فقه مقارن

تعریف:

دوره‌ی کارشناسی ارشد فقه مقارن، مرحله‏ای از آموزش تخصّصی است که فراگیران آن پس از گذراندن واحدهای مربوط به اخذ مدرک کارشناسی ارشد در این رشته موفق می‌شوند.

اهداف و سیاستهای آموزشی:

– تعلیم اصول و مبانی کلی حاکم بر فقه مذاهب اسلامی؛

– آگاه کردن فراگیران به منابع و مناهج جدید و قدیم مذاهب در عرصه فقه و اصول و مسایل مربوط به آنها؛

– آشنا کردن فراگیران به علل اختلاف‌ها و راه‌های تقریب در برداشت‌ها در عرصه فقه و اصول؛

– آموزش آرای اختصاصی مذهب امامیه به فراگیران؛

– آشنا کردن فراگیران به برتری فقه و اصول مذهب امامیه در موارد اختلافی؛

– آشنایی فراگیران به نقاط ضعف و قوت مذاهب جدید و قدیم.

اهمیت و ضرورت:

امروزه بیش از گذشته، گرایش به فقه مقارن و در گستره‌ای وسیع‌تر توجه به بحث‌های مقایسه‏ای در علوم اسلامی، ضرورت ‏پیدا کرده ‏است ‏و به ‏طور کلی ‏برخی ‏دلایل ‏این ‏ضرورت‏ رو به‏ رشد، در عرصه ‏فقه ‏مقارن، در موارد زیر،خلاصه ‏می‌شود:

– فهم مسایل فقهی، بدون توجه به مذاهب فقهی دیگر، بسی لرزان و ضعیف است و هنگام رویارویی با صاحبان مذاهب دیگر، توان دفاع و مقابله، بسیار اندک است.

– در بحث فقه مقارن، می‌توان به نقاط ضعف و قوت خود و دیگران واقف شد و با توجه به همه آنها و نتایج حاصله از بررسی‌ها، نظام فقهی با پایه‌های استوار و مبانی مستحکم و با اسلوبی قابل دفاع، بنا کرد.

– با فهم فقه به شکل مقارن، می‌توانیم با شیوه‌ی پسندیده نزد ارباب مذاهب فقهی دیگر، پا به عرصه گفتگو نهیم، در غیر این صورت، فاقد زبان مشترک و قابل قبول برای یکدیگر خواهیم بود.

– هم اکنون با گسترش حیرت‌آور وسایل ارتباطی از قبیل اینترنت، ماهواره و… بحث‌های مقارنه‏ای ضرورت فزاینده‏ای یافته است و جهان کنونی برای انسان‌ها چونان دهکده‏ای می‌ماند که هر کس می‌تواند با هر فرد دیگری در اندک زمانی ارتباط برقرار کند.

– مخاطبان دروس فقه مقارن، فراگیران غیر ایرانی می‌باشند که به طور عمده در کشورهایی به سر می‌برند که اکثر ساکنان آنها را پیروان مذاهب دیگر تشکیل می‌دهد، و بدون آگاهی از فقه به شکل مقارنه‏ای، توان حرکت‌های تبلیغی و دفاع و پاسخ را نخواهند داشت.

– رشته فقه مقارن در واقع ایجاد زمینه و بستری مناسب برای انتخاب و پیروی از بهترین کلام است همان امری که آیه شریفه «فبشّر عباد الذین یستمعون القول فیتّبعون احسنه» (سوره‌ی زمرآیه‌ی ۱۷ و ۱۸) به آن اشاره دارد.

طول دوره و شکل آن:

دوره‌ی کارشناسی ارشد فقه مقارن ۹۸ واحد بوده که حداکثر در مدت ۱۰ نیم سال

(ترم)ارائه می‌شود.

– هر واحد نظری ۱۶ ساعت و هر واحد عملی ۳۲ ساعت است.

– زمان تدریس هر واحد نظری در یک نیم سال تحصیلی ۱۶ هفته است.

محورهای دروس:

نقش و توانایی:

فارغ التحصیلان این رشته علاوه بر آشنایی با مباحث فقهی مذاهب مختلف اسلامی‌توانایی لازم در خصوص فهم دقیق آراء و اندیشه فقهای مذاهب دیگر و تطبیق بین آنها و استخراج موارد مشترک را کسب خواهند کرد.

الف) دروس حوزوی:

ب) دروس پیش‌نیاز:

ج) دروس تخصصی:

د) دروس تخصصی گرایشی:

۱٫ مسائل فقهی حقوقی مقارن

۲٫ رویکردهای جدید فقهی اهل سنت

۳٫ مسائل مستحدثه مقارن

۴. اصول مقارن

تذکر: گذراندن یک گرایش(بسته) ۶ واحدی از میان ۴ گرایش (بسته) دروس تخصصی گرایشی، برای فراگیران الزامی‌است.