دیدگاه و گزارش

عضو شورای فقهی بانک مرکزی با اشاره به مشکلات ناشی از بدهی‌های معوقه برای نظام بانکی کشور، وجه التزام را راهکار شورای نگهبان بر اساس تسری قواعد فقهی به قراردادهای بانکی دانست و تکلیف بانک و مشتری و کارگزار بانک را بنا بر شرایط هر کدام تبیین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در نشست علمی بررسی فقهی وجه التزام بانکی که در مؤسسه ولی امر برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین و چالشی‌ترین مسائل در بانک‌داری اسلامی بحث جریمه تأخیر است و تمام کشورهای اسلامی که بانک‌داری اسلامی …

کسی میلیارد میلیارد گرفته و برده است و سود سرشار و ثروتی هم در روی زمین دارد و به بانک جواب نمی‌دهد؛ بانک به او می‌گوید باید وجه التزام بدهی؛ بعد می‌گویند این شبهه دارد؛ در حالی‌که این شبهه ندارد؛ شورای نگهبان وجه التزام تأخیری را پذیرفته است. شبکه اجتهاد: بانکداری و امور مرتبط با آن از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه مراجع عظام تقلید بوده و تاکنون نظرات بسیار مختلف و در عین حال صریحی توسط این بزرگان بیان شده است. اما همچنان این چالش پابرجاست. جهت اطلاع بیش‌تر از وضعیت فقهی قوانین بانکداری، مجله فکری تحلیل حوزه …

امروزه مشاهده می‌شود که پایه و بخش عمده‌ی مباحث اقتصاد خرد در سطوح کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه‌های معتبر دنیا، دقیقاً به همان مباحثی می‌پردازند و رهیافت‌های روشی و نظری‌ای را پی می‌جویند که «اقتصادنا» بیش از نیم‌قرن پیش مورد توجه قرار داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، به ‌مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله سید محمدباقر صدر، سایت Khamenei.ir مطلبی را از دکتر عادل پیغامی استادیار دانشکده‌ی معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با عنوان «چگونگی حل چالش‌های نظری اقتصاد ایران» منتشر کرده است که در ادامه می‌آید: نظام اندیشه‌ی سیاسی- اقتصادی و اجتماعی شهید سید محمدباقر صدر از معدود …

حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی‌آملی، با توضیحاتی درباره آرای فقهی آیت‌الله جوادی‌آملی در باب نظام بانکداری اسلامی تصریح کرد: برخی دوستان این‌گونه می‌پندارند که اعاظم فقه و فقاهت فرق بین درهم و دینار را با ریال و دلار نمی‌دانند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر مرتضی جوادی آملی مدرس حوزه و دانشگاه، نیز توضیحاتی درباره آرای فقهی آیت‌الله جوادی آملی در باب «نظام بانکداری اسلامی» داده است که در ادامه از نظر می‌گذرانیم: «حکم فقهی و فتاوی فقها در چهارچوب نظام فقهی قابل بررسی و ارزیابی است و خلط بین دانش فقه و دانش اقتصاد که برخی بدان گرفتارند از مغالطات …

عضو شورای فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه فرمایش آیت‌الله جوادی‌آملی یک هشدار به نظام بانکی است، گفت: نباید این مساله خلط شود، زیرا منظور ایشان قطعا این نیست که دستمزد کارمندان بانک‌های ایرانی حرام است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید عباس موسویان با اشاره به نظر آیت‌الله جوادی آملی مبنی بر حرام بود دستمزد کارمند بانک ربوی، اظهارداشت: فرمایش ایشان درست است زیرا در اسلام معتقدیم دستمزد حلال تابع کار حلال است. وی افزود: اگر کار حلال باشد، دستمزد حلال می‌شود و اگر کار حرام باشد دستمزد حاصل از آن هم حرام خواهد بود. عضو شورای …

آیت‌الله علوی گرگانی گفت:اسلام هر سودی را حرام نکرده است؛ بلکه سودهایی که در راه قرض و وام گرفته شود، حرام می‌باشد. به گزارش شبکه‌ اجتهاد، آیت‌الله علوی گرگانی در دیدار مدیر امور شعب بانک مهر اقتصاد استان قم اظهار داشت: اگر بتوانیم نظرات مقام معظم رهبری را اجرایی نمایید، امتیاز ویژه‌ای است که برای شما به حساب می‌آید و همانطور که رهبر انقلاب نیز فرمودند، مباحث نباید فقط بر روی کاغذ باشد؛ بلکه باید به آن عمل شود. آیت‌الله علوی گرگانی همچنین با اشاره به احکام فقهی سود بانکی خاطرنشان ساخت: اسلام هر سودی را حرام نکرده است؛ بلکه …

یکی از بحث مطرح از نظر فقهی این است که قراردادی بین شرکت بیمه و فرد بیمه‌شده وجود دارد، اما سطح تعهدات شرکت بیمه‌گذار به اندازه حق بیمه فعلی نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، چند روز قبل، قوه قضائیه در اطلاعیه‌ای میزان دیه در سال ۱۳۹۵ را ۱۹۰ میلیون تومان برای ماه‌های غیرحرام اعلام کرد. بر این اساس، از ابتدای سال ۱۳۹۵ مبلغ ریالی دیه از ۱۶۵میلیون تومان به ۱۹۰ میلیون تومان برای ماه‌های غیرحرام و از ۲۲۰ میلیون تومان به ۲۵۳.۳ میلیون تومان برای ماه‌های حرام افزایش می‌یابد. بر این اساس، بیمه‌گذاران باید برای تهیه الحاقیه مربوط به مابه‌التفاوت …

یکى از پیامدهاى سوء ربا تمرکز ثروت است؛ تمرکز ثروت به این معنا که پول در انحصار برخى افراد جامعه باشد و هنگامی که پول در انحصار برخى از افراد قرار گیرد به ناچار توازن و تعادل از بین مى‌رود، و لازمۀ آن تورّم است؛ و تورّم مفاسد و پیامدهایی نظیر: ورشکستگی‌ها، کم‏ کاری‌ها، بى‏کاری‌ها و استثمارها را در برخواهد داشت.‏ به گزارش شبکه اجتهاد: پیامدهای سه‌گانه ربا برای اقتصاد جامعه را به قلم آیت‌الله مظاهری از کتاب «مقایسه‌اى بین سیستم‌هاى اقتصادى»، می‌خوانید: رباى تصاعدى، فقر فردى را به دنبال دارد؛ رباى تصاعدى که کار فعلى بانک‌هاى استعمارى است، یک …

کتاب «بررسی فقهی وقف پول»، تحقیقی مستند در مورد وقف پول و آثار اقتصادی بالقوه آن در جوامع اسلامی است. مؤلفان این اثر، نظر به سابقه وقف پول در فقه اسلامی با عنوان «وقف الدراهم و الدنانیر»، ضمن تمرکز بر دیدگاه فقیهان و مراجع تقلید، ادله مشروعیت وقف پول را بررسی کرده‌اند و سرانجام به جواز وقف پول بر اساس آموزه‌های اسلامی رسیده‌اند. شبکه اجتهاد: وقف پول، وقف خیریه تأسیس شده با سرمایه پولی می‌باشد. وقف پول، وقفی است که توسط فرد یا گروهی از افراد با موجودیت قانونی، در قالب پول صورت می‌گیرد. وقف پول نوع خاصی از بخشش‌هاست …

مسئله اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌بایست در مباحث آموزشی حوزه قرار بگیرد و طلاب از همان اوائل با مباحث اقتصادی اسلامی آشنا گردند. حاکمیت و حوزه‌های علمیه وظیفه دارند اقتصاد اسلامی را در بطن جامعه نهادینه کنند و حتی در سخنرانی‌ها و تریبون‌های نماز جمعه این مسائل را طرح نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست «جایگاه اقتصادی اسلامی در نظام آموزشی حوزه» صبح امروز با حضور فظلاء و طلاب حوزه علمیه مشهد در مدرسه عالی نواب برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حکیمی پژوهشگر علوم اسلامی و از نویسندگان کتاب الحیات به سخنرانی پرداخت. حجت‌الاسلام حکیمی با …

کتاب «پول و بانکداری اسلامی» با این هدف تدوین شده است که متن درسی «پول و بانکداری اسلامی» در مقطع کارشناسی رشته اقتصاد باشد. این کتاب در پنج فصل، مخاطب را با پول، بانکداری اسلامی و ایده‌ها و نظریات اندیشمندان مسلمان آشنا می‌سازد. به گزارش شبکه اجتهاد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی به تازگی کتابی را تحت عنوان «پول و بانکداری اسلامی» به قلم حجت‌الاسلام دکتر جواد ایروانی دانشیار این دانشگاه منتشر کرده است. عمده تالیفات دکتر جواد ایروانی در حوزه اقتصاد اسلامی و در خصوص کمک به پویایی اقتصاد اسلامی می‌باشد که مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته است. …

نشست علمی «جایگاه اقتصاد اسلامی در نظام آموزش حوزه» از سلسله نشست‌های علمی مدرسه عالی علمیه نواب؛ با حضور پژوهشگر مطرح علوم اسلامی برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «جایگاه اقتصاد اسلامی در نظام آموزش حوزه» با حضور فضلاء و طلاب حوزه علمیه در مدرسه عالی نواب مشهد برگزار می‌گردد. قرار است در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حکیمی، پژوهشگر علوم اسلامی و از نویسندگان کتاب الحیات، به ارائه نظرات خود پیرامون موضوع مطروحه در جمع طلاب بپردازند. قابل ذکر است، این نشست علمی روز چهارشنبه ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۴، از ساعت ۱۰ صبح در سالن اجتماعات مدرسه …

مجموعه مقالات «قراردادها» به کوشش حسینعلی بای، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. در این مجموعه، مقالاتی از سید عباس موسویان، محمد جواد ارسطا، احمد مبلغی و دیگر شخصیت‌های علمی قرار گرفته است به گزارش شبکه اجتهاد، این مجموعه ارزشمند شامل مقالاتی ذیل است: نظم عمومی و الزام به انعقاد قرار داد از نعمت الله الفت؛ تأملی در مبانی و مفاد الزام و التزام در قراردادها از نعمت الله الفت، ضمانت اجرای شرط فعل حقوقی از اسماعیل نعمت اللهی؛ ارش شرط از ابراهیم عبدی پور و علی ثقفی؛ قراردادهای …

عضو شورای فقهی بانک مرکزی و کارشناس بانکداری اسلامی با اشاره به فرآیند طولانی تدوین لایحه قانون بانکداری، گفت: اهتمامی که مسئولان مربوطه باید داشته باشند، دیده نمی‌شود و با دقت و سرعت به مساله نمی‌پردازند.

روحانی و مفتی اهل سنت شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان گفت: خرید، فروش و استعمال مواد مخدر و شراب حرام شرعی است.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: همه اشکالات بانکداری تنها با اصلاح قانون مرتفع نمی شود، بلکه نیازمند توجه در مقام اجرا و نظارت کافی است، لذا با اصلاح قانون باید این موارد هم اصلاح شوند.

حجت الاسلام سید عباس موسویان- عضو کمیته مشورتی بانکداری اسلامی بانک مرکزی با مد نظر قرار دادن شیوه، مدل عملیاتی و اجرایی بانکداری اسلامی گفت: قواعد بانکداری اسلامی بر نفی ضرر تمرکز دارد و معامله ای را عقلانی می داند که در آن شرایط مبادله باعث ضرر و ضرار طرفین نشود.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله فاضل مالکی در میان فارسی‌زبانان، شخصیت کم‌آشنایی است. وی سال‌ها به همراه پدر همسرش، مرحوم آیت‌الله سید محمدباقر حکیم، شاگردی اشخاصی همچون آیت‌الله شهید صدر در نجف و آیت‌الله شیخ جواد تبریزی در قم را نموده است و پس از اتمام دوران تحصیل، سال‌هاست که به تدریس خارج فقه و اصول با حضور طلاب عرب‌زبان می‌پردازد. وی همچنین با تحصیل در دانشگاه سوربن، مدرک دکترای خود را دریافت کرده است. مالکی علیرغم شهرت به خطابه در میان اعراب، در زمینه فقه و اصول، کلام و تاریخ نیز تألیفات متعدد و قابل توجهی دارد. برای تکمیل مباحث شماره …

متاسفانه بعد از شهید صدر به پژوهش درباره بانکداری اسلامی به صورت جدی پرداخت نشده است؛ هرچند که خود ایشان هم در آن زمان مدعی این موضوع نبوده که بانکداری اسلامی را مطرح کرده، بلکه ایشان فقط مدل اولیه‌ای برای بانکداری اسلامی ارائه داده است.

کارشناس مسائل اقتصاد اسلامی در رابطه با نحوه استنباط موضوعات فقهی از معاملات اقتصادی گفت: روش استنباط قوانین اقتصادی از معاملات و تطابق آن با قواعد فقهی با عناوین صحیح و خطا و حرام و حلال روشی است که شهید صدر مبدع آن بوده است.

توکلی روش‌شناسی اقتصاد اسلامی را از نوآوری‌های شهید صدر در حوزه اقتصاد اسلامی دانست و اظهار کرد: به بیان شهید صدر، علاوه بر روش متعارف اجتهادی، نیاز به روشی داریم که ایشان از آن با عنوان روش کشفی یاد می‌کند.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) به تشریح جایگاه شهید صدر در اقتصاد اسلامی پرداخت و اظهار کرد: وی کسی است که اولین اندیشه مدون در زمینه اقتصاد اسلامی را در کتاب «اقتصادنا» ارائه داده است.

بعضی اساتید گروه گفته بودند اصلاً امام موسی صدر مگر اندیشه اقتصادی دارد؟ درحالی‌که اولین مقالات در اقتصاد اسلامی را در مجلات «مکتب تشیع» و «مکتب اسلام» در سال ۴۰ و ۴۱ ایشان نوشته است و معتقدم که اقتصادنا مبتنی بر این مقالات نوشته شده است.

با اینکه چهل سال از نگارش «بانکداری بدون ربا» توسط شهید صدر می‌گذرد و در عرصه تحولات بانکی هم تغییرات زیادی را شاهد بودیم اما این اثر همچنان جزو بهترین منابع در حوزه بانکداری اسلامی است.

جامعه‌ای که در آن مذهب و نظام اقتصادی اسلام تحقق یافته است، موضوع علم اقتصاد اسلامی مشروط است و اسلام دارای علم اقتصاد اسلامی مطلق نیز هست که موضوع آن جامعه انسانی است. فایده این علم تبیین صحیح رفتارهای اقتصادی حتی در جامعه غیراسلامی است.

امروزه یکی از مشکلات رایج مردم در عرصه اقتصاد، نحوه رویارویی با جریمه دیرکرد وام‌های بانکی است. از یک‌سو، بیشتر مراجع تقلید حکم به تحریم آن می‌دهند و از دیگر سو، پرداخت جریمه دیرکرد جزئی از قرارداد گرفتن وام تلقی می‌شود و وام‌گیرنده در صورت دیرکرد ازلحاظ قانونی، ملزم به پرداخت تعهد خویش است و باز بنا بر فتوای بیشتر مراجع عمل به قوانین و مقررات قانونی جمهوری اسلامی واجب است؛ البته می‌توان با پاک کردن صورت‌مسئله به‌عنوان ساده‌ترین راه گفت، برای جمع بین این دو فتوا، مؤمنان باید از گرفتن وام‌هایی که پرداخت جریمه دیرکرد از شرایط آن‌هاست، خودداری کنند، ولی در این صورت، آنان از دریافت همه انواع وام، غیر از قرض‌الحسنه محروم می‌شوند.

یکی از موضوع‌های چالش‌برانگیز سال‌های اخیر بخش پول و بانکداری کشور، موضوع تعیین نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانک‌ها و دیگر موسسه‌های اعتباری بوده است. تعیین نرخ سود و کیفیت تصمیم‌گیری و نحوه ابلاغ آن، آثار متعدد فقهی، حقوقی و اقتصادی بر جای می‌گذارد، و پیش از همه، ثبات اقتصادی و ثبات تصمیم‌گیری در بخش اقتصادی کشور را زیر سؤال می‌برد.

مشاهده پرونده بررسی فقهی بانکداری بدون ربا که جلسات آن در شهریور ماه سال ۹۳ در مشهد مقدس برگزار شد.