ساخته است در واقع شفاعت در روز قیامت، روزنه ای از امید و آرزوست که آیین اسلام به روی گنهکاران گشوده تا از رحمت الهی ناامید نگردند و در اثر بی نصیب دانستن خود از آمرزش الهی در گناه و معصیت فرو نروند. البته درباره این اصل و تحقق آن همه فرق و مذاهب اسلامی ...

در این نوشتار با ریشه‌یابی پدیده تکفیر، برخی از علل و اسباب پیدایش آن، بررسی و تحلیل شده است. نویسنده پیامدهای خطرناک تکفیر مسلمانان را بیان کرده و ضرورت رجوع به قرآن و سنّت نبوی را به وهابیون گوشزد کرده است. این کتاب همچنین با عنوان پدیده غلو و زیاده روی در تکفیر (کافر گفتن مسلمان) با ترجمه عبدالواحد نهضت فراهی منتشر شده است. نیز در کتابِ فتاوای فقهی معاصر ( یوسف قرضاوی، جلد اول، ترجمه احمد نعمتی، تهران، نشر احسان، چاپ اول، ۱۳۸۰) در قالب مقاله‌ای به چاپ رسیده است.

پدیدآورنده: باقری، مریم استاد راهنما: رضایی، محمدجواد استاد مشاور: واحدی، بهجت استاد ناظر: استاد داور: تاریخ دفاع: ۱۳۸۸/۱/۱ زبان پایان نامه: فارسی تعداد صفحه:

زمینه‌ساز جریان تکفیر در سرزمین مقدس حجاز، برخی عالمان درباری این دیار هستند، اما در این بین بعضی از عالمان منصفِ برآمده از فرقه وهابی، از جمله نویسنده این کتاب، با قرائتی جدید از آثار سلف خود، با بازخوانی این پدیده، بر آن هستند تا اندیشه‌ای نو ارائه کنند. این کتاب مشتمل بر نقد و اعتراض محمد بن علوی مالکی بر این فتنه در مخالفت با این گونه اختلافات میان مسلمانان است. عنوان برخی مطالب کتاب عبارت‌است از: دیدگاه ابن‌تیمیه و شوکانی درباره تکفیر، دیدگاه محمد بن عبدالوهاب درباره تکفیر، آیین مخالفت، کشور عربستان خاستگاه تکفیر و هجوم و بدگویی نیست، دشنام دادن به مسلمان گناه و جنگیدن با او کفر است، غرور و خودپسندی منشأ تکفیر، آفات عجب، نهی از تفرقه و اختلاف، عقیده‌ای که موجب نجات می‌شود.

اختلاف نظر در بعضی از اعتقادات در میان مسلمانان بوجود آمد و باعث ایجاد فرق کلامی گردید و همرا با فراز و نشیب و پیامدهای مثبت و منفی استمرار یافت. مشهورترین این فرق، معتزله، اشاعره و امامیه می‌باشند و امروزه در میان اهل سنت، فرقه اشاعره غلبه فکری خود را بر سایر فرق کلامی آنان حفظ کرده و در تشیع نحله امامیه (اثنی عشریه) توانسته است از مبانی فکری و اعتقادی خود به رغم محدودیت ه ...

موضوع این کتاب، شناخت تکفیر و شرک و ارائه راهکارهایی برای دوری جستن از اندیشه‌های منجر به تکفیر است. این نوشتار مشتمل بر یک مبحث مقدماتی و دو فصل با عناوین «حقیقت توحید مشرکان در ربوبیت» و «آیا مسلمانان هم گرفتار شرک در الوهیت شده‌اند» است. نگارنده طی این مباحث کوشیده است معیارها و ضابطه‌های تکفیر را شرح دهد، دلایل گرایش به سوی تکفیر را برشمرد و راه برون‌رفت از این گونه اندیشه‌ها را شرح دهد. نشر مشعر با مشخصات زیر، این کتاب را ترجمه و منتشر کرده است: پرهیز از اندیشه‌های تکفیری؛ ترجمه تطهیر المناهج من التکفیر: ترجمه کاظم حاتمی طبری، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۰، ۹۶ص، رقعی.