حکومت و قانون

اختصاصی شبکه اجتهاد: از نظر نهادهای حقوق بشری، افراد زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شوند، اما در فقه اسلامی، ملاک خروج از کودکی، بلوغ جسمی است. همین امر موجب شده تا مجازات و تعزیر کودکان بالغ زیر ۱۸ سال در جوامع اسلامی با اعتراض نهادهای حقوق بشری مواجه شود.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عضو مجلس خبرگان رهبری و نیز استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، مهمان گذشته برنامه تلوزیونی «دست خط» بود. متن ذیل مشروح گفتگوی آیت‌الله اراکی در این برنامه است:

سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که مصوبه مجلس درباره عضویت غیرمسلمانان در شوراهای اسلامی شهر و روستا خلاف شرع و قانون اساسی است.

بیش از ۵۰ نفر از اساتید حوزه و دانشگاه یزد در نامه‌ای به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نسبت به طرح دوفوریتی حضور اقلیت‌ها در شوراهای اسلامی شهر و روستا واکنش نشان دادند.

معاون حقوقی قوه قضائیه از اتمام بررسی و تدوین نهایی اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری تا پایان سال خبر داد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: رد دیدار رسمی با مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا توسط دکتر احمد الطیب شیخ الازهر را می‌توان جزء اولین واکنش‌های جدی و مهم شخصیت‌های جهان اسلام نسبت به تصمیم ترامپ در به‌رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی سرزمین‌های اشغالی دانست.

حجت‌الاسلام امیدی گفت: علامه طباطبایی معتقد است به رغم آنکه مردم در تکوین اجتماع، تشکیل حکومت، اقتدار و بقای حکومت و نظارت بر آن نقشی به سزا دارند اما در مشروعیت آن نقشی ندارند.

آن‌چه در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته است رویکرد مقاصدی به حکم "امر به معروف و نهی از منکر" به‌عنوان یکی از مسائل فقه سیاسی است. در این رویکرد با توجه به مقاصد مهم شریعت هم‌چون: رفق و مدارا، و امنیت و آزادی انسان‌ها، فقها به لزوم رعایت ملایم‌ترین برخوردها برای تحقق دو فریضه و نیز حساسیت مرحله‌ی ‌اقدام عملی حکم داده‌اند.

آیات سید محمدتقی مدرسی و محمد سعید حکیم از مراجع شیعه عراق نسبت به تصمیم آمریکا برای انتقال سفارت خود به قدس اشغالی و تعرض به ملت فلسطین و نادیده گرفتن احساسات مسلمانان این اقدام را محکوم کردند و امت اسلامی را به هشیاری و خیزش متمدنانه و عقلانی دعوت نمودند.

سلیمان خاکبان گفت: رنسانس و سرمایه داری و عوامل درونی مثل حکومت، روشنفکران و روحانیت، علل پنجگانه‌ی جدایی حوزه و دانشگاه هستند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی گفت: فقه اسلامی تکلیف‌محور و متضمن مقوله حق است و گستره اقبال عمومی آن شامل جمیع اقشار مردم است، اسلام فقاهتی در مدت اندکی از به رسمیت شناخته شدن آن بعد انقلاب موفقیت‌های چشمگیری را از خود نشان داده است.

شبکه اجتهاد: اظهارات اخیر آیت‌الله‌ شبیری زنجانی در باب تنزل جایگاه روحانیت در میان مردم بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگویی صمیمی با دکتر عبدالوهاب فراتی به این موضوع بپردازیم. فراتی مؤلف آثار ارزشمندی همچون «روحانیت و سیاست: مسائل و پیامدها»، «روحانیت و تجدد»، «گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم» و نیز مقالات بی‌شماری در این حوزه است. گفتگوی مباحثات با این پژوهشگر حوزه علمیه قم را می‌خوانید:

اختصاصی شبکه اجتهاد: بارها دیده‌ام و می‌بینم بسیاری از کسانی که درباره دین اسلام می‌نویسند یا در این باره سخن می‌گویند ، آشکارا بین دوران مکی و مدنی زندگی پیامبر- و کسانی که با او ایمان آوردند ، فرق می‌گذارند و دوران مکه را دوران خودسازی و صبر و شکیبایی و دوران مدینه را دوران اجرا و برپایی حکومت ، می‌شمارند و تلاش می‌کنند به گونه‌ای ویژگی‌های این دو دوره را تبیین کنند که گویی این دو دوران با یکدیگر متضاد هستند .

رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: شورای نگهبان اهل سیاست‌بازی نیست، افرادی که با هر اتفاقی شورای نگهبان را متهم می‌کنند، دارای قلم‌ها و زبان‌های نامقدس هستند.

برخی فکر می‌کنند فهم سیاسی آن‌ها از مراجع خیلی بیشتر است. مرجعی که در مسائل فقهی و اصولی عمیق است در مسائل سیاسی هم عمیق است و اینطور نیست که اهل تشخیص نباشد. هر وقت طلبه توانست در ابواب فقهی مجتهد شود در مسائل سیاسی هم می‌تواند. چون وقتی قوه و استعدادی در مرتبه‌ای به فعلیت برسد در زمینه‌های دیگر هم به فعلیت می‌رسد.

شبکه اجتهاد: پس از اظهارات دونالد ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا به صورت رسمی، قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل (رژیم صهیونیستی) به رسمیت می‌شناسد، موج واکنش‌‌های جدی در محکومیت این توطئه از سوی شخصیت‌های جهان و رهبران مذهبی از جمله مراجع شیعه ایران شدت گرفت.

رئیس انجمن کلام حوزه علمیه گفت: اگر ما نتوانیم مشکل بانک و ربا را حل کنیم، انقلاب ما شکست می‌خورد. بنابراین ما چاره‌ای جز تقویت فقه و کلام و پایه‌های آن‌ها که قرآن، حدیث و البته عقل است، نداریم؛ لذا این‌ها در راستای تقویت حوزه‌ی انقلابی است.

این کتاب می‌خواهد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که الگوی حاکم بر تأثیرات تغییرات ارزشی جامعه ایران بر سیاست‌های حجاب در جمهوری اسلامی ایران چیست و جهت‌گیری‌های آتی آن چگونه خواهد بود.

آیت‌الله نوری همدانی با تأکید بر تشکیل وزارتخانه امر به معروف و نهی ازمنکر، اظهار کرد: آمران و ناهیان کسانی باشند که اهل معرفت، درک نسبت به معروف و منکر باشند، نسبت به زشتی‌ها و بداخلاقی‌های جامعه بی‌تفاوت نباشند، با زبان و قدرت تذکر دهد.

شبکه اجتهاد: زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی امروز با ایجاد حلقه انسانی در صحن قدس حرم رضوی، خواستار آزادسازی سرزمین های اشغالی از سلطه رژیم صهیونیستی و هم پیمانانش شدند. در پایان این تجمع شرکت کنندگان با قرائت بیانیه ای حمایت خود را از قدس شریف و مردم مظلوم فلسطین اعلام کردند.

شبکه اجتهاد: وجود مقدس حضرت محمد بن عبدالله (ص) جامع انواع عظمت‌های انسانی و بزرگواری‌های یک فرد بی نظیر و بی مانند بشری است. در این نوشتار با چند رشته از عظمت‌های آن حضرت از نگاه حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی آشنا می‌شویم و از هر یک برای سازندگی شخصیّت خود درس و سرمشق می‌گیریم:

شبکه اجتهاد: بی گمان همه کسانی که در این گیتی به امر خداپرستی واقفند می‌دانند که حق مطلق فقط اوست و در سایه سار همین حق است که می‌توان دین حقیقی را تشخیص داد. تردید در چنین مقوله فطری باعث می‌شود که همه چیز در چشم انداز اولش جلوه حق و حقیقت داشته باشد و سر از اثبات نظریه تکثر حق‌ها در آورد. در چنین موازنه غیر عاقلانه همه چیز در این جهان، حق اطلاق می‌شود و هیچ حقیقتی را نباید و نمی‌توان حق مطلق دانست.

ما هیچ اختلافی با ملت‌های مسلمان نداریم، ما اهل وحدتیم؛ اما در مقابل این حرکت علاقه‌مند به وحدت، کسانی هستند که دنبال جنگ هستند و سیاستشان جنگ است. در مقابل اینها ما نصیحت می‌کنیم؛ ما زبانمان زبان نصیحت است؛ بنای ما بنای نصیحت است. عاقبت این کاری که بعضی از دولت‌های منطقه می‌کنند، همان‌طور که در قرآن آمده است، نابودی خودشان است.

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت الله محمد واعظ‌زاده خراسانی، متولد ۲۵ خرداد ۱۳۰۴ در مشهد، محقق و متفکر اسلامی معاصر، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بود. به مناسبت ایام هفته وحدت و اولین سالگرد این بزرگ پرچم‌‌دار تقریب مذاهب گفتگویی منتشر نشده پیرامون «محبت اهل‌بیت(ع) و مسئله وحدت» از فرار رویتان می‌گذرد.

شبکه اجتهاد: «احمد» را در عهدین بشارت به آمدنش داده بودند و پیروان ادیان ابراهیمی چشم انتظار ظهور خاتم انبیاء بودند تا راه بشر را به کهکشان رستگاری متصل سازد. «محمد» که آمد طاق‌های ظلم و بیداد بشری فرو ریخت، آتش شیطان به خاموشی گرایید و بتهای سرکشی بشر فرو افتاد تا خداوند فریاد یگانگی اش را از آغازین نوای «امین» الهی برای بشریت همه تاریخ بسراید... و «محمد» پا به عرصه گیتی گذاشت و جهان منتظرش را به شکوفه باران دانایی دعوت کرد...

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه هم شیعه‌ها و هم اهل سنت مأمور به وحدت و اتحاد هستند، گفت: حضرت امیرالمونین علی (ع) در یک خطبه رسمی که در نهج‌البلاغه آمده است می‌فرمایند: بدان! در بین امت اسلامی از من کسی بیشتر یا مثل من، کسی نیست که مردم را به وحدت دعوت کند و از مهم‌ترین حق خودم گذشت کردم و به شما از سنت خدا خبر می‌دهم که در آینده هم همین طور است که هیچ امتی از اختلاف خیر نمی‌بیند.

از آنجا که رعایت شان و جایگاه مراجع عظام وظیفه کلیه متدیین به ویژه مسئولین محترم می‌باشد مراتب اعتراض و محکومیت را نسبت به این نماینده مجلس و گلایه و ناراحتی خود را از بی اعتنایی شما ودیگر مسئولین ابراز داشته و خواستار پیگیری قضایی مدعی العموم و اقدامات متناسب در این زمینه هستیم تا دیگربار شاهد تکرار این قضایا نباشیم.

شبکه اجتهاد: سال‌هاست گفته می‌شود که طراح نهاد ولایت فقیه و کسی که پیگیری کرد تا آن را وارد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کند، سید حسن آیت بوده است. روایت‌هایی چند از این ادعا بر سر زبان‌هاست؛ در یکی از این روایت‌ها چنین گفته می‌شود ولایت فقیه صرفاً مفهومی نظری و ناظر به کلیت نظام بود و چیزی نبود که امام، مراجع و روحانیون انقلابی در پی عملی کردنش باشند.

در برخی از کتاب‌های فقهی مثل «کتاب جهاد» اصل را بر جنگ مسلمانان با غیر مسلمانان قرار می­دهند. واقعا کتاب جهاد نیازمند به بازنگری است، کتاب جهاد در فقه کنونی اصل را برجنگ مسلمانان با غیرمسلمانان قرار می‌دهد و برای برقراری صلح مدت و محدودیت تعیین می‌کند.

استاد دروس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به ماجرای عضویت شهروند زرتشتی در شورای شهر یزد گفت: ما همچنان دچار نوعی تناقض و سرگردانی میان نگرش به مفهوم امت و نیز جامعه اسلامی، دیدگاههای رایج در فقه از یک طرف و مفهوم دولت و کشور و ملت و قانون نویسی هستیم.