آخرین اخبار

کتاب تأسیس و تبیین قاعده فقهی «ما أعطی لله لا یرجع فیه» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی اشراقی استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم با تقریظ آیت‌الله مصطفی دوستی زنجانی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «ما أعطی لله لا یرجع فیه» در نوع خود بدیع است و به عنوان اولین اثر در این زمینه شناخته می‌شود و مطالب مرتبط با موضوع در قالب یک نظام علمی مشخص، سامان داده شده است. این کتاب تکمیل شده رساله فقهی سطح ۴ حوزه علمیه قم نویسنده می‌باشد که منتج به تأسیس قاعده‌ی جدید فقهی شده است و صاحب اثر نام «ما اعطی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اغتشاشات و وقایع اخیر، با موج‌سواری و ایجاد فضای احساسی میان نوجوانان و جوانان شکل گرفت و باعث خسارات مادی و معنوی بسیاری شد. تحلیلگران معتقدند این وضعیت پایدار نیست؛ اما مسأله مهم و ماندگار، نگرش دانش‌آموز دهه هشتادی آینده‌سازان کشور و حتی مسئولان دهه‌های بعدی نظام است! براساس داده‌ها، وجه مشترک اغلب دستگیرشدگان، جهل ایشان نسبت به تحلیل صحیح از اوضاع کشور است. نگاه نادرست این افراد نسبت به مسئله انقلاب، حکومت اسلامی، احکام دینی، جایگاه انسانی و ایمانی انسان در نگاه دینی و نزد خداوند متعال، پوشش اسلامی و فلسفه آن، علت گرفتاری‌ها و کاستی‌های …

موضوع امر به معروف و نهی از منکر از اهمّ مباحث فقهی و کتاب علّامه فانی جزء بهترین آثاری است که دارای دیدگاه‌های قابل توجّهی در این موضوع است. این کتاب از جمله رساله‌های فقهی مؤلّف است که به تازگی با مقدّمه، تحقیق و تعلیق حجت‌الاسلام سیّدمحمّدمهدی رفیع‌پور به چاپ رسیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، علّامه فانی اصفهانی متوفّی ۱۴۰۹ قمری از فقهای معاصر و در علوم مختلف صاحب آثار متعدّدی است. رساله «الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر» که تقریر درس ایشان در نجف اشرف (۱۳۷۹ قمری) است، مباحث حول محور امر به معروف و نهی از منکر …

شبکه اجتهاد: فقه سکولار، گرایشی است که، مأموریت فقه را «تحقق حاکمیت اسلام» ندانسته و نه تنها برای اقامه دین در سطح جامعه، برنامه‌ای ندارد، بلکه سعی دارد از تمام ظرفیت فقه برای مقابله با این هدف استفاده نماید. این گرایش، چنین القاء می‌کند که، به دلیل اعراض و چشم فروبستن از جامعه پردازی، نقشی در حوادث و بحرانهای اجتماعی ندارد؛ اما به نظر می رسد که چنین نباشد. توضیح مطلب اینکه: فقه سکولار، دوگونه موضع‌گیری دارد: ۱. موضع‌گیری در صحنه جهانی این گرایش، در صحنه جهانی، توصیه به سپرانداختن در برابر نظام سلطه و کنارگذاشتن «اندیشه مقاومت» می‌کند. این …

رئیس شورای حوزه‌های علمیه تهران معتقد است: تولید علوم انسانی اسلامی فقط از فقیه مجتهد برمی‌آید نه فقیه مقلد و نیز بدون علوم انسانی فقه کارآمد و روزآمد به دست نخواهد آمد. استاد رشاد می‌گوید: اگر فقه ما از زمانه عقب هست، علت این است برخی موضوعات علوم انسانی را نمی‌دانند و فتوا نمی‌دهند. شبکه اجتهاد: می‌خواهم نگره‌ای را در زمینه تحول «فقه آموزی» و «فقه پژوهی» و «ارتقاء تفقه و اجتهاد» مطرح ‌کنم و آن مساله «پیوند فقه و علوم انسانی» است. این نگره‌ و نظریه‌ بر ده اصل و پیش‌فرض متکی و احیانا مبتنی است، اول با عبارات …

شبکه اجتهاد: حوزه علمیه مشهد از دیرباز شاهد رشد و نمو اندیشمندان بزرگی بوده است. در دوره معاصر چند شخصیت چون خورشید بر تارک حوزه خراسان می‌درخشیدند. آیت‌الله شیخ هاشم قزوینی یکی از این عالمان بزرگ این شهر و دیار بوده است. «فقیه آزاده»، عنوان پرونده «شهرآرا» برای این استاد والامقام است که با آثار و گفتارهایی از آیات و اساتید: سید جعفر سیدان، مصطفی اشرفی شاهرودی، رجبعلی رضازاده، سیدمحمد خامنه‌ای، مهدی محقق و محمد واعظ زاده خراسانی، ابوالقاسم خزعلی، محمدرضا حکیمی، حیدر رحیم‌پور ازغدی(رحمهم‌الله‌)، نگاهی به بینش و منش آیت‌الله شیخ هاشم قزوینی داشته که با اندک ویرایشی می‌خوانید. …

شبکه اجتهاد: گزارش حاضر، برخی از تفاوت‌های فتاوای بنیان گذار جمهوری اسلامی امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت‌الله خامنه‌ای را در مسائل «عبادات، معاملات، مسائل پزشکی و متفرقه» نشان می‌دهد. فتاوای حضرت امام از کتاب‌های «تحریر الوسیله»، «العروه الوثقی»، «توضیح المسائل و استفتائات» است و فتاوای آیت‌الله خامنه‌ای از کتاب «اجوبه الاستفتائات، «مناسک حج» و برخی استفتائات موجود در دفتر معظم‌له و درس خارج فقه ایشان می‌باشد. تقلید ۱. امام خمینی(ره): تقلید میّت ابتداءً جایز نیست. (تحریرالوسیله، ج۱، المقدمه، م۱۳ و توضیح المسائل، م۱۳) آیت‌الله‌ خامنه‌ای: بنابر احتیاط واجب تقلید از مجتهد میت ابتداءً جایز نیست. (اجوبه الاستفتائات، …

دومین پیش همایش کنگره بین‌المللی علامه شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء که به بررسی اندیشه‌های فقهی و رونمایی از مجموعه فقهی موسوعه ایشان اختصاص داشت، برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری در مراسم رونمایی از مجموعه فقهی علامه شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، گفت: فلسفه رونمایی و معرفی آثار اندیشمندان و بزرگان این است که فضلا و علاقه‌مندان و استادان با این آثار آشنا شوند و این جلسه هم پیش‌همایش است و ان‌شاءالله تا برپایی همایش اصلی، تلاش کنید معرفی بیشتری برای این اثر صورت بگیرد. ‌ …

در این کتاب با استفاده از روش تطبیقی تلاش شده است، نظرات اصولیان و هرمنوتیست‌های روش‌شناختی در فهم مراد مولف مقایسه شود و دلالت‌های صحیح آن برای طراحی «نظریه فهم مراد شارع» در اصول فقه استخراج گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول فقه و هرمنوتیک روش‌شناختی» اثر دکتر مسعود فیاضی در گروه منطق فهم دین پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی، توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد. هرمنوتیست‌ها به سه دسته روشی، روش‌شناختی و فلسفی تقسیم می‌شوند. دسته اول و دوم مانند اصولیان و فقها معتقدند؛ علیرغم وجود فاصله زمانی قابل توجه بین زمان صدور و زمان تفسیر …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با بیان اینکه مقاصدالشریعه امروزه یک خطر بسیار بزرگ برای مجموع دین است، گفت: من از بابت «مقاصدالشریعه» نگرانی دارم، در ابتدا فکر می‌کردم که مقاصدالشریعه مثل موریانه تنها به جان فقه می‌افتد اما الان مشاهده می‌شود که به جان قرآن کریم نیز افتاده است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، در نخستین اجلاسیه سالانه اساتید مؤسسه تخصصی ائمه اطهار(ع) که در سالن جلسات این مرکز در قم برگزار شد، ضمن تسلیت به مناسبت شهادت جمعی از هم‌میهنان در حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ(ع)، گفت: خداوند …

مجموعه ۲۷ جلدی موسوعه فقهی علامه محمدحسین کاشف الغطاء(ره) به همت مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، علامه آیت‌الله شیخ محمدحسین کاشف الغطاء پس از ارتحال استاد بزرگوارش آیت‌الله سیدمحمد کاظم یزدی، بنا به درخواست مقلدین رساله‌های سؤال و جواب عربی، زاد‌المقلدین، مناسک حج، وجیزه الاحکام، حاشیه بر عروه الوثقی و… را تحریر کردند. وی تا پایان عمر با عزت خویش هماره تکیه بر مسند تدریس داشت و جمعی از بزرگان را از سعه علمی و شخصیتی خود بهره‌‌مند می‌ساخت. درحوزه پژوهش و نگارش از زمره عالمان پرکاری بود که …

حجت‌الاسلام دکتر سیدحسین مدرسی طباطبایی اخیرا کتابی با عنوان «نص و تفسیر: امام جعفر صادق و میراث او در فقه اسلامی» به بازار آثار مطالعات اسلامی عرضه کرده است که اخبار انتشار آن از مدتی پیش باعث جلب توجه دنبال‌کنندگان آثار او شد. تصویری از مزار ائمه مدفون در قبرستان بقیع که ساخته سلاطین عثمانی بود و با سلطه وهابیان بر حجاز ویران شد، نقش جلد این کتاب است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین مدرسی طباطبایی؛ صاحب کرسی بویارد داج در دپارتمان مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون است. او که پس از گذراندن دوره‌های عالی تحصیلات سنتی …

شبکه اجتهاد: در تاریخ حوزه‌های علمیه ساختار فرایند قوه اجتهاد و استنباط همواره شاهد تحولات گوناگون بوده و این تحولات ناگزیر ادامه خواهد داشت. آخرین نمونه این تحول در عرصه آموزش سطوح عالی حوزه با عنوان بزرگ‌ترین طرح تحول اجتهادی در حال اجراست. به دلیل آثار و تبعات مهم این طرح، لازم است نظرات موافق و مخالف مورد عنایت جدی مسئولان محترم حوزه قرار گیرد و در نهایت به آنچه در جهت تقویت علمی حوزه‌های مقدسه است عمل شود.در این نوشته کوتاه از نگاهی مخالف با طرح، ضمن تحلیل یافته‌ها، با ارائه راهکارهایی سعی در کمک به روشن‌تر شدن ابعاد …

کتاب «المسجد فی فقه النظام الاسلامی» جدیدترین اثر استاد شیخ محسن اراکی، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «المسجد فی فقه النظام الاسلامی» اثر استاد محسن اراکی در سه فصل مکتوب شده است. در در فصل اول مفهوم مسجد و تاریخ و موقعیت آن را در نظام اجتماعی اسلام تبیین شده است. فصل دوم با برشمردن تأسیس مساجد چهارگانه در اسلام و فضیلت آن‌ها، بحث را دنبال کرده است. فصل سوم کتاب به بررسی فقه تأسیس مساجد پرداخته و اصول و به تبیین فروع مرتبط با این بحث می‌پردازد، ضمن آن که …

استاد علیدوست در خصوص «طرح اصلاح محدوده کتب درسی و آموزش حوزه‌‌‌های علمیه» گفت: نظر من این است که اگر به هر دلیلی اصرار بر اجرای این طرح هست، نباید حوزه را دچار شقاق و اختلاف کرد، طلاب باید طبق برنامه پیش بروند و بدون دغدغه خاطر درسشان را بخوانند. از سوی دیگر استاد عندلیب همدانی بیان داشت: ما هیچ تعصبی نسبت به تغییر و تکامل متون درسی نداریم؛ کتاب‌‌‌های الآن از دوران قدیم که نبوده، آرام‌آرام کتابی رفته و کتاب دیگری جایگزین شده است. اما این کار نظم و نظام خاصی دارد و نمی‌شود این را با دستور حل …

رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: مرحوم آیت‌الله صانعی در بحث فاضل دیه زن برای قصاص می‌گوید چون عرف امروز این حکم را ظالمانه می‌داند این حکم را کنار می‌گذاریم. چون هر روایتی که با عقل منافات داشته باشد طبق آیاتی که بر عدل و نفی ظلم دلالت دارد باید کنار گذاشته شود. نقد بنده این است که نظریه ایشان دلیل ندارد و دلایلی که ذکر شده پیشتیبان این نظریه نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش اجلاسیه اول کرسی تخصصی «نقد نظریه قاعده عدالت» به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های علمی …

جدیدترین آثار پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با عناوین «بررسی فقهی موانع و نهادهای جایگزین اقامه حدود در عصر غیبت»، «حق بر توسعه در نظام بین‌الملل حقوق بشر و آموزه‌های اسلامی» و «انحصاری کردن نقل و انتقال اموال غیرمنقول در سند رسمی» از سوی نویسندگان آثار معرفی و با حضور استاد محسن اراکی رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی فیروزی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و نویسنده کتاب «حق بر توسعه در نظام بین‌الملل، حقوق بشر و آموزه‌های اسلامی»، در این مراسم، گفت: تحول در گفتمان حقوق بشر باعث پیدایش …

حجت‌الاسلام ابوالقاسم کریمی ضمن اشاره به نوآوری‌های شهید مصطفی خمینی در بحث ولایت فقیه تصریح کرد: در بحث ولایت فقیه ایشان از اولین فقهایی هستند که به آیات قرآن استناد می‌کنند و در این رابطه به پنج آیه قرآن استدلال می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی بررسی و ارزیابی کتاب «ولایت و حکمرانی فقیه» ترجمه رساله ولایت شهید مصطفی خمینی، چندی قبل در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد. در ابتدای نشست حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم کریمی، مترجم کتاب درباره اثر توضیحاتی داد و گفت: این رساله در ضمن کتاب البیع حاج‌آقا مصطفی خمینی بوده است. وقتی ما …

کتاب «حوزه علمیه؛ چیستی گذشته حال آینده» برگرفته از بیانات و نظرات استاد علیرضا اعرافی و با تدوین محمد آزادی از سوی مؤسسه اشراق و عرفان منتشر شده است. اثر حاضر از چهار بخش اصلی با عناوین «چیستی حوزه علمیه»، «گذشته حوزه علمیه»، «وضعیت کنونی حوزه» و «تحول حوزه علمیه» تشکیل شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، رسالت و هدفی که برای تدوین کتاب حوزه علمیه در نظر گرفته شده، تبیین ماهیت و چیستی حقیقی حوزه علمیه و روشن کردن رسالت‌هایی است که از این نهاد عظیم و مقدس انتظار می‌رود. به همین سبب، این کتاب در چهار فصل اصلی تدوین …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روش‌ها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که از آن می‌شود. به‌مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه بر آن شدیم موضوع «درس خارج» را با نگاهی تاریخی-تحلیلی، آسیب‌شناسانه و روشی مورد بازکاوی قرار دهیم و نظر اساتید و صاحب‌نظران را در این باره جویا شویم. این پرونده شامل سه بخش «درس خارج، سبک‌ها و روش‌ها»، «درس خارج، کاستی‌ها و بایسته‌ها»، «درس خارج، مباحثه و تقریر نویسی» است که با آثار و گفتگوهایی از اساتید: احمد …

فقه جنسیت تفاوت‌هایی را که به لحاظ اجتماعی میان زن و مرد وجود دارد، بررسی فقهی می‌کند تا صحت و سقم این تفاوت مشخص شده و اعتبار شرعی آن تعیین گردد. هرچند برخی از مباحث، ناظر به جنسیت در ابواب مختلف فقهی آمده و احکام آن بیان شده است، در عین حال جمع کردن این مباحث از ابواب مختلف، ذیل عنوان «فقه جنسیت» دارای فوایدی از جمله انسجام مباحث، افزوده علمی و طرح احکام ثانوی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان، مدیر گروه پژوهشی فقه زن و خانواده جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در نشست تخصصی «جنسیت و فقه» …

کتاب «احکام فضای مجازی»، اثر محمود صادقی به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۱۹۲ صفحه به چاپ رسید. اثر حاضر مشتمل بر ۳۰۲ مسئله و سؤال‌های شرعی درباره فضای مجازی است که از کتب فقهی (رساله عملیه، استفتائات) و سایت‌های امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله شبیری زنجانی، آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی جمع‌آوری کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، از میان همه تکنولوژی‌‌‌های امروز، اینترنت به لحاظ تنوع و گستردگی، گوی سبقت را از بقیه ربوده است؛ بنابراین، مسئله‌ای جدید است که باید از رهگذر فقه و احکام نگریسته شود. اثر حاضر مشتمل بر ۳۰۲ …

درباره حرم‌های مطهر می‌گویند زمین حرم ملک آستان مقدس است و عنوان آستان مقدس یا حرم مطهر، عنوان حقوقی است و آیا عنوان حقوقی می‌تواند مالک باشد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد عابدی در اولین جلسه از درس خارج «فقه قانون تجارت»(۱) به بیان مطالب مقدماتی پرداخت. ایشان در این خصوص بیان کرد؛ در کتاب‌های فقهی مانند تحریر الوسیله، وسیله النجاه و شرح لمعه، فصلی به نام کتاب الشرکه وجود دارد که بحث ما نیست. آنچه در پی بیان آن هستیم با شرکت در کتب فقهی چند تفاوت دارد. نخست اینکه شکرت فقهی از مال مشترک بحث می‌کند در …

رئیس علمی شورای دین پژوهان گفت: امام خمینی (ره) در باب ردع و امضای اعتباریات اندیشه‌ای دارد که از سوی برخی شخصیت‌‌‌های اصولی نادیده انگاشته می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سلسله نشست‌‌‌های تبیین مکتب امام خمینی با عنوان «تبیین مکتب اصولی امام خمینی» که در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی برگزار شد، اظهار داشت: از بهترین و زیباترین مباحث حوزوی، بحث از دو مکتب فقهی و اصولی است که در این جلسه پیرامون مکتب اصولی بحث خواهیم کرد. وی افزود: بحث از مکتب، نوعی آگاهی انبوه را فراهم می‌آورد که سریعتر و …

حجت‌الاسلام و‌المسلمین قنبریان گفت: مردم اگر در جایگاه مورد تاکید حکومت اسلامی قرار بگیرند خودشان امر به معروف و نهی از منکر را رعایت می‌کنند، من صریح می‌گویم ما این جایگاه را از مردم می‌گیریم و امر به معروف و نهی از منکر را می‌خواهیم، آن هم فقط در یک یا چند حوزه خاص! به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دوم از سلسله نشست‌‌‌های بررسی فقهی وظایف حکومت اسلامی نسبت به وضعیت پوشش در جامعه با موضوع «نگاهی فقهی به فرآیند تحقق حجاب» با حضور حجت‌الاسلام و‌المسلمین محسن قنبریان از اساتید حوزه علمیه چندی قبل در مدرسه تخصصی فقه امام کاظم(ع) …

حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان، نویسنده و استاد مطرح تاریخ اسلام در کتاب جدید خود با عنوان «درس‌هایی درباره فِرق اسلامی» تصویری متفاوت از دانش ملل و نحل ارائه داده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش ملل ونحل از علوم میان رشته‌ای است که به آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی می‌پردازد. این دانش در تلورانس بین علم کلام و تاریخ مذاهب اسلامی در نوسان است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که غالب کتب ملل ونحل منتشر شده تا کنون، توسط متکلمین نوشته شده است و مورخین عموماً در نگارش آثار ملل ونحل غایب بوده اند. اخیراً مورخ صاحب نظر کشور، حجت‌الاسلام والمسلمین …

مرکز تخصصی طوبی در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ با موافقت مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان، برای اولین بار در حوزه علمیه خراسان از خواهران طلبه دارای مدرک سطح سه حوزه علمیه جهت دوره عالی (سطح ۴) رشته فقه خانواده ثبت نام به عمل می آورد. به گزارش شبکه اجتهاد، «سطح چهار رشته فقه خانواده» که پس از مقطع تخصصی آغاز می‌گردد، که در آن قواعد حاکم بر روابط افراد خانواده، خانواده با سایر اشخاص و نهادهای اجتماعی را از منظر فقه بررسی و طی آن فراگیران به طور عمیق مباحث فقهی حوزه خانواده را به صورت استدلالی فرا می‌گیرند و توانایی …

درپی حادثه تروریستی در حرم مطهّر حضرت احمد بن موسی علیهما السلام که به  شهادت و مجروح شدن دهها مرد و زن و کودک بی‌گناه منجر شد، رهبر معظم انقلاب اسلامی و مراجع معظم تقلید و مراکز حوزوی در پیامی با تسلیت به خانواده‌های عزادار این حادثه، مردم شیراز و ملت ایران، خون پاک شهدا را عامل اتحاد بیش از پیش ملت ایران دانسته و برخورد قاطع دستگاه‌های قضایی و امنیتی با عاملان این اتفاقات کینه‌توزانه را خواستار شدند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پی حادثه‌ی تروریستی در حرم حضرت احمد بن …

اختصاصی شبکه اجتهاد: پوشیده نیست که تحول حوزه، مطالبه بسیار قدیمی مقام معظم رهبری،‌ دغدغه دوسویه مراجع معظم تقلید و بزرگان حوزه (چه نبودش و چه بودش)، شعار مسئولان حوزه‌های علمیه و رؤیای اساتید و فضلا و طلاب حوزه است. اما اینکه تحول حوزه چیست و چگونه است، با گذشت دهه‌ها از آغاز حرکات اصلاحی و تحولی (اگر آغازی مانند دوره زعامت مرحوم آیت‌الله بروجردی را برای آغاز آن در نظر بگیریم) هنوز رازی سر به مهر است که حوزویان بهای گزافی را بابت آزمون و خطاهای این عرصه و تأخیر در اصلاحات می‌پردازند. هیچ از فضل و دانش پزشکان …

نظام آموزش سنتی حوزه، از گذشته تا امروز، در کنار نقاط قوت، نقاط ضعفی هم داشته و دارد. هر چیزی که سنت حوزوی محسوب شود مطلوب نیست. سنت‌های خوب زیادی داریم، سنت‌هایی که قابل‌شمارش است، اگرچه سنت‌های بد هم کم نیست. اگر کسی به قدرت استنباط برسد بیشتر به اتکای تلاش شخصی خود فرد بوده تا اینکه نظام حوزه او را به صورت مجتهد تربیت کند. در قدیم، سنت مباحثه این خلا را پر می‌کرد ولی امروز مباحثه هم بسیار ضعیف شده است و این ضعف بیشتر دیده می‌شود. چه اشکالی دارد حوزه از تجارب آموزشی جدید بهره‌مند شود و …