اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا با بیان اینکه فقه اجتماعی در کنار شخص، سه مکلف دیگر را نیز در نظر می‌گیرد، گفت: دولت، جامعه، اشخاص حقوقی نیز مکلف هستند؛ بنابراین مشکلاتی که در «فقه فردی» بروز پیدا می‌کند را می‌توان با نگاه «فقه اجتماعی» حل کرد.

فصلنامه تحلیلی ـ انتقادی حوزه (شماره ۳ و ۴) ویژه حوزه‌های دینی، از دوره جدید با شمارگان پیاپی ۱۷۸ و ۱۷۹، با عنوان «نماد روشن فکری حوزوی» با صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، و مدیرمسئولی دکتر سید عباس صالحی و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در طلیعه فصلنامه تحلیلی انتقادی حوزه می‌خوانیم: مجله حوزه، مولود حوزه پس از انقلاب است؛ که پرچم روشن فکری حوزوی را در سال‌های نخست انقلاب اسلامی برافراشت این مجله همراه با رسالتی متولد شد که انقلاب اسلامی بر دوش حوزویان نهاد. مجله حوزه هم پا و …

آیت‌الله نوری همدانی با تاکید بر اینکه به برکت نظام اسلامی نگاه نادرست به بانوان برداشته شد، گفت: امروزه شرایط برای پیشرفت بانوان در حوزه و دانشگاه فراهم است و زنان می‌توانند به جایگاه اجتهاد هم برسند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار مدیر جامعه‌الزهرا (س) و دست اندرکاران همایش کتاب سال بانوان با اشاره به نگاه متعالی اسلام به بانوان گفت: کار شما بسیار مهم و لازم است، بنده هم در این رابطه کتاب بانوان و اسلام را چندین سال قبل نوشتم، چرا که دیدم در دنیا نسبت به خانم‌ها قدرشناسی نشده بلکه همواره جهات …

مواضع فقهای شیعه در یکصد اخیر را می‌توان در سه گروه قرار داد. گروهی به شدت با آن مخالفت کرده و آن را غیرشرعی شمرده‌اند و اهل تصوف را تکفیر می‌کردند. گروه دوم با برخی نظرات تصوف همراه بودند و به دنبال استفاده از اندیشه‌های عرفانی در تفسیر متون دینی بودند. گروه سوم هم تصوف برای آن‌ها مساله نبوده و موضع روشنی را نمی‌توان به آن‌ها نسبت داد؛ اما به نظر می‌رسد بیشتر اختلافات بین فقهای موافق و مخالف بر سر مصداق صوفی و عدم تفکیک بین عرفان و تصوف است. لذا این تحقیق بر آن است تا مروری اجمالی …

اگر بخواهیم طلبه‌ای که هنوز درگیر سطح عالی حوزه است را درگیر مسائل تخصصی کنیم و تمرکز او را در تحصیل گام‌های اولیه فقه و اصول از بین ببریم، آن روش و سنت کهن آموزشی حوزه آسیب می‌بیند و طلبه نمی‌تواند آنچه که در نظام سنتی حوزه است کسب کند و به درجه احتهاد برسد و تسلط به مباحث فقه، اصول فقه و رجالی پیدا کند و نیز تجربه نشان داده است که ورود به حوزه‌های تخصصی در این مقطع موجب آسیب زدن به مباحث علمی و عدم‌شکوفایی ذهن اجتهادی طلبه می‌شود و مقدمات اجتهاد که اتفاقا بسیار سخت و …

شبکه اجتهاد: اهمیت قواعد فقه و نقش آن در شناخت بهتر احکام شرع و نیز نظم بخشیدن به آموزه‌های فقهی، بر پژوهشگران عرصه‌ی فقه پوشیده نیست. این قواعد گرچه همچون قواعد اصولی نقش ابزاری در استنباط احکام را ندارد، اما در شناخت تفصیلی احکام و تطبیق موارد جزئی و مصادیق هریک از احکام کلی، نقش بارزی را ایفا‌ می‌نماید. در این میان پرسشی که برای بسیاری از دانش پژوهان این رشته ممکن استبه وجود آمده باشد این است که این قواعد از کجا به وجود آمده و خاستگاه آن کجاست؟ آیا این قواعد، مورد تصریح آیات و روایات است و …

کتاب «توسعه استنباط از فعل معصوم» تازه‌ترین اثر حجت‌الاسلام دکتر مهدی مردانی (گلستانی) که در پژوهشکده علوم اسلامی تهیه شده است، از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی روانه بازار نشر گردید.  به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب یاد شده، در دو بخش اصلی و چهار فصل سامان یافته است: در بخش نخست که به بررسی اصل کارآمدی فعل معصوم در استنباط می‌پردازد، به ترتیب دو فصلِ «ادوارِ استناد به فعل معصوم در مطالعات شیعه» و «ضوابط کارآمدی فعل معصوم در استنباط» مطرح شده است. همچنین در بخش دوم که به موضوع توسعۀ کارکرد فعل معصوم در استنباط اختصاص یافته …

شبکه اجتهاد: فروشگاه و نمایشگاه دائمی انتشارات حوزه علمیه خراسان با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی مدیر این حوزه و حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدیان معاون ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری افتتاح شد.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه کتب فقهی از جواهر گرفته تا کتب متأخر به مسایل فقهی زنان بی‌توجه بوده یا با نگاه مردانه شکل گرفته است، تأکید کرد: اگر تحول در حوزه خواهران را می‌خواهیم، این تحول با وجود افرادی که معتقدند زنان مثلاً فقه و فلسفه نمی‌فهمند و بدون تخصصی کافی جریان‌سازی می‌کنند، صورت نمی‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر فریبا علاسوند، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده، در نشست علمی «چیستی جنسیت» که در حوزه علمیه خواهران برگزار شد، با اشاره به برداشت نادرست از مفهوم جنسیت در داخل کشور …

عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی با اشاره به ضرورت آشنایی با روش فهم حدیث، گفت: بزرگان ما در باب فهم حدیث تلاش وافری کار کرده‌اند که طلاب پژوهشگر باید براین پژوهش‌ها اشراف داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی سجادی‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در افتتاحیه دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث معاونت پژوهش حوزه علمیهبا اشاره به ضرورت آشنایی با روش فهم حدیث، گفت: بزرگان ما در باب فهم حدیث تلاش وافری کار کرده‌اند که طلاب پژوهشگر باید براین پژوهش‌ها اشراف داشته باشند. وی با بیان این که این دوره بناست به …

شبکه اجتهاد: در این یادداشت تلاش می‌‏شود «فقه حکومتی» و «الگوی پیشرفت» در بستر انقلاب اسلامی نسبت فقه و مقوله پیشرفت و الگوی پیشرفت در فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گیرد، بدین منظور در قالب سه نکته، ابتدا به نسبت فقه و پیشرفت به طور مطلق پرداخته شده است، در ادامه و در قالب نکته دوم، پس از تبیین چیستی فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی، جایگاه مقوله پیشرفت در هندسه انقلاب اسلامی تحلیل شده است. در نکته سوم، با تکیه بر دو نکته پیشین، به تبیین و تحلیل نسبت فقه و مقوله پیشرفت در فرآیند تکاملی انقلاب …

حضور پرنشاط طلاب در دروس حوزه علمیه نجف، در سایه سار حرم با برکت امیرالمومنین علی(ع) گرما و جلوه دیگر به این شهر داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حوزه علمیه نجف با حضور علما و نگاهی به دروس حوزه علمیه نجف اشرف در سال تحصیلی جاریاساتید و شمار زیادی از طلاب  مشتاق علم، همچنان پر رونق است. حوزه نجف که بخشی ناگسستنی از هویت حوزه‌های علمیه شیعه است، امسال نیز با برگزاری درس خارج و سطوح مختلف توسط علما و اساتید در شمیم عطرآگین حرم امیرالمومنین علی(ع) همچنان پویاست. برای بسیاری جالب است که از برنامه درسی این حوزه …

رئیس جامعهالمصطفی(ص) العالمیه با اشاره به فقه‌های تخصصی، پرداختن به فقه مقارن بین مذاهب و بین‌الادیانی، پژوهش‌محوری و توجه ویژه به نظام سطوح حوزه را از الزامات پیشرفت و شکوفایی روزافزون علم فقه برشمرد و تصریح کرد: شرط توفیق در این مسیر آن است که سیره تربیتی و تاریخی حوزه‌های علمیه توجه به اخلاق و معنویت بین طلاب، استادان و مسئولان جاری باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعهالمصطفی(ص)، در جمع مدیران، اساتید و طلاب مجتمع آموزش عالی فقه اظهار کرد: در نبرد فعلی و در این صحنه حساس، نقش مراکز علمی، حوزه‌های علمیه و جامعهالمصطفی(ص) …

حجت‌الاسلام دکتر الشویلی، مدیر مرکز تخصصی علوم قرآن و حدیث (وابسته به عتبه حسینیه در نجف اشرف) با حضور در دفتر شبکه اجتهاد از نزدیک با فعالیت‌های این پایگاه آشنا شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ علی غانم الشویلی، نویسنده، پژوهشگر، استاد سطوح عالی حوزه علمیه نجف و دارای مدرک دکتری از دانشگاه الحضاره لندن، با حضور در دفتر شبکه اجتهاد از فعالیت‌ و پروژه‌های پیش روی پایگاه عربی اجتهاد مطلع شد و ضمن تقدیر و قدردانی از برنامه‌های شبکه اجتهاد، با حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی (مدیر مسئول شبکه و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه …

ما در دانش فقه با یک سیستم استدلال‌آوری (argumentation) مبتنی بر دانش «اصول فقه» مواجه هستیم که مانند آنرا در سایر دانش‌ها شاهد نیستیم. بنابراین، وقتی شما در عرصه دانشی مانند تفسیر می‌خواهید کار مقایسه‌ای انجام بدهید، یک سری مقایسه مورد به مورد می‌توانید داشت که معمولاً به سرانجامی منتهی نخواهد شد؛ اما در فقه نظر به اینکه همه مذاهب اصول فقه مخصوص به خود را تدوین کرده‌اند و اصطلاحاً صاحب سیستم استدلال‌آوری مخصوص به خود هستند، می‌توان کار مقایسه‌ای و مقارنه‌ای کرد و به نتایجی هم دست یافت. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست «شورای تدوین و تعیین راهبردهای …

شبکه اجتهاد: به مناسبت پژوهشی که سال‌‌هاست بدان مشغولم یعنی تاریخ روحانیت شیعه یکی از موضوعاتی که انجام‌‌ می‌دهم بررسی تاریخچه خاندان‌‌های روحانیت شیعه است. در میان اهل سنت هم در طول تاریخ ما چندین خاندان مهم پر سابقه در فتوا و قضاء و دانش در ایران و همچنین در شامات و مصر داشته‌ایم (مانند آل منده، آل صاعد، آل خجند، آل برهان، آل جماعه، خاندان مقدسی‌‌های صالحیه و …). اما بی‌تردید این پدیده یعنی سلسله‌‌هایی از خاندان‌‌های اهل علم که به مدت چندین قرن دارای نفوذ دینی و اجتماعی و سیاسی باشند دست‌کم از لحاظ تعداد و میزان نفوذ …

مرحوم حاج شیخ عباسعلی اسلامی یک روحانی در دوره شاه که هیچ امکانات دولتی نداشت، شیخ عباسعلی اسلامی بعد از شهریور ۲۰ که مجال این گونه خدمات نبود، قبل از شهریور ۲۰ ایشان برمه بوده و لکهنو و رامپور و شهرهای مختلف هند و بعد که ایران و تهران می‌آید اواخر عمرش بیش از ۱۶۰ دبستان، راهنمایی، دبیرستان در نقاط مختلف ایران تأسیس می‌کند. آن وقت ۳۰۰۰۰ دانش آموز دختر و پسر در این مؤسسه از آموزش‌ها بهره‌مند می‌شوند. این یک قلم از خدمات یک نفر است مثل شیخ عباسعلی اسلامی در دوره طاغوت و حکومت جائر است. اختصاصی شبکه …

مدیر مرکز فناوری اطلاعات حوزه‌های علمیه گفت: در سال‌‌های اخیرحوزه علمیه پروژه بازآفرینی حوزه در فضای مجازی را در دستور کار خودش قرار داده است. به تبع یکی از موضوعاتی که دنبال کردیم، این بود که بتوانیم دروس خارج و تقریرات آن را در فضای وب عرضه کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، واژه «تقریر» در اصطلاح منابع دینی، ۲ معنا و کاربرد دارد: یکی در اصول فقه با عنوان تقریر معصوم که عبارت است از سکوت معصوم (ع)؛ در برابر کاری که در محضر ایشان انجام می‌شود و در صورت وجود شرایطی خاص، دلیل بر اقرار به صحت و جواز …

هفتمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه با حضور دکتر محمود مروارید در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه سه روزه که به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی تشکیل شد، دکتر محمود مروارید، عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانشهای بنیادی به تببین موضوع «معنا، کاربرد و افعال گفتاری در فلسفه زبان و اصول فقه» پرداخت. جایگاه فلسفه زبان در فلسفه تحلیلی برای مطالعات و پژوهش‌های تطبیقی میان …

در سابق مردم له له می‌زدند برای وجود روحانی. خدمت آیت‌الله بروجردی می‌رسیدند، خدمت ‌آیت‌الله گلپایگانی می‌رسیدند. طومار امضاء می‌کردند، دعوت می‌کردند و علما را با عزت و احترام به شهرشان می‌بردند. مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی، مرحوم ‌آیت‌الله حکیم، اینها نمایندگان روحانی خود را به سرتاسر بلاد می‌فرستادند. اما قبل از آن دعوت عام مردم آن شهر بود. اگر دعوتی در کار نباشد این عالم کجا برود و برای کی می‌خواهد آنجا زحمت بکشد. باید مسجدی باشد، هیأت امنای آن مساجد درخواست کنند. الآن ما می‌بینیم دیگر مردم بلاد خیلی به دنبال روحانی و دعوت از روحانی نیستند. اختصاصی شبکه …

کتاب «نقش بانوان محدث شیعه در خدمت به حدیث» نوشته سیده طیبه موسوی اصل منتشر شد. در این اثر زنانی معرفی شده‌اند که در هیچ یک از کتب رجال، تراجم و شرح حال نویسی، نامی از آنها به میان نیامده و تنها از طریق سلسله اسناد روایات و گزارش‌های تاریخی یا ضمن شرح حال راویان مرد به راوی بودن آنها پی می‌بریم. به گزارش شبکه اجتهاد، بر خلاف آنچه در ذهن خیلی از مردم نقش بسته است که از صدر اسلام به زنان بها داده نشده و در فعالیت‌های اجتماعی، علمی و … نتوانسته‌اند نقشی ایفا کنند در حالی که …

پروانه انتشار دوفصلنامه علمی‌تخصصی «مصباح الفقاهه» معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان صادر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام جواد معین، مسئول اداره نشر و تولیدات علمی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان گفت: با توجه به تاکیدات مدیر حوزه علمیه خراسان مبنی بر لزوم تحول آفرینی در امر پژوهش و استفاده بهینه از ظرفیت‌های علمی محققان، روحانیون و طلاب اهل قلم و با پیگیری‌های ا نجام شده از سوی معاونت پژوهش این حوزه، پروانه انتشار دوفصلنامه علمی‌تخصصی «مصباح الفقاهه» از سوی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شد. وی افزود: این نشریه به زبان فارسی، با …

پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، برنامه درسی اعضای این نهاد برجسته در سال تحصیلی جدید را منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه درسی اعضای جامعه مدرسین از سوی پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است. حجت‌الاسلام قربانی، مدیر روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این رابطه گفت: پیرو مراجعات و تماس‌های مکرر برخی طلاب و فضلای گرامی جهت اطلاع از برنامه‌های درسی، زمان و مکان دروس ۳۵ نفر از اعضای جامعه مدرسین اعلام می‌گردد. نسخه PDF برنامه درسی حضرات آیات اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سال تحصیلی ۹۹ …

استاد حوزه علمیه قم راه‌‌اندازی دو رشته علمی تحت عنوان «کلام وحدت» و «فقه وحدت» را در ارتباط با وحدت اسلامی ضروری دانست و گفت: تحقق بخشیدن به هر یک از این دو رشته، نیاز به تحقق رشته دیگر را نفی نمی‌کند، از این‌رو حوزه‌های علمیه باید این دو رشته را ایجاد کنند. به گزارش شبکه اجتهاد به‌ نقل‌ از روابط عمومی دفتر نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری در نشست علمی مبانی فقه وحدت اسلامی در جمع طلاب پاکستانی مقیم قم با اشاره به تفاوت دو رشته …

اعضای شورای‌ عالی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به طور جداگانه با آیات عظام سبحانی و علوی‌گرگانی دیدار کردند که این مراجع معظم در این دیدارها برای کمک به تدوین سند اعلام آمادگی داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از روابط عمومی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اعضای شورای‌ عالی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، روز گذشته، ۲۸ شهریور به طور جداگانه با آیات عظام سبحانی و علوی گرگانی دیدار کردند که این مراجع معظم برای کمک به تدوین سند اعلام آمادگی داشتند. در این دیدارها گزارشی از مراحل مختلف تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ارائه شد. در این دیدار اظهار …

درآمدی بر علوم حدیث کتاب «درآمدی بر علوم حدیث» اثر جدید حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری (نویسنده و استاد حوزه علمیه قم) به عنوان متن درسی سطح یک حوزه برادران از سوی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه انتشار یافت. به گزارش شبکه اجتهاد، در مقدمه این کتاب چنین آمده است: از سنت معصومان به عنوان دومین منبع دین شناخت یاد می‌شود که می‌توان گزاره‌های دینی را از آنها استخراج کرد و به هزاران پرسش در عرصه‌های مختلف دینی پاسخ داد. از سویی دیگر، درنگریستن در تمام دانش‌های اسلامی نشان می‌دهد که روایات در کنار قرآن بیشترین نقش را در ژرفا بخشیدن …

امروز خوشبختانه بخشی از دروس و درس‌نامه‌های حوزه متناسب با مسائل روز است اما ما همچنان به اصلاح نیاز داریم و برای پاسخ به بسیاری از سؤالات و مسائل ازجمله مسائل بانکی، پزشکی، حکومتی و بین‌المللی و … باید قدم‌های بیشتری را برداریم. البته منظور این نیست که هرکس بر اساس سلیقه و عقیده خود بخواهد عمل کند، بلکه پاسخ به نیازها و سؤالات روز باید بر اساس ضوابط فقاهت و مستدل به کتاب، سنت، عقل و فتوای فقها باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم تودیع و معارفه رئیس دفتر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با حضور آیت‌الله محمد یزدی، …

نود و هفتمین شماره فصلنامه علمی- پژوهشی «کاوشی نو در فقه» (بهار ۱۳۹۸) به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی منتشر گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، ۷ مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، همراه با چکیده مقالات به زبان عربی و انگلیسی در ۱۸۹ صفحه و به قیمت ۱۰ هزار تومان به چاپ رسیده است. «ولیّ اذن در درمان» نوشته رضا پورصدقی و …

استاد سطح خارج حوزه با انتقاد از فعالیت مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تأکید کرد: استخراج نظام اقتصادی از جزوه فقه مکاسب ساده‌نگری است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی‌هادوی تهرانی، در میان مباحث درس خارج اقتصاد اسلامی خود با اشاره به «نظریه اندیشه مدون» بیان کرد: تدوین مکتب و نظام غیر از احکام، کاری فقهی است که کمتر مورد توجه واقع شده است. هادوی تهرانی تصریح کرد: بنده ۳۰ سال پیش نظریه اندیشه مدون را ارایه کردیم و نسخه‌ای از آن را خدمت مقام معظم رهبری فرستادم؛ بعد از مدتی از دفتر ایشان فرمودند که توضیح بیشتری در مورد …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: تخریب بی سابقه علم اصول فقه درسالهای گذشته تاسف‌بار است، تفسیر قرآن کریم بدون فهم صحیح از علم اصول قابل تفسیر و بیان نیست. به بهانه حقوق بشر نمی‌توان حکم مسلم و قطعی و حقیقیه قرآنی یعنی قصاص را زیر سؤال برد، ولی برخی به علت تسلط نداشتن بر علم اصول در همین مسئله دچار انحراف شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در مراسم آغاز سال تحصیلی این مرکز در سخنانی با اشاره به روایتی از امام علی (ع) گفت: براساس این روایت، خداوند عهدی نسبت به جاهلان دارد و …