آخرین اخبار

اختصاصی شبکه اجتهاد: گزینش سیاسی یکی از محورهای مهم و اصلی جامعه شناسی سیاسی به شمار می‌‏رود. از سوی دیگر مسئله گزینش سیاسی در چارچوب فقه ‏دولت ‏سازی -که به دنبال طراحی و ارائه نرم‌‏افزار اداره جامعه توسط ولی امر است- نیز از جایگاه مهمی برخوردار است، به گونه‏‌ای که یکی از سه موضوع اصلی فقه دولت، یعنی «فقه کارگزار» را، در کنار دو موضوع دیگر آن، یعنی «فقه تقنین» و «فقه تشکیلات» به خود اختصاص داده است. یادداشت حاضر با تمرکز بر ماهیت و ساختار گزینش سیاسی در فقه دولت سازی، با محوریت روایات کتاب القضاء وسائل الشیعه به …

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در پیامی ضمن تسلیت رخداد تلخ و سانحه سنگین و غمبار آبادان بیان داشت: جامعه اعم از مسئول و مردم عادی موظف‌اند یعنی همه ما موظفیم که اساس فکر، عقل، درایت، اندیشه و انگیزه را بر اعتقاد صائب و عمل صالح بنیانگزاری کنیم. اینگونه از رخدادهای تلخ در اثر نبود عقیده صائب و ایمان سالم است. کسی که لرزان می‌اندیشد و مضطرب فکر می‌کند، مضطرب می‌سازد! آن که انگیزه اختلاسی و اندیشه نجومی دارد، فکرش را، فکرتش را، فطرتش را بر لبه لرزان سقوط، بنیانگزاری کرده است، خواه از مسئولین خواه از مردم! و کسی که …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطها(ع)، موضوع شناسی را یکی از ضرورت‌های بسیار روشن و غیر قابل انکار در مباحث اجتهادی دانست و ابراز کرد: اصلاً فقیه در زمان ما بدون موضوع شناسی نمی‌تواند فتوا بدهد؛ اگر در زمان گذشته با اما و اگر تردید و … به صورت‌های این چنینی حرف‌‌هایی زده می‌شد، جامعه در زمان ما با اما و اگر نمی‌تواند و قانع نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار معاون آموزش حوزه علمیه خراسان با اشاره به گام‌‌های خوب تحولی که در حوزه خراسان برداشته شده است، ابراز کرد: قرارگاه‌ها علمی و هیئت‌های اندیشه‌ورز …

دو راه حل برای خانواده‌محوری در قانونگذاری وجود دارد. اول، تغییر فتوای معیار؛ در موضوعات اختلافی یک فتوا معیار قرار می‌گیرد و آن فتوایی است که با مصالح خانواده سازگار باشد. راه دیگر تغییر حکم مبناست؛ در اینجا قوانین باید بر مبنای احکام اولیه باشد، ولی اگر تأمین‌کننده غرض شارع به دلایل سیاسی و اجتماعی نباشد، به سراغ حکم ثانوی می‌رویم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در نشست علمی «خانواده‌محوری و عدالت جنسیتی» با بیان اینکه خانواده‌محوری و عدالت جنسیتی ارتباط چندانی با هم ندارند، گفت: اصطلاح خانواده‌محوری در …

اظهارات احمد کریمه یکی از اساتید الازهر در خصوص چند همسری در جامعه مصری جنجال آفرید و با واکنش برخی از مسئولان مرتبط با حقوق زن مواجه شد. به گزارش شبکه اجتهاد، اظهارات احمد کریمه استاد فقه تطبیقی الازهر مصر در خصوص چند همسری در جامعه مصری جنجال آفرید و با واکنش برخی از مسئولان مرتبط با حقوق زن مواجه شد. کریمه در یک برنامه تلویزیونی در خصوص ازدواج دوم برای مردان سخن گفت و مطالبی را بیان کرد که با دیدگاه‌‌های مدنی و حقوق زنان اختلاف داشت. وی تصریح کرد: شرع به شوهر اجازه می‌دهد که بدون اجازه همسر …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالنبی موسوی‌فرد، نماینده ولی‌فقیه در خوزستان و امام جمعه اهواز از نخستین روز حادثه در میدان عملیات آواربرداری و امدادرسانی متروپل آبادان حضور یافته و به دلجویی از داغ‌دیدگان حاضر در محل پرداخته است.  

پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: وضعیت عادلانه بین زن و مرد زمانی ایجاد ‌می‌شود که در ارتباطات متقابل، زن و مرد به حقوق شایسته خود برسند و لزوما این حقوق به معنای برابری نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مهدی شجریان، پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و نویسنده کتاب «درباره عدالت جنسیتی؛ نگاهی به فمینیسم و حکمت متعالیه» در سلسله نشست‌های علمی «عدالت جنسیتی» که از سوی مؤسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه(س) قم برگزار شد، با بیان اینکه از نظر ما، عدالت جنسیتی به معنای برابری نیست و اینجا نقطه اول تفاوت با نگاه غالب فمینیستی است، …

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان اینکه در فقه رایج ما بیشتر بر روایات تکیه می‌‌‌شود، گفت: ائمه (ع) به ویژه امام باقر(ع) و امام صادق (ع) که بیشترین روایات فقهی از آنان است، با توجه به واقعیت موجود در زمان خویش، به بیان احکام الهی می‌‌پرداختند و به مسائل مورد ابتلای مردم در زمانه خویش بی‌‌‌تفاوت نبودند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد ورعی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم اشاره به ابعاد متنوع مکتب امام صادق(ع) و تربیت شاگردان مختلف در رشته‌‌های گوناگون علمی و در دانش‌‌‌های مختلف کلام، تفسیر، فقه و … …

شبکه اجتهاد: بعد از گلایه از فقیهانِ اهل سنت که نگاهی به فقه امام صادق (ع) ندارند، گلایه‌ای از خودی‌‌ها هم هست که امروز در برخی مسائل یا سخت گیری‌‌های شدیدی ‌می‌شود مانند قصه رویت هلال و یا در «فقه سیاسی» تصمیماتی اتخاذ ‌می‌شود و گرچه با فقه توجیه ‌می‌شود ولی دلنشین نبوده و پاسخگویِ نیازها و شبهات نیست و برای فرار از پاسخ؛ تمسک به ادعاهایی چون حقِ اِعمال ولایت و یا ادعای اتصال حاکمان به عالَم غیب و مانند آن ‌می‌شود و نتیجه‌ای جز «فقه گریزی» نخواهد داشت! فقه اهلبیت؛ فقه امام صادق(ع) فقه شیعه به عنوان فقه …

در پی حادثه دردناک ریزش ساختمان بزرگ «متروپل» در آبادان و کشته و زخمی شدن شماری از هم‌وطنان، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله نوری همدانی، آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله جوادی آملی، دفتر آیت‌الله شبیری زنجانی و دفتر مرجع فقید آیت‌الله صافی گلپایگانی به این حادثه واکنش نشان دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در پی حادثه تأسف‌بار جان‌باختن و مجروح شدن تعدادی از هموطنان در اثر فرو ریختن یک ساختمان در آبادان، رهبر انقلاب اسلامی در پیامی با تسلیت به بازماندگان مصیبت‌دیده این حادثه، به مسئولان دستور دادند ضمن سرعت عمل برای کاستن از تلفات، مقصران حادثه …

آیت‌الله گلپایگانی در فیضیه بودند و چند مرتبه به حجره‌ی آقا حمله کردند و یکی از حجره‌هایی که از همه بیشتر پنجره و در و شیشه‌هایش شکسته بود همین حجره‌ای بود که آقا در آن حضور داشتند و در حمله هایی که داشتند، پهلوی مرحوم آقای علوی را شکسته بودند، مرحوم حاج‌آقا علی صافی جلوی در ایستاده بود و اجازه نمی‌داد این‌ها بروند. آدم خیلی قوی بود و محکم ایستاده بود و این‌ها بازوی او را گاز گرفته و با چوب زده بودند و بازوی ایشان تا مدت‌ها سیاه بود. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست‌وپنجم شوال سالروز شهادت امام جعفر …

استاد ابوالقاسم علیدوست بر ضرورت استفاده فقیه از نظرات کارشناسان امین تاکید کرد و گفت: فقیه نمی‌‌تواند در حوزه‌هایی که تخصص و تمحض ندارد، نظر بدهد در اینجا باید از کارشناسان استفاده کند. چندسالی است که پدیده‌ای به نام درس سه ضلعی را تعریف کردم به این معناکه در کنار فقیه، یک کارشناس متخصص صاحبنظر باشد که بتواند دقیق موضوع را تبیین کند یعنی فقیه احکام بورس را بیان کند و تعریف بورس را برعهده کارشناس بگذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، جداکردن ظرفیت فقه از گزاره‌های موجود را مورد توجه قرار داد و اظهار داشت: اگر این …

مساوات از نظر میرزای نائینی، اساس سعادت امت است یعنی هیچ تفاوتی بین مردم و والیان وجود ندارد. تمام غرض عدالت و مساوات اینست که کسانی که به قدرت می‌رسند، از قدرت به نفع اقوام، آشنایان، بستگان خودشان سوءاستفاده نکنند. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش نشست کنگره بین المللی میرزای نائینی با عنوان «مساوات در اندیشه سیاسی میرزای نائینی» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک زائی چندی قبل در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. حجت‌الاسالام لک زایی در ابتدای این نشست گفت: علامه نائینی فقیهی بود که احساس کرد باید به سوالات مردم خودش پاسخ دهد. مسئله ایشان …

وضع قانون با نگاه جامع و بلند مدت؛ قانونگذاری منطبق با این سیاستهای کلّی نظام؛ جلوگیری از افزایش و تراکم طرح‌ها؛ اصلاح مسئله بودجه و اضافه نکردن به کسری بودجه؛ تقویت بنیه‌ی کارشناسی مجلس؛ تنظیم برنامه‌ی هفتم توسعه با رویکرد مسئله‌محور؛ تبیین رسانه‌ای قوانین؛ تداوم حرکت چابک و فعّال دیوان محاسبات؛ دخالت نکردن در انتصابها و توجه به مسئله‌ی تفکیک قوا؛ مراقبت از آبروی افراد؛ بیشتر شدن تضرع و توسل با بیشتر شدن مسئولیت؛ یازده توصیه مهم رهبر انقلاب به قانون‌گذاران بود. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس شورای …

شبکه اجتهاد: در خبرها آمده است که براساس مصوبه کمیسیون قضایی مجلس مهریه‌های بیش از ۱۴ سکه مشمول حق ثبت می‌شوند. بر این اساس و به گفته رئیس کمیسیون، مهریه‌های بین ۱۴ تا ۱۰۰ سکه، چهار دهم درصد قیمت سکه‌ها، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سکه، دو درصد و ۲۰۰ سکه به بالا مشمول حق ثبت به اندازه ۱۵ درصد قیمت آنها می‌گردند و به صورت نصف از دو طرف عقد گرفته می‌شود و درآمد حاصل از آن نیز به صندوقی به نام «صندوق تهیه جهیزیه» برای افراد نیازمند در بودجه سالانه واریز خواهد شد! البته در این گزارش روشن نیست …

افزایش میزان کسانی که خمس و زکات می‌پردازند در کمک به نیازمندان و کاهش فقر مؤثر است. اما دو نکته قابل توجه است؛ خمس و زکات را کسانی می‌دهند که ماهیت ایمانی پررنگی دارند. طبعاً کسانی مقید به خمس و زکات و دیگر صدقات واجب و مستحب هستند که در واقع ایمان و اعتقاد بیشتری دارند. اگر می‌خواهیم کمک‌های مؤمنانه در جامعه افزایش پیدا کند باید روی تقویت ایمان مردم کار کنیم. متأسفانه ما از این جهت مشکلات جدی داریم. کارها بسیار کلیشه‌ای است و جوابگو نیست. بعد از نیم قرنی که امکانات زیادی هم هزینه شده است باید بازنگری …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه، گفت: شریعت مقدس اجازه دخل و تصرف هر عمل جراحی را بدون در نظر گرفتن لزوم و اضطرار به انسان نمی‌دهد و تطبیق جنسیت فقط در صورت اضطرار مجاز خواهد بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمد عندلیب همدانی چندی قبل در سلسله نشست علمی «بررسی فقهی و روان‌شناسانه اختلال جنسی» با طرح این پرسش که آیا انسان سالم بدون ملال جنسی، می‌تواند بدون هیچ توجیه و حکمتی، تغییر جنسیت بدهد؟ بیان داشته: چنین تغییر جنسیتی ازنظر عقل و عقلا قابل قبول نیست و هم روح حاکم بر شریعت مقدسه اجازه چنین کاری …

مدیر آموزش فرهنگستان علوم اسلامی از برگزاری دوره تابستانه «طرح نظام فکری در تحقق تمدن نوین اسلامی» ویژه برادران و خواهران حوزوی و دانشگاهی، تحت اشراف استاد سید محمدمهدی میرباقری خبر داد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حسین پیروزمند در گفتگویی از برگزاری شانزدهمین دوره آموزشی کوتاه مدت تابستانه «طرح نظام فکری در تحقق تمدن نوین اسلامی» در فرهنگستان علوم اسلامی تحت اشراف استاد سید محمدمهدی میرباقری (عضو مجلس خبرگان رهبری و استاد خارج فقه حوزه علمیه قم) خبر داد و گفت: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جمع کارگزاران نظام اسلامی مراحل پنج‌گانه تحقق اهداف انقلاب اسلامی را («انقلاب اسلامی»، «نظام اسلامی»، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی قبل به مناسبت سخنان استاد فاضل لنکرانی، مبنی بر عدم امکان اجتهاد در حجاب، مطالبی میان فضلاء مطرح شد؛ مطالبی که بحث را به ماهیت ضروریات دین و امکان اجتهاد یا عدم اجتهاد در ضرویات دین کشاند. نگارنده در اینجا بر تعریف ضروری الدین تمرکز دارد؛ چراکه در صورت تبیین ماهیت آن قابل اجتهادی بودن و یا غیر قابل اجتهادی بودن آن روشن خواهد شد؛ لذا این نوشته در دو قسمت ارائه خواهد شد: قسمت یکم در تبیین ماهیت ضروری دین و قسمت دوم در قابلیت اجتهاد در ضروری دین. تعریف ضروری الدین: فقها تعاریف متعددی از …

شبکه اجتهاد: اولین نشست «رویکردشناسی فقه نظام ساز» از پیش‌نشست‌های همایش ملی «فقه نظام ساز»، با حضور مقررین دیدگاه اساتید محسن اراکی، علیرضا اعرافی و احمد مبلغی به همت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه‌السلام و با همکاری دبیرخانه هم اندیشی فقه حکومتی برگزار شد که گزارش آن را می‌خوانید: حجت‌الاسلام علی صالحی منش، مقرر دیدگاه استاد اراکی فقه متکفّل پاسخگویی به حکم فعل بشر است، هر حکمی که بشر دارد باید فقه مشخص کند، فعل بشر به خودی خود دو دسته است یا خرد است یا کلان، یعنی آن چیزی که موضوع حکم قرار‌ می‌‌گیرد؛ فرد بما هو …

«مناهج الوصول الی علم الاصول» نام دو جلد از شش جلد اثر اصولی امام خمینی (ره) در دانش اصول فقه‌ می‌باشد و تمامی مباحث الفاظ را در بردارد. حضرت امام در این اثر درباره تعدادی از مسائل فلسفی که اصولیون متأخر متأثر از آخوند خراسانی مطرح‌ می‌‌کنند، به تبیین و تحلیل پرداخته و ضمن ارائه تحقیقات خود، مزال اقلام را به پژوهشگران نشان دادند. نظریه بدیع «خطابات قانونیه» امام خمینی در این اثر ارائه شده است. شبکه اجتهاد: کتاب «مناهج الوصول إلی علم الاصول» اثری دو جلدی و آخرین بخش از تألیفات امام خمینی(ره) در علم اصول فقه‌ می‌باشد. در …

حجت‌الاسلام ایزدهی معتقد است: با وجود این‌‌‌‌که در مبانی فقهی، رأی و نظر مردم در تعیین سرنوشت خویش، مورد عنایت قرار گرفته است، اما پذیرش نقش مردم در نظام اسلامی عنصری مشروعیّت بخش تلقّی نبوده، بلکه همواره ذیل بحث ولایت مورد بحث قرار گرفته است. بااین‌وجود، جایگاهی ممتاز برای مردم در انتخابات به‌مثابه برترین عنصر مشارکت سیاسی وجود دارد و بر این اساس مردم در فرایند انتخابات می‌‌‌‌توانند اموری چون: جلوگیری از استبداد، فعلیّت بخشی به نظام سیاسی، ایجاد نقش در ساختار نظام سیاسی و تعیین شکل نظام سیاسی، کارآمد سازی حکومت دینی، انتخاب کارگزاران صالح را تضمین کنند. به …

شبکه اجتهاد: اول خرداد؛ روز بزرگداشت صدرالمتالهین معروف به ملاصدرا است. در اندیشه سیاسی وی، سیاستمدارانِ منافق با لباس فقه و شریعت وارد میدان سیاست‌ می‌‌شوند و اخلاق را نابود‌ می‌‌کنند! وی در کتاب مهم «الشواهدالربوبی» می‌گوید: «سیاست ورزی که بیرون از مرز شریعت باشد مانند بدن بدون روح است؛ والسیاسهُ المجرّدهُ عن الشّرع کجسد لا روحَ فیه.» طبق بیان ملاصدرا؛ «سیاست بدون شریعت»، یعنی؛ سیاست ورزی بدون رعایت دستورات دینی در بخش حلال و حرام خدا که حاوی عدالت و حق مداری و دوری از دروغ، اختلاس، بیت‌المال خواری، تهمت و حذف رقیب از عرصه سیاسی و مانند آن …

تمایز اقتصاد دانش‌بنیان اقتصاد اسلامی و مقاومتی با اقتصاد دانش‌بنیانی که در فضای تمدن مدرن ایجاد می‌شود در مقیاس تولید می‌باشد. تکنولوژی غربی مبتنی‌بر انگیزه نفع شخصی و سودگرایی، در دل خودش گرایش به سلطه و استفاده حداکثری از منابع طبیعی و عوامل تولید را دارا می‌باشد و برای تحقق این امر متمایل به سمت تولید انبوه و تکاثر ثروت برای افزودن به مقیاس تولید شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهل و پنجمین نشست تخصصی اقتصادنا و اولین نشست از سلسله‌نشست‌های «تولید در الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت» از سوی هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی معاونت پژوهش …

آیت‌الله شبیری زنجانی تاکید کرد: حوزه‌‌های علمیه باید به علوم حوزوی مخصوصا فقه و اصول که از علوم لازم و حیاتی برای حوزه است، به صورت شایسته‌ای اهتمام داشته باشند تا شاهد ترقی و پیشرفت بهتری در این زمینه باشیم و جامعه حوزوی ما باید به دنبال پرورش عالمانی باشد که پاسخگوی نیازهای جامعه خود باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی در دیدار اعضای بیت مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی که برای قدردانی از ابراز تسلیت معظم‌له در دفتر ایشان حضور یافته بودند؛ از بی توجهی به ارتقای علمی در علوم حوزوی ابراز تاسف کرد و گفت: امروزه …

شبکه اجتهاد: در علم فقه «مال» عبارت است از آن‎چه مورد رغبت عقلا و تقاضای آنان است و در ازای آن بهایی پرداخت می‌کنند. همچنین «کمیابی» و «منحصر به فرد بودن» در صورتی که مورد تقاضای زیاد باشد از عوامل تشخیص مالیت است. مالیت در نگاه فقها با دو شرط محقق می‌شود: یکی اینکه قابل انتفاع بوده و نزد عقلا دارای منفعت باشد و دیگر آنکه شارع، آن منفعت را حلال شمرده باشد. گروهی از فقها معتقدند که ملاک مالیت وجود نفع عقلایی عرفی در اشیاء است و نه نفع عقلایی شخصی یا خاص؛ به این معنی که اکثر عقلا …

کتاب «مباحث‌الاصول»، شامل نظرات اصولی آیت‌الله محمدتقی بهجت (ره) است که به‌تازگی آخرین مجلد آن (جلد چهارم) از سوی نشر شفق به زبان عربی به زیور طبع آراسته شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این کتاب به زبان عربی است که به قلم آیت‌الله بهجت، به رشته تحریر درآمده و در دوره‌های مختلف، توسط ایشان تدریس شده است. این فقیه عارف در خلال تدریس، نکات و تحقیقات مهمی را به متن اصلی اضافه نموده‌اند که حائز اهمیت بوده و بسیار قابل استفاده است. آیت‌الله بهجت در بیشتر مبانی اصولی، متاثر از استادش، مرحوم آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانی است و مباحثی …

آیت‌الله جوادی آملی گفت: سنت‌‌های خوب پیشینیان نباید فراموش شوند بنابراین سنت‌‌های علمای بزرگ قم و نجف باید مورد توجه قرار بگیرند. تقریب مذاهب میراث آیت‌الله بروجردی است، ایشان می‌‌فرمود طلبه باید علاوه بر فقه شیعه، فقه اهل سنت را هم بلد باشد، ما باید میراث آیت‌الله بروجردی را حفظ کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در دیدار با اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم (اعضای شورای برنامه‌ریزی نشست دوره‌ای اساتید) با اشاره به رسالت روحانیت، گفت: روحانی نباید یک آخوند معمولی باشد و حرف‌‌های دیگران را تکرار کند بلکه در مسیری باید حرکت کند …

برخلاف مشهور فقهای معاصر که با انقراض پول طلا و نقره، موضوع زکات نقدین را منتفی دانسته‌اند، آیت‌الله اشرفی شاهرودی با استناد به ادله، درهم و دینار را مصداقی از پول معرفی کرده و لذا زکات را در پول اعتباری مدرن که مصداقی جدید برای همان عنوان است، ثابت می‌داند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «زکات پول‌های رایج» تقریرات دروس خارج فقه آیت‌الله مصطفی اشرفی شاهرودی (از علما و اساتید برجسته حوزه علمیه مشهد و از شاگردان مطرح آیت‌الله خویی و امام خویی)، به تحقیق حجت‌الاسلام سعید رمزی به زیور طبع آراسته شده است.  در تعلق گرفتن زکات به مسکوکات …

شبکه اجتهاد: ما محتاج به «توسعه در روش استنباط» هستیم و ریشه آن هم موضوعاتى است که احکام آنها را با متد فعلى فقه نمى‏توان از دین استنباط کرد و آن موضوعاتى است که به آنها موضوعات حکومتى گفته مى‏‌شود که محل ابتلاء حکومت است نه محل ابتلاء افراد. احکام آن از یک جهت «احکام منتجه‌‏ها» و عناوین منتجه‌‏ها است و از جهت دیگر «تناسبات کمى» است که باید در «تخصیص قدرت» مراعات شود. همچنین از جهتى دیگر که ناظر و مشرف بر هر دو است افعالى است که حکومتى هستند و مبتلاء به براى افراد و جامعه مى‏‌سازند و …