دیدگاه و گزارش

از دیدگاه آیت‌الله شهید صدر نظریه مردم سالاری دینی نزدیک به نظام ریاستی و راس آن ولایت فقیه است. خود شهید صدر هم بخاطر اعتقاد به ولایت فقیه دست از مرجعیت خود برداشت و خودش را سرباز امام نامید. رکن دیگر نظام ریاستی رئیس جمهوری است. از نظر شهید صدر رئیس جمهور کاندیدای ولی فقیه است و مردم از بین کاندیدای پیشنهادی ولی فقیه یکنفر را انتخاب می‌کنند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: نقش و سهم مذاهب در انتخاب حاکمیت و فرآیندهای سیاسی چیست؟ این مسئله موجب شد مصاحبه‌ای کوتاه با حجت‌الاسلام ‌والمسلمین غلامرضا بهروزی لک، استادیار گروه آموزشی علوم سیاسی در دانشگاه باقرالعلوم(ع)، داشته باشیم. او صاحب پنج کتاب و نزدیک به پنجاه مقاله درزمینه‌ی علوم سیاسی، انقلاب اسلامی و مهدویت است

شبکه اجتهاد: در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و باتوجه به درخواست شورای نگهبان برای ارائه نظرات فقهی در خصوص ماده ۱۱۵ قانون اساسی و بحث رجل سیاسی، صبح نو گفتگویی با حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده، داشته است.

ممکن است فعالیت اجتماعی یا تصدی هرگونه شغل توسط زن شوهردار برخلاف مصالح کلان خانواده تشخیص داده شود و باعث اختلال در مسؤولیت‌های همسری یا مادری باشد. تشخیص این امر در درجه اول با شوهر و در صورت بروز اختلاف با دادگاه است.

اگر فقه سیاسی را «آگاهی از احکام شرعیِ رفتار سیاسی مکلف، اعم از حقیقی و حقوقی، بدانیم» می‌توان به تناسب «نوعِ تعامل شیعیان با حکومت»‌های مختلفی که با عنوان حکومت اسلامی تشکیل شده‌اند، برای فقه سیاسی شیعه ادوار مختلفی را تعریف کرد.

نوبهار حق نقد دولت، حق نقد حاکمیت و حق بر نقد سیاستهای اجتماعی را از مصادیق حق‌های مرتبط با عرصه عمومی و از حق‌های غیر قابل اسقاط عنوان کرد و گفت: این حق در ادبیات دینی ما البته با عنوان امر به معروف و نهی از منکر بیان شده است که ناشی از همان زبان تکلیف گونه دین است.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی میرموسوی دانشیار علوم سیاسی دانشگاه مفید و رئیس دانشکده علوم سیاسی این دانشگاه است. یادداشت حاضر که مکتوب سخنرانی ایشان است در دهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با موضوع «وضعیت فکر سیاسی در ایران معاصر»، پس از ویرایش نهایی دکترمیرموسوی، برای انتشار در اختیار «مباحثات» قرار گرفت. پسااسلام‌گرایی گذار از برداشت ایدئولوژیک نسبت به دین و در حقیقت واکنشی است به دشواری‌هایی که در تجربه اسلام سیاسی در جوامع اسلامی پدیدار شد. اگر اسلام سیاسی ادعای اصلیش این بود که نظریه‌ای بر پایه آموزه‌ها و تعالیم دینی برای اداره جامعه و حکومت از …

استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی مهم‌ترین حق‌های مربوط به حوزه عمومی را «حق بر تعیین سرنوشت» دانست و بیان داشت: دولت- ملت از مفاهیمی است که جوامع گذشته نداشتند یا شکل خیلی ابتدایی آن را داشتند اما امروزه از مفاهیمی است که بر استنباط ما از احکام شرعی تأثیر می‌گذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نوبهار در سومین نشست از سلسله نشست‌های علمی با موضوع «جلوه‌های حقوق مردم در حوزه عمومی» که در حسینیه مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی برگزار شد، سخنان خود را با طرح این سؤال آغاز کرد که آیا حق‌ها ثابت هستند یا حق‌های جدید پیدا …

اسلام با مسئله تنوع دیدگاه‌های سیاسی در دولت اسلامی چگونه برخورد می‌کند؟ آیا صاحبان آرای گوناگون، آزادی طرح نظریات خود را در دولت اسلامی دارند؟ آیا ولی امر آزادی انتخاب و پیروی از اندیشه‌های مختلف در مورد مسائل عمومی را به توده مردم می‌دهد؟ ضوابط اجرایی که در برابر این واقعیت امت را از لغزش محفوظ می‌دارد چیست؟… شبکه اجتهاد: از سخنرانی‌ها و اظهارنظرهای مرحوم آیت‌الله سید محمدحسین فضل الله کتابی تحت عنوان «فقیه و امت» تالیف شده که تاملاتی در اندیشه انقلابی و سیاسی و روش اجتهای امام خمینی (ره) را مطرح می‌کند. علامه فضل الله سوال‌های جدی و …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه علامه طباطبایی دایره اختیارات حاکم اسلامی را در وضع قوانین متغییر در حیطه احکام مباح دانسته و بیان کرده که حاکم اسلامی می‌تواند حکم مباح را ممنوع یا مقید کند، گفت: ما معتقد هستیم که مبنای اختیارات حاکم اسلامی در وضع قوانین متغییر حتی در حیطه احکام مباح قاعده تزاحم است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی اکبریان، عضو هیأت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در همایش ملی جنیست و خانواده از نگاه علامه طباطبایی با اشاره به «اختیارت حاکم اسلامی در وضع احکام متغییر با نگاه …

پژوهش «روایات سیاسی غررالحکم» درصدد است با گزینش روایات عرصه سیاست و حکومت، از کتاب «غررالحکم»، و با دسته بندی و ایجاد نظام منطقی برای این روایات، نظامی از روایات تخصّصی گستره سیاست و حکومت را در راستای اداره مطلوب حکومت اسلامی، به محققان، سیاستمداران، کارگزاران و حاکمان اسلامی ارائه نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، پروژه «روایات سیاسی غررالحکم» درصدد است روایات مستند به حضرت علی (ع) به عنوان تنها امامی که از حاکمیّتی مقتدر بر سراسر جهان اسلام برخوردار بوده و الگویی در حکومت‌داری سایر حاکمان و کارگزاران محسوب می‌شود را مدّ نظر قرار داده و با محوریّت کتاب …

بحث درباره این مطلب است که آیا ولایت با «فقه» است یا «فقیه»؟ یعنى در سرپرستى و ولایت جامعه، کسى که ولایت می‌‌کند، فقیه است یا فقه؟ پاسخ این پرسش، به چگونگى برداشت ما از «ولایت فقه» و «ولایت فقیه» بر می‌‌گردد. شبکه اجتهاد: آنچه پیش روست مقاله‌ای است که از سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمد مهدی میرباقری استاد حوزه علمیه قم و رئیس فرهنگستان علوم اسلامی در تاریخ ۲۴ اسفند سال ۱۳۷۴، درباره میراث حضرت امام (ره) یعنی مسأله مهم ولایت فقیه بدست آمده است. از مهمترین موضوعات این بحث، ارتباط گسترده «حکومت»، «فقه» و «حاکم» است. داشتن …

این‌که یک کشور ۸۰ میلیون‌نفری را به فقیه بدهند راحت‌تر است یا  یک روستای ۵۰۰ نفری را؟ اگر آن‌جا ناممکن است، در این‌جا نیز ناممکن است؛ اگر امکان آن در استان نباشد، به طریق اولی در کشور هم ممکن نیست. این‌که یک روحانی فقیه بیاید زمام اقتصاد، سیاست و … همگی را بگیرد؛ چرا این را در قانون اساسی آوردید؟ بنابراین صد را ایجاد کردید؛ ۹۰ هم نزد ماست. شبکه اجتهاد: سید صمصام‌الدین قوامی در دوره کارشناسی، مدیریت صنعتی خوانده است. در سوابق وی، خدمت در سپاه و جهادسازندگی، مدیریت حوزه کرمان، مدیریت مدرسه معصومیه قم هم دیده می‌شود. وی …

حجت‌الاسلام ورعی استاد حوزه و دانشگاه معتقد است با استناد به پاره‌ای از آیات قرآن، روایات و سیره معصومین(ع) می‌شود حق مقاومت و نافرمانی مدنی را در جامعه اسلامی اثبات کرد. اما حجت‌الاسلام محمدی معتقد است باید بین نافرمانی مدنی تفکیک قائل شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، مناظره علمی «حق انتقاد در حکومت اسلامی» با حضور حجت‌الاسلام دکتر علی محمدی، استاد حقوق جزا و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجت‌الاسلام دکتر سیدجواد ورعی، استاد حوزه و دانشگاه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام ورعی گفت: هدف من از …

شبکه اجتهاد:  تذکر بی‌سابقه یک مرجع تقلید به شورای نگهبان، مبنی بر عدم دخالت در کار مرجعیت، حادثه‌ای غیرمنتظره در مجامع فقهی و حوزوی بود. در این رابطه، با آیت‌الله محمدعلی گرامی قمی، از اساتید باسابقه در حوزه علمیه قم گفتگو کردیم. او در این گفتگو، نظرات جالبی را در دفاع از مرجعیت بیان کرد. به نظر حضرت‌عالی، به‌طورکلی، موضوع‌شناسی احکام، از شئون مرجعیت است یا شورای نگهبان یا عامه مکلفین؟ آیت‌الله گرامی: موضوعات دو دسته هستند. یک دسته از آن‌ها صرفاً عرفی است و به فقیه ربطی ندارد و هر کسی باید خودش تحقیق کند. حتی اگر فقیه نظری …

حجت‌الاسلام والمسلمین ارسطا با بیان اینکه بعد از انقلاب منظور از ولایت فقیه، ولایت بر زعامت بوده است، به بررسی دو معنا برای اصطلاح ولایت مطلقه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در چهارمین جلسه از دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه که در مرکز همایش‌های غدیر برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مباحث قانون اساسی، مسأله ولایت فقیه است؛ یک تصور ابتدایی از آغاز انقلاب درباره ولایت مطلقه وجود داشت که می‌گفتند ولایت مطلقه، مطلقه است و ولی فقیه موظف نیست در چارچوب قانون اساسی حرکت کند و ولی فقیه هر موقع مصلحت تشخیص دهد، می‌تواند طبق …

اگر حوزه نجف متلاشی شد اگر این همه علمای بزرگ در نجف به شهادت رسیدند در نتیجه چه بود؟ مگر در نتیجه سیاست ورزی حاکمین ظالمشان نبود؟ مگر می‌توان خود را از سیاست دور نگه داشت بعد دین را حفظ کرد؟ این چه تفکری است، چگونه می‌توان از سیاست دور ماند و دین را سالم نگه داشت؟ به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش رو گزیده‌ای از بیانات آیت‌الله محسن اراکی در همایش حوزه انقلابی و رسالت‌های آن است. این همایش در تاریخ ۷ بهمن ماه سال ۱۳۹۵ برگزار گردید. گفتنی است متن پیش رو در نشریه عهد شماره ۴۴ منتشر …

ترتیب آنچه را که فرهنگ و تمدن می‌نامیم، می‌باید تعریفی و سطح توقعی و جایگاهی در این تحول انقلابی داشته باشد. پرسش ما این است که نسبت میان این دو انقلاب با مفهوم «تمدن» آن هم مدنیت مطلوب و نامطلوب چیست؟ نسبت این دو انقلاب، با وضعی از مدنیت که مورد تنفر و انتظار بوده، چگونه بوده است؟ به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر رسول جعفریان، استاد تاریخ دانشگاه تهران در مقاله‌ای به تشریح بارشناسی اندیشه تمدن اسلامی از مشروطه تا انقلاب اسلامی پرداخته است. این متخصص حوزه تاریخ نوشته است: دو انقلاب با عنوان مشروطه و انقلاب اسلامی، در فاصله …

در این تحقیق پیش از ورود به مباحث نظام سیاسی به بازخوانی و تشریح زندگی و شخصیت علمی و فکری شخصیت مورد نظر و تبیین اوضاع سیاسی- اجتماعی زمانه وی پرداخته می‌شود و سپس در طلیعه اندیشه‌های سیاسی وی به تقریر بنیادهای نظری ایشان اقدام خواهد شد تا در پرتو این بنیادها اندیشه‌ها و دیدگاه‌های کاشف الغطا در زمینه سیاست و حکومت از ابهام درامده و شفاف و نمایان گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، از مباحث مهمی که در آثار و نوشته‌های فقهای شیعه به‌وفور قابل مشاهده است، ولایت سیاسی فقها در عصر غیبت امام معصوم هست. به دلیل پذیرش …

تا کنون موردی نبوده که از فقهای شورای نگهبان مسأله‌ای شرعی پرسیده شود و آن‌ها پاسخ داده باشند، در این جا شورای نگهبان هیچ کاره است، ما یک مورد این کار را نکرده و نمی‌کنیم اما درباره مقررات و قوانین وظیفه داریم که بررسی کنیم که با شرع مخالفت دارد یا خیر. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمد مؤمن عضو فقهای شورای نگهبان در نشستی خبری با خبرنگاران، توضیحاتی درباره نظر شورای نگهبان در زمینه فعالیت بازاریابی شبکه‌ای ارائه کرد که در ادامه می‌خوانید: این روزها مطلبی در رسانه‌ها منتشر شده است مبنی بر این که شورای نگهبان حق فتوا …

احمد رهدار در همایش سید قطب با بیان اینکه جهان اهل سنت به رغم داشتن میراث اندیشه در حوزه سیاسی نتوانسته انقلاب کند و به تغییر غیر خشن سیاسی نائل شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد رهدار، رئیس مؤسسه فتوح اندیشه در دومین روز همایش بازخوانی و بررسی دیدگاه‌های سید قطب که به همت کانون اندیشه جوان، مؤسسه اشراق و نهاد نمایندگ مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران در تالار علامه امینی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد به ارائه سخن پرداخت. وی در ابتدای سخنانش با طرح این سؤال که چرا با وجود اینکه در جهان …

آنچه در این نوشتار محور بحث قرار می‌گیرد، دیدگاه آخوند خراسانی درباره مشروعیت حکومت در عصر غیبت و به‌طور خاص، حاکمیت سیاسی فقیهان است. این مسأله، به‌ویژه با توجه به برخی نوشته‌هایی که در آن‌ها نسبت به تفسیر و توضیح دیدگاه ایشان به اشتباه قضاوت شده است، اهمیت بیش‌تری می‌یابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بررسی اندیشه سیاسی مرحوم آخوند ملامحمد کاظم خراسانی از سه زاویه دارای اهمیت است: ۱- ایشان از فقهای شاخص شیعه است و بی‌شک نامِ آخوند، به عنوان یکی از علما و فقهای بزرگ، در تاریخ تشیع ماندگار خواهند ماند. کتاب ایشان در علم اصول (کفایه الاصول) …

اگر بخواهیم بگوییم قضات نباید روح عدالت را فداى قانون کنند باید قضات در مقام عمل بتوانند به نحوى اصول قانون اساسى را در احکام خود اعمال کنند و به روح عدالت رجوع کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه برگزاری سلسله نشست‌ها و میزگردهای علمی در دانشگاه عدالت، به همت معاونت علمی اداره کل پژوهش، دهمین نشست علمی با موضوع «عدالت» در پرتو نظریات آیت‌الله‌ هاشمی شاهرودی با حضور اساتید و دانشجویان و با سخنرانی حجج‌اسلام والمسلمین دکتر محمد حسین بیاتی، دهقانی نیا و الهی خراسانی برگزار شد. در این نشست که به تبیین نظرات آیت‌الله هاشمی شاهرودی در …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با بیان اینکه هنر امام(ره) بازخوانی فقه بدون افتادن در ورطه التقاط بود، گفت: نظریه مردم‌سالاری دینی که هم مشروعیت و هم منشا قدرت نظام را تامین می‌کند با بازخوانی درست و گفتمان مطلوب، قابل عرضه به دنیاست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی امروز ۱۴ بهمن ماه در همایش فقه حکومتی که با موضوع نقش مردم در نظام اسلامی برگزار شد با اشاره به بحث مردم‌سالاری گفت: دغدغه اصلی مردم‌سالاری در نظام غرب وجود دارد و در همان فضا هم شکل گرفت و به …

سخاوتی در بررسی فقهی تعارض خواست اکثریت و اقلیت در نظام اسلامی گفت: منظور ما از اکثریت به معنای ارجحیت نیست بلکه هدف اهم و مهم است؛ اکثریت در دموکراسی نصف به علاوه یک است و در فقه شیعی مبانی مختلفی وجود دارد که فقها نیز خیلی به آن نپرداخته اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین نصرالله سخاوتی در سومین همایش ملی فقه حکومتی با عنوان «نقش مردم در نظام اسلامی» به بررسی فقهی تعارض خواست اکثریت و اقلیت در نظام اسلامی پرداخت و گفت: حفظ نظام از اوجب واجبات است و جوهره بحث سیاسی مراجعه به آراء اکثریت …

حجت‌الاسلام پارسانیا با بیان این که در زمان مشروطه علما درباره اصل تشکیل ولایت فقها مخالفتی نداشتند بلکه درباره امکان اجرا و مصادیق حرف داشتند، گفت: آخوند خراسانی ولایت فقیه را قبول داشته، ولی درباره شدن یا نشدن آن نظر متفاوتی داشته است. این در حالی است که به اعتقاد اکبر ثبوت، آخوند اعتقادی به حکومت اسلامی در عصر غیبت نداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، اهمیت آخوند خراسانی در اندیشه سیاسی ایران به طور کلی و در فقه سیاسی شیعه به نحو خاص تا آنجاست که منتقد و پژوهشگر سخت گیری چون جواد طباطبایی، او را در کنار نائینی …

مرحوم نائینی می‌گوید عبور از سلطنت به دوران مدرن، منع شرعی ندارد بلکه با حمایت شرعی نیز مواجه است. او دولت‌های سلطنتی را دولت نمی‌بیند و معتقد است که ذات دولت، امانتی است و از ابتدا مشروطه بوده است؛ بنابراین مرحوم نائینی بین دولت جدید و ملیت ایرانی و مذهب تشیع آشتی برقرار می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین داوود فیرحی عصر دوشنبه ۱۱ بهمن‌ماه در نشست نقد و بررسی کتاب‌ خود با عنوان «آستانه تجدد؛ در شرح تنبیه الامه و تنزیه المله)» که با حضور جمعی از اساتید و پژوهشگران دینی در خبرگزاری دانشجویان ایران برگزار شد، با …

مرابطه در اصطلاح قرآن کریم یعنی مرزبانی از سنگرهای ‌ایدئولوژیک اسلام، مرزبانی از باورها و ارزشهای اسلامی به همراهی رهبر جامعه اسلامی. اما در اصطلاح فقهی، مرابطه، مرزبانی فیزیکی و دیده بانی صِرف است؛ یعنی باید یک عده در مرز وظیفه دیدبانی را برای جلوگیری از نفوذ دشمن بر عهده بگیرند و در صورت نفوذ، اعلام بکند تا بشود با آن‌ها مقابله کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، ششمین نشست علمی «حکومت دینی و کارآمدی آن» با سخنرانی آیت‌الله عباس کعبی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری، پایان دی‌ماه با حضور جمعی از طلاب …

فقه اسلامی، احکام سیاسی را نیز در برمی‌گیرد؛ اختلاف فقها در وجود فقه سیاسی در اسلام وعدم انسداد فهم فقیه از این مسائل نیست، بلکه در این است که آیا حکومت و اجراء احکام الهی شأن فقیه است یا او هم مثل سایر مکلفین، از باب امر به معروف و نهی از منکر حق ورود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، محققی پرتلاش و از شاگردان و تربیت یافته‌گان مکتب اصولی مرحوم آیت‌الله خوئی است. او متولد نجف است و در سال ۶۶ به علت فشارهای رژیم بعث صدام، …

زمانی می‌توانیم از پیشرفت صحبت کنیم که نخستین گام‌ها پیشرفت را در مشروطه دنبال کنیم. دولت مشروطه دولتی است که در تاریخ تحقق داشته، ملی است و در عین حال اسلامی نیز هست. یعنی تجربه تاریخی دارد، به حقوق مردم توجه دارد و در چارچوب دستگاه‌های فقهی قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «مبانی حاکمیت و الگوهای دولت در فقه معاصر شیعه» با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ والمسلمین داود فیرحی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران چندی پیش در مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برگزار شد. فیرحی با بیان اینکه سی سال قبل از مشروطه جامعه ما با وضعیت عقب ماندگی روبرو …