شبکه اجتهاد: درگذشت دکتر داود فیرحی فرصت بازخوانی اندیشه او را یادآور میشود. او با نقد روشنفکرانی چون دکتر سروش و مجتهد شبستری و مصطفی ملکیان که اخلاق را در برابر فقه قرار میدهند معتقد بود که فقه میتواند عرف را وارد اداره زندگی کند و بنیادی برای حقوق مدرن باشد. فقه توان نقد سنت و دفاع از تجدد را دارد. فقه تنها دانش عملی ماست که میتواند تکنیکهای زندگی را یا مستقیما تولید یعنی «قواعد مدنی» یا مقدماتش را فراهم کند یعنی پایهای برای حقوق اساسی، مدنی و شهروندی باشد. او به تجربه تایید مشروطه توسط فقها اشاره میکرد …
توضیحات بیشتر »نظریهپردازی فقهی و نقش آن در استقلال فقیه؛ گزارشی از آراء دکتر فیرحی در باب نظریهپردازی فقهی/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: دانش فقه و اصول مانند دیگر دانشهای دینی و بشری در طول حیات خویش از حیث شکلی همانند تبویبها و ساختارهای جدید و محتوایی همانند اصلاح و تغییر برخی مبانی، افزایش و تفاوت در جایگاه و میزان توجه به منابع؛ مسائل نوپیدا و جغرافیای آنها و …تطورات تاریخی فراوان و تحولات بسیاری را تجربه کرده است. یکی از مفاهیم جدیدی که میتواند مرحلهای نو در تحولات دانشهایی چون فقه و اصول قلمداد و دورهای دیگر به دورههای تاریخی فقه بیفزاید و در آن تحول ایجاد کند نگاه سیستماتیک و نظریه وار به مجموعه آموزههای این دانشهاست. این دغدغه …
توضیحات بیشتر »آیا در تفکر اسلامی جایی برای اندیشه تکفیری هست؟/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: درباره تکفیر در میان فرق و مذاهب اسلامی حرف و سخن بسیار است. در اینکه در طول تاریخ عدهای از علماء و فقهاء و دانشمندان و یا مذاهب فکری و دینی وابسته به سنتهای اسلامی از سوی مخالفاشان تکفیر شدهاند البته جای تردید ندارد. در سایر ادیان هم انواعی از تکفیر همیشه وجود داشته است. در اسلام به دلیل اینکه نهادی رسمی که متولی دین باشد وجود ندارد و در واقع اعتقاد و یا عمل به اسلام و احکامش مستلزم اعتقاد به هیچ نهادی رسمی همانند کلیسا نیست طبعاً هیچ نهادی نمیتواند کسی را خارج از ایمان قلمداد …
توضیحات بیشتر »آسیبشناسی مطالعات دینپژوهی؛ جزئینگری/ سید حسین حسینی
اختصاصی شبکه اجتهاد: جزئینگری یا بخشینگری یکی از آفتها یا آسیبهای مطالعات دینپژوهی قلمداد میشود که هم ساحت و صورتهای گوناگونی به خود میگیرد و هم ابتلاء و استفاده (خودآگاه و ناخودآگاه) از آن بسیار رونق دارد. گاه، جزئینگری (در مقابل کلّینگری) میتواند به معنای عدم توجه و یا حذف و یا پررنگ کردن بخشی از یک کلّ و مجموعه به هم پیوسته (برخوردار از مؤلفههای گوناگونی) باشد. کمترین آفت جزئینگری در مطالعات دینپژوهی آن است که نگاه واقعگرایانه به یک حقیقت دینی یا یک کلّ و مجموعه دینی نداشته و در نتیجه، به شناخت درست و جامعی از آن …
توضیحات بیشتر »تقریب و تئوریهای رقیب/ یحیی جهانگیری
شبکه اجتهاد: وقتی میگوییم تقریب، کدام تئوریها مدنظر ما نیست؟ وقتی میگوییم میخواهیم تقریب صورت گیرد یعنی نمیخواهیم کدام خوانشهای دیگر که بهدنبال وحدت هستند، رخ دهد؟ [یعنی وجه تمایز تقریب، چیست؟] رابطه وحدت و تقریب این است که وحدت، کنشگری عملی است و تقریب، همگرایی نظری و تئوریک است، یعنی ما میگوییم هیچگاه اندیشهها به وحدت نمیرسند و یکی نمیشوند. اندیشهها با گفتوگو و فهم به یکدیگر نزدیک میشوند و این تقریب است، منتها [تقریب نتیجتا] در عمل همصدایی دارد و [گرچه] هرکسی، دیدگاهی برای خود دارد ولی [در] موقع عمل، همه همصدا میشوند. ما معتقد هستیم وحدت و …
توضیحات بیشتر »سیره تقریبی فقهای فریقین/ عبدالرحیم اباذری
شبکه اجتهاد: آنچه که روشن است در حوزه درسی حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) علاوه بر اصحاب خاص و شیعیان از شخصیتهای غیر شیعه زیادی با گرایشهای مختلف دینی و مذهبی در رشتههای گوناگون حضور داشتند و با آن حضرت و اصحابش ارتباط علمی و حدیثی بر قرار میکردند. در این میان علاوه بر پیشوایان مذاهب اربعه، جمعی از بزرگان اهل سنّت که بعضی شخصیتهای فقهی، حدیثی و کلامی به شمار میآمدند که در سلسله سند احادیث قرار دارند و از طُرُق خود از امام صادق علیهالسلام روایت کردند که اسامی همه در منابع موجود است. چنان که این وضع …
توضیحات بیشتر »جُستاری درباره توهین نخستوزیر فرانسه به ساحت قدسی پیامبر(ص)/محسن الویری
شبکه اجتهاد: چندی پیش یکی از دانشآموختگان دانشگاه باقر العلوم علیهالسلام در باره پیوند کاریکاتور اهانتآمیز نشریه فرانسوی به ساحت قدس پیامبر صلی الله علیه و آله با سنت استشراقی غرب پرسشی را مطرح ساخت تا پاسخ شفاهی آن را در گروه مورد نظر خود در شبکه اجتماعی نشر دهد. متن زیر ویراسته آن پاسخ همراه با افزودههایی اندک است. تاریخ مواجهه غرب مسیحی با پیامبر به چهار دوره تقسیم میشود: یک ـ مرحله مواجهه دینی با پیامبر و اسلام غرب مسیحی از دیرباز و از زمان نخستین مواجهههای خود با قرآن و اسلام وپیامبر صلی الله علیه و آله، …
توضیحات بیشتر »الگوی مطلوب تقریب؛ از نظریه تا تطبیق/ محمدتقی سبحانی
شبکه اجتهاد: برای دستیابی به الگوی تقریب، باید پیشتر یک نظریه عام در تبیین وحدت اسلامی ارائه کرد و سپس در پرتو آن نظریه و متناسب با سطوح و گونههای وحدت، به طراحی الگوهای خاص از وحدت اسلامی اقدام ورزید. اما برای شناخت نظریه وحدت اسلامی، توجه به محورهای زیر ضروری است: ۱- اصول حاکم بر نظریه وحدت اسلامی ۱. ارزش وحدت: وحدت در منطق عقل و وحی، ارزش ذاتی ندارد؛ بدین معنا که وحدت با دیگران به خودی خود یک اصل ارزشمند و ارزشآفرین نیست بلکه اعتبار و اهمیت خویش را از ارزشهای دیگر میگیرد. «وحدت» به دو رکن …
توضیحات بیشتر »الگوی پایدار برای احیای حرکت تقریب مذاهب کدام است؟/ بهمن دهستانی
شبکه اجتهاد: تقریب مذاهب اسلامی و بهطور مشخص تقریب مذهب تشیع و تسنن خود از دیرپاترین حرکتهای اسلامی در تاریخ معاصر جهان اسلام است گرچه رشد اندیشه تقریب مذاهب و وحدت اسلامی از ریشهها و خاستگاههای مختلف و بعضاً غیرهمسو برخوردار است و امروز اثبات این پیشفرض یا تلقی رایج که مصلحان شیعه و سنی همواره دارای یک نقطه عزیمت مشترک و برخوردار از تصویری یکسان از تقریب مذاهب و آرمان وحدت اسلامی بودهاند دشوار است؛ اما واقعیت تاریخی آن است که این دو جریان با یکدیگر تلاقیهای مؤثر و چشمگیر داشته و خطوط برجستهای از تاریخ معاصر و حتی …
توضیحات بیشتر »تکفیر در اهل سنت/ حمیدرضا شریعتمداری
شبکه اجتهاد: از آنجایی که هر دین و آیینی از پیروان خود، التزام و پایبندی زبانی، قلبی و عملی میخواهد، ایمان جایگاهی بلند در همۀ ادیان و مذاهب دارد. بدین رو کفر، ارتداد، تکفیر و مفاهیم همسو با آنها نیز اهمیت مییابد. اسلام نیز که در نظر پیروانش، آخرین دین الهی است، سرشار از مفاهیم مرتبط با «ایمان و کفر» است. در یک نگاه آسانگیرانه، ایمان یعنی باورمندی به پیامها و تعالیم یک دین و در مقابل آن، کفر، یعنی نبودِ این باورمندی؛ امّا هیچ دینی را نمیشناسیم که در متون و منابع اصلی خود یا در علوم و معارف …
توضیحات بیشتر »جهل مقدس یا وادادگی نامقدس/ حسین هاشمی شاهرودی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چند سال پیش استاد مصطفی محقق داماد در افتتاحیه نهمین دوره گفتگوی دینی مرکز گفتوگوی ادیان و تمدنهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با شورای جهانی کلیساها سخنان خود را در قالب مقالهای ارائه کرد. این مقاله نقدهایی در پی داشت تا اینکه مدتی پیش یکی از اساتید حوزه علمیه قم جوابیهای به سخنان ایشان مکتوب نمود. این قلم نیز بهنوبه خود و با توجه به همه این رفت و برگشتها در فضای گفتمان دینی و آزاداندیشی دینی، نکاتی را لازم به ذکر میداند. در این نوشتار، از سخنان آقای محقق داماد با عنوان نویسنده یاد میشود. …
توضیحات بیشتر »خطای سید کمال حیدری در رابطه با تمایز ایمان و اسلام از دیدگاه شیعه امامیه/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: در برنامهای با عنوان «أطروحه التکفیر فی کلمات اعلام السنه والشیعه» آقای حیدری با نقل چند متن شیعی اظهار میدارند که مشهور در میان علمای شیعه این بوده که تنها به اسلام ظاهری اهل سنتند باور دارند و به کفر باطنی آنان که از آن به کفر اخروی و یا کفر کلامی هم یاد میکند قائلند. در اینجا آقای حیدری دچار خطای در فهم عبارات متون شده و روشن است که دریافت درستی از مباحثی کلامی مرتبط ندارند. قبل از هر چیز این نکته را بگویم که ما از نقطه نظر اصطلاحات کلامی چیزی به عنوان اسلام ظاهری …
توضیحات بیشتر »«کنفرانس وحدت اسلامی» در امتداد مسیر تاریخی خود موفق خواهد بود؟/ بهمن دهستانی
شبکه اجتهاد: بیش از سه دهه است ایران اسلامی در هفته وحدت که از دوازدهم تا هفدهم ماه ربیع الأول و ایام میلاد رسول اکرم(ص) برگزار میشود شاهد برگزاری گردهماییهایی با عنوان کنفرانس بینالمللی وحدت اسلامی با حضور و مشارکت علماء، اندیشمندان و صاحبنظران و فعالان جهان اسلام است. به دنبال نامگذاری ۱۲ تا ۱۷ ربیعالاول بهعنوان هفته وحدت توسط حضرت امام خمینی(ره)، اولین کنفرانس وحدت اسلامی در سال ۱۳۶۵ برگزار شد. تا سال ۱۳۶۹ یعنی تا دوره چهارم، این کنفرانس توسط سازمان تبلیغات اسلامی برگزار میشد که مقالات انتشار یافته آن به قلم شخصیتهای برجسته هنوز خواندنی است. با …
توضیحات بیشتر »تأملی در سرایت ایمان و کفر به حقوق شهروندی؛ نقدی بر نقد/ دانیال نمازی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی قبل استاد سیدمصطفی محقق داماد در سخنانی بیان کرد که تقسیم انسانها به مؤمن و کافر صحیح نیست و با اسلام سازگار ندارد و نباید ایمان و کفر را به حقوق شهروندی سرایت داد. اما استاد محمدجواد فاضل لنکرانی این دیدگاه را مغایر با بسیاری از آیات قرآن کریم دانست و به این شبهه پاسخ داد. پس از آن دانیال نمازی، از دانش آموختگان حوزه و دانشگاه در یادداشتی به بررسی این مناقشات پرداخت و در نهایت استاد فاضل لنکرانی از جهت تنویر اذهان و تعمیق بحث، تفصیلا اقدام به پاسخ کرد. اکنون جوابیه دانیال نمازی …
توضیحات بیشتر »ما و آقای سید کمال حیدری/ محمد عندلیب همدانی
شبکه اجتهاد: موافقین محترم و مخالفین بزرگوار جناب آقای سید کمال حیدری هرکدام مطالبی را پیرامون دیدگاههای ایشان ابراز داشتهاند، حقیر با توجه به آشنایی نسبی با آثار ایشان مطالبی را در جلسهٔ درس اصول بیان کردم که رئوس آن مطالب از این قرار است: ۱- حوزه علمیه میدان طرح و بررسی نظریات علمی در بارهٔ مسائل گوناگون کلامی، فلسفی، اصولی، فقهی و…است، و مهم این که در عصر کنونی که عصر ارتباطات و انفجار اطلاعات است دیگر چیزی به نام راز علمی وجود ندارد. ۲- پویایی علمی وقتی محقق میشود که نظریات مطرح شده در بوتهٔ نقد و بررسی …
توضیحات بیشتر »مدیریت فقهی/ احمد رهدار
شبکه اجتهاد: بیشک، ورود گسترده و فراگیر غرب در ایران، باعث تشکیک و تردید در برخی از مبانی، اصول، روشها و غایات موجود در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی شده است. یکی از این تردیدها ناظر به «مدیریت فقهی» جامعه است؛ الگویی که پیش از انقلاب اسلامی الگوی مطلوب و آرمانی ما محسوب میشد. تردید در الگوی مدیریت فقهی بیشتر از جانب روشنفکران غربگرا و احیاناً غربزده مطرح شده است. الگوی مدیریتی جایگزین روشنفکران در برابر الگوی مدیریتی فقهی، الگوی «مدیریت علمی ـ عرفی» است. در خصوص این تردید و تشکیک، توجه به نکات ذیل حایز اهمیت است: ۱) هرچند فقه …
توضیحات بیشتر »جُستاری در باب مواضعِ شیخ مفید نسبت به محدثان/ مهدی قندی
شبکه اجتهاد: شیخ مفید در مواجهه با مخالفینِ مکتب اهل بیت علیهم السلام رویکرد خاصی را دنبال کرده است؛ او در پیِ به حداقل رساندن عقاید و تقلیل آن در حد متواترات و حتی خیلی کمتر از متواترات است تا مبادا تعابیرِ متشابه و مبهمِ موجود در برخی از روایات، اسبابِ طعنِ بر مذهب نشود؛ در حالیکه رویکرد محدّثانِ بزرگی چون شیخ کلینی و شیخ صدوق، با اجتناب از حذفِ گزینشیِ روایات و پرهیز از به حداقل رساندن آنها، به گسترهی وسیعی از خردمندان و حق جویان با درجات معرفتیِ متفاوت و در اعصار مختلف، اجازه میدهند که در بوستان …
توضیحات بیشتر »از نفی اقتصاد اسلامی تا تقلید از فقه کینز و فریدمن/ علی نعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: کسانی که ادعا میکنند اقتصاد عقلائی است و دینی و غیردینی ندارد، باید بفرمایند که کدام اقتصاد مرادشان است؟ اقتصاد کینزی، اقتصاد نئوکلاسیک، اقتصاد کلاسیک، اقتصاد کمونیستی، انواع اقتصادهای سوسیالیستی، اقتصاد دولترفاه، اقتصاد نهادگرا، اقتصاد فمینستی، اقتصاد تکاملی یا تطوری، اقتصاد مکتب اتریش، اقتصاد مکتب تاریخی آلمان، یا … ؟ قس علی هذا دیگر علوم انسانی را. ۱- اینکه تصور میشود اقتصاد، علمی تجربی است مانند فیزیک و شیمی و لذا جهانشمول؛ ناشی از بیخبری و این پیشفرض سادهانگارانه است که ما یک دانش اقتصاد واحد و نیز علوم انسانی واحد داریم؛ این نیز به نوبه خود …
توضیحات بیشتر »رواداری و تعطیل احکام دین/ مصطفی مهدوی
اختصاصی شبکه اجتهاد: روشن است ساحت علم، ساحت مدارا و میانه روی نیست. رواداری، مدارا و صفاتی از این قبیل به حوزهی میدانی و عملیاتی مربوط میشوند. در عرصهی علم و اندیشه باید تابع دلیل بود، تا هر جا دلیل کشش داشت باید حرکت کرد. ممکن است دلیل علمی تو را تا آنجا ببرد که مهر افراط یا تفریط بر پیشانیَت نقش ببندد؛ اما اهمیتی ندارد! حوزهی علم، افراط و تفریط نمیشناسد. اما رواداری و مدارا از محکمات حوزهی عمل است. در روایتی آمده است: این دین (اسلام) دارای متانت است پس با رفق و مدارا مردم را وارد آن …
توضیحات بیشتر »اقتصاد اسلامی: مذهب، نظام یا علمی/ سیدحسین میرمعزی
شبکه اجتهاد: هر از چند گاهی بحث درباره چیستی و هستی علوم انسانی اسلامی و رشتههای ذیل آن همچون اقتصاد و مدیریت و روانشناسی و جامعه شناسی در محیطهای علمی و گاه غیر علمی و تبلیغاتی مطرح میشود و موافقین و مخالفین را برای بحث در این باره بر میانگیزد. اخیراً بحث در مورد چیستی و هستی اقتصاد اسلامی مطرح شده است. و اظهار نظرهای گوناگونی در چند هفته اخیر در این باره در شبکههای اجتماعی شده است. این نوشتار ناظر به مباحثاتی که تا کنون شده میباشد. آیا اقتصاد اسلامی وجود دارد؟ اگر وجود دارد چیست و به چه …
توضیحات بیشتر »فقه در آزمون زندگی/ محمدکاظم تقوی
شبکه اجتهاد: نهضت امام خمینی در آغاز ناصحانه و خیرخواهانه بود و ایشان به اتفاق دیگر مراجع و با حمایت مردمی رژیم شاه را از مصوبات و رفتار غیراسلامی و مخالف مصالح ملت و کشور، نهی میکردند که متأسفانه این صدای خیرخواهانه شنیده نشد، تا اینکه درگام بعدی صدای امام اعتراض و انتقاد شدید بود و البته مقابله رژیم سرکوبگر شاه هم شدید بود و به حبس و حصر ایشان منجر گردید و نهایتاً با فریاد کوبنده و خروش عزت خواهانه حضرت امام در ماجرای تصویب کاپیتولاسیون و مصونیت آمریکاییها در ایران که به گونهای نشانه مستعمره شدن ایران و …
توضیحات بیشتر »مبارزه از نزدیکترین فاصله/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: زندگی ائمه معصوم شیعه(ع) برای همه شیعیان و بلکه مسلمانان، در دو حوزه فردی و اجتماعی کانون معنابخش درخشانی است. در میان همه ائمه، زندگی امام رضا(ع) بهدلیل همزمان شدن با شکوفایی تمدن اسلامی از تمایز و اهمیت بیشتری برخوردار است. ارتباط ایشان با ساختار قدرت و پذیرش ولایتعهدی مأمون رویدادی بزرگ نه تنها برای جامعه علویان آن روز بلکه برای جهان اسلام بود. در حالی که پساز امام علی(ع)، کنشهای سیاسی ائمه به نسبت کم شده بود و آن بزرگواران بهدلیل محدودیتها و کینهتوزیهای حاکمان اموی و عباسی مجبور بودند بیشتر به مثابه آموزگاران اخلاق، فقه و …
توضیحات بیشتر »نقض کنندگان پروتکلهای بهداشتی باید دیه بدهند؟/ احمد احسانیفر
شبکه اجتهاد: بیماری واگیر و همهگیر کرونا با دو مشخصه که به مثابه ملاکات موضوعی این بیماری هستند شناخته میشوند. مشخصه نخست وصف انتقال پذیری و سرایت پذیری آنهاست و مشخصه دوم، وصف شیوعپذیری و انتشار پذیری آنها که به سرعت در سطح گسترده اشاعه مییابد. از سوی دیگر بسیاری از مبتلایان به این بیماری شناخته شده نیستند در حالیکه میتوانند ناقل بیماری محسوب شوند. از این رو از طرفی نظام حقوقی اجرای اصل آزادی و اباحه رفتاری در مورد شخص مبتلا را با محدودیتهایی مواجه میسازد تا زمینه انتقال و سرایت بیماری به غیر از بین برود، و از …
توضیحات بیشتر »از «اعتقاد راسخ به اسلام سیاسی» تا «تهمت پسا اسلام گرایی»/ سید جواد حسینیخواه
اختصاصی شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر در صدد تبیین دیدگاههای استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در زمینه اندیشه و نظام سیاسی اسلام، انقلاب اسلامی و گفتمان فقه حکومتی است و ضمن آن، به برخی از شبهاتی که در این زمینه توسط برخی مطرح شده، پاسخ داده خواهد شد. ۱- فقه حکومتی؛ ماهیت، نقاط اشتراک و اختلاف مباحثات و گفتگوهای علمی پیرامون نرم افزارهای بنیادین و مورد نیاز انقلاب اسلامی در شرایط کنونی از مهمترین و راهبردی ترین نیازهای نظام اسلامی به شمار میرود و در این میان «فقه» به عنوان نرم افزار منحصر به فرد اداره فرد، جامعه و حکومت، از بیشترین …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر دقتهای فقهی، عقلانی و عاطفی در اجرای حدود/ هادی سروش
شبکه اجتهاد: گرچه برخی فقیهان اجرای حد را مربوط به زمان معصوم میدانند و در عصر غیبت، حداکثر قائل به تعزیر مجرم هستند، دو فقیه مهم قرن ششم، ابن ادریس حلی و ابن زهره و نیز میرزای قمی و از معاصرین؛ آیتالله سیداحمد خوانساری و آیتالله صانعی به این نظر گرایش دارند. اما مشهور و اکثر فقیهان اجرای احکام شرعیه مانند اعدام در عصر غیبت را باور دارند. برخی از آنان؛ غیراز روایات، به دو دلیل عقلانی تمسک میکنند؛ اولاً؛ احکام اسلام در حکومت دینی باید پیاده شود و از آن جمله اجرای حدود شرعیه در مورد مجرمان است و …
توضیحات بیشتر »نظریه منطقه الفراغ و مرجعیت انسانی/ حیدر حبالله
شبکه اجتهاد: نظریه مرجعیت انسانی یکی از مهمترین نظریات در پاسخ به سوال ثابت و متغیر است در ادامه با تقریر شهید سید محمدباقر صدر از این نظریه یا همان نظریه «منطقه الفراغ» آشنا خواهیم شد. [۱] تقریر شهیدصدر و طرح نظریهی منطقه الفراغ سید محمد باقر صدر (۱۴۰۰ هـ.ق) تلاش کرده، طرحی ارائه کند تا بتواند انعطاف لازم برای شریعت در ادارهی زندگی بشر را فراهم کند. او در چندین موضع، به شمولیت و فراگیری شریعت تصریح کرده است.[۲] در گذشته استدلال ایشان بر شمولیت شریعت را که بر پایه ی قاعده ی لطف بنا شده، بیان کردیم. شهید …
توضیحات بیشتر »با نگاه استاد علوی بروجردی چیزی از اسلام باقی میماند؟/ علی نصیری
شبکه اجتهاد: استاد علوی بروجردی به استناد کلیپ پخش شده از ایشان، ادعا کردهاند که اسلام مکتب یا نظام اقتصادی ندارد و معتقدند که اقتصاد اسلامی روی بنای عقلائی شکل گرفته است. ما در مجموع در روایات اقتصادی بیست حکم انشائی نداریم و بقیه ارشادی؛ یعنی ارشاد به سیره عقلا به شمار میروند. آیه و روایتی ناظر به چگونگی تحقق رشد اقتصادی یا کنترل تورم نداریم. جامعه شناسی و روانشناسی و سایر علوم انسانی هم همین گونه است. اقتصاد مثل علم طب است که به تخصص خاص نیاز دارد. اسلام نیامده است که علم بیاورد. پیامبر یک مرشد معنوی است. …
توضیحات بیشتر »ادعای مرگ فقه و پارادوکسی پنهانی/ عبدالحسین خسروپناه
شبکه اجتهاد: مطلبی از یک نویسنده درباره فربه شدن فقه و مهارت اندک حوزویان در رشتههای دیگر منتشر شده و شبهههایی را به وجود آورده است، لذا نکاتی در این خصوص عرض میکنم. ۱- حوزه علمیه در دهههای اخیر با حوزه علمیه قبل از انقلاب اسلامی بسیار متفاوت است و ظاهراً جناب مستشکل از وضعیت کنونی حوزه علمیه اطلاع ندارد. حوزه علمیه امروز در علوم انسانی و علوم عقلی و عرفانی رشد جدی پیدا کرده است. بیش از پانصد مدرس در سطوح مختلف علوم عقلی و انسانی و اجتماعی مشغول تدریس و صدها محقق در علوم عقلی و علوم انسانی …
توضیحات بیشتر »نقدی بر نقد اقتصاد اسلامی/ حسین عشاقی
شبکه اجتهاد: بین «علم اقتصاد» و «مذهب اقتصادی» فرق واضحی است که نباید بدان بیتوجه بود؛ صاحب نظران اقتصادی، اجمالا «علم اقتصاد» را عبارت میدانند از «علم دستبابی بهینه به ثروت، از منابع محدود»؛ ولی «مذهب اقتصادی» عبارت است از «مجموعه قوانین ناظر به اقتصاد که فرهنگ خاصی به منظور دستیابی به اهداف مطلوب خود، آنها را بر قواعد تولید ثروت، حاکم میکند»؛ از کلیپ مذکور این گونه برداشت میشود که فرق بین این دو موضوع، برای ایشان مغفول مانده است. ۱- در اسلام برای هر دو بخش «علم اقتصاد» و «مذهب اقتصادی»، دستورات خاصی هست و انکار آن، ممکن …
توضیحات بیشتر »حقیقتی بهنام اقتصاد اسلامی/ محمدجواد توکلی
شبکه اجتهاد: در دهههای اخیر، گروههای مختلفی در مورد دانش اقتصاد اسلامی تشکیک کردهاند. تردیدهای مطرح شده در این زمینه گاهی ناشی از عدم آگاهی کافی از مباحث اقتصاد اسلامی و پیشرفتهای آن است. این تردیدها گاهی نیز ریشه در مشاهده مشکلات کنونی اقتصاد ایران و استناد آن به اقتصاد اسلامی دارد. نمونه اخیر چنین تشکیکی را میتوان در سخنان حجت الاسلام و المسلمین علوی بروجردی مشاهده کرد. ایشان در مصاحبهای که اخیرا داشتند، اقتصاد اسلامی را یک شوخی قلمداد کردند. در بیانات حاج آقای علوی بروجردی به شکل ضمنی چند ادعا مطرح شده است. اول اینکه متفکران ما و …
توضیحات بیشتر »