همه مطالب

سیدباقری به مسؤولیت کارگزاران نظام اسلامی در مقابل مردم و نظام اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل مهم و کلیدی که در‌اندیشه سیاسی اسلام بر آن تأکید شده است و همواره مورد توجه‌اندیشوران، فقهاء و بزرگان‌اندیشه سیاسی دینی بوده است، بحث از نظارت و پی‌جویی امور و اعمال کارگزاران نظام اسلامی بوده است.

فقه نظام، یعنی فقه انسان اجتماعی، یعنی فقهی که تکلیف جامعه را معین و جامعه به موجب آن، وحدت در اراده اجتماعی پیدا می‌کند. یکی از وظایف علوم انسانی اسلامی تولید فقه نظام است که ناظر به رفتارهای جامعه اسلامی است.

آیت‌الله جعفر سبحانی، طی پیشنهادی خواستار برگزینی رئیس جمهور کشور از طریق نظام پارلمانی شد و تاکید کرد که صاحب نظران بهتر است در این خصوص بررسی واظهارنظر کنند تا اگر هم به دلیل ضیق وقت به این دوره از انتخابات نرسید، در انتخابات بعدی مبنای نظر قرار گیرد.

پژوهشکده امر به معرف و نهی از منکر، با همکاری نشر بهار دلها، شانزدهیمن جلد از مجموعه فقه و زندگی، نوشته سید سیف‌الله نحوی را با عنوان کتاب «احکام انتخابات» منتشر کرده است.

شماره هفتم «فصلنامه نقد کتاب فقه و حقوق» به سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد علی احمدی ابهری و صاحب امتیازی موسسه خانه کتاب منتشر شد.

اگر قانون را معتبر دانستیم در موارد تعارض فقه و قانون ـ در غیر موارد حکم ولائی ـ تنها را ه تصحیح عمل به قانون، تمسک به قاعده الزام است؛ زیرا وقتی قانون معتبر شد و مردم هم خود را ملزم به عمل به آن دانستند، در این حالت عمل به قانون ممکن است قابل توجیه باشد؛ هرچند این مبنا قطعی نیست.

شهید صدر به دو گونه اجتهاد قائل است: «اجتهاد منفعلِ سرگردان و بی‌هدف» و «اجتهاد هدف‌دار و مکتبی». از نظر ایشان اجتهاد نوع دوم نظام‌ساز و تمدن ساز است. بخشی از این اجتهاد در حوزه، مدرسه و کتابخانه است و بخش مهمی از ان نیز با حضور در اجتماع به دست می‌آید. فقه آیت‌الله صدر نه اضطرار‌اندیش و اکل‌میته‌ای بود و نه منفعل و گشاده در مقابل همه چیز و هر مکتبی.

از دیدگاه آیت‌الله شهید صدر نظریه مردم سالاری دینی نزدیک به نظام ریاستی و راس آن ولایت فقیه است. خود شهید صدر هم بخاطر اعتقاد به ولایت فقیه دست از مرجعیت خود برداشت و خودش را سرباز امام نامید. رکن دیگر نظام ریاستی رئیس جمهوری است. از نظر شهید صدر رئیس جمهور کاندیدای ولی فقیه است و مردم از بین کاندیدای پیشنهادی ولی فقیه یکنفر را انتخاب می‌کنند.

شبکه اجتهاد: بیش از ۵۰ سال از نگارش کتاب اقتصادنا می‌گذرد. بسیاری از زوایای این گنجینه بزرگ از معارف اقتصاد اسلامی، نظام‌های اقتصادی، روش‌شناسی و فلسفه اقتصادی نه تنها تاکنون ناشناخته مانده بلکه از دیدگاه بنده برخی برداشت‌های نادرست از آن نیز شده است که فرصت طرح آنها در اینجا نیست.

مؤسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان، جلد اول مجموعه فلسفه فقه را که تقریر درس خارج آیت‌الله علیرضا اعرافی است، با عنوان «هرمونتیک» و با تحقیق و نگارش علی بخشی منتشر کرد.

برخی با دقّت‌های عقلی - فلسفی وارد مباحث اصولی شده و معتقد هستند تنقیح مسائل اصولی با به کارگیری قواعد فلسفی میسر می‌شود، برخی دیگر به کارگیری فلسفه را در اصول فقه از آن جهت که علم اصول علمی اعتباری است ممنوع دانستند. بدین ترتیب هر دو گروه تأثیرات خاصی را در فقه رقم می‌زنند.

این کتاب مفهوم نشوز، شرایط، مصادیق، موانع و آثار مدنی، قضائی، و جزائی آن را از منظر فقه و حقوق مورد مطالعه قرار داده است و روش‌های پیشگیری از آن را بررسی می‌نماید.

اختصاصی شبکه اجتهاد: دفتر تدوین متون درسی حوزه علمیه، سال‌هاست که به غرض تدوین متونی جدید برای فصول درسی حوزه‌های علمیه تشکیل‌شده است. کتاب‌هایی که این دفتر تاکنون موفّق به تدوین آن شده است، کمتر در مجامع حوزوی مورد اقبال قرارگرفته‌اند

جدیدترین شماره فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) به طرح موضوعاتی نظیر عدالت در منظومه اندیشه‌ای امام خمینی، فقه سیاسی و اصالت عدالت در زمامداری و کارکردهای عدالت در حکمرانی اخلاقی از منظر اندیشه سیاسی اسلام پرداخته است.

شبکه اجتهاد: همزمان با نشست تخصصی «شیوه مواجهه فقه با علوم و عرصه‌های جدید در مطالعات بین‌رشته‌ای، مطالعات نظام سازی و مسائل مستحدثه» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛

اشاره: سید محسن امین عاملی در زمره فقیهانی است که رشد و تعالی جامعه‌ی شیعی در ضمن همبستگی و هم‌آوایی با سایر مسلمانان، دغدغه جدی او بود و آثاری همچون: اعیان الشیعه، فی رحاب ائمه اهل‌البیت، کشف الارتیاب فی أتباع محمد بن عبدالوهاب، حق الیقین فی لزوم التألیف بین المسلمین، ... گویای روشن‌بینی و توجه ایشان به اقتضائات زمان و مکان خود است.

اعرافی: شهید صدرهمان‌طور که در دانش نابغه‌ای نوآور و گسترش‌‌دهنده مرز دانش است در الگوی تعاملی مرجعیت و نهادها و عرصه‌های اجتماعی نیز نابغه است. متأسفانه افکار شهید صدر ادامه پیدا نکرد و حوزه‌های علمیه در این زمینه کوتاهی کردند.

شبکه اجتهاد: بحث‌های فرهنگی و تمدنی یا تمدن پژوهی از دانش‌هایی است که از غرب به دست ما رسیده؛ یعنی ما مسلمان‌ها مبتکر چنین عنوانی نیستیم. عنوان تمدن پژوهی ابتدا در غرب شروع شد، رواج پیدا کرد و به‌مرور وارد سرزمین‌های اسلامی شد و ما هم بعدها این مباحث فرهنگی و تمدنی را شروع کردیم.

نشست علمی و مراسم رونمایی از فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی» که به‌تازگی از سوی شورای اعطا مجوز حوزه علمیه قم موفق به دریافت رتبه «علمی پژوهشی» شد، با حضور علما و اساتید حوزه و دانشگاه در مشهد برگزار می‌شود.

اختصاصی شبکه اجتهاد: نقش و سهم مذاهب در انتخاب حاکمیت و فرآیندهای سیاسی چیست؟ این مسئله موجب شد مصاحبه‌ای کوتاه با حجت‌الاسلام ‌والمسلمین غلامرضا بهروزی لک، استادیار گروه آموزشی علوم سیاسی در دانشگاه باقرالعلوم(ع)، داشته باشیم. او صاحب پنج کتاب و نزدیک به پنجاه مقاله درزمینه‌ی علوم سیاسی، انقلاب اسلامی و مهدویت است

کتاب «مدرنیته از نگاه دین» به قلم محمدتقی سهرابی‌فر از سوی موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر منتشر شد. معرفی مبانی و مولفه‌های فکری مدرنیته از منظر اندیشه‌های دینی، موضوع محوری بحث در این کتاب است.

آیت‌الله محمدباقر صدر طرح جامعی به نام نهاد سازی مرجعیت داشت یعنی مرجعیتی که محورش ذات و شخص نباشد بلکه نهاد باشد بدین معنا که محور، اقدامات مرجع و فتوای او نباشد که به مجرد فوت آن شخص همه اقدامات از هم بپاشد بلکه کارها نهادینه شود؛ به دلیل وجود چنین اشکالی پس از اینکه آیت‌الله حکیم فوت کردند، همه چیز از هم پاشید.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، از سررشته‌داران حرکت‌های تحول‌آفرین در حوزه شناخته می‌شود

سومین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جستارهای فقهی و اصولی» با شش مقاله علمی از جمله «نقد و تحلیل ادلّه‌ی حجیّت «سیر‌ه‌ی متشرّعه» و «پژوهشی در مصلحت و اضطرار شرعی در فقه خانواده» از سوی اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی منتشر شد.

شبکه اجتهاد: اصالت صلح یکی از مبانی همزیستی با ادیان و مذاهب دیگر است. این اصل پاسخی به این مسأله است که آیا در برخورد با مخالف، اصل بر صلح و خودداری از تنش است؟ مرز این صلح تا کجاست؟ این مسأله بهانه‌ای شد که با استاد حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی ایازی گفت‌وگویی داشته باشیم.

حسین عندلیب، مدیر مسئول دوفصلنامه تخصصی «معارف فقه علوی» با اشاره به فراخوان دریافت مقالات برای این مجله گفت: موضوعات پذیرش مقاله شامل بررسی مسائل فقهی حقوقی، بررسی مقایسه‌ای مسائل فقهی حقوقی در مکتب اسلام و سایر مکاتب و مسائل مرتبط با فقه اجتماعی؛ فقه حکومتی و فقه تمدنی است.

کتاب «کتابشناسی جامعه‌شناسی تشیع» توسط انتشارات نگاه معاصر روانه بازار نشر شد و در دسترس مخاطبین قرار گرفت. این کتاب، محصول فعالیت جمعی پنج ساله گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع با راهبری علمی دکتر سارا شریعتی است. در این کتاب نود و هفت اثر که از زمان ورود صنعت چاپ به ایران تا کنون با رویکرد اجتماعی به بررسی تشیع پرداخته‌اند، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته‌اند.

جلسه دفاع پایان نامه زهرا تاجر، طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان با عنوان «بررسی تطبیقی قائلین به حرمت تقلید در شیعه و اهل سنت» در مدرسه علمیه نرجس(س) برگزار و به کسب امتیاز عالی موفق شد.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود مدنی بجستانی، مدیر جامعه الزهرا(سلام الله علیها) در کتابی با عنوان «احکام مصلحتی در فقه اسلامی» به مرجع تشخیص مصلحت در نظام اسلامی اشاره کرد و بیان داشت: به طور کلی دو نوع حکم مصلحتی داریم:

شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر، ساختارهای نوینی برای دانش اصول‌فقه ارائه شده است که به آن‌ها در مجلّه الکترونیکی «تحوّل ساختاری دانش اصول» اشاره گردیده است