اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید محمدعلی ایازی، اگرچه بیشتر بهعنوان قرآنپژوه شهره است، اما تحقیقات او در اصول و فقه، کمتر از پژوهشهای قرآنیاش نیست. عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم و تحقیقات، به جهت تألیفات فقهی و قرآنی متعدد و مباحث اجتماعی و همچنین رسالهای که در رابطه با «ارتداد» نگاشته است، یکی از بهترین افرادی است که میتواند در رابطه با مجازات مرتد، اظهار نظر کند.
توضیحات بیشتر »محمد قائینی: اگر فقه جوابگوی اداره اجتماع نبود، باید احتیاط کرد
اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هموغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، میتواند جامعه مسلمانان را بهسوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. آیۀالله محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.
توضیحات بیشتر »فقه جعفری، نیاز امروز جهان / محسن سبحانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: امام صادق(ع) فقط امام زمان خویش نیست. یعنی نباید و نمیتوان حضرت ایشان را در همان بازه شناسنامهای، خلاصه کرد که رویشهای آن فصل شناسنامهای که در احادیث، شاخص بندی شده، برای ایشان رسالتی به پهنه همه زمین و البته همه زمان تعریف کرده است؛
توضیحات بیشتر »منشور جامع مبارزاتی شیعه؛ رهنمودهای امام صادق(ع) به عبدالله بن جندب
شبکه اجتهاد: نامه اصلاح گرانه و جامع امام صادق(ع) به عبدالله بن جندب از یاران امام(ع)، حاوی نکات تاریخی، اعتقادی، سیاسی، اخلاقی و تربیتی مهمی است که شاید تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است
توضیحات بیشتر »تطور تاریخی مذهب فقه جعفری / مجتبی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: مذاهب فقهی شیعی تابع نظرات امامان اهل بیت هستند که از آن میان مکتب شیعی دوازده امامی که عمده ترین نحله شیعی است از آراء امامان دوازده گانه مشهور خود به خصوص امام ششم ابو عبد الله جعفر بن محمد الصادق (ع) پیروی میکند و به همین جهت به «جعفری» نیز شهرت دارد.
توضیحات بیشتر »ازدواج موقت برای ضرورت است نه هوسبازی
چندی پیش، احمد الطیب، در رسانه های مصر سخنان تندی مشتمل بر بعضی اشتباهات در رابطه با ازدواج موقت به شیعیان مطرح کرده بود. آنچه در ذیل می آید پاسخ آیت الله مکارم شیرازی به سخنان ایشان است:
توضیحات بیشتر »«فقه کلان» مهمترین عرصه فقه است
آیتالله محسن اراکی در نشست خبری همایش فقیه فقه نظام گفت: رویکرد اصلی این کنگره بینالمللی، معرفی شخصیت و اندیشههای شهید صدر است.
توضیحات بیشتر »تخصص مجتهد در همه موضوعات، امکان پذیر نیست
شبکه اجتهاد: حجت الاسلام و المسلمین عادلی نیا، از اساتید سطوح عالی حوزه، در حاشیه برگزاری امتحانات خارج فقه و اصول گفت: با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی و نیاز جامعه اسلامی و رویکرد آن به اسلام و قرآن، به طور مسلم حوزههای علمیه باید به نیازهای ملت و جهان در عرصههای گوناگون پاسخگو باشد.
توضیحات بیشتر »معیار ثمره داشتن مباحث اصولی / بلال شاکری
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث از ثمره داشتن یا نداشتن مسائل اصولی از گذشته در میان اصولیان مطرح بوده است و بزرگانی در طول تاریخ علم اصول نسبت به طرح برخی مسائل اصولی خرده گرفتهاند که این مسائل بیثمر بوده و نباید وقت طلاب را نسبت به آموزش آنها تلف کرد.
توضیحات بیشتر »داعش، زاییده تفکر «جابری» است
اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان متفکرینی که به بحث تمدّن اسلامی، بایستههای آن و چگونگی رسیدن به آن پرداختهاند، «محمدعابد جابری» جایگاه خاصی دارد. زاده ۱۹۳۶ مراکش، دکترای خود را در سال ۱۹۷۰ در رشته ادبیات از دانشگاه رباط دریافت کرد و ۴۰ سال پسازآن نیز دار فانی را وداع گفت. در این میان امّا تمام تلاش خود را بهنقد رویکرد جهان عرب و آنچه وی آن را «عقل عربی» مینامید صرف کرد
توضیحات بیشتر »خریدوفروش بازیهای رایانهای آسیبزا، حرام است
اختصاصی شبکه اجتهاد: تصور عمومی بسیاری از اهالی فرهنگ، آسیبزا بودن تمام یا حداقل بخشی از بازیهای رایانهای برای کاربران است. درستی یا نادرستی این تصور، در خلال مطالب این مجله مورد بحث قرار میگیرد. موضوع مهم این است که برفرض ضرررسان بودن یک بازی رایانهای، آیا قاعده لا ضرر شامل آن شده و آثار ترتب آن، مانند بطلان خریدوفروش و ... واقع میشود یا خیر.
توضیحات بیشتر »حسام قپانچی: در حقوق غربی، کودکان ۶ ساله هم مسؤولیت کیفری دارند
اشاره: دکتر حسام قپانچی، دارای دکترای حقوق و عضو هیئتعلمی دانشگاه فردوسی مشهد است. تلاشهای علمی و نوشتن چندین مقاله و سالها تدریس فقه و حقوق، او را به یکی از بهترین افرادی بدل کرده که میتواند در مورد تعزیر کودکان بالغ، از منظر فقه و حقوق سخن بگوید. او معتقد است قرار دادن ۱۸ سال بهعنوان سن مسؤولیت تام کیفری، نافی وجود مسؤولیت ناقص برای زیر ۱۸ سالهها نیست.
توضیحات بیشتر »دوقطبی ایمان و کفر؛ مبنای ناسازگاری / محمد مروارید
اختصاصی شبکه اجتهاد: همزیستی با مخالف و تحمل حقوق او یکی از اصول مسلّم در روایات ما است. چند دسته از روایاتی را که بهطور مستقیم دستور به همزیستی با مخالفان میدهند بدین ترتیب هستند:
توضیحات بیشتر »اکتفا به بهرهی فقهی گذشتگان از قرآن کریم، صحیح نیست
شبکه اجتهاد: مدیرگروه قرآن و حدیث مجتمع آموزش عالی فقه ضمن تبیین برخی موانع فراروی توسعه فقهالقرآن در حوزه علمیه گفت: این موضوع با همه مشکلات و موانعی که وجود دارد میتواند به عنوان یک گرایش تخصصی در برخی رشتهها به صورت رسمی ایجاد شود و این ضرورت نیز وجود دارد.
توضیحات بیشتر »ذات فقه، تمدن ساز نیست!
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، پژوهشگر حوزه علمیه قم و استادیار دانشکده علوم حدیث در این گفتگو از رابطه فقه و تمدن و نقشی که دانش فقه در پیریزی تمدن اسلامی دارد،
توضیحات بیشتر »تمدن اسلامی، تنها تمدن شیعی نیست
اشاره: حجۀالاسلام مهدی مهریزی، پژوهشگر قدیمی و پرکار حوزه علمیه قم و متخصص عرصههای مختلف فقه و حدیث است. او همچنین نظرات خاصی در رابطه با تمدن اسلامی دارد که کمی متفاوت با قرائت رسمی است.
توضیحات بیشتر »جایگاه روش مقارن در متون درسی حوزه کجاست؟
اختصاصی شبکه اجتهاد: دفتر تدوین متون درسی حوزه علمیه، سالهاست که به غرض تدوین متونی جدید برای فصول درسی حوزههای علمیه تشکیل شده است. کتابهایی که این دفتر تاکنون موفّق به تدوین آن شده است البتّه کمتر در مجامع حوزوی مورد اقبال قرار گرفتهاند.
توضیحات بیشتر »نقش دستآوردهای میدانی در استنباط / بلال شاکری
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیا در کنار سایر مسائل و علوم مرتبط با اجتهاد، از روشهایی که در کشف و تشخیص برداشتها، رفتارها، عادات و قراردادهای نوعی مؤثر است میتوان کمک گرفت؟
توضیحات بیشتر »بیعت با سیّد کامل!
اختصاصی شبکه اجتهاد: بازخوانی دیدار آیتالله حاج شیخ مجتبی قزوینی با امام خمینی رحمهالله علیهما، پس از آزادی امام از زندان قزل حصار ۱۳۳۹:
توضیحات بیشتر »نگاهی متفاوت به حدیث رؤیت هلال از نظر فقهای معاصر اهل سنت/ مهدی عصمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: از صدر اسلام تا سده اخیر، رؤیت هلال بهطور طبیعی و بدون استفاده از ابزارهایی مانند دوربین و تلسکوپ صورت میگرفت؛ اما در سده اخیر برای رؤیت هلال از ابزار هم استفاده میشود؛ که این خود سبب اختلاف بین فقهای معاصر شیعه گردیده است. در این یادداشت بر آنیم تا دیدگاه و نظریات فقهای معاصر اهل سنت را مورد کنکاش قرار دهیم.
توضیحات بیشتر »ولایت فقها در اندیشه فقیهان
شبکه اجتهاد: فقه شیعه از حدود ۱۱ قرن پیش و پس از چند قرن پراکندگی به نوعی انسجام دست یافت و به همت علمای شیعه، احکام دینی و اعتقادات در بابهای مختلف دستهبندی شد. مسئله ولایت فقها یکی از مسائلی بود که از همان زمان مورد بحث علما قرار گرفت.
توضیحات بیشتر »مروارید خراسان/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله میرزا حسنعلی مروارید یکی از علمای ربانی و اساتید برجسته حوزه علمیه مشهد بود که سالیان بسیار به تدریس فقه و اصول و معارف اسلامی اشتغال داشت و فضلای بسیاری را پرورش داد.
توضیحات بیشتر »اگر ضوابط استنباط از دل فقه بیرون میآمد… / محمدتقی اکبرنژاد
اختصاصی شبکه اجتهاد: شما را نمیدانم ولی من از گذشتههای دور، یعنی از همان زمان که با فقه و اصول آشنا شدم، هیچگاه نتوانستم با سازوکار موجود ارتباط صمیمانهای برقرار سازم. اصول فقه با همه مسائل لازم و جذابیتهایی که داشت، مشحون از مسائلی بود که ضرورت آنها در جریان استنباط روشن نبود.
توضیحات بیشتر »تناسب میزان رشد و مسؤولیت کیفری / حسام قپانچی
اختصاصی شبکه اجتهاد: ازنظر حقوقی شرط مجازات کردن افراد این است که دارای مسؤولیت کیفری باشند. از طرف دیگر شرط مسؤولیت کیفری این هست که فرد دارای اهلیت کیفری باشد. یکی از شرایط اهلیت کیفری این هست که فرد دارای قوه تمییز باشد؛ یعنی از توان ادراکی برخوردار باشد که بتواند درک بکند این رفتاری که دارد ازنظر اجتماعی، چگونه رفتاری هست؟
توضیحات بیشتر »فقیه مُصلحی که «اموی» خوانده شد! / محمد مروارید
اشاره: سید محسن امین عاملی در زمره فقیهانی است که رشد و تعالی جامعهی شیعی در ضمن همبستگی و همآوایی با سایر مسلمانان، دغدغه جدی او بود و آثاری همچون: اعیان الشیعه، فی رحاب ائمه اهلالبیت، کشف الارتیاب فی أتباع محمد بن عبدالوهاب، حق الیقین فی لزوم التألیف بین المسلمین، ... گویای روشنبینی و توجه ایشان به اقتضائات زمان و مکان خود است.
توضیحات بیشتر »تقریب فقهی، رهیافت ناتمام / بهمن دهستانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مذاهب اسلامی در حالی دومین دهه از قرن بیست و یکم را با سرعت پشت سر میگذارند که وضعیت پیروان آنان از لحاظ همزیستی بحران های کم نظیری را شاهد است. در حالی که بالغ بر دو قرن اندیشه، اتحاد مسلمانان از عمدهترین جریانها و نظریات در محافل اسلامی بوده است. در همین حال با نگاهی از فراز این دو قرن به نظر میرسد احساس نیاز به وحدت و تقریب و همگرایی و همزیستی بیشتر میان پیروان مذاهب و بخصوص شیعه و سنی غالبا تابعی از رویدادهای اجتماعی و سیاسی و جنبشهای برآمده در هر عصر بوده …
توضیحات بیشتر »فقه فضای مجازی بهصورت فقه پویا تبیین شود
شبکه اجتهاد: عضو شورای عالی فضای مجازی در دیدار اعضای ستاد برگزاری همایش فضای مجازی پاک با آیتالله مکارم شیرازی ضمن تأکید بر ضرورت توجه به فضای مجازی در عرصههای گوناگون، گفت: دغدغه اساتید و دوستان حاضر، فقه وب و فقه فضای مجازی است. دکتر رسول جلیلی افزود: گرچه فضای مجازی و فضای حقیقی خیلی تفاوتی ندارد اما جامعه جهانی و جامعه ما درگیر مسئله فضای مجازی هستند و اساتید دلسوز دانشگاهها از مراجع و بزرگان میخواهند که فقه فضای مجازی را بهصورت فقه پویا تبیین کنند. وی با بیان اینکه اقدامات در جلسات شورا یک بُعد از کار را …
توضیحات بیشتر »حل نزاع مثلی-قیمی پول اعتباری در سایه موضوعشناسی / علی نعمتی
شبکه اجتهاد: متأسفانه عمده تلاشهای پژوهشی و اجتهادی در حوزه پول و بانکداری اسلامی صرفاً معطوف به حل مسئله ربا – اعم از ربای قرضی و معاملی – بوده است. فراتر از این، مرور این پژوهشها، خواننده را به این نتیجه میرساند که تصور محققان این عرصه بر این بوده که ریشه هرگونه معضل پولی و بانکی را باید در مسئله ربا جست. حالآنکه ربا یکی از دو بال و دو رکن نظام پولی و بانک مدرن است و رکن دیگر و بلکه مهمتر آن «خلق پول و اعتبار» است. یکی از این مسائل که به نظر میرسد بهاشتباه تلاش …
توضیحات بیشتر »نگاهی به حیات علمی مرحوم آیت الله واعظ زاده خراسانی (ره)
شبکه اجتهاد: آیت الله محمد واعظ زاده خراسانی در سال ۱۳۰۴ در مشهد متولد شد. او پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی برای کسب علوم دینی در سال ۱۳۱۸ به نجف مهاجرت کرد و در سال ۱۳۲۱ به مشهد بازگشت و پس از گذراندن تحصیلات در محضر اساتید مشهد، در سال ۱۳۲۸ به قصد تکمیل آموزههای علمی این بار عازم قم شد و به مدت یازده سال از استادان معروف این حوزه نیز کسب فیض کرد. ایشان در مشهد از محضر اساتیدی همچون: میرزا احمد مدرس یزدی، میرزا هاشم قزوینی، شیخ سیف الله ایسی میانجی، کاظم دامغانی، حسین بجستانی، شیخ مجتبی قزوینی، سید یونس …
توضیحات بیشتر »شورش علیه علم اصول و یک اشتباه بزرگ روشی! / علی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: مدتی است پژوهشگر محترم جناب آقای اکبرنژاد برنامهها و سخنرانیهای تبلیغی و آتشینی را نسبت به زوائد علم اصول و شورش بر اساتید این علم و موضوعات و فضای موجود درسهای خارج اصول مصروف داشتهاند. کسانی که مانند ایشان به تحول علم اصول باور دارند و گاه اعتراض ایشان به خود رنگ شورش میگیرد و نیز کسانی که در مقام جواب بر میآیند و از ساحت کنونی علم اصول تمام قد دفاع میکنند هر دو جریان دچار یک خلط روشی بزرگ شدهاند! بدین توضیح که با تکامل ساحت معرفت و تفکر بشر مباحث علمی که زاییده پردازش ذهن …
توضیحات بیشتر »