اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: اصول فقه شیعی در آنچه در مکتب وحید بهبهانی و بعد در مکتب شیخ انصاری تحول یافت از لحاظ گسترش و عمق دقت ورزی‌های مختلف فکری و حقوقی و هرمنوتیک از مهمترین افتخارات علمی تشیع در دو سده اخیر است. درست است که اصول فقه در آغاز بیشتر در میان اهل سنت بالید و شافعیان و حنفیان در تحول آن سهم عمده را در سده‌های نخستین داشتند اما اصول فقه شیعی در دو سده اخیر دامنه‌هایی را درنوردید که مطلقا تحولات اصول فقه سنی با آن قابل مقایسه نیست. دانشوران شیعی قرن‌ها با مطالعه و آموزش و تدریس …

حجت‌الاسلام مرتضی نوروزی در دوره تقریرنویسی درس خارج طی نشست علمی، مکاتب اصولی را معرفی و به تشریح پرداخت و با بیان اینکه مکتب اصولی مجموعه‌ای نظام واره است که جریان‌اند‌یشه ورزی اصولی را در جهت تعقیب هدف و رسالت دانش اصول افزایش می‌دهد، گفت: این مجموعه از سه رکن مبانی زیربنایی، سازو کارهای‌اند‌یشه سازی و‌اند‌یشه‌ها‌ی روبنایی تشکیل می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: اهمیت و کارکرد مکتب شناسی اصولی به مطالعه مکتب اصولی، ایجاد و تقویت قدرت نقد اصولی و تصحیح و تولید ‌اند‌یشه در اصول، می‌انجامد. وی با اشاره به اینکه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مسائل اصولی که در میان علمای اصول اهل سنت و متقدمین از علمای شیعه همواره مورد بحث بوده است، مسئله قطعی و یا ظنی بودن عمومات قرآن است. از منظر مشهور علمای شیعه، ظنی بودن عمومات قرآن امری قطعی است. فقط عده‌ای در میان متقدمین از جمله شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و برخی از معاصرین چنین دیدگاهی را پذیرفته‌اند. به ‌هر روی، ارسال مسلم گرفتن این بحث از ورود علمای شیعه برای کنکاش این موضوع جلوگیری کرده است؛ اما در میان علمای اهل سنت؛ این بحث معرکه آرای علمای اصول بوده است و …

شبکه اجتهاد: مسند، گونه‌ای از کتاب حدیثی است که در آن، «احادیث نقل شده از یک راوی در کنار هم و با محوریت او گردآوری می‌شوند… کتاب تحف العقول [نوشته ابن شعبه حرانی در قرن چهارم] را می‌توان نمونه‌ای از مسند نویسی شیعی بر شمرد… عیون اخبار الرضا علیه‌السلام [نوشته شیخ صدوق در قرن چهارم] نیز نمونه‌ای از مسند نویسی است…» (۱) در باره مسندنویسی پژوهش‌هایی سامان یافته که تاریخچه این گونه حدیث نگاری و انواع مسندها را نشان می‌دهد.(۲) عالم محقق معاصر مرحوم استاد عزیز الله عطاردی (۵ آذر ۱۳۰۷ – ۳ مرداد ۱۳۹۳) به این شیوۀ حدیث نگاری …

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زمانی‌فرد در نشست علمی از دوره تقریرنویسی درس خارج، روش حل مسئله اصولی را مورد بررسی و تبیین قرار داد و در مقدمه بحث خود به روش تشخیص مسئله از اصولی، فقهی و قاعده فقهی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: از دیدگاه مشهور «از جمله مرحوم نائینی» وقوع یک مسئله در کبرای قیاس علامت اصولی بودن آن مسئله است؛ به عنوان مثال، وقتی فقیه می‌خواهد مسئله‌ای مانند وجوب نماز جمعه را بیان کند، باید استدلال کند و برای استدلال هم می‌بایست قیاس تشکیل دهد؛ در …

کرسی نقد کتاب «تضعیف راویان؛ بازخوانی مبانی و معیارهای عالمان رجالی در پنج قرن نخست هجری» امروز برگزار شد و ارائه‌دهنده بر این نکته تاکید کرد که وثاقت با همه نوع انحراف مذهبی مگر غلو قابل جمع است، البته نه اینکه غالی نمی‌تواند ثقه باشد، بلکه احتیاط شدید ائمه(ع) و باور درون مذهبی ما بر عدم نقل از آنهاست؛ همچنین نکاتی که بیانگر انحراف راوی ثقه است، قابل قبول است؛ و نیز وثاقت راوی غیرامامی باید در نزد امامیه پذیرفته شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی غلامعلی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث و نویسنده کتاب «تضعیف راویان؛ …

حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی تهران، با بیان اینکه علوم انسانی امروزه با پیشرفت‌های عقلی و تجربی توانسته است حوزهای مختلف امور انسانی را کشف و مدیریت کند، از ایجاد اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی تهران، گفت: با توجه به تحولات روز افزون و لحظه‌ای و سریع جوامع، فهم از موضوعات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پیچیده و دارای لایه‌های مختلفی شده است. از این رو مجتهد امروز مخصوصاً در جایگاه حکومت نمی‌تواند بدون توجه به …

شبکه اجتهاد: از جمله امور روشن در نزد فقیهان اسلامی حرمت کذب و همچنین حرمت تهمت است. مراد از تهمت، نسبت امری منفی به شخصی است که واقعاً مرتکب آن نشده است. نقطه‌ی مقابل آن، غیبت است. غیبت به معنای سخن گفتن از نواقصی است که واقعاً در شخص وجود دارد. بسیاری از فقیهان، غیبت، تهمت و دروغ را در زمره‌ی گناهان کبیره شمرده‌اند. برخی از فقیهان تهمت به اهل بدعت را استثنای این مسئله دانسته‌اند. برخی مفهوم اهل بدعت را تا بدان‌جا گسترش داده که هر کسی را که در مذهب، مخالفِ مذهب حقه باشد شامل می‌شود. این گروه …

در این کتاب که به‌عنوان متن درسی «حدیث‌خوانی» تدوین یافته است، افزون بر مباحث مقدماتی درباره شناخت کافی و برکات حدیث‌خوانی، برگزیده‌ای از روایات کتاب شریف در زمینه‌های اخلاق علم‌ آموزی، اخلاق فردی، اخلاق بندگی و اخلاق اجتماعی، در دو محور: بررسی سندی و بررسی متی مورد واکاوی قرار گرفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «شرح گزیده روایات کافی» که تلخیصی از کتاب «روش شناسی تفسیر قرآن» است، در ۲۴۳ صفحه و با قطع وزیری توسط انتشارات وحی و خرد وابسته به موسسه معارف وحی و خرد به زیور طبع آراسته شد. در میان میراث برجای مانده حدیثی، کتاب …

شبکه اجتهاد: گر چه بحث در مورد حوزهٔ مستقل و ویژگی‌های آن نیازمند شرح و بسط مفصلی است، ولی شاید ذکر چند نکته در این باره مفید باشد: ۱- وقتی صحبت از استقلال حوزه مطرح می‌شود، اختصاصی به حوزه‌های ایران ندارد، بلکه مقصود استقلال حوزه‌های شیعه در هر زمان و هر کشور و در هر حکومت و هر دولت است. ۲- استقلال حوزه به معنای گریز از قانون و عدم پایبندی روحانیون به مقررات و قوانین قابل قبول یک‌ کشور نیست، بلکه آنان هم خود به برقراری نظم اجتماعی معتقدند و‌ هم‌ دیگران را سفارش به آن می‌کنند. بله پیشنهاد …

مرحوم آیت‌الله سید احمد زنجانی، پس از توصیۀ مرحوم آیت‌الله سیّدصدرالدین صدر، تعلیقاتی ارزشمند بر کتاب «الفقه علی المذاهب الأربعه» نگاشت و کوشید آراء مشهور امامیّه را در کنار فتاوای مذاهب چهارگانۀ عامّه، ذکر کند و بدین‌گونه آراء امامیه را در مجامع علمی جهان اسلام، بیشتر مطرح نماید. اکنون کتاب «آراء الإمامیّه» اثر آیت‌الله‌ زنجانی برای نخستین بار توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر(ع) چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، تضارب آراء و مقایسه انظار با یکدیگر، همواره هموارکننده‌ راه تشخیص بهتر حق و صواب بوده است؛ از همین رو کتاب‌های بسیاری، مباحث علمی را به شیوه …

روایاتِ طبیِ پیامبر (ص) را – حتی اگر برای آنها، منشأ الهی و وحیانی تصور کنیم – نمی‌توان به عنوان درمانِ عام برای هر مریض، معرفی کرد مگر اینکه از یک قانونِ عام و دائمی – در علم پزشکی – حکایت کنند؛ زیرا مسائل و توصیه‌های پزشکی، با توجه به افراد مختلف و فضاها و محیط‌های متفاوت و … یکسان نیستند. شبکه اجتهاد: استاد حیدر حب‌الله، پژوهشگر لبنانی و مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم در حاشیه‌ بر گفتاری یکی از نویسندگان پیرامون احادیثِ طبی، در پاسخ به پرسشی نظر خود را پیرامون روایات طبی پیامبر (ص) بیان کرد. برخی …

نویسنده کتاب «مدارس فکری حوزه علمیه نجف و نسبت آن‌ها با اندیشه انقلاب اسلامی» اظهار کرد: فکر‌ نمی‌کنم در حوزه قم نظریه‌ای باشد که به هماوردی نظریه حاکم در جمهوری اسلامی بیانجامد، بنابر این احتمال اینکه تفسیر نجف از تشیع به اقبال عمومی‌تری حتی در حوزه قم تبدیل شود، خیلی زیاد است.البیته مرحوم دکتر فیرحی تلاش‌هایی تحت «بازگشت به نائینی‌گرایی» جدید در قم انجام می‌داد؛ احساس می‌کنم که نجف هم راه علاج خودش را بازگشت به نظریه آخوند خراسانی و نائینی در قالب دولت شورایی دنبال می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه‌ی نقد و بررسی جدیدترین اثر دکتر عبدالوهاب فراتی، …

کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» با حضور جمعی از علما و اساتید حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» تالیف مرحوم استاد علیرضا حائری‌نیا (ره) با حضور اساتید معظم ری‌شهری، حسینی بوشهری، فاضل لنکرانی، قائینی، شهرستانی، نورمفیدی و جمعی از فضلا، محققان، پژوهشگران و طلاب با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در سالن امام خمینی(ره) مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد. استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در مراسم تجلیل از مقام علمی استاد علیرضا حائری‌نیا و رونمایی از کتاب  «الآراء السدیده فی علم الاصول»، در …

تلقی ما این است که همیشه بین فقه موجود و فقه مطلوب فاصله قابل توجهی است و قلمرو فقه صرفا آن ابوابی نیست که تاکنون بحث شده، قلمرو فقه، مجموعه قلمرو شریعت است و ماموریت فقها کشف مجموعه شریعت است، نه فقط آن بخشی از شریعت که قبلا هم کشف شده و فقهای قبلی به آن توجه کرده‌اند؛ لذا همه ابعاد شریعت، کشف و استنباط و تبیینش بر عهده فقیه است. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، رئیس میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی در …

شبکه اجتهاد: در شیعه دو جریان جلوه بیشتری دارد: یکی جریان معارفی، یعنی به مسائل معرفتی علقه دارند نه مسائل فقهی، چنان که محمّد بن سنان می‌گوید: «من أراد المعضلات فإلیّ، و من أراد الحلال و الحرام فعلیه بالشیخ، یعنی صفوان بن یحیى»(۱). جابر بن یزید، أبو الخطّاب، مفضّل بن عمر، معلّی بن خنیس در این جریان‌اند. البته در این جریان همه یکدست نیستند، یعنی ابو الخطاب و مفضّل و محمّد بن سنان همه اعضای این جریان فکری‌اند، ولی با رتبه بندی‌های مختلف. شاید بتوان این جریان را به دو شاخه مقبول و انحرافی تقسیم کرد. از همین روست که …

قرآن کریم در تمامی خطاب‌های خود از جمله آیات الاحکام، عقل و فطرت انسان‌ها را مورد خطاب قرار داده و به تعبیر دیگر موضوع فقه قرآنی خود انسان است نه فرهنک و مردمان یک زمان و منطقه خاص، احکام قرآنی برای تأمین نیازهای همیشگی وهمگون بشریت آمده و حتی در آیاتی که سبب نزول داشته مانند آیات تحریم، ظهار یا ممنوعیت تبنی (فرزند خواندگی)، موارد پیش آمده را بعنوان نمونه و بهانه قرار داده تا احکام خود را که به منظور پاسخگویی به نیازهای همیشگی بشریت مانند: حفظ نظام خانواده و حراست از رابطه نسبی ارائه نموده است. به گزارش …

کتاب «بررسی حکم شرعی دشنام و بهتان» که تقریرات درس خارج فقه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی و به قلم رشید داودی از سوی چاپ ونشر عروج منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در بخشی از این کتاب آمده است: در سال‌های گذشته مباحثی در سلسله درس‌های خارج فقه مطرح شده که آن‌ها با عنوان کلی‌تر «فقه هنر» دسته‌بندی شده که مباحث غنا، مجسمه‌سازی، نقاشی و حفظ آثار تاریخی و برخی از احکام فیلم، شعر، رقص و اختلاط زن و مرد و تشبّه ایشان به یکدیگر را در بر می‌گرفت. در این مباحث البته «مدح من با یستحقّ المدح» و «دمّ …

استاد علیدوست در مراسم افتتاحیه دروس گروه‌های فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) که با حضور دانش‌پژوهان در سالن امام خمینی(ره) این مرکز برگزار شد، در سخنانی به تبیین اهمیت فقه‌های مضاف پرداخت و استاد فاضل‌لنکرانی از لزوم کشف ضوابط جدید در فقه سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در این مراسم به بررسی مفهوم شناسی، ضرورت‌ها و بایسته‌ها و آسیب‌های فقه‌های مضاف پرداخت و گفت: امروز با توسعه دانش‌های مختلف مواجه هستیم و همچنین مسائل دانش فقه بسیار گسترش یافته است. همان گونه که دنیا به سمت توسعه تکنولوژی پیش می‌رود، شاهد خلق قراردادها و معامالات …

شبکه اجتهاد: جریان‌‌های باطنی بر خلاف ظاهرشان عموما پروژه‌‌هایی سیاسی بوده‌اند. نوعی مقابله و عصیان بر جریان مسلط سیاسی و الهیاتی. فرض این جریان‌‌ها این است که تفسیر جریان مسلط تنها موافق با ظاهر شریعت و متن مقدس است و معانی باطنی آنها را نادیده می‌گیرد و یا به حاشیه می‌برد. بنابراین جریان‌‌های باطنی و عرفانی که در پیرامون قرائت‌‌های رسمی و در برابر آنها رشد می‌کنند به تأویل متن مقدس در راستای ارائه معنایی باطنی دعوت می‌کنند. این خود یک بار سیاسی و اجتماعی بسیار قوی دارد. یعنی ایدئوژی باطنی گرا و تأویلی در برابر مشروعیت قدرت و تفسیر …

استاد ابوالقاسم علیدوست، ضمن بیان اینکه نقد اخیر بر مطلبی از آیت‌الله صافی گلپایگانی فاقد معیار نقد بود و در ابتدای آن دوگانه‌سازی بین رهبری و ایشان صورت گرفته است، گفت: متاسفانه به بهانه‌های مختلف در کشور دوگانه‌سازی بر سر موضوعاتی مانند شریعت و رای مردم، ارزش‌های ملی و اسلامی و نظر رهبر انقلاب و مراجع ایجاد شده است که به ضرر نظام و رهبری و انقلاب و مردم است. به گزارش شبکه اجتهاد، اخیرا یکی از سایت‌های خبری به عنوان نقد سخنان آیت‌‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در دیدار با یکی از مسئولان کشور، به انتشار مطلبی پرداخت که باعث …

رئیس موسسه فرهنگی پژوهشی فهیم گفت: این، هشداری به متولیان حوزه است که چه کردید که چنین افرادی در حوزه تربیت می‌شوند؟ من به خاطر دارم که در بیانات مرحوم امام در سال‌های ۴۲ و ۴۳ این مطلب است که اگر طلبه‌ای به مرجع تقلیدی اهانت کند، هیچ توفیقی پیدا نمی‌کند و خیری به او نمی‌رسد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد کاظم قاضی‌زاده در درس خارج فقه امروز خود پیرامون اهانت اخیر به ساحت مرجعیت اظهار داشت: روشن است که مسئولان نظام گاهی اوقات برای گرفتن نظرات و رهنمودهایی از حوزه و مراجع تقلید به قم می‌آیند و مراجع هم …

اقل مطالبه این هست که این هتاکان و منتشرکنندگان این هتک‌ها از ساحت مرجعیت شیعه عذرخواهی کنند و خواسته یا ناخواسته در زمین دشمن بازی نکنند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جوادی مروی در پایان درس خارج فقه روز شنبه هشتم آبان ماه، ضمن بیاناتی، اسائه ادب به ساحت مراجع شیعه را محکوم کرد و گفت: سخنان ناصحانه شیخ الفقهاء و المراجع حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی حفظه الله در ملاقات با یکی از مسئولین کشور سبب واکنش‌های ناروا و هتاکانه برخی از نویسندگان مجهول الحال و برخی از سایت‌ها قرار گرفت. محور سخنان این مرجع بزرگ حول مشکلات …

شبکه اجتهاد: درباره اهانتی که این روزها در بعضی از سایت‌ها به یکی از مراجع بسیار بزرگ عالم تشیع وارد شده که شما کم و بیش در جریان هستید. ما نمی‌گوئیم کسی حق انتقاد ندارد، خود رهبری معظم انقلاب فرمود به خود من هم می‌توانید انتقاد کنید و این یک حقی است برای مردم که اگر مطلبی را ولو از یک مرجع تقلید یا از رهبری دیدند و اشکال یا انتقاد داشتند بتوانند آن را بیان کنند؛ اما متأسفانه آنچه که در این نوشتار واقع شده نقد نیست، بلکه اهانت است، آن هم نه اهانت به یک مرجع مسلم تقلید، …

استاد هادوی تهرانی گفت: این طور نیست که آیت‌الله صافی از اوضاع و احوال اطراف خود بی‌خبر باشند؛ بلکه کاملا بر مسائل اشراف دارند و با یک نگاه بسیار تیزبین و روشن مسائل سیاسی و اجتماعی را دنبال می‌کند و این جایگاه عظیم مرجعیت در شیعه را نشان می‌دهد. شخصیتی با این سوابق علمی و با این جایگاه معنوی از سر دلسوزی یک توصیه و تذکر به مسئولان داده که ضرورت دارد به آن توجه کرد که قطعا توجه به این توصیه برای امت اسلامی مفید خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی هادوی تهرانی در واکنش به هجمه‌ها …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی در دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی در قم به عنوان فقیهی ناصح درخصوص وضعیت معیشت مردم و نیز روابط خارجی پندی عمیق و اندرزی جدید مطرح فرمود؛ اما برخی که تابِ شنیدنِ قول ناصح و پندِ ادیب را ندارند، نگاره‌هایی آلوده به هتاکی ارائه دادند و مرجع تقلیدی که سال‌های طولانی در حیات امام راحل (ره) و پس از آن در دوران مقام معظم رهبری، همواره مورد وثوق و اعتماد ایشان و پناه مردم و روحانیت بوده را مورد بی مهری قرار دادند. معظم‌له درباره روابط خارجی توصیه کردند: باید با تمام کشورهای دنیا …

تعرض به نهاد مرجعیت تعرض به نظام اسلامی و حکایت «یکی بر سر شاخ بن می‌برید» است و خسارتهای ویرانگر آن به کیان مکتب و ملت و کشور جبران‌ناپذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس و موسس پژوهشگاه طی پیامی در اعتراض به جسارت به ساحت مرجعیت، تاکید کرد: نهاد مرجعیت، حصن حصین دین، حصار متین مذهب، پناه محکم کشور، قله و قِمه‌ی حوزه‌های علمیه شیعه و ضامن بی بدیل استقلال و تعالی علمی، دینی، سیاسی و ملی است. متن پیام رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران بشرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم قال رسول الله …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با اشاره به اهانت یک نویسنده به ساحت مرجعیت گفت: آیت‌الله صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است هر کجا لازم باشد صحبت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله رضا استادی در مراسم بزرگداشت چهلمین روز درگذشت آیت‌الله حسن زاده آملی در مسجد اعظم بیان داشت: آیت‌الله صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است هر کجا لازم باشد صحبت می‌کند. شنیدم کسی دانسته یا ندانسته به ایشان اهانت و جسارت کرده است؛ این ناشکری‌ها اثر بد دارد باید به تمام عزیزان از جمله امام، مقام معظم رهبری و همه‌ی مراجع احترام می‌گذارند، احترام بگذاریم …

شبکه اجتهاد: مولوی جلال الدین شینواری از علمای طالبان در گفتگویی صریح و چالشی از تفکر و اندیشه طالبان سخن می‌گوید. یک سری مشهورات درباره طالبان وجود دارد ولی واقعیت این است که پژوهش‌های دقیقی وجود ندارد. یکی از مشهورات که به زمان اوباما برمی گردد مفهوم طالبان خوب و بد است. گفته‌اند شبکه مخوفی به اسم حقانی هست که طالبان بد هستند. یک طالبان هم همین طالبان جنوب و قندهار است که طالبان خوب هستند. آیا‌ می‌توانیم بگوییم همه طالبان تفکر دیوبند دارند؟ ساختار علما چگونه است؟ آیا رقابتی بین علمای شرق و جنوب در فضای مذهبی یا پشتونی …

شبکه اجتهاد: یکی از تفاوت‌های منهجی علمای امامیه و اهل سنت در مباحث حدیثی، بحث تقیه است. اهل سنت در مواجهه با روایات، به هیچ وجه تقیه را نپذیرفته‌اند، از این رو در طرح روایات دست بازتری دارند. در نگاه اهل سنت، هر روایتی که نتوان به رسول خدا (ص) نسبت داد(۱) روایت جعلی است؛ اما نگاه علمای امامیه در این باره متفاوت است. آن‌ها عقیده دارند که ممکن است معصوم (ع) سخنی بگوید که در صدور آن از معصوم شکی نداریم، اما با این حال نمی‌توانیم آن را بپذیریم. نتیجه این دو منهج، در مقام عمل یکی است، یعنی …