شبکه اجتهاد: اصطلاح موسوعه در عصر حاضر به دو معنی اطلاق میشود: اول، کتابهایی که به طور وسیع و گسترده تدوین شدهاند، مانند کتابهای جواهر و غدیر و مانند آنها که آنها را موسوعه الجواهر و موسوعه الغدیر و … مینامند. دوم، به کتابهایی که به شکل معجم و الفبایی و دائره المعارفی نوشته میشوند، خواه برای عموم علمها باشد، …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
آیا اصول فقه موجود در فقه اجتماعی کارایی دارد؟
استاد ابوالقاسم علیدوست ضمن اشاره به سه دیدگاه پیرامون کارایی اصول فقه موجود در فقه اجتماعی تصریح کرد: در مسائل اجتماعی نباید درگیر الفاظ نصوص بود مخصوصا آنجایی که میخواهیم از عقل استفاده کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «اصول فقه اجتماعی» صبح امروز هفدهم اسفندماه با سخنرانی آیتالله ابوالقاسم علیدوست، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در مرکز …
Read More »اعتبارسنجی احادیث نبوی از منظر بن سلمان!
شبکه اجتهاد: محمد بن سلمان در مصاحبه خود با نشریه آمریکایی آتلانتیک، با اشاره به احادیث رسیده از پیامبر اسلام(ص) و عدم اثبات اعتبار اکثریت قریب به اتفاق آنها، این احادیث کماعتبار را منبع اصلی تفرقه در جهان اسلام برشمرد. این سخنان بن سلمان واکنشهای گستردهای را میان فعالان در شبکههای اجتماعی برانگیخت. مجری در این مصاحبه از بن سلمان …
Read More »چهارده پرده از احوالات آیتالله صافی گلپایگانی/ محسن اکبری شاهرودی
شبکه اجتهاد: قریب به پانزده سال بود که هر روز عصر، زانوی ادب در برابر فقیهی عظیم الشأن و مرجعی فانی در ولایت اهلبیت علیهمالسلام میزدم و خود متوجه نبودم که چه درّ نایاب و گهر ارزشمندی را زیارت میکردم. یک قرن تاریخ، نزدیک به سی و هشت هزار روز بندگی و اطاعت از خداوند، بزرگمردی که جز اندیشه دفاع …
Read More »موسوعه الفقهیه المیسره، طرحی نو در نگارش فقه شیعی
آیتالله جعفر سبحانی گفت: در عصر حاضر نوع دیگر در نگارش فقه پدید آمده است؛ نگارش فقه بر طبق موضوعات و به صورت الفبایی که کاملاً شیوه نوظهوری است و کار آسانی نیست؛ زیرا چه بسا جایگاه مسئلهای از نظر تنظیم الفبایی باید در آغاز کتاب قرار گیرد ولی جایگاه آن در کتاب دیات است؛ و این نوع کار همت …
Read More »ظرفیت «فقه ولایی» در پاسخ به پرسشهای حکومتی/ سیدمحمد عیسی نژاد
شبکه اجتهاد: الگوی حکمرانی شیعه در عصر غیبت، ولایت فقیه است و فقه شیعه، «فقه ولایی» است؛ اما الگوی حکمرانی اهلسنت، واگذاری کامل امر ولایت و حکومت به حاکم فاسد را شامل میشود و از این رو، علمای اهلسنت هیچ ادعایی درباره «مسئله حکومت» نداشتهاند استاد سیداحمد مددی یکی از اساتید دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم …
Read More »خاتمی: حوزه با سیاست بهمعنای درستش گرهخورده است/ شرایط زمان حاج شیخ با دوران امام قابل قیاس نیست/ اعرافی: شکلگیری حوزه علمیه قم، اعجازی در عصر جدید بود/ نباید تاریخ هزارساله قم نادیده گرفته شود
به همت ستاد یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم، همایش علمی حضرت آیتالله صافی گلپایگانی با عنوان «میراث دار صدسال تاریخ حوزه علمیه قم» در مدرسه عالی دارالشفا با حضور جمعی از علما و اساتید برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این همایش استاد سید احمد خاتمی عضو شورای عالی حوزههای علمیه با موضوع «سده حوزه، سده نفی سکولاریسم …
Read More »تصاویر رونمایی از «الموسوعه الفقهیه المیسره»
شبکه اجتهاد: مراسم رونمایی از ۱۶ جلد از کتاب «موسوعه الفقهیه المیسره» تلاش ۳۰ ساله استاد محمدعلی انصاری شوشتری با پیام تصویری آیتالله جعفر سبحانی و سخنرانی اساتید محسن اراکی، ابوالقاسم مقیمی حاجی و رضا اسلامی در سالن همایشهای دانشکده اصول الدین قم برگزار شد. [easy_image_gallery gallery=”201″]
Read More »شرح فرانسویِ «کتاب الحجه» الکافی و یک چالش/ مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: آکادمیهای غربی در اسرائیل، آمریکا، فرانسه و سایر کشورها، دیرزمانی است مطالعات خود را پیرامون حدیث شیعهی امامیه آغاز کردهاند. این مطالعات در حوزهی کلیات حدیث، تاریخ حدیث، فقه الحدیث، منابع حدیثی، سندِ حدیث و سایر مطالعات مرتبط صورت گرفته است. از شیعهپژوهانی که چند سالی است بیشتر شناخته شده، محمدعلی امیرمعزی است. امیرمعزی، (متولد ۲۶ ژانویه …
Read More »روش اجتهادی «صاحب جواهر» و عدم توان مخالفت با شهرت و اجماع/ مهدی کریمی
شبکه اجتهاد: طلاب بسیاری با کتاب جواهر الکلام مرحوم محمد حسن نجفی آشنایی دارند. این کتاب شرح مبسوطی بر کتاب شرایع الاسلام مرحوم محقق حلی است و دوره کاملی از فقه استدلالی به شمار میآید. مرحوم مظفر معتقد بود جواهر الکلام، به لحاظ گستردگی و احاطه بر دیدگاهها و استدلالهای علما و دقت علمی، بینظیر است. (مظفر، محمدرضا، مقدمه جواهر …
Read More »الگوی فقهیِ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت/ سیدمحمد حسینی
شبکه اجتهاد: «اسلامی» بودن نظام سیاسیِ مستقر در جمهوری اسلامی ایران، اقتضا میکند که مدیریت جامعه در عرصههای مختلف، مشروط و مقید به «اسلامی بودن» باشد و الگوی اسلامیایرانی پیشرفت هم با این قید، تهیه و تدوین شده است. در حصر صلاحیت تشخیص و تمیز اسلامی بودن در فقیهان، مناقشهای نیست. ابهام و اشکال از جایی رخ مینماید که در …
Read More »فهم حاملان فقه خوارجی از دین، بنیادگرایانه است/ نمیتوان از قواعد فقهی علیه نظام اسلامی استفاده کرد/ نقد روششناسی یک جریان فقهی
مسالهای که در زمان گذشته در حوزه حکمرانی بود، با مساله امروز متفاوت است. اینکه کسانی میگویند اگر کسی شمشیر کشید باید با او بجنگیم، اگرنه، نه؛ چون در نصوص ما حرف از شمشیر است، این حرفها ارتجاعی است…علیرغم اینکه اینها ژست روشنفکری دارند، اما فهم آنها کاملا مرتجع و بنیادگرایانه است و اقتضائات را نمیفهمند. شبکه اجتهاد: موضوع فقه، …
Read More »اختلاف دیدگاه سه فقیه در مسئله حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن
استاد درس خارج حوزه قم ضمن اشاره به نظر علامه طباطبایی، آیتالله خویی و آخوند خراسانی پیرامون حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن اظهار کرد: وقتی میگوییم که در اصول دین دستیابی به یقین میسر نیست صرف گمان کافی است و خبر واحد قابل پذیرش است، خبر واحد در تفسیر قرآن به طریق اولی قابل پذیرش است. به گزارش شبکه …
Read More »نواندیشان با عدول از تراث، زمین بازی را سوزاندند/ اینکه جریان نواندیشی همواره باید همراه با حاکمیت باشد، محل بحث است
امروزه با عدهای از نواندیشان دینی مواجه هستیم که تخصص آنها، دندانپزشکی، معماری یا مهندس راه و ساختمان است. این مسخره است. کدام فیزیکدان را میشناسید که معروف باشد به فیزیک، ولی رشته تخصصی او، این نباشد و با مطالعه چند کتاب متخصص شود؟ بعد وقتی اعتراض میکنیم میگویند شما انحصارطلب هستید. بعضاً هم یک الفاظ دیگری استفاده میشود، ولی …
Read More »کتاب «الفائق» فقط متمم «کفایه» است نه جایگزین/ «الفائق» سبب بهروز شدن قواعد و تدقیق مباحث اصولی شده است
بر اساس آییننامههای ابلاغی کتاب «الفائق فی الاصول» جایگزین کفایه نمیباشد و فقط متمم کفایه است و کتاب تلاش کرده است تا آنچه بزرگان علم اصول در صد سال بعد از مرحوم آخوند (ره) در کتب خود بحث کردهاند را بهاضافه برخی نظریات و فروعات جدید را در قالبی اجتهادی و تفصیلی در اختیار حوزههای علمیه قرار دهد و این …
Read More »اهمیت موضوعشناسی و رویکرد اجتهادی در شناخت موضوعات/ حسین بنیادی
شبکه اجتهاد: موضوعشناسی در علم فقه و دیگر علوم، پایه و اساس توسعه مسائل میشود و در نهایت به اغراض، اهداف و غایات تدوین علوم، منجر میشود؛ توجه به «فلسفه علوم» و «پویایی و پاسخگویی علوم» و «گسترش مسائل مورد نیاز» و «فراوانی موضوعات مورد ابتلاء» و «تحول و تبدل موضوعات» از مهمترین پیشنیازهای ذهنی و علمی برای کارکرد علوم …
Read More »شاخصههای فقیه نظامساز در منشور روحانیت/ حیدر همتی
شبکه اجتهاد: «سالی که گذشت دو نقد درونگفتمانی در حوزههای علمیه صورت گرفت. مورد اول عبارت است از طرح حوزه سکولار در مرکز حوزه علمیه قم و طرح این موضوع که حوزه در نظام سیاسی واجتماعی کارآمدی نداشته و دچار انزوا وکم کاری شده است. از طرف مقابل کسانی که در دفاع از حوزه پرداختند استناد به تولیدات علمی کرده …
Read More »حکم به تحریم ماهواره با موضوعشناسی دقیق همراه نبود/ موضوعشناسی اگرچه شآن فقیه نیست اما در فتوا تأثیر دارد
کار فقیه شناخت موضوعات نیست بلکه وظیفه فقیه استخراج حکم است. موضوع شناسی و تبیین موضوع تخصصهای متعدد است. لامحال فقیه نمیتواند همه این تخصصها را به دست بیاورد. فقیه لازم نیست که در باب ناباروری متخصص باشد. لازم نیست که در موضوع تبادل ارز دیجیتال متخصص باشد. ولکن وقتی میخواهد فتوا بدهد باید بداند ارز دیجیتال چیست و موضوعش …
Read More »حجیت و کارآمدی مذاق شریعت در اجتهاد/ مهدی کرمی
شبکه اجتهاد: با نگاه به روش استنادهای فقهائی همچون صاحب جواهر که در مواردی حکم مستفاد از مذاق شریعت را از ضروریات و قطعیات شرع میشمارد[۱]، و یا مرحوم آیتالله خوئی[۲]، که در به دست آوردن فتوا، آن را برآیند مذاق شرعی میدانند که یقینی و یا نزدیک به یقین است و این یقینی بودن را در آنها لحاظ نمودهاند، …
Read More »روش قاعدهسازی در مسائل مستحدثه
حجتالاسلام مصطفی دری، استاد سطح خارج حوزه علمیه، گفت: قاعدهسازی باعث مدلل شدن و روشمندی علم شده و جلوی حرفهای بیضابطه گرفته خواهد شد؛ معمولا هر جا فقها با روش اصولی و قواعد فقهی جلو رفتهاند پای حرف بی ربط و خرافه کمتر نمود یافته است؛ مثلا در ابواب صلاه و صوم و حج شاهد خرافه نیستیم ولی وقتی در …
Read More »نقدی بر نشست علمی «واکاوی برخی روایات حجاب منسوب به حضرت زهرا(س)»
شبکه اجتهاد: ناصر نجفی، پژوهشگر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی در نقد نشست علمی «واکاوی برخی روایات حجاب منسوب به حضرت زهرا(س)» نوشت: ۱. اولین اشکال این نشست مشخص نکردن مبنای کارشناسان آن در معیار ردّ و قبول روایت است؛ اینکه قائل به وثوق خبری هستند یا وثوق مخبری؟ اگرچه از مطالب گوینده گمان میرود که ایشان بر همان مبنای …
Read More »حوزه علمیه الگوی آموزشی و پژوهشی خود را با رویکرد فقه نظام ساز همسو کند/ فقه نظام ساز، حوزه را در همه عرصهها فعال میکند
حجتالاسلام نعیمیان گفت: رویکردی میتواند حوزه را فعال کند و درسها و پژوهشهای حوزه، اندیشکدههای در حال طراحی حوزه، اندیشکدههای بالقوه حوزه را جهت دهی و فعال کند که رویکرد فقه نظام ساز را مد نظر داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ذبیح الله نعیمیان، مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) شعبه قم، در توضیح نسبت فقه …
Read More »نقش علوم انسانی در موضوع شناسی فقهی
حجتالاسلام سعیدی با بیان اینکه آنچه محل توجه و دقت است نقش علوم انسانی در تولید و تبیین موضوعاتی است که جنبه اجتماعی و سیال دارد، گفت: این دسته از موضوعات از آنجا که عینی نیست، مبتنی بر فهم متفاهم عرفی و سیال جامعه در برش و قطعهای از زمان است و اصطیاد این فهمهای پراکنده که جنبه گفتمانی دارد …
Read More »روششناسی طبقات اعلام الشیعۀ شیخ آقا بزرگ تهرانی/ امجد رسول محمدالعوادی
شبکه اجتهاد: این نوشتار به بررسی شیوۀ علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در تألیف کتاب طبقات اعلام الشیعه میپردازد و مواردی همچون اثبات تشیع دانشمندان، راهکار وی برای حلّ مشکل اشتراک اسماء، شیوۀ شیخ در بیان زمان و مکان ولادت و وفات دانشمندان، معرفی اساتید و مشایخ و راویان و شاگردان صاحب ترجمه بررسی شده است؛ در ضمن این مباحث …
Read More »آفت خلاصهخوانی بهجان حوزه علمیه افتاده است/ کفایه کجا و الفائق کجا؟
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم پیرامون وضعیت کتب درسی حوزه اظهار کرد: الان آمدهاند الفائق را ارائه کردهاند. کفایه کجا و الفائق کجا؟ الفائق پنج شش بحث دارد که یکسری از آنها در اصول الفقه هم هست. این کتاب کجا می تواند جای کفایه را با آن حجم و گسترده بودن بگیرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، موضوع تغییر کتب …
Read More »آیتالله مکارم: موضوعشناسی مسائل جدید فقهی باید با دقت انجام شود
آیتالله مکارم شیرازی با بیان اینکه موضوعشناسی مسائل جدید باید با دقت انجام شود که در زمان ما کار آسانی نیست؛ به ذکر نمونههایی از این مسائل پرداخت و گفت: موضوع پول و سرچشمه پیدایش و تولید آن امروزه و با توجه به پیچیده شدن این مسائل در نظام جدید اقتصاد دنیا باید با دقت مورد بررسی واقع گردند. همچنین …
Read More »بانوان فرهیختۀ مصر، از زینب علیها السلام مینویسند/ حسین عاملی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سرزمین مصر از همان قرون اولیه، محل زندگی بسیاری از دوستداران خاندان رسالت بوده است. با روی کار آمدن فاطمیان، بستر رشد محبت اهل بیت در دل مصریان فراهم تر شد. این عرض ارادتها تاکنون در این سرزمین باستانی به وفور مشاهده میشود. پیرامون محبت ساکنان این دیار به حضرت زینب علیها السلام سخن زیاد است. وجود …
Read More »محورهای ۲۰گانه مشترک میان شیعه و سنّی درباره اعلمیت و افضلیت امیرالمؤمنین علی (ع)
احادیث فراوانی با مضمونی مشترک درباره برتری مطلق امیرالمؤمنین (ع) نسبت به همه پیشینیان و آیندگان (به جز رسول خدا (ص))، و اعلم بودن و مرجعیت علمی آن حضرت (ع) در منابع معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجعفر طبسی، استاد حوزه علمیه قم در نوشتاری به «محورهای ۲۰ گانه مشترک میان …
Read More »پرونده ویژه/ آراء و اندیشه و حیات سیاسی و اجتماعی «شیخ الفقهاء» آیتالله صافی گلپایگانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی در ۲۰ بهمن ۱۲۹۸ در شهر گلپایگان دیده به جهان گشود. پس از فراگیری علوم در زادگاهش، در ۲۳ سالگی رهسپار قم شد. معظمله در شهر قم از محضر آیات: حاج سیدحسین بروجردی، حاج سید محمدتقی خوانساری، حاج سید محمدحجت کوهکمری، حاج سید صدرالدین عاملی، حاج سید محمدرضا گلپایگانی بهره برد. با آغاز نهضت …
Read More »احیای امر اهلبیت(ع) با «جهاد تبیین»؛ پاسخ به سه سؤال اساسی/ براتمحمد هدایتی
شبکه اجتهاد: «احیای امر»، یکی از مهمترین دستورات ائمه علیهمالسلام به شیعیان است که در دورهای از تاریخ نسبت به آن تأکید بیشتری داشتند و روایات فراوانی را غالباً با تعبیر «اَحیُوا اَمرَنا» و «رَحِمَ اللَّهُ مَن أَحیا اَمرَنا» بیان فرمودهاند. آیتالله خامنهای در بیانات اخیر خود، با ذکر بستر تاریخی صدور این روایات، «جهاد تبیین» را تفسیر آن بیان …
Read More »