شبکه اجتهاد: به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله شهید سیدمحمدباقر صدر، گزیده‌ای از بیانات آیت‌الله خامنه‌ای در خطبه‌های نمازجمعه ۲۱ فروردین ۱۳۶۶ برای نخستین بار منتشر می‌شود. متن کامل این بخش از خطبه‌های معظم له بدین شرح است: مطالبى که در خطبه دوّم عرض خواهم کرد، مربوط است به برخى از خاطره‏ها و مناسبت­هایى که باید بر روى آن تکیه کرد و بعضى از مسائل جارى خود ما و امّت اسلامى در سطح جهان. اوّلین مسئله‌‏اى که اشاره میکنم، به ‏مناسبت احترام به روح بزرگوار شهید عزیزمان، متفکّر بزرگ اسلامى، مرحوم آیت‏‌اللّه‏ صدر است؛ یک اشاره کوتاهى به شخصیّت این بزرگوار …

روایتی کوتاه از امام محله‌ای که شهید زیست و بر دامن علی بن موسی الرضا(ع) به خون خود غلتید و شهید شد. شبکه اجتهاد: ساده زیست، مؤمن، عامل، از خود گذشته… کلیدواژه‌‌هایی است که اطرافیان، دوستان و آشنایان شهید حجت‌الاسلام محمد اصلانی برای توصیف او به کار‌‌ می‌برند. امام محله سیدی مشهد که سال‌‌های زیادی از عمر خود را برای خدمت به مردم صرف کرد. چه در روزهای جنگ تحمیلی و در جبهه و چه این سال‌‌ها در مسجد صاحب الزمان(عج) مشهد مقدس. عاقبت هم مزدش را گرفت و در دامن علی ابن موسی الرضا(ع) و در حرم رضوی به …

مسعود پورفرد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مشکلات جمهوری اسلامی را ناشی از توجه کم به عاملیت جمعی برشمرد و گفت: شهید صدر به این مشکلات پاسخ می‌دهد که مشارکت جمعی را در نظام خود استفاده کنید و هیچ نگران نباشید؛ ما با این دیدگاه می‌توانیم در جمهوری اسلامی و حتی در جهان اسلام تحول ایجاد کنیم و دیدگاه‌های شهید صدر راهگشای جمهوری اسلامی و جهان اسلام است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مسعود پورفرد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سخنران دومین جلسه از سلسله نشست‌های علمی «اندیشه صدر» با عنوان «نظریه عاملیت جمعی …

شبکه اجتهاد: هم‌زمان با روز پنجم از ماه مبارک رمضان، مراسم تشییع و تدفین پیکر مطهر شهید حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمد اصلانی از طلاب جهادی حاشیه شهر مشهد در حرم مطهر رضوی برگزار شد. پیکر پاک این عالم شهید ظهر امروز پنج‌شنبه ۱۸ فروردین‌ماه با حضور علما، نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی، تولیت آستان قدس رضوی، مسئولان استانی، شهری، خانواده این شهید والامقام و مردم ولایتمدار مشهد از میدان شهدا تا حرم مطهر رضوی تشییع شد. این مراسم با قرائت خطبه و سخنرانی آیت‌الله سید احمد علم الهدی؛ نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی و امام‌جمعه مشهد در صحن پیامبر …

شبکه اجتهاد: خبر شهادت و مضروب شدن سه تن از فاضلان حوزه آن هم با زبان روزه و در حرم نورانی رضوی (ع) موجی از تأثر و تالم را در میان دبن داران برانگیخت. صحنه در خون غلتیدن شهیدی در صحن رضوی و زخمی شدن دو عزیز دیگر دل هر انسان آزاده‌ای را متاثر می‌سازد تا چه رسد به دل مؤمن دل داده به اهل‌بیت (ع)! همه شواهد کافی دلالت دارند که فرد ضارب تکفیری است. خدایش لعنت کند و در عذاب ابدی جاودانه سازد! اما باید پرسید چرا اگر کسی که با مکتب اهل‌بیت (ع) دشمنی دارد، به سراغ …

شبکه اجتهاد: وقوع حادثه وحشیانه و تروریستی به شهادت رساندن و مجروح کردن سه تن از طلاب جهادی و خدمتگزار به مردم در حرم مطهر رضوی به فاصله کوتاهی از شهادت دو تن از طلاب اهل سنت در حوزه علمیه گلستان را با توجه به محل وقوع جنایت و عوامل دیگر نمی‌توان بدون توجه به برنامه ریزی و پشتیبانی نهادهای امنیتی-جاسوسی بیگانه تحلیل نمود. این حادثه را باید از ابعاد مختلف مذهبی، قومیتی، امنیتی و استکباری مورد بررسی قرار داد: اختلاف افکنی میان شیعه و سنی با هدف ایجاد تنش میان مسلمانان و تضعیف نظام جمهوری اسلامی ایران از مدتها …

شبکه اجتهاد: بی‌تردید از آغازین روز‌های پیروزی انقلاب ‌اسلامی، مواجهه نرم و سخت با روحانیت، به عنوان مؤثر‌ترین نیرو در این حرکت عظیم و تاریخی، مطمح نظر دشمنان و بدخواهان بوده است. این حرکت در دهه نخست استقرار نظام، عمدتاً از طریق گروهک‌های رانده شده از سوی مردم و به صورت حذف فیزیکی نمایان شد و بسا چهره‌های نمادین علم و جهاد را از مردم گرفت. در آن دوره به همت نهاد‌های امنیتی و البته همکاری مؤثر مردم، موج ترور رو به بن‌بست نهاد و جنگ با متولیان دین، عمدتاً به حیطه تبلیغات و شایعه‌پراکنی منحصر شد. در دو دهه …

شبکه اجتهاد: قصه عمامه و خون، حکایت جدیدی نیست. همین رمضان شاهد است و محراب مسجد کوفه؛ که عمامه و خون، چگونه باهم در سحرگاه ۱۹ رمضان رستگار شدند. عمامه‌ای که در گودال خونین به غارت رفت، خوب قصه عروج را می‌شناسد. شیخ شمس‌الدین محمد نبطی جزینی و زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جُبَعی را شهید اول و ثانی نام نهاده‌اند تا فقاهت از نخست با شهادت همنشین باشد. از شیخ فضل الله نوری تا نواب صفوی، از یونس استاد سرایی یا همان میرزا کوچک جنگلی تا سیدحسن مدرس، از سید مصطفی خمینی تا سید محمدباقر صدر، از شریف …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلم محمد اصلانی، ایثارگر بود و همراه برادرانش جبهه را درک کرده بود دو برادرش در جبهه شهید شدند و یک برادر او جانباز اعصاب و روان بود. این شهید از ده سال پیش در حیاط منزلش یک اتاق برای برادر ساخته و پرستار برادر خود نیز بود. شهید بود و همچون شهدا زندگی کرد و همواره آرزوی شهادت داشت. در دعاهای مسجد و در تعقیبات و خلوات. سال گذشته هنگام زیارت مزار حاج قاسم به همسرش گفته بود: «دعا کن شهید بشوم.» به رسالت طلبگی باور داشت و در سربازیش برای امام عصر صادق وخالص بود؛ حاصل …

حجت‌الاسلام زائری گفت: مهمترین ویژگی شهید صدر پیدا کردن چارچوبی منسجم از دستگاه فکری اسلام است. شهید محمدباقر صدر توانست پیام دین را برای انسان امروز بیان کند؛ این مهمترین جنبه شهید صدر است و دریغ و افسوس از اینکه جنایت وحشتناک صدام فرصت نداد که این شخصیت بی‌نظیر بتواند این دستگاه فکری را بیشتر تبیین کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زائری، دکتری علوم ادیان و مدیرمسئول ماهنامه خیمه سخنران نخستین جلسه از سلسله نشست‌های علمی «اندیشه صدر» با عنوان «شخصیت‌شناسی شهید صدر» که به مناسبت فرا رسیدن سالگرد شهادت شهید سید محمدباقر صدر به همت پژوهشگاه …

سه روحانی جهادگر حجج‌اسلام محمد اصلانی، محمدصادق دارایی و محسن پاکدامن، سه‌شنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۱ مصادف با سوم ماه رمضان توسط یک گرگ صفت تکفیری در صحن جامع پیامبر اعظم(ص) حرم مطهر رضوی مورد حمله وحشیانه و جراحت قرار گرفتند که متأسفانه حجت‌الاسلام اصلانی از جانبازان دوران دفاع مقدس و روحانی جهادی فعال در حاشیه شهر مشهد با زبان روزه آسمانی شد. همچنین حجت‌الاسلام دارایی پس از عمل جراحی در بیمارستان به شهادت رسید. درپی این اقدام تروریستی، جامعه روحانیت، با محکومیت این جنایت وحشیانه و هتک حرمت آستان ملکوتی امام مهربانی، از مسئولان ذی‌ربط، خواستار پیگیری، شناسایی و مجازات …

کتاب «قاعده تقیه» اثر استاد سیدمجتبی نورمفیدی و تنظیم و تدوین حجت منگنه‌چی به همت مؤسسه بوستان کتاب در پنج فصل و ۳۶۰ صفحه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، امروز موضوعات بحث انگیز و اختلافی در حوزه معارف و احکام کم نیستند و چنانچه دامنه تقیه را شامل پیروان مذهب اهل بیت(ع) نیز بدانیم، گستره وسیعی از امور را در بر می‌گیرد و به دنبال آن سؤالات و شبهاتی پدید می‌آید که باید چاره ای بر آن‌ها اندیشید. از جمله این موضوعات «قاعده تقیه» است. قاعده تقیه در بعد اجتماعی و سیاسی کاربرد دارد و می‌توان آن را در …

شبکه اجتهاد: میزان استفاده از کلمه «اجماع» و ترکیب‌های دیگر آن، در کتب فقهی و اصولی فراوان است. دسته‌بندی این حجم که بالاتر از صدهزار استعمال را شامل می‌‌شود، کار یک گروه تحقیقاتی است. اما این مسیر صعب، سبب‌‌‌ نمی‌شود که مسئله اجماع مورد پژوهش و کاوش قرار نگیرد. در یک کار پژوهشی پیرامون «اجماع مدرکی» به بررسی اجماعات مورد ادعا و استناد فقها از شیخ صدوق تا فیض کاشانی پرداختم که شامل ۹۰۰۰ فیش تحقیقاتی می‌‌‌گشت. گزارش اولیه‌‌‌ای از این حجم استعمالات به دست آمد که آن را تقدیم می‌‌کنم و در نهایت جمع‌بندی مختصری پیرامون «حجیت اجماع مدرکی» …

یازدهمین شماره مجله تقریرات با پرونده ویژه‌ درگذشت آیت‌الله‌ صافی گلپایگانی، پرونده «ارسطو در فیضیه» درباره تأثیرات منطق ارسطویی بر دانش‌های اسلامی و پرونده‌ ویژه ظهور مجدد طالبان در افغانستان و فعالیت بنیادگرایان اسلامی در کردستان ایران و نیز پرونده‌ای از دیروز و امروز زیدی‌گری، با آثار و گفتاری از اندیشوران حوزه و دانشگاه چاپ و در پیشخوان مطبوعات قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره مجله فرهنگی «تقریرات» به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی علی اشرف فتحی، در ایام نوروز ۱۴۰۱ در ۵۲ صفحه و با قیمت ۳۰ هزار تومان روانه بازار مطبوعات شد. این شماره موضوعات ذیل …

شبکه اجتهاد: دو دسته روایت داریم که یک دسته از آنها قاعده کلی سجده بر کاغذ را ذکر کرده‌اند و یک دسته از آنها روایاتی هستند که خصوص سجده بر کاغذ را ذکر کرده‌اند. آن روایتی که قاعده کلی سجده بر کاغذ را ذکر کرده‌اند جامعش روایت‌‌هاشم بن حکم است و روایات دیگر هم همین مضمون یا بخشی از آن را گفته اند. در صحیحه هشام بن حکم آمده که از حضرت مواردی که سجده بر آنها جایز است را سوال‌‌ می‌کند و حضرت می‌فرماید سجده بر زمین و چیزهایی که از زمین‌‌ می‌روید، جایز است مگر آنکه خوردنی یا …

«روش‌ شناسی نقد احادیث» به قلم استاد علی نصیری حاوی بازکاوی روش نقد و تبیینِ فهم روایات است. بخشی از مباحث کتاب در حوزه‌ی حدیث به دو بخش «روش‌ شناسی نقد روایات» و «مبانی و قواعد فهم روایات» اختصاص دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ویراست جدید کتاب «روش شناسی نقد احادیث» اثر استاد علی نصیری توسط انتشارات وحی و خرد وابسته به موسسه معارف وحی و خرد انتشار یافت.  در بخشی از مقدمه این کتاب چنین آمده است: برای این کتاب، ویژگی‏‌ها و نوآوری‏‌های ذیل را می‌‏توان برشمرد: ۱. در فصل دوم کتاب با عنوان «آسیب شناسی روایات»، آسیب‏‌هایی؛ همچون …

شبکه اجتهاد: عصر صفوی، عصر هم‌نشینی و تعامل عالمان محدّث و اخبارگرا و نیز اصولیان با سیاست‌مداران است. ما نمی‌توانیم به کنش‌های فقه‌الحدیثی و عملی دانشمندان روایت‌دان بی‌اعتنا باشیم. گرچه ممکن است برداشت‌ها و رفتارهای سیاسی یک عالم از تراث حدیثی متفاوت از عالمی دیگر باشد، اما وقتی در دو سوی این جدال نامدارانی ایستاده باشند، با اختلافی وجیه و وزین مواجه هستیم. عالمان عصر صفوی در ستایش/نکوهش سیاست و دینِ سیاسی یکدست نبوده‌اند. از اکتفا به چند دیدار ساده با شاه مانند شیخ حر عاملی، تا پذیرش پست‌های حکومتی مانند مجلسی دوم، از ترک ایران به جهت آلوده نشدن …

شبکه اجتهاد: پنجاه و یکمین نشست علمی از سلسله نشست‌‌های مدرسه فقهی امام محمدباقر علیه‌السلام، با موضوع «نقش روایات در تفسیر آیات معاملات» با ارائه استاد معظم حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدجواد شبیری زنجانی در روزهای پایانی اسفندماه با حضور فضلا و طلاب این مرکز فقهی برگزار گردید. آنچه می‌خوانید گزارشی از این نشست است. استاد شبیری زنجانی: قبلا در مورد فوائدی که روایات در تفسیر آیات الاحکام دارند صحبت کردیم (بخوانید). نکته‌ای در تکمیل گفتار قبل باید بیان شود و آن عبارتست از اینکه ما در صدد بیان مفصل کلام علامه طباطبایی نبودیم. در مورد نقش روایات در تفسیر، مقاله‌ای …

عربستان، امارات، قطر، کویت، اهل سنت عراق و اقلیم کردستان، سوریه، فلسطین، یمن، قفقاز، ترکیه، جمهوری آذربایجان، از رویت هلال ماه خبر داده و اعلام کردند که فردا شنبه نخستین روز ماه مبارک رمضان است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دیوان پادشاهی عربستان سعودی شامگاه امروز (جمعه) با صدور بیانیه‌ای، تاکید کرد که بنا بر اعلام اداره استهلال در دادگاه عالی این کشور، فردا (شنبه) نخستین روز ماه مبارک رمضان سال ۱۴۴۳ هجری قمری است. «عبدالله بن سلطان النعیمی»، وزیر دادگستری امارات نیز اعلام کرد که برای کمیته استهلال این کشور به ریاست وی، رویت هلال اثبات شده و در نتیجه …

این جسارت که در آستانه روز ۱۲ فرودین یوم الله جمهوری اسلامی واقع شده است؛ چنگ انداختن بر آفتابی تابان است و جز خذلان هتاکان هیچ پیامدی نخواهد داشت. ملت ما امام خود را عاشقانه و مؤمنانه دوست دارند و پیوند بین امام و امت پیوندی الهی و آسمانی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دهم فروردین ماه ۱۴۰۱ ساعت ۲۲ اِلِمان حضرت امام خمینی قدس سره الشریف در میدان مرجعیت قم به آتش کشیده شد و فیلم آن در شبکه‌‌‌‌های ضدانقلاب پخش گردید. بعد از آتش زدن تمثال مبارک حضرت امام خمینی در میدان مرجعیت قم توسط مزدوران بی شرف …

شبکه اجتهاد: تعبیر «امامت امت» از امام خمینی (ره) است. ایشان برای معرفی روز ۱۲ فروردین عبارت «امامت امت» را برگزیده و فرموده است: «من در این روز مبارک که روز امامت امت است… جمهوری اسلامی ایران را اعلام می‌کنم.»(صحیفه امام، جلد۶، صفحه۴۵۲). نکته مهم و قابل دقت در این جمله این است که امام نفرمودند روز امامت و امت، بلکه عبارت «امامت امت» را بدون حرف «واو» به کار بردند که به معنی پیشوایی مردم است. به عبارت دیگر، امامت امت یعنی امت، امام است و در این روز، امت و مردم پیشوایی نظام را به عهده گرفته‌اند. این …

نظریه مردم‌سالاری دینی در تقابل با دو جریان است؛ یک جریان تحجر که به دنبال استبداد دینی است و دوم استبداد عقل خودبنیاد اومانیستی است که بر پایه تفسیر انسان بعد از رنسانس در غرب شکل گرفت است. هر دو رویکرد منجر به تقابل خدا و انسان گردیده و دوگانه مردم یا خدا را شکل داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حیدر همتی، مدیر مرکز مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی به مناسبت دوازدهم فروردین‌ماه، روز جمهوری اسلامی طی یادداشتی آورد: مردم‌سالاری در تقابل با استبدادی است که منابع و اراده‌ها را تحت کنترل خود قرار می‌دهد و اجازه …

شبکه اجتهاد: آغاز سخن، ۱۲ فروردین، روز جمهوری اسلامی را به همه انقلابیون واقعی و حوزه علمیه انقلابی تبریک عرض می‌کنم و چون تئوری جمهوری اسلامی را حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه اعلام کردند؛ نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد؛ لذا لازم دانستم مطلبی در باب صیانت اندیشه‌ای از جمهوری اسلامی به عنوان الگوی حکمرانی ایران اسلامی عرض کنم و اینکه جمهوری اسلامی با جریان حوزه علمیه انقلابی محافظت می‌شود؛ نه سه جریان دیگر در حوزه‌‌‌‌های علمیه یعنی شبه روشنفکری و شبه انقلابی و شبه حوزوی. مقصود از واژه «شبه» یعنی همه مختصات جریان را …

شبکه اجتهاد: برخی مخالفان ورود زنان به ورزشگاه، این ورود را حرام می‌دانند و از منظر شرعی بر این ممانعت تاکید می‌کنند. باید دید که آیا دلیل شرعی بر حرمت ورود بانوان وجود دارد یا خیر؟ نکته مقدماتی آنکه اصل بر حلیت است و مدعی حرمت ورود، باید دلیل بیاورد و الا بانوان به حکم اولی حق ورود به ورزشگاه را دارند. مهمترین و یا شاید بتوان گفت تنها دلیلی که بر حرمت ورود بانوان به ورزشگاه‌ها وجود دارد آن است که زن شرعاً نمی‌تواند بر آن بخش از بدن مرد که معمولاً پوشیده است، نگاه کند و چون در …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله بروجردی از زمان تحصیل چه در اصفهان و چه در نجف اشرف یک شخصیت مبرز بوده‌اند. بعد هم که از نجف برمی‌گردند به بروجرد می‌روند و سال‏ها در آنجا تدریس می‌کردند. حاشیه کفایه ایشان که در واقع تقریر است اما به عنوان حاشیه کفایه چاپ شده است، ملخص درس اصول ایشان در بروجرد است. بعد هم به خاطر خیلی از مسائل که نمی‌خواهیم وارد آنها شویم، بزرگانی در قم به این نتیجه می‌رسند که ایشان را دعوت کنند تا به قم بیاید. وقتی ایشان به قم آمد، جهات سیاسی ـ اجتماعی و فقاهت و نوآوری‏های ایشان …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی بر اساس این نگاه که علم فقه یک علم تاریخی است، در قواعد تفسیر متون هم با دیگران فرق‌هایی دارد. مثلاً ایشان بر این نکته اصرار دارد که باید به فضای صدور روایات توجه شود، برخی از فقها کم و بیش این را گفته اند، ولی اینقدر تقید و پایبندی کمتر از کسی دیده شده است و مرحوم آقای بروجردی از این جهت مُصِر هستند. ایشان به این روایت در رجال کشی استناد می‌کنند «لا یکن الرجل منکم فقیهاً حتی یعرف معاریض کلام» ما شما را فقیه حساب نمی‌کنیم، تا زمانی که معاریض کلام …

شبکه اجتهاد: به دلیل تشابهات فراوان زبان فارسی و عربی، به ویژه در سده‌های اخیر، بعضاً مشاهده می‌شود برخی از افراد حتی در ترجمه آیات و روایات معنای فارسی و عربی برخی از واژگان را خلط می‌کنند و بعضاً‌ به خلط و خطاهای بزرگی دچار می‌شوند. فی‌المثل، در حدیث بسیار مشهوری از امام علی(ع) درباره زنان می‌خوانیم: «فَإِنَّ الْمَرْأَهَ رَیحَانَهٌ، وَ لَیسَتْ بِقَهْرَمَانَهٍ».  اما بسیاری از افراد، حتی برخی از مشاهیر علمی، حدیث را به زبان فارسی چنین ترجمه می‌کنند که زن گلی خوشبو است نه قهرمان و پهلوان و روئین‌تن. مرحوم ‌‌علامه ‌‌تهرانی در کتابی با عنوان رساله بدیعه …

شبکه اجتهاد: یمن بعد از اسلام سهم مهمی در فرهنگ و تمدن اسلامی داشته و دارد. بسیاری از صحابه و تابعین و علمای صدر اول از مفسران و فقیهان و محدثان از یمن بوده اند. در یمن البته مذاهب مختلف فقهی و کلامی همواره حضور داشته، از مذهب شافعی که همینک نیز در جنوب یمن مذهب فقهی غالب است تا مکتب اشعری. با این وصف فرهنگ مذهبی و فکری و تمدنی یمن را باید در زیدیه یمن جستجو کرد. دولتی که الهادی الی الحق یحیی بن الحسین در یمن پایه گذاری کرد بیش از هزار سال دوام آورد، گاه در …

چهارمین «مدرسه رمضانیه فقه سلامت» با موضوعات: «بررسی فقهی و روانشناسی اختلالات هویت جنسی»، «بررسی ابعاد حقوقی عمل تغییر جنسیت»، «خلأها و بایسته‌های فقهی قانون تغییر جنسیت» و «کاربرد قاعده ضرورت در فقه پزشکی» با حضور اساتید محترم: عندلیب همدانی، زارعی سبزواری، رضا مهکام، محمود عباسی و غلامرضا نورمحمدی در مشهد برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با توجه به نزدیک شدن ایام ماه مبارک رمضان، هیئت اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان در نظر دارد طبق سنوات گذشته مدرسه رمضانیه فقه سلامت را برگزار نماید. حجت‌الاسلام محمد ضیاء روحانی، دبیر هیئت اندیشه ورز دین، سلامت …

شبکه اجتهاد: «قبسات من علم الرجال» تقریری از بحث‌های رجالی استاد سیدمحمدرضا سیستانی؛ فرزند آیت‌الله‌ سید علی سیستانی است که جلد اول و دومش در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و جلد سوم نیز در سال ۲۰۲۲ انتشار یافته است. این کتاب به قلم سیدمحمد بکاء شاگرد سیدمحمدرضا سیستانی نوشته شده و همان‌گونه که مقرر کتاب در مقدمه اشاره می‌کند، این کتاب برگرفته از مطالب رجالی استادش در ضمن درس خارج فقه حج، اتحاد آفاق و نماز مسافر بوده که آقای سیستانی آن را بازبینی کرده کرده است. جلد سوم قبسات در ده فصل تنظیم شده است؛ فصل اول به حجیت …